The Tusculanan disputations. Book first. The dream of Scipio ..

31쪽

inno, quum essent Complures mecum familiares, tentaVi, quid in eo genere possem. Ut enim antea declamitabam ausus, quod nemo me diutius fecit, si haec nune mihi senilis est declamatio. onere jubebam, de quo quis audire Vellet; ad id aut sedens aut ambulans di Sputabam. 8. Itaque dierum quinque scholas, ut Graeci appellant, in totidem libros contuli. Fiebat autem ita, ut, quum is, qui audire vellet, dixisset quid sibi videretur, tum ego contru di Cerem. Haee Si enim, ut eis, vetus et Socratica ratio Contra ulterius opinionem disserendi nam ita facillime, quid veri simillimum esset, inveniri

posse Socrates arbitrabatur. Sed quo Commodius disputationes nostrae explieentur, Si QRSeXPOnum, quaSi agatur res, non quuSi narretur. Ergo ita nascetur exordium.

V. . . ulum mihi videtur esse morS. M. IiSne, qui mortui sunt, an iis, quibu moriendum est A. Utrisque M. Est miserum igitur, quoniam malum. A. Certe M. Ergo et ii, quibus evenit jam ut morerentur, et ii, quibuSEVenturum St, miseri. s. ihi ita videtur.

M. emo ergo non mi Ser. A. ProrSUS nemo.

M. Et quidem, Si tibi constare ViS, OmneS, qui-Cunque uti Sunt eruntve, non Solum mi Seri, Sed etiam Semper mi Seri. Nam si solos eos diceres mi Seros, quibu moriendum esset, neminem tu quidem eorum, qui Viverent, exciperes; moriendum est enim omnibus; esset tamen miseriae

32쪽

sinis in morte quoniam autem etiam mortui miseri Sunt in mi Seriam naSeimur empiternum. Necesse Si enim miSero eSSe OS, qui Centum millibus annorum ante oeciderunt, Vel potius omneS, qui CUnque nati Sunt s. Ita prorsus existimo.

10. M. Dic, quaeso in te illa terrent, triceps apud inferos Cerberus, Cocyti fremitus, tranSVectio ΑCheronti S,

Mento summam aquam ditingens siti enecatus Irantalus

tum illud, quod

S syphu versat Maum iudans nitendo, neque proscit hilum

fortasse etiam inexorabiles judices, Minos et Rhadamanthusi apud quos nee te L. CraSSu defendet, nee M. AntoniuS; nee, quoniam apud Graeco judiee re agetur, poteri adhibere Demosthenem tibi ipsi pro te erit maxima Coronaenus dioenda. Hae fortaSSe metuis, et idcirco

mortem en Se QSSe empiternum mulum.

VI. A. Adeone me delirare censes, ut Sta esse credami L. An tu haec non credi. A. Minime vero M. Male, hereule, Nurr S. A. Cur quaeso. M. Quia diSertu eSS POSSCm, si contra ista dicerem. 11. A. Quis enim non in ejusmodi causal aut quid negotii est, haec poetarum et pictorum portenta Convinceres M.

Atqui pleni libri sunt contra ista ipsa disserentium philosophorum A. In pie sane. Quis

33쪽

est enim tam exeors, quem ista moveanti M. Si ergo apud insero miseri non iant, ne Sunt quidem apud inferos ulli. A. Ita prorSUS Xi Stimo M. Ubi Sunt ergo ii, quos miseros dicis laut quem locum incolunt Si enim iant, US-

esse illos puto. M. Igitur ne esse quidem ls. Prorsus isto modo et tamen miseros ob id ipsum quidem, quia nulli Sunt.

12. M. Jam mallem Cerberum metiaereS,NUrim ista tam inconsiderate diceres. A. Quid tandem M. Quem esse negRS, eundem ESSedicis. Ubi est acumen tuum quum enim mi, Serum eSSe diei S, tum eum, qui non it, diei eSSe.

s. on sum ita hebes, ut istud dicam. M. Quid dicis igitur 3 A. iserum SSe, Verbi CauSa, . CraSSum, qui illas fortunas morte dimiserit; miserum Cn. Pompeium, qui tanta

gloria sit orbatus; omnes denique mi SerOS, qui hae luce careant. M. Revolveris eodem. Sint enim oportet, Si miseri Sunt tu autem modo negRbRS OS SSe, qui mortui essent. Si igitur non Sunt, nihil possunt esse citu ne miseri quidem Sunt A. Non die fortaSSe etiam, quod Sentiori nam Stu ipSum, non SSe, quum fueri S, miserrimum puto. 13. M. Quid i miserius, quam omnino nunquam sui SSes Ita, qui nondum nati sunt, miSericiam Sunt, quia non Sunt et nos, Si post mortem miseri futuri sumus, miseri fuimus, antequam nati Ego autem On

34쪽

Tu Si meliore memoria es, Velim Seire, ecquid de

VII. s. Ita ocaris, quasi ego dicam eo mi SerΟS, qui nati non Sunt et non eos, qui mortui Sunt M. ESSe ergo eo dieiS. A. Immo, quia

non Sint, quum fuerint, eo misero ESSO M.

Pugnantia te loqui non vide. quid enim tam

PUgnat, qUrim non modo miserum, Sed omnino quidquam SSe, qui non it 3 n tu egressus porta Capena, quum Calatini, Scipionum, Serviliorum Metellorum epulera VideS, miSero Putas illo. s. Quoniam me Verbo premi S, POSthac non ita dicam, miseros SSe, Sed nutum, miSeros, ob id ipSum, quia non Sunt M. Ondicis igitur, miser est M. Crassus Sed tantum, miser M. I assus. 14. . Ita plane. M. QuaSi non neceSSe Sit, quidquid Sto modo pronunties, id aut esse aut non esse. An tu dialecticis ne imbutus quidem est In primis enim hoc traditur : Omne pronuntiatum Si enim mihi in prae- Sentia CCurrit, ut appellarem αξιωμια utar ΟStatio, Si invenero melius; id ergo est pronuntiatum, quod St Verum aut salsum. Quum dicis igitur, miser M. Crassus aut hoc dicis, miser est M. Crassus, ut possit judicari, verum id falsumne sit aut nihil dicis omnino A. Age ammon Cedo, non SSO mi SerΟS, qui mortui Sint, quoniam extorsisti, ut saterer, qui omnino non SSent, OS ne miSero quidem esse posse. Quis qui vivi -

35쪽

mUS,AEUUm moriendum Sit, nonne miseri Sumus 3 Quae enim poteS in Vita Sse jucunditaS, quum dies et noctes cogitandum Sit, jam jamque SSemoriendum ΤVIII. 16. M. Ecqui ergo intelligis, quantum mali de humana conditione dejeceris 3 A. Quonam modo Τ M. Quia, si mori etiam mortuis mi Serum esset, infinitum quoddam et sempiternum malum haberemus in vita. uno video Caleem ad quam quum sit decursum, nihil sit Prueterea Xtimescendum. Sed tu mihi videris Epicharmi, acuti ne insulsi hominis, ut Siculi, Sententium equi . . Quam 3 non enim novi. M. Dicam, Si potero, Latine; et enim me Graece loqui in Latino Sermone non Plu Solere, quam in Graeo Latine. A. Et reete quidem. Sed quae tandem est Epicharmi Sin Senten

Emori nold sed me esse m tuum nihil a/3tumo.

A. Gam agnoseo Graecum Sed quoniam Coegisti, ut Concederem, qui mortui SSent, eo mi

Sero non SSe perii Ce, Si poteS, ut ne moriendum quidem SSe miserum Putem.

16. M. Jam istud quidem nihil negotii est; Sed etiam majora molior. A. Quo modo oenihil negotii est 3 aut quae sunt tandem ista majora Τ M. Quia, quoniam post mortem nihil

est muli, ne mor quidem S malum, Qui proXimum tempuS Si poSt mortem, in quo mali nihil eSSe Concedis ita ne moriendum quidem SSe

36쪽

malum est id est enim perveniendum SSe ad id, quod non SSe malum Confitemur. A. berius Sta, quaeSo. Haec enim SpinoSiora, PriUS, ut confitear me Cogunt, quam ut aSSentiar. Sed quae Sunt ea, quae diei te majora moliri M. Ut doceam, Si poSSim, non modo malum non QSSe, Sed bonum etiam Sse mortem A. Non postulo id quidem aveo tamen audire. Ut enim non essetas, quod vi S, tumen, mor ut malum non it, efficies. Sed nihil te interpellabo

Continentem orationem audire malo. T. M.

Quid Τ si te rogavero aliquid, non respondebi Τs. Superbum id quidem est; sed, nisi quid ne-

IX. M. Geram tibi morem, et ea, quae ViS, ut potero, explicabori nee tamen quasi Pythius Apollo, certa ut sint et fixa quae dixero, Sed ut homuneulus unia e multis, probabilia conjectura SequenS. Ultra enim quo progrediar, quam ut veri Similia videam, non habeo ; certa dicent ii, qui et percipi ea posse dicunt, et e SapienteSeSSe profitentur. A. Tu, ut Videtur nos ad audiendum parati sumus. S. M. Mors igituri PSa, quae Videtur notiSSima re eSSe, quid Sit, primum Si videndum. Sunt enim, qui disceS-

Sum animi a Corpore putent eSSe mortem Sunt, qui nullum censeant fieri discessum, Sed una animum et Corpii Oeeidere, animumque in Corpore exstingui. Qui discedere animum en Sent,

alii statim dissipari, alii diu permanere, alii Sem-

37쪽

per Quid sit porro ipSe nimia S, aut ubi aut unde magna diSSenSio St. Alii Cor pSum ani

desque dicuntur, et aSic ille prudenS bi Con-Sul Corculum, et

Egregie cordatus homo, Catus Aeliu Sextus.19. Empedocles animum esse censet Cordi Suffu-SUm Sanguinem. Alii pars quaedam cerebri Visa est animi principatum tenere. Aliis nee Cor pSum laeet, nee Cerebri quandam Partem,eSSe animum Sed alii in corde, alii in cerebro dixerunt animi esse sedem et locum Animum autem ulli animam, ut fere nostri. Declarat nomen num et agere animam et e lare dicimus, et animOSOS, et bene animatos, et eae animi sententia; ipse autem animus ab anima dictus St. Zenoni Stoico animus ignis Videtur. X. Sed haec quidem, quae diXi Cor Cerebrum, animum, ignem, Vulgos reliqua fere singuli. Ut multi ante veteres, proxime utem AriStΟXenUS, musicus idemque philosophus, ipsius Corpori intentionem quandam velut in cantu et fidibus quae harmonia dicitur, Si ex Corpori totiu natura et figura varios motu Cieri, tamquam incantu sonos. Hi ab artifieio Suo non reeeSSit, est tamen dixit aliquid, quod ipsum quale CSSet, erat multo ante et dictum et explanatum a Plutone Xenoerate animi figuram et quasi corpus negaVi CSSO, Verum numerum diXit esse, ei HS Vis, ut jam ante Pythagorae vi Siam erat, in natu-

38쪽

TUSCULANARUM MISPUTATIONUM

rn maxima ASet Rus doctor lato triplicem finxit animam cujus principatum, id Si rationem, in Capite, Sicut in arce, poSuit, et duaSpartes ei parere Voluit, iram et Cupiditatem, qua Slocis disclusit iram in pectore cupiditatem Subter praecordia locavit. 21. Dicaearchus autem in eo Sermone, quem Corinthi habitum tribus libris exponit, doctorum hominum disputantium, primo libro multos loquente facit, duobus he- reerntem quendum Phthiotam Senem, quem nit Deucalione ortum, disserentem inducit, nihil

ESSe omnino animum, et hoc eSSe nomen totum

inane, frustraque et animalia et animantes appellari neque in homine inesse animum Velanimam, ne in bestia Vimque omnem eum, qua Vel agamus quid vel Sentiamus, in omnibu eorporibus vivis aequabiliter esse USumme SePRrR- bilem a Corpore SSe, quippe quae Ulla Sit, nee

Si quidquam, ni Si corpus unum et implex, ita figuratum, ut temperatione naturae vigent et Sentiat. 22. Aristoteles longe omnibus Platonem Semper excipio praestans et ingenio et diligentia, quum quattuor nota illa genera prinoi pi

Sit mens. Cogitare enim, et providere, et diSeere, et docere, et invenire aliquid, et tam multa alia,

memini SSe, mure, diSSe Cupere, timere, ungi,

laetari haec et similia eorum in horum quattuor generum cinesse nullo putat Quintum

39쪽

genus adhibet vacans nomine; et te ipsum

animum εντελεχειαν appellat nOV nomine, quaSi quandam Continuatum motionem et perennem.

XI. isi quae me forte fugiunt, hae iant sere de animo Sententiae. Dem Oeritum enim, magnum illum quidem Virum, Sed levibus et rotundis corpusculis efficientem animum ConeurSuquodam fortuito, omittamus. ihil est enim apud Stos, quod non atomorum turba Conficiat. 23. Harum sententiarum quae Vera Sit deu aliqui viderit; quae veri Simillima, magna qUReStio est. Utrum igitur inter has sententia dijudicare multamuS, an ad propoSitum rediret A. Cuperem equidem utrumque, Si poSSet Sed est dissicile confundere. Quare si, ut Sta non diS- Serantur, liberari morti metu POSSUmus, id agamus; in id non potest, niSi ne quaeStione animorum CXplientu, nune, Si Videtur, hoc illud

M. Quod malle te intelligo, id puto SSe Commodius. Efficiet enim ratio, Ut Uneeianque Vera Sit earum Sententiariam, qua eXPOSUi, morSaut malum non it, aut Sit bonum potius. 24. Nam si cor aut Sangui aut Cerebriam est uni-mHS, Certo, quonium Si corpuS, interibit cum reliquo corpore. Si anima Si fortasse dissipabitur; si ignis, exstinguetur Si est Aristoxeni harmonia, dissolvetur. Quid de Dicaearcho dicam, qui nihil omnino animum dicat esses Hissententiis omnibus nihil post mortem pertinere

40쪽

ad quemquam potest pariter enim cum vita Sensus amittitur; non sentientis autem, nihil est, ullam in partem quod intersit. Reliquorum Sententiae spem asserunt, Si te hoe forte delectat, POSSe nimOS, quum e Corporibu exeeSSerint, in caelum, quaSi in domicilium Uum, perVentro. s. e vero delectat, idque primum ita SS Velim deinde, etiam Si non sit, mihi persuaderitamen velim. M. Quid tibi ergo opera nostra opus est num eloquentia latonem Superare possumus 3 volve diligenter ejus eum librum, qui est de animo amplius quod desideres, nihil erit. A. Feci mehercule, et Uidem Saepius sed nescio quo modo, dum lego, SSentior, quum posui librum et mecum ipse de immortalitate unimorum Coepi cogitare, Ssensio omnis illa olabitur. 25. M. Quid hoc dasne aut manere animoSpoSt mortem, aut morte ipsa interiret A. Dovero. M. Quid Τ Si manean, A. Beatos esse Concedo M. Sin intereant i s. on esse mi- SeroS, quoniam ne Sint quidem Jam istud, coacti a te, paullo ante ConeeSSimuS. M. Quomodo igitur aut cur mortem malum tibi videridicis, quae aut beato no efficiet, animi ma

XII. 26. s. Expone igitur, nisi moleStum est, primum, Si PoteS, animo remanere ΟSt mortem tum, Si minus id obtinebis, est enim arduum, docebi S, carere omni malo mortem.