장음표시 사용
61쪽
t0st. ihil enim est in animis mixtum atque coneretum, aut quod ex terra natum atque fictum esse videatur nihil ne aut humidum quidem, aut flabile, aut igneum. His enim in naturis nihil ineSt, quod Vim memoriae, mentiS, cogitationis habeat, quod et praeterita teneat, et futura proVideat, et Complecti poSSit praesentia quae sola divina Sunt, ne inVenietUr Unquam, unde ad hominem Venire poSSint, nisi a deo. Singularis est igitur quaedam natura atque Vis animi sejuncta ab his Sitati noti Sque naturis.
Ita, quidquid est illud, quod sentit, quod Sapit, quod vivit, quod Viget, caeleste et divinum ob
ro deus ipse, qui intelligitur a nobis, alio modo intelligi potest, nisi mens Soluta quaedam et
libera, egregata ab omni oneretione mortali, omnia Sentien et OVenS, PSaque praedita motu sempiterno. T. HOC e genere atque
eadem e natura eSt human men S.
Ubi igitur, aut qualis est ista mensi ibi tua aut qualis 3 potesne diceres an si omnia ad intelligendum non habeo, quae habere Vellem, ne ii quidem, quae habeo, mihi per te uti licebit
Νon valet tantum animuS, ut Se ipsum ipse videat ut ut eUluS, Si animUS, Se non Viden S, alia cernit. Non Videt autem, quod minimum est, formam Suam FortuSSe quamquam id quoque Sed relinqUamVS Vim Certe Sagacitatem, memoriam, motum, celeritatem videt Haec
62쪽
magna, hae divina haec empiterna Sunt. Quas acie quidem sit aut ubi habitet, ne quaerendum quidem St. XXVIII. S. Vt, quum Videmu Speeiem
primum Candoremque Caeli, dein Conversionis celeritatem tantam, quantam Cogitur non OS- sumus tum ieiSSitudines dierum ac noetium, CommutationeSque temporum quadripartitaS, ad maturitatem frugum et ad temperationem Corporum aptuS eorumque omnium moderatorem et ducem Solem lunamque Ceretione et deminutione luminis, qua Si a Storum, notantem et Significantem dies tum in eodem orbe, in duodecim partes distributo, quinque Stella ferri, eoSdem CurSu ConStanti SSime SerVuntes, disparibus inter Se motibuS nocturnumque Caeli formam undique sideribus ornatam; iam globum terrae eminentem e mari, fixum in medio mundi universi loco, duabus oris distantibus habitabilem et cultum; quarum altera, quam nocineolimus,
Subire posita ad stήllas septem, unde horrifer Aquilonis stridor gelidas molitii nives,
altera aUStrati S ignota nobi S, quam oeunt Graeci ντιχθονα 69. Cetera parte ineuitas, quod aut frigore rigeant, aut rantur Calore hic autem, ubi habitamus, non intermittit suo tempore
Caelum nitescere orbores frondέScere, Vitέs laeti icae phmpinis pubέScere, Ram bacarum ubertate incurυDCere, Segetes largiri fruges, orere omnia, Fontή scatere, herbis prota convestirier;
63쪽
tum multitudinem pecudum, partim ad VeSeendum, partim ad cultu agrorum, partim ad Veliendum, partim ad Corpora vestienda hominemque ipSum, quaSi Contemplatorem caeli aedeorum, eorumque ultorem atque hominis utilitati agros omnes et maria parentia: - 70. haec igitur et alia innumerabili quum CernimUS, POSSumuSne dubitare, quin iis praesit aliquis vel esseetor, Si haec nata sunt, ut lutoni videtur, Vel Si Semper fuerunt, ut Aristoteli laeet, moderator tanti operis et muneri. Sic mentem hominiS, quamvis eum non videas, ut deum non VideS, tamen, ut deum agnosei e operibUS HUS, Si e memoria rerum, et inventione, et Celeritate motuS, omnique pulehritudine virtutis vim divinum menti agnoSCito. XXIX. In quo igitur loco est 3 Credo equidem in Capite, et, Cur redum, Verre POSSum. Sed alias, ubi sit animus certe quidem in te
Quae est ei natural ropria, puto, et Uri. Sed fac igneam, ac spirabilem nihil ad id, de
quo agimus. Illud modo videto, ut deum noris, etsi ejus ignores et locum et aetem, Si animum tibi tuum notum esse oportere, etiam Si ignores et locum et formam. l. In animi autem cognitione dubitare non possumus, nisi plane in
physicis plumbei sumus, quin nihil sit animis admixtum, nihil oneretum, nihil opulatum, nihil coagmentatum, nihil duplex. Quod quum
64쪽
ita Sit, Certe ne secerni, ne dividi, nec diScerpi, ne distrahi potest nec interire igitur. Est enim interitus quasi discessus et Secretio ne diremptu eariam partium, quae ante interitum junctione aliqua tenebuntur. His et talibus rationibus adductus SoerateS nee patronum quaesivit ad judicium capitis, nec judicibus supplex fuit, adhibuitque liberam eontumaeiam a magnitudine animi duetum, non a Superbia et Supremo vitae die de hoc ipso multa disseruit et paucis ante diebus, quum facile posset educi e custodia noluit et quum paene in manucium mortiferum illud teneret poculum, locutus ita est, ut non ad mortem trudi, Verum
in caelum Videretur RSCendere.
XXX. Ita enim censebat, itaque disseruit:
ni Vitii contaminavissent, et se totos libidinibus dedissent, quibus caecati vel domesticis vitiis atque flagitiis se inquinaviSSent, Vel re publica violanda fraudes inexpiabile ConcepiSSent,
iis devium quod dum iter SSe, eella Sum H Con Cilio deorum; qui autem Se integro CnStΟSque SerVRViSSent, quibuSque fuiSSet minima Cum Corporibu Coniugio, SeSeque ab ii Semper SEVOCRS-Sent, SSentque in Corporibus humanis vitam
imitati deorum, his ad illos, a quibUS SSentprofecti, reditum faeilem patere. 73. Itaque Commemortat, Ut Cygni, qui non Sine causa Apol-
65쪽
lini dicati sint, sed quod ab eo divinationem habere Videantur, qua providentes quid in morte boni sit, cum cantu et voluptate moriantur: leomnibus bonis et doctis Sse faciendum. Νeo vero de hoc quisquam dubitare POSSCt, nisi idom nobis accideret diligenter de animo QO-gitantibus, quod ii Saepe Su Venit, qui 'Uum acriter oculis deficientem solem intuerentur, ut adSpectum omnino amitterent Sic mentis CieS se ipsa intuenS, nonnunquam hebeseit, ob eam-qU CRUSam contemplandi diligentiam amittimus. Itaque dubitans, Circumspectans, haeSitnnS, multa ad VerS reVerens, tamquam in rate in mari immenso nostra vehitur oratio.
74. Sed haec et vetera, et a Graecis Cato autem sic abiit e vita, ut causam moriendi na-Ctum Se SSe gauderet. Vetat enim dominansili in nobis deus injussu in nos Suo demigrare quum Ver Causam justum deus ipse dederit, ut uno Soerati, nune Catoni, Saepe multiS, Iane ille, medius fidius, vir sapiens laetus ex hi tenebris in lucem illam excesserit. Nec tamen illa Vincla Careeris ruperit, leges enim Vetunt; Sed tamquam a magi Stratu aut ab aliqua potestate legitima, Si a deo evocatus utque emi SSUS Xierit. Tota enim philosophorum vita, ut ait idem,
XXXI. 6. um quid aliud agimuS, UUma Voluptate, id est a Corpore, quum a re familiari, quae Si ministra et famula CorporiS, quum
66쪽
a re publiea, quum a negotio Omni evoeamus animum quid, inquam, tum agimuS, ni Si uni
aliud est mori discere. Quare hoe Commentemur, mihi crede, di ungamuSque no a Corpori-bUS, id St, ConSueSCamu mori. Hoe et dum erimus in terris, erit illi Caelesti vitae simile; et, quum illuc ex his vinculi emiSSi seremur, minus tardabitur cursu animorum. um qui in Compedibus corpori Semper fuerunt, etiam quum soluti sunt, tardius ingrediuntur, ut ii, qui ferro vincti multos anno fuerunt. Quo quum VCNerimus, tum denique VivemuS. um hae quidem vita mors Si quam lamentari poSSem, Si liberet. 26. A. Satis tu quidem in Consolatione es lamentatuS: quam quum lego, nihil malo, quam ha re relinquere his vero modo auditis, multo magis. M. Veniet tempus, et quidem Celeriter, et Sive retraetabis sive properabis ; Volat enim RetBS. Tantum autem abest ab eo, ut malum mors Sit, quod tibi dudum videbatur, ut Verear,
ne homini nihil sit non malum aliud certe, Sed nihil bonum aliud potius si quidem vel dii ipsi, vel iam diis futuri sumus. A. Quid reserti
M. Ad Sunt enim, qui haec non probent. Ego autem nunquam ita te in hoc sermone dimittam, ulla uti ratione mors tibi videri malum pOSSit.
67쪽
77. s. Qui potest, quum ista cognoverim lM. Qui possit, rogas 3 Catervae Veniunt Contra dicentium, nee Solum pieUreorum, HOS equidem non despicio, Sed neSeio quo modo doctissimus quisque Contemnit; Cerrime autem deliciae meae Dieaearehus, Contra hane immortalitatem disseruit. Is enim tres libros SeripSit, qui Lesbiaci vocantur, quod Mytilenis Sermo habetur, in quibus vult esseere, unimo eSSemortales Stoici autem usuram nobi largiuntur, tamquam Cornieibus diu manSuros aiunt
XXXII. Num non vis igitur audire, cur, etiam Si ita Sit mors tamen non sit in mali. s. Ut videtur; sed me nemo de immortalitate depellet. 78. M. Laudo id quidem etsi nihil nimis oportet considere. ovemur enim Saepe aliquo neuteconeli Soe labamus, mutamuSque Sententium Clarioribus etiam in rebus: in his est enim aliqua obscuritas. Id igitur si acciderit, Simia armati. s. Sane quidem Sed ne accidat, ProVidebo. M. umquid igitur St auSae, quin amicoS nostros Stoicos dimittamus 3 eos dico, qui aiunt
non Semper i A. Sto Vero : qui, quod tota in hac causa dissicillimum St, u Scipiant, POSSURnimum manere Corpore aeantem illud autem, quod non modo facile ad redendum St, Sed eo ConeeSSo quod Volunt, Consequens idcirco, non dant, ut quum diu IermanSerit, ne intereat.
68쪽
M. Bene reprehendis et se isto modo res habet.
79. Credamus igitur Panaetio a Platone SUO dissentienti uem enim omnibus locis divinum, quem SapientiSSimum, quem unetiSSimum, quem Homerum philosophorum appellat, hujus hane unam Sententiam de immortalitate animorum non probat. Vult enim, quod nemo negat, quidquid natum sit, interire nasci autem animoS, quod declaret eorum Similitudo, qui pro-Creentur, quae etiam in ingeniis, non solum in Corporibu apparent. Alteram autem assert rationem nihil esse, quod doleat, quin id aegrum CSSe quoque poSSit quod autem in morbum cadat, id etiam interiturum dolere autem animo ; ergo etiam interire.
XXXIII. 0. Haec refelli possunt. Sunt
enim ignorantis, quum de aeternitate animorum dicatur, de mente diei, quae omni turbido motu Semper Vacet, non de partibus iis, in quibus aegritudines, irae, libidineSque VerSentiar, URSi S, Contra quem hae dieiantur, emota a mente et disclusas putat. Jam similitudo magi apparet in bestiis, quarum animi Sunt rationis XI er-tes hominum autem similitudo in corporum figura magi exstat, et ipsi animi magni refert quali in corpore lociati sint. Multa enim e Corpore XSiSilant, quae nouant mentem, multa, quae obtundant. Aristoteles quidem ait, OmneSingenioSo melaneholico esse ut ego me tardi -
69쪽
orem SSe non moleste seram. Enumerat multos idque quasi constet, rationem, Cur ita fiat, affert. Quod si tanta vis est ad habitum mentis in iis, quae gignuntur in corpore e Sunt Rutem, UROCUnque Sunt, quae similitudinem faciant; nihil necessitatis affert, cur RSeuntur animi, Similitudo. Omitto similitudines. 81. Vellem adesse posset Panaetius vixit eum
lis fuisso Africani fratris nepos, facie Vel patri S, Vita omnium perditorum ita similis, ut esset facile deterrimus cujus etiam Similis P. CraSSi, et sapientis et eloquentis et primi hominis, ne-POS, multorumque liorum Clarorum Virorum,
quos nihil attinet nominare, nepotes et filii. Sed quid agimus 3 obliti ne sumuS, hoe nune
nobi eSSe propoSitum, quum uti de aeternitate dixissemus, ne si interirent quidem animi, quidquam mali esse in mortes A. Ego vero memineram Sed te de aeternitate dicentem uberrare a propoSito uelle patiebar. XXXIV. 2. M. Video te ulte Speeture, et velle in caelum migrare A. Spero fore, ut Contingat id nobis. Sed suo, ut isti volunt, animoS non remunere POS mortem : Video nos, Si ita sit, privari spe beatioris Vitae. . ali vero quid asser ista sententia Fac enim si animum interire, ut Corpus num igitur aliquis dolor aut omnino pΟSt mortem Sensus in corpore est Τ
Nemo id quidem dicit: etsi Democritum insi-
70쪽
mulat Epicurus, Democritici negant. Ne in animo quidem igitur Sensu remanet; pSe enim nuSquam est. Ubi igitur malum St, quoniam nihil tertium est 3 an, quoniam ipse animi di SeeSSUS a Corpore non sit sine dolores Ut credam ita Sse, quam est id exiguum Et salsum esse arbitror, et sit plerumque Sine SenSU, nonnunquam etiam eum voluptate totumque o leve CSt, qualecunque Si fit enim ad punctum temporis: 3. illud angit vel potius excruciat, diSCeSSUS ab omnibus iis, quae Sunt bona in vita. Vide, ne a malis diei verius possit. Quid ego nune lugeam vitam hominum J Vere et jure poSSum. Sed quid nece8Se est, quum id agam,
ne poSt mortem miseros nos putemu sore, etiam vitam efficere deplorando miseriorem Fecimus hoc in eo libro, in quo noSmet PSOS, quRntUm potuimus, consolati sumus. A malis igitur mors abdueit, non a bonis verum Si quaerimuS.
Et quidem hoc a Cyrenaico Hegesin Sic opiΟSedi Sputatur, ut is a rege tolemaeo prohibitus esse dicatur illa in scholis dicere, quod multi, iis auditis, mortem ibi ipsi conseiSCerent. 84. Callimachi quidem epigramma in Ambraciotam Cleombrotum est quem ait, quum ei nihil accidisset adversi, e muro Se in mare ut eoisse, lecto latonis libro Ejus autem, quem dixi, Hegesiae liber est, 'Aποκαρτερων, quod uvit quidam per inediam discedens reVΟentia ubamicis, quibus reSpondens, Vitae humanu enu-