Joannis Harduini Societatis Jesu presbyteri Chronologiae ex nummis antiquis restitutae prolusio de nummis Herodianum

51쪽

mare,in quem Caesarum primordia incurrerent. Sie Zenodorum tetrarcham, quo anno Graecorum Asia recepta ab Octaviano fuerit, & ipse cum eo fidem foedere devinxerit, in suo nummo expressisse vidimus. Hanc enim nimirum ab illis veluti suae fidei tesseram dari Catiaribus oportuit in auspiciis imperii sive principatus, suamque vel sic probari cliente-Iam , aut conjunctionem. Primum igitur Caii Caesaris amnum non possiimus hoc loco non interpretari, ubi nullus est expresse signatus: praesertim cum si annus alter,tertiusve aut

quartus Bret, perinde notaretur in nummo, atque annus tmtrarchae quadragesimus tertius. Sic enim idem Herodes vice versa in nummo anni aerae Christianae r. qui Claudii Imphonori dicatus est, sub eadem plane formula, annum Claudii tertium adnotavit: quotus autem regni sui esset, non expresisit: quod vellet intelligi, & in isto suum esse illum re ni primum, nondum expletum,in quem Claudii tertius incurreret: & in nummo priore si alium a primo Catiannum vellet accipi, aeque se expresserum in Caio fuisse atquein Claudio. Iuvat in conspectu legentium repraese lare hoc loco rursum utriusque nummi epigraphen:

Hic, opinor, videre est, quod diximus, illud Herodem in utroque nummo ex aequo servasse, ut ubi annum non adjecit ibi sive Cati in principatu, sive suum post regii tituli adeptio nem, vellet annum primum intelligi. Haec autem in nuiminis istis observatio ut debet apud harum rerum peritos in

consesso esse, & pro certa atque indubitata haberi: ita pri

52쪽

-mHerodi, tetrarchae annum fissse necesse est eum, quem . adsignavimin Urbis conditae DCCXLVIII. ante triennium quam possit obitus Herodis prioris ex Iosepho colligi: re a tem ipsa ante annos octo quam iste e vita decesserit. In prio re rro numismate a Caio receptum Herodem fuisse in amicillam & clientelam apparet: in altero, regis titulum a Claudio impetratum: quem,ut Herodes pater diu postqv Ethnarcha tantum fuisset, sic Herodes tetrarcha sub amtumnum duntaxat anni XLII. aerae Christianae adeptus est: cum & Caeseream jussit Claudiam appellari, ut nummus ille

docet suo loco descriptus a nobis : ΒΑΣΙΛΕTΣ ΗPΩΔΗΣ. Oc ΚΛΑΥΔ ΤΑ ΚΑΙ ΣAPIA. Nec vero ante annum XLIII,

atrae Christime a s. Luca Herodes rex appellatur. Itaque non anno a Mus uno potitus eo insigni est.

a Beono Josephus de Herode eae Agrippa prassidit. TI ERODEM Antipam ablegatum in exsilium fuisse. sive Lugdunum in Gallias, sive in Hispaniam, nam

utrumque hoc anno Iosephus parum memor diversis locis prodidit θ concessamque ejusdem tetrarchiam fuisse Herodi Agrippae regi, nemo credet, cui persuasum erit, uti mox fore speramus, eumdem esse Herodem, qui Antipas cognomia natus est a Iosepho, & eum qui major Agrippae Cati Caesarissimiliter expeditionem in Gallias, Agrippa comite, quis credat: cum titulum IMP. ne Caius ipse quidem in sua pecunia aurea atque argentea usurparit, nec Senatus in aerea ei detulent, nec Graeci in oriente , nec Herodes ipse tetrarcha, ut dicemus uberius in Cini & Claudii Chronologia DN

nique legatio ad Caium principem pro Iudaeis, & Agrippae

53쪽

1o DE NuMMIs se apud eumdem oratio de eodem argumento , quam fidem meretur, cum hujus tragoediae scriptores non ingis cum veritate quam secum ipsi pugnenti Nam, ut omittam cetera,

quiverisimile sit eum se pro Deo ac Iove haberi voluisti qu he Imperator quidem ex SC. esse potuerit Τ Ac Iosephi iam dem, libro XVIII. cap. XI. & Philo in libro de legatione

scripsisse reserunt de ea rePetronium Syriae Praesidem ad C jum, ut ajunt, Imperatorem: cum nec ἀυτοκρατωρ Caius su rit, sed Caesar & Princeps tantum: nec Petronius ante primum Claudii annum gesserit Syriae Praesidatum, si mutati sunt magistratus post mortem Cati, ut simile veri videtur. At Iosephus autumno scriptas esse litteras perhiber, cum es sent agri serendi: Philo, cum essent maturae sinetes: quodsi nescivit in Iudaea sub Pascha accidere, non ue Gallia, sub autumnum: quo is Ioco pariter ac pretio habei us est Aut si revera sub Pascha intellexit, duplici capite dissidet a Josepho: qui & autumnum adsignat, ut necesse est, ne tora nar ratio non sibi constet: & satos anno isto agros fuisse, oportet ut neget: quoniam, ut ipse libro XV. cap. I. prodidit, annus Vrbis Romae I CXVII quo capta misse existimat Hie-λλlyma aSosio & Herode, Sabbaticus suit: atque adeo M istum XL. atrae Christianae, urbis Romae DCCXCIII. cons eharium est pariter autumno fuisse sabbaticum. Ita cum Phillane Iosephus,&secum ipse pugna

's . , . Aa annum CBristing. - i anno Psiphus de vir a narrae.

AG RIP PAM regem,cum venisset casu in Senatum, uisse

delegatum a Patribus ad CIaudium, ut hominem cleter reret ab Imperio capessendo: unNerso autem Senatu Romano callidiorem unum Agrippam fuisse, atque auctorem e

54쪽

contra io exstitisse Claudio, virum ut se praeberet, de Rempublicam occuparet, scribit Iosephus libro XIX. Antiq. cap. III. At idem libro 2. de bello, cap.XVIII. ait Agrippam accis tum a Senatu & Claudio, ad Claudium prius se contulisse,

mox Claudii nomine ad Senatum. Quae duae narrationes nec similitudinem veri prae se serunt: nam quis credat peregrinum , ditionis barbarae & satis quidem exiguae regulum, consili arum Senatus arbitrum, ac veluti mentem Reipublicae fuisse λ Sed ambae narrationes tragoediae instar habent, quae & adeo pugnant inter se,ut unicus atque ejusdem cereis pri partum eise vix ambas existimes. annum Grisi XLITI. Eundem esse Herodem , qui tetrarcha cae Antipas, qui Agrippasmor vulgo cognominatur.

HERODEM istum vulgo Agrippam majorem appel-

lant: eumque diversum ab Herode tetrarcha, cui Antiapae nomen fecere. Verum quem sacrae paginae Herodeni vocant, numquam Agrippam, vel Antipam: quis me reprehendendum putet, si neque ego hunc Agrippam vel Aniis pam ausim vocare: sed Herodem vocem: atque a sacro scriptore verbo vel uno dissidere religioni habeam λ Nam fuit alter ex iis Agrippa, alter Antipas, cur non Agrippam& Antipam scriptura sacra nominavit,sicut Archelaum,sicut Agrippam alterum Si filium Archelaum a patre discriminavit: cur non& alterum similiter a patre filium, & ab avo ne pote mi At unum eundemque Herodem esse, qui Antipas ac tetrarcha, & qui Agrippa senior falsis cognominibus nuneupatur,si fictis probare testibus juvat, Iedidaeus Alexandrinus , sic enim libuit jocosis hominibus Philonis Iudaei nomen occultare Hebraica dialecto: nam

55쪽

Iudaice Is, inqu3m , in libello de Temporibus,

non alium facit Herodem tetrarcham ab eo quem Antipam, nec ab eo quem Agrippam seniorem, patrem Agrippae junioris, volgo eruditi vocant. Hic autem Herodes incasiaesta, inquit, vi regnavit XXXI. annis r atque ex beneplacito Judaeorum adsue sex annis. Pos ipsium Archelaurus ius edim, novem amnis. Pos hunc Herodes tetrarcha , XXIV. annis. Ego vero PMaeus Alexandrinus, anno XXI regni ejus, missu iam Al xandria adhuc enis,m oratorem agerem pro fratrilus meis Ddais. Post Herodem hune imperavit Aginnare ulti m XXX. annis, αδque ad amnum ounc ultimum senectutis meae. Sed isthaec quoque opella trium vel quatuor paginarum, partus

esse creditur, ut quidem nuper didici, improbae factionis rinquo cum ea tantummodo regum nomina repraesentaret,quae:

in sacris paginis continentur , admiscuit simul fabulas απια Σκονισμους, quibus & statim hic libellus fidem amitteret, nee satis esse subsidii in sacris litteris, absque Iosephi ope, crederetur, ad seriemregum Herodianae similiae, usque alurbis & aedis excidium, perdiscendam. Majoris ergo nominis ac ponderis testem assum proferamus, quippe quem tirones ipsi quoque vel appellato operis titulo se credant agnoscere. Is igitur in dialogo cum Triphone, pag. 233. Herodem tetrarcham Herodis prioris

filium , regem Iudaeorum , βασιλεια των Ἀδ an, ex succes,sione post Archelaum appeIlat , illum ipsum Herodem, ad quem Pilatus Christum misit. At in Iudaea post Meli Dum nemini quidquam regia potestate licuisse proditum est, nisi ei quem Agrippam Iosephus, Lucas in Actis Herodem vocat. Ergo quem Lucas in Acti&Herodem, & quem Iosephus Agrippam nuncupat,ipse est Herodes Herodis F- quem Antipam cognominant, qui prius tetrarcha, postea rex fuit : scilicetsi tanti nominis testem audimus i qui Ios

56쪽

phuintamen a se lectum fuisse saepe dicit in Exhortatione ad Graeas: tametsi num idem auctor sit utriusque operis, d bitant eruditi. AEque notum omnibus Panarium est, in quo semel iterumque Herodes Agrippa Magnus appellatur is, cujus anno vicesimo Christus obierit. Piget nihilominus eo teste uti, qui hunc Herodem Agrippam Archelai filium fuisse simul assirmet, vicesimumque adsignet annum pro trucesimo nono. Sed de hac Herodiana controversia ce tioribus vestigiis , quid veri statuendum sit, mox inquis

remus.

An error ille autem proxIme memoratus, ex eo proin iactus est, quod primi Iudaicarum Originum simili que Annalium conditores, cum sacri libri sola praecise Herodia idum nomina suppeditarent, ubi statuendum fuit, qui quave essent inter se cognatione coriumsti, in diversas abiere se tentias: eo consilio, ut quidquid posteri de ea restatuerent, id ante occupasse ex eo grege aliquis videretur Hi sunt' enim omnino, quos sacrae litterae commemorant.

Herodes, sub quo Christus est natus. . Λrchelaus, qui pro patre suo Herode regnavis. . ia Herodes tetrarcha Galilaeae. Herodes,quiIacobum occidit gladio, ut Acta reserunt, Claudii principatuo Agrippa, qui Paulum perorantem audiit , iub N

De Herode & Archelao res erat perspicua δε expedita. Herodem vero tetrarcham, quoniam ex sacris litteris non liquido apparet, cujus sic filius , nam id ex lapide, nummoque uno constare potest, quorum illi neutrum viderunt θ Λωchelao alii, alii Herode priore genitum esse censuerum ,

57쪽

Jam Herodem , de quo in Aetis mentio est, pars eu emesse cum Herode tetrarcha pronunciavit: pars istum illo discriminavit: verita fortassis, ne si eumdem esse poneret, justo longius ei vitam imperiumque produceret. .am isti ob causam Aristobulo Herodis F. prognatum istum esse finxere : eo quod adsignari pro patre istius alius ex Herodis liberis commode nemo posset. Agemus inferius de

Agrippa.

II. Herodem regem, quem Agrimam seniorem vocant,

nec regem Judaea fuisse, ec Judaeum. Ceterum Herodes iste, quem dicimus, qui olim tetrarcha, tandem regio donatus est titulo a Claudio Imp.ctim jam ab obitu Philippi fratris Ituraeam cum Trachonitide adiunxisset Galilaeae: atque ob ingentem illam ditionis ac cessionem Magnus Rex meruit appellari, in vetere inscriptione i serius recitanda. Nec regio tamen jure tenuit idcirco Iudae-

am, quae provincia Augusti fuit, ut diximus. Nam & Agripp

Herodis ejusdem in regno laccetar , tum in eodem lapide, tum in anti'uo numismate Magnus Rex pariter, ac praetere in isto similiter-nuncupatur: quem nihilominus sacrae litterae negant in Iudaea regnasse: siquidem Praesi, des Iudaeae, ipso regnante , Felicem & Festum appellant. Neque Herodem igitur ratio cogit ulla credi , eo nomine Magnum Regem fuisse appellatum, quod Iudaeam titulo regio obtineret. Deinde censum a Iudaeis exactum fuisse profisco Principis sub Praesidibus, Augusti, & Tiberii aevo, an nisque saltem decem Claudii postremis, in conlata est: nee fisci hujusce calumniam ante Nervae principatum fuisse sub atam. Herodem hunc igitur Iudaea regem non habuit:. cum si regem habuisset, non fisco principis isto anno cen 'm, sed vel regi suo, vel nullum omnino penderet: remis.'

58쪽

HERODIADuΜ. yssumque a Claudio fisci jus vel Plinius commemoraret, vel

nummi docerent.

At a sancto Luca in Aetis cap. XII. regia dici videtur Hierosolymis potestate usus , ubi res gestae anno sequente

commemorantur. Misit Herodes rex manus, ut a geret

quosdam de Ecclesia , Hierosolymitana scilicet. Occidit autem Jacobum fratrem Raaenis glad=o. Videns autem quia placeret Judaeis, a suit ut apprehenderet'Petrum P ea deficendens a Judaea in Caesaream, ibi com-oratus est. Nae si ex illa oratione,ut nuper quidam assirmabat, occasionem Josephus arripuit confingendi regnum Herodis, sive Agrippae majoris, ut appellat, in Iudaea , nae sua illum egregie frustrata conjectatio est. Neque enim jus Herodi fuisse in cives Hierosolymitanos sanctus Lucas innuit, quosdam de Ecclesia r nempe in Petrum , Iacobum, aliosque similes, suae ditionis homines, GaliIaeos. utique jure ad eumdem, cum tetrarcha tantum esset , & Hierosolymis pariter commoraretur Agis Helus, remisit Christum Dominum Pilatus, ut cognoriu, quodde Heroae poto te essur testatusque postea est ab Herode nihil dignum morte actum esse ei: quod jus illi irae ac necis in GaliIaeos esse intelligebat, ubi πquq terrarum forent. Ex eo igitur capite, quod HierosoIymis Herodes rex a xerit quosdam de Ecclesia, perperam confictum est Hierosolymis Herodem regnasse: cum praeterea, uvdictum est ad annum 8. nulla provincia semel in jus Augusti devoluta, regiae postea fuerit obnoxia potestati. f ., Nec proselytum autem similiter illum fuisse, nec Ν- daeum, Lucas aperte declarat: qui eum non studio propria religionis impulsum', sed quia placeret Judaeis calliridam, ut a servatore nuncupatur,bellum Christianis indixisse tiarrat. Sicuti enim ut placeret Caesari, se Φιλοκλαυδιον comi

gnos rivit: ut placeret Pilato Praesidi, qui nusiam is mi i

59쪽

prius voluerat occidere: sic ut ceret Iudae is , asilos ex Apostolis interemit, alios contrusit in carcerem.

Argumento praeterea est vox illa Ioanni. Baptistae ad Herodem tetrarcham et Non lices tibi habere u rem fratrisiui, defuncti scilicet, quamvis Iosepho secus sentiente. Nam γυναῖκα fiatris, Levit. XVIII, 16. dici in Lege eam, quae non iit amplius viro subjecta, eruditi in sacris litteris norunt: & e palatio atque ipso toro regali invitis maritis regibus abduci principes feminas incredibile est, ac sere ἀδυνέαν. Qiisdnon liceret ei igitur uti praerogativa legis, Deut. XXV, 1 nae habere uxorem Datris sui Philippi, causa est facilis & expedita: quod solos ea nimirum exceptio Iudaeos spectaret, non item gentiles : eum, Baptista idoneo interprete, omnes mortales , ipsique post Evangelium praedicatum Iudaei, absque legitima dispensatione, lese tenerentur allata, Levit. XvIII, Io, QDrsum ergo, inquiet aliquis, Hierosolyma sub P scha singulis annis Herodes tetrarcha se conferre solitus est si Iudaeus non fuit, aut proselytus Nam eo statis illis diebus ventitasse ex sacris litteris haud obscure colligitur. Illud nimirum in causa fuit , quod est in sacris ipsis monumentis proditum. Multi gentiles Utendebant in Ierusalem, ut M MFentis di esti Paschae, quod Ioannes in Evangelio testatus est, cap. XII, sto. Fuisse autem illos e Galilaea praesertim,r cte vidit Graecus Commentator in Ioannem, pag. o sive illi Platonicae, sive alteri sectae essent addicti: qui nempput verbo ejusdem utar, hoc est, unum Deum sim gularem colerent, tametsi ethnicis adhuc superstitionibus erroribusque impliciti. Enimvero ex his quidam inesse

Elaeum

60쪽

Idaeum lisminem conterraneum Galilaei. Ex eo igitur numero qui Hierosolvitam tunc venirent,iuisse Herodem, L cas est auctor, eum in Evangelio, tum in Actis: religionis amtem vel obtentu, vel minime ficto officio id fecisse, idem L Cas cum Ioanne compositus docet: nam lle adventum Herodis in urbem seriis Paschalibus, iste quae tunc causa foret gentilium adventus in urbem sacram,perspicue aperit. Hominis denique totiusque Herodianae familiae su- perstitionem haud obscure prodit illa commoratio in urbe Caesarea, in praetorio Herodis cognominato, atque adeo in pa-- terno ac suo domicilio, extra Iudaeam: sed & in eo oppido, quod Herodes pater, in confinio regni sui, hoc est, Samariae, solo a Romanis adsignato, condiderat, ut ibi collocaretur statio praesidiaria militum Romanortim, Act. X, I. & tribunal Praesidis Provinciae, Act. XXIII, 24. XXV, s. Quod si ex domo quae domini religio sit, minime fallax aut dubia conjectatio est quis de Herodis superistitione ambigat, qui norit Caesariensis civitas quantopere esset Lisiorum numinum as dicta cultui, ut & nummi testantur ,& illa civium adulatio, de qua sacrae litterae prodidere,dum Herodes concionaretur

I. De obitu Herodis, Agrimam 'vocam. HUIUS exitum refert Lucas in Actis cap. XII, 19. his ve his: Statuto inuem die, Herodes vestrinvse regia,feduro tribunali . . . . Conrisim autem percussis eum Angelus

Domini. . . . . re confiumptus a vermibus res iramis. Lomge aliter a Josepho res ea narratur: quo consilio, satis indica.