Joannis Harduini Societatis Jesu presbyteri Chronologiae ex nummis antiquis restitutae prolusio de nummis Herodianum

91쪽

.nomen lexhibet,& tentorium. Nam Scenopegiae sellum in nummo quaerere: aut in spicis, quas area nummi altera repraesentat, festa gemina Azymorum & Pentecostes, pueriste est: nisi iarte quis existimet Caesarienses quoque Cappam dociae eadem festa celebrasse: eo quod in Cimelii Droniani nummo,Alexandri Severi principatu, tres spicae similiter emicant, cum epigraphe, ΜΗTPΟ. ΚΑΙ c. ΕΤ. E. Functus

iisdem Ducis seu Rectoris munere multo post, is qui in nummo Aureliani Imp. appellatur VABALATHUS VCRIMOR , hoc est , Caesaris Rector Imperii in Lentor vel potius, siquidem, ut admonuit D. DRON, in nutidiore nummo apparet VCR IMPR. Raectre Imperii Romani. Iam symbolum Iudaeae in nummis Agrippae senioris nullum est, sed Galilaeae tantum. In nummis junioris grippae vicissim qui supersunt, nullum peculiare Galilaeae wmbolum est: in Judaea Samariave percussos fuisse, forma nummi & fabrica admonet,qualis in nummo ΚΑIC APOC. ΛΘ. anno Christi octavo. Hine haud temere conjicere est, post mortem Agrippae prioris, Galilaeae regnum ereptum ingrippae filio a Domitiano ivisse, solo regis titulo ei relucto, eum exigua, quaecumque ea iserit, regni portione: &praesectura rei militaris in limite Arabiae & Palaestinae: quam ille ob causam nec Magnus Rex, ut pater&avi frater, sed ex tantummodo appellatur in lapide Sponiano. Verum. Trajano Reginae Magnae Berenicae Galilaeam cum Ituraea isse restitutam ex eodem lapide, ut apparet, efficituri li - - Unum risii XCVH : R descriptis Herodia, gentis ex sacris situm,

- . INSCRIPTIO a Sponio descripta Athenis, ab

92쪽

ΗERODIADu M. 8o Hypera iste nuper laudata, Trajani principatu posita vi. detur : certe postquam Agrippae patri defuncto silia Bereniceiiiccesserat. Est autem hujusmodi.

Senatus Aredipeti, F Senatus Misvirorum, es malus, JHLam Berenicen Reginam Magnam, Julii Agrimae Regis Atiam, eae Misgnorum Regum Eenefactorum Vrbis Neptem,procurante et bis AEdio Tiberio Claudio Neogene Paeaniensi, venera tur. Huic voci Dιγον γ, quae vis ac potestas subsit, intelligere est ex inscriptionibus ab Hyperaspiste indicatis: Gr, teri,pag. CCLV. q. Sponit,pag.II2. & 329. & 334. Nunc tigitur,quod unum denique potest hoc loco desiderari, qua . sit Herodiani generis descriptio ex isto lapide, & nummis antiquis, ac sacris codicibus, breviter repraesentamus : ac simul alteram ex Iosepho e regione opponimus: ut quam

sint ambae inter se dispares , oculi flatim ipsi ciant fidemi

93쪽

DE N u M MIMExseris litteris, S nummo, ac lapidilus. HERODES Ethnarcha primum Iudaeae

ac Samariae, deinde Rex ARCHELAus Rex Iudaeae ac Samariae: Mat.

gnasse dicituri, bd a prepatre sevo, hoe

est,regnum o tinuisse paternum cum titu-

ὶρ regio.

Tetrarcha Ituraeae & Trachonitidis. xor Herodias. HERODESTetrarcha prismumGalilaeae: deinde M gnus Rex, ad-jeeta Ituraeadi Trachonutide. ΛGRI PPΑν Magnus Rex Galilaeae, de Itu

pta sunt Hierosolyma.

Uxor Bereni ce, Aet. XXV. Iu Lius AGRIPPA, ReX, vice Caesaris. Praefectus rei militari in Iudaea &Palaestina , usque ad suprema fere Domitiani tempora.

94쪽

HERODES MAGNUS, Rex Iudaeae,

Idumaeae . & Galilaeae. Herodes

uxor Philippi.

ARCHELAus HERODEs Ar.stobulus P Hi Lippus Ethnarcha, Tetram tetrarchaoa. non Rex, cha Ga- chonitidis. lilaeae. Herodias primum uxor ignoti Herodis, Herodis M. filii: postea & Herois dis tetrarchae,AGRipra , HERODEsrex Ii laeae Chalcidii& Galilaeae, Re1.

qui armo Claudii tetatio obiit.

Berenice. AGRIPPA, sub quo M uam Herodis proge- capta sunt Hieroso- quam Josephus re- lyma: quem usque adb o XoII. -- tertium Trajani amtiq. cap. Vnconsisto' - num vixisse Iustus T, termittim v, quoniam ne- beriensis , ut alunt,

que ad eam resessendam prodidit: longe prius nummi antiqui jurant: obiisse alii ex Iosephoneque ipsa vicissim ad utcumque colligunt. 'ummos auctrandos.

95쪽

N DE NuMMI s. I. De gemino argρο- Multa se hic offerunt haud leviter consideranda. Primum est Agrippa gemino. Agrippae Magni Regis mliam Berenicen fuisse Iosephus ait , negat lapis descrprptus a Sponio, dum Regis filiam solum vocat, non Magni Regis: & idem eos solummodo, quorum illa Lγονος suit, hoc est, neptis proneptisque, Magnos Reges appellat,avum ac proavi statrem: Agrippam priorem scilicet,&. Herodem, tetrarcham. Agrippa igitur geminus fuit, si Iosepho ne-gino, lapidi uni nummoque credimus : alter, quem Regem Magnum suisse nummus praedicat : alter, quem &Regem Magnum fuisse lapis negat, & eundem facit patrem

Berenices : nummus autem alter eximius Cimelii Droniani, annum XIV. post: patris obitum egisse docet sub Domu

II. De JHEpraenomine. .

Deinde si Iulii nomen Agrippa tulit, & Iuliae Berenice datum illud procul dubio ei familiae est, quae sub Augusto .

vixit: ut& Sauromatae regi, cujus apud U. Cl. D. BAUDELOT nummus exstat ex aere mediocri ΙΟΥΛΙΟΥ ΣΑ PUMΑΤΟΥ. Sic & Abgarus rex Septimii Severi praenomen a Severo Imp. accepit, ut testis est nummus ejusdem Musti geminus , ex aere minimo: BACI ΛΕΥΟ

A BPAPoc. . Ergo & Agrippae istius pater Iulius Agrippa pariter fuit: & avus quoque Julius: quo de nomine tamen nullum apud Iosephum vestigium est. Familia gentis Herodum altera,quae mansit Athenis, Tiberii Claudii similiter postea nomen accepit, ut lapides testantur, quos alias appellabimus.

96쪽

Quid si avus autem Agrippae junioris ex eo fuisse potius Philippus tetrarcha agnoscitur, quam Herodes alter Nam Philippus certe potius ab Augusto Caesare, cui Caesa ream Paneados ultro dediderat, in Julii nomen videri de-,bet adscitus, quam Herodes tetrarcha, qui neque ullo numismate se φιλοiουλιον pro fellas est, aut clientem vel socium

Augusti,neque ullo ei dato in oppignerationem fidei oppudo suae ditionis. Fuit igitur Philippi filius Agrippa prior, non Herodis. Nam si Philippum apparet Julium filisse, Herodem autem plane liquet Julium non fuisse: extra controversiam debet videri, Iulii Philippi potius filium fuisse Iulium Agrippam,quam Herodis, qui Iulius non fuerit. Agrippae igitur,quod consectarium ex eo videtur esse, conjecturas enim quidem aliquas subinde hic adspergimus: sed

quas viri prudentes, uti remur, intellecturi sint, non habere modo per se plurimum probabilitatis, verum etiam cum iis, quae ex sacris Iitteris, nummis ac lapidibus certa esse posui- Pus, necessario apta esse atque connexas Agrippae igitur priori,inquam, tunc adhuc infanti,cum Philippus patere vivis abiret,anno Christi XXXII. non licuit per aetatem adire patrias possessiones. inae causa permovit Herodem tetrarcham patruum,ut sta tris uxorem duceret, gereretque se vulpes astuta, pro tutore pupilli: ac tutelae specie alienam quoque tetrarchiam administraret cum potestate. Verum eo ipsis post annos decem pariter exstincto, necdum Agrippa pubertatis annos egresso, dilata ei in annum tisque Christi LI. aetatis suae sere XXV. utraque possessio est, tetrarchia nempe gemina, patris ac patrui, Claudio annuente: ex quo Agrippa Magnus Rex, idemque φιλοκλαυδιος est appellatus, professias se clientem pariter familiae Claudiae sub Claudio& Nerone privigno. Itaque Berenice cum ε γονος filissor

dicitur Magnorum Regum, intelligi Magnos Reges duos

97쪽

quidem ut neptis fuerit, istius autem ex statre proneptis: nam utriusque ditio ad eam hereditate venit.

III. De patria Herodis. Tertia de Herodis patria disquisitio est. Tvo Maroci Tullii Herodum familiam Athenis in primis nobilem fuisse,ex epistolis ad Atticum intelligimus, ut antea dictum est. At Iosephus nihilominus, libro XX. cap. VI. Herodem priorem genere Iudaeum facit: idemque parum sibi de more constans,libro XIV. cap. 2. Nicolaum Damascenum inuem sibi finxisse adversarium etur , ne veniret in suspici nem, si solus exstaret ex t Aui de Herodianis rebus scripsissent hunc,inquam,m Macii arguit, qui Iudaeum Hero,

clem faciat pro Idumaeo. Strabo tamen ανερα-vOiscat. Nec Iudaeum autem, nec Idumaeum, sed Palaestinum, id est, Ascalonitam,vetus auctor ait filis e Herodem Tetraris cham, sub quo Christus est natus: sic enim loquitur libro VII. Πλαουρῶν in Genesim, pag. 223. negatque πιματος fuisse : cum prius idem libro X. de adoratione in spiritu & veritate, pag. 34s. Herodem tetrarcham erat--αος fuisse assirmarit: qui locus conferri praeterea potest cum libro 2. Γλαφυρῶν, aliisque locis plurimis, ubi vox ea rursum occurrit. Nempinterim, Opinor, me jures ulpet,quod veterum quorumdam more auctorem de nomine non appellem: cum illud venia multo justiore fiat, quam quod ipse sacroruia ibrorum scriptores similiter i

cito nomine indicat: nunc ea formula uius, κατα το υπο τοῦ ἀοιλως ωρημενον,ut effulcre dictuma quodam, cum Sapientiam Salomonis: nunc ista, ἄσπερ τις των αζ d οτεζων, cum

mos prophetam intelligat,dialogo VII. de S.Trini

98쪽

Nec aliud existimaret ipse, ut arbitror, aliive, quorum similiter nomina dissimulamus,Misi vicem nunc sibi quamdam rependi. ' Sed ad propositum revertamur. Ascalonitam pariter vocant Herodem, sub quo passus . est Christus, Judaei in Dialogo cum Tryphone, pag. 2II.

Quorsum autem homo Ascalonita, vel Idumaeus,vel Iudaeus, aut ejusdem liberi ac nepotes, Atheniensium illo aevo ἐυεργετοia forent,cum ad tutelam regni Iudaici licita una esset cum Romanis societas & amicitia, Atheniensium opera' inutiliὶ In promtu autem e diverso causa est hujussi Atticus Herodes fuit. Nam erga patriam esse aliquem beneficum & liberalem,ac memorem originis suae, & est in laude ponendum,nec est praeter morem. An igitur Atticus Herodes ut existimetur, fatis argumenti est in hoc lapide Sponiano 8 Nam is Josepho ac soci latuit, ut videtur. Ανα. Θη τοι quaedam certe Iosephus, io I. de bello, cap. XVI. Atheniensibus aliisque collata commemorat: sed quae vix titulum ἐυεργλου mereri videantur : neque immerito ficta existimari possint ad emetiem principis munificentissimi: tum quod nulla causa satis idonea afferri potest adeo effusae largitionis erga tot civitates, quot ibi recensentur: tum

quod in hoc Iapide soli Magni Reges λιπέ vis Atheniensium fuisse dicantur: nec appelletur autem Rex Magnus H rodes prior in altero lapide antea laudato, nec rei pia fuerit, ut diximus: cumIudaeam tantum obtineret, ut sacri duo scriptores docent,Matthaeus &Lucas: Neque enim arbitramur, posse quemquam sine scelere assi are, minus accurate locutos Hilse: ac regem Iudaeae Herodem dixisse tantun, modo, quamvis rex esset totius Israelis, aliarumque ditionum. Hoc esset enim dicer tam patam considerate locutos,quam si quis rem aliquam nuper gestam sub rege Hispaniarum scriptis proditurus, narrationem exordiretur ab his

99쪽

quidem ut neptis fuerit, istius autem ex statre proneptis: nam utriusque ditio ad eam hereditate venit. III. De pare la Heriam Tertia de Herodis patria disquisitio est. Tvo Maro ei Tullii Herodurn familiam Athenis in primis nobilem fuisse,ex epistolis ad Atticum intelligimus, ut antea dictum est. At Josephus nihilominus, libro XX. cap. VI. Herodem priorem genere Iudaeum facit: idemque parum sibi de more constans,libro XIV. cap. 2. Nicolaum Damascenum quem sibi finxisse adversarium 1 'etur , ne veniret in suspici nem, si solus exstaret ex Aui de Herodianis rebus scripsissent hunc,inquam,m Macii arguit, qui Judaeum Hero, dem faciat pro Idumaeo. Strabo tamen ἀώρα. εω ιχώριον vocat. Nec Iudaeum autem, nec Idumaeum, sed palaestinum, id est, Ascalonitam,vetus auctor ait suis. Herodem Tetrarcham , sub quo Christus est natus: sic enim loquitur libro

VII. in Genesim, pag. 223. negatque ομματος fuisse : cum prius idem libro X. de adoratione in spiritu & veritate, pag. 343'. Herodem tetrarcham ἐξ μα- τος Ἱσραηλ fuisse assirmarit: qui locus conferri praeterea potest cum libro 2. Γλαφυρων, aliisque locis plurimis, ubi vox ea rursum occurrit. Nemse interim, opinor, me jure seulpet,quod veterum quorumdam more auctorem de nomine non appellem: cum illud venia multo justiore fiat, quam quod ipse sacroru*librorum scriptores similiter tacito nomine indicat: nunc ea formula uius, κατα το μο τοῦ καλως es stre dictum a quodam , cum Sapientuam Salomonis: nunc ista, τις τ- άζχ οτεζων, cum

.ios prophetam intelligat,dialogo VII. de S.Trini ' μ'

100쪽

RODI A Du M. 9s., Nec aliud existimaret ipse, ut arbitror, aliive, quorum similiter nomina dissimulamus,Misi vicem nunc sibi quamdam rependi. Sed ad propositum revertamur. Ascalonitam pariter vocant Herodem, sub quo passus est Christus, Iudaei in Dialogo cum Tryphone, pag. 2II. rsum autem homo Ascalonita, vel Idumaeus,vel Judaeus, aut ejusdem liberi ac nepotes, Atheniensium illo aevo ἐυερ γετω forent, cum ad tutelam regni Iudaici licita una esset cum Romanis societas & amicitia , Atheniensium opera inutili8 In promtu autem e diverso causa est hujus ευεργεσιας, si Atticus Herodes fuit. Nam erga patriam esse aliquem beneficum & liberalem,ac memorem originis suae, & est in laude ponendum,nec est praeter morem. An igitur Atticus Herodes ut existimetur, satis argumenti est in hoc lapide

Sponianor Nam is Josepho ac soci latuit, ut videtur. Ανα. Θήματα quaedam certe Iosephus, io I. de bello, cap. XVI. Atheniensibus aliisque collata commemorat: sed quae vix - titulum ευεργετου mereri videantur : neque immerito ficta

existimari possint ad emetiem principis munificentissimi: tum quod nulla causa fatis idonea afferri potest adeo effu-

.sae largitionis erga tot civitates, quot ibi recensentur: tum

quod in hoc Iapide soli Magni Reges λιπέται Atheniensium fuisse dicantur: nec appelletur autem Rex Magnus HG, rodes prior in altero lapide antea laudato, nec reipsis fuerit, ut diximus: cumIudaeam tantum obtineret, ut sacri duo scriptores docent,Matthaeus & Lucas: Neque enim arbitramur, posse quemquam sine scelere affrmare, minus accurate locutos fiat illa: ac regem Iudaeae Herodem dixisse tantummodo, quamvis rex esset totius Israelis, aliarumque ditionum. Hoc esset enim dicere,iam parum considerate locutos,quam si quis rem aliquam nuper gestam sub rege Hispaniarum scriptis proditurus, narrationem exordiretur ab his