장음표시 사용
101쪽
eontinuum esse concursum eorum, cuius interuentu excitata quadam effervescentia, terminatur cum vnione istorum, sal
suin quoddam efficiente, cum ex Oloia acidi prout est succus Pancreaticus, & salis lixivij, qualis est illud bilis, falsiim resultare experimenta doceant Chymica, quod salsum de ni- tro participat, cum in se colliξat partes uulphureas innaminabiles bilis, non abstinui modo, ac colliguntur in Nitro. Hoc salsum a supradicta effervescentia secundum aliquam
sui portionem summe attenuatur,&volatili Zatur,&perintestina descendendo cum habeat tenuitatem proportionatam
ad subeunda orificia lactearum, necessarium etiam video huius ingressim in dicta vasi, nec alium finem talis ingres.sus cxcogitare possutia, nisi supradictum.
Et livi omnia magis confirmantur CX co, quod naturitas
nihil faciat frustra, ct si permittit hunc confluxum humorum, etiam CXtra tempus chylificationis, in aliquem finem id permittit, & in bonum ipsius indiuidui, & supradictus finis est magis consonus naturae, & conditioni humorum, consequenter stabiliendum est in praedictum finem naturam destinasse congressum horum duorum humorum.
Pars vero crassior , qtiae remanet tamquam incineramen-ttim 1 dicta cffervescentia, saliuae crassiori parti commixta , per intestina recto tramite descendit, & mucositatem intestinis adhaerentem continuo conseruat, quae faecibus lubricam parat viam, pro faciliori descensii, & exitu, caequibus habetur tortium munus , siue officium ipsius bilis de hoc autem salso, & existentia eius ex proscit. discurret dum erit inferius, ubi de succo Pancroatico. In hanc leni ix iam conuenissent etiam antiqui, si su ci Pancreatici egistentia, & natura cognita fumet,& licet
nouum sit 1nuentum, talis humoris. in corpore permanentia, tale inuentum non Est error, nec Chymericum, ut communiter ab Antiquorum sequacibus omnia nolla nuncupantur, quia ocularis inspectio tactus, gustus, nos certos reddunt cie huius existentia i Potest solum error contingere in determinando fine supradicto , qui tamen persuadetur a concursu horum duociuia humorum , ab exPerientia , quam
102쪽
quam in Chimicis habemus ali alica nempd, cum acidis
mixta in falsum transmutari, & per hanc assertionem pra dietis sundamentis stabilitam non contradicitur Antiquis, sed afferuntur, quae ipsi non cognouerunt,& sicuti muniacis non infertur per detectionem alicuius rei suis temporibus incognitar, ita nqc contra cos iniuriose proceditur, indagando naturam, & finem rei nouiter detecta'. Praeterquamquod debent ipsi allignaro causam, per quam sanguis, qui ad concrescendum .habet naturalem inclinationem, cum statim, ace vena epreditur, concrclcat, in venis
fluiditatem conseruet, & ad sanc efficiendam non satis est
calor cordis, & membrorum, immo impotens, quia sanguis extramis e vena adhuc fluiditatem conseruans, cuicumque gradui calo is exponatur, in sua fluiditate non detinetur, & tamen si per. calorem fluidus in venis euaderet,
a calore externo deDerct saltem per aliquod tempus'm fluiditate serscuerare, & tamen non obstante caloris ac tiuitate, cum eadem celeritatC concrescit; posito autem hoc salso in fanguine habemus suifcientem , & proportionatam causam pro efficienda, & conseruanda fluiditate in , sanguinC.
Nee huius salsi insibsistentiam demonstrat coagulatio
contingens in mixtione liquidi acidi,& al alici post effer- Descentiam, a qua in unum solidiuri indurantur, ut patet in oleo Tartari, SI Spiritu Vitrioli, ex quorum mixtione resultat, corpus solidum, & in spiritu vini. & spiritu urinae, mixtione concrescentibus in Offaui olidam omni fluiditate amissa. Quia si ars noscit acidum, & alhalicum, in
menstruo uniuersali unirς, sind coagulatione , naturae sapientissimae non est deneganda talis cognitio, nec artificium uniendi acidum, cum athali sine coagulatione, quod experientia etiam confirmatur . nam spiritus urinae at alicus mixtus cum spiritu aceti destillati acido, ad inuicem non coagulantur, immo Thcchenius in Hip. Chym. cap. II. ait hos duos spiritus volatiles, nunquam concrescere, licet ad inuicem uniantur & ex his duobias resultare liqum
103쪽
titium, praeterquamquod quae obi jciuntur de acido & al-kali, fixo vcrincantur non de volatili, qualla est illud de oquo loquimur; hoc enim semper ni militatem, & tenuitatem conseruat, tamquain proprietatem debitam humori vitali.
Hec filiat ossicia, ad quae destinatur bilis in intestinis defluens, & quae recte CXequuntur, quotiescumq; proportio nata partituri componentium textura donatur. Nam si in acrimonia excesserit alui fluxus cst causa , corrosilia sua substantia alimenta corrumpendo vel vaporibus acribus orificia vasorum per intestina diu eminatoriun irritando, cum determinatione aperitionis eorumdein, per quam shumores contentos intra sitas cauitates, serosos, vel biliosos, in intestinorum spacia diffundunt; undὰ fluxus alui biliosi, vel serosi, qui diarrhaeana constituunt, quae definitur alui fluxus quem immoderata humoris alicuius , praeter alimentum crudum, & sanguinem, sine exulceratione in- restinorum , Per altinim excrctio CXcitat. Haec abra/endo etiam sua acrimonia aucta mucositatein intestinorum , qua teguntur glandulae per ea disseminatae orificia vasorum in his fixa corrodit, &quasi exulcerat, es. fluente sanguine, una cum excrementitiis, & alteratis humoribus, uncia Gysenteria, & haec fuit sententia Hippocratis lib. 3. de diaeta num. Ir. scribendo ubi autem corpore calefacto purgatio acris fiat, tunc &ilitestinum raditur, e ulceratur, & sanguinolenta egeruntur, unde cum ratione definitur dysenturia deiectio alui frequens, & cruCnta , cum dolore ventris. & intestinorum exulceratione a ma- te ia acri, & errodente.
Hos fluxus eficere etiam valet bilis nimis acris reddita, dum ab esstuu ijs suis calidis acribus, & sermentativis sanguini circulanti per intestinorum substantiam impressis, in tota massa sanguinea effervescentia, & aestus introducitur similis illi, qui ii medicamento cloetiue purganti san- uini imprimitur, ita ut biliosa, vel serosa excrementa , parentur opz dictae effervescentiar, quae aegregata naturo molaestiam inserendo, ab hac pro cxpulsione in intestino
104쪽
rum cauitalcm deponuntur, & huiusmodi causam explic.luit Hippocrates in libro de Actet. niun. 24. his verbi morbus hic fit, ubi bilis, & pituita in vcnas, ac aluum iii- cubuerint, aegrotat autem sanguis, & corruptus scccedit, aegrotat autem intestinum, & raditur, ac CX ulceratur. Hic acrimonia in bile aucta potest pendere a quantitate salis in ea liperabundantis, & tunc purgato humore a acri, cum mira olanis Rhaub. pulpa Tamarind. & similibus, & etiam vomitu excitato pro humoris revulsione iuxta Hippocratis praeceptum, in fluxibus, residui humoris corrigenda est acrimonia, cum medicamentis refrigerantibus, aqueis, S oleosis, quae valent retundere cuiuscumq; acris activitatem, ut sunt emulsiones quinque seminum refrigerantium , & ctiam amygdalarum extractar cuin aquis Maluartura, hordei, violarum, papaueris erratici, dc bor ginis, valent etiam alia mucilaginosa, S mucosa, ut siccus hordei, de gelatina cornu Cerui. Lac coctum, modo a Saxonia in sua Praxi descripto cst unicum remedium, quod mihi videtur desumptuin ab Hippocrate lib. de assedi. num. a. ubi pro curatione Dylcnteriae ait, & aluum lacte coelo
elueris, quod potest cliam intelligi de lacte bibito, & non sollini de infitio per chlysteres in aluum, qui sunt maximi iuvamenti in alui fluxibus ab Acrimonia humorum ; huic etiam conducunt omnia Terracea,& Acida praecipue dulcificata, ut sunt spiritus Vitrioli, & salis. Et iam medicamenta, quae resti rant, & adstringunt bilem fixando, &constipando suiq; salis aculeatas partes implicando sinulaetiuitatem acrimoniae rutundunt, inter haec Vanumerantur
Sem. Acciosae, quod est specificiim, Anicrina, quae cum sale, & aceto contusa, & plantis pedum applicata Dysenter iam sistit. Auricula muris, seu Pilosella Maior Semen Lapathii, vel Recipe Sem. Plantag. Acciosae portulacae, an dr. s. Cornu Coui usti, Spodii, Chrystal. prae p. Corat. Rub. Lapid. cmat. Sanguinis Drac. in lacrima an scr. I. Pul Sub.&dr. i. cxhibeatur in dec. facto in aqua pluuiali, vel Chalybeata, Bursor Pastoris Plantaginis. Valet etiam 4 Boli Armenae Dccoctio, radicis acetos e , & bistortae clun
105쪽
Cornu Ceriri ad via. 8. puluis Cinosbates, & puluis ex granis, & racemis ad radices quercus enascentibus tempore Veris,& praebentur in aqua Plantaginis, vel in eius succo cum Croco Martis adstringentis Christallo praep. valentctiam species diaplantaginis, & diamartis Minimclit. αllaec est curatio Dysenteriar, ex Garrheae, ab humore M
Curatio vero Diarrheae ab humore seroso a cibis corruptis in ventriculi eamdem exigit curationem descriptam superius de Luciateria iuxta documentum Hippocratis lib. de Assech. num. 26. quo nos monet alui profluuiiun, quod Diarrheam nos dicimus canadem habere causam Cum mic-stinorum leuitate, hoc est Lyenteria; si vero Diarrhea iscum febre coniungatur nihil melius liquore stiplico sequenti descripto ab Hostinano in Clarii Schroderiana lib. 3. cap. z. sib3. ai. R. Terrae sigillatae affunde Spir. Vitrioli digere Abstrahe, iterum affundo, idq; ter repete, & videbis materiam coagulari in lapidem durum, pulueriti, & 1 olue in cella in liquorem, dolis ad gut. X v. au XXX. in decocto ex herbis cicoraccis, & sebrisugis. Cognoicemus sal abundare in bile ab anteacta vi eius ratione, in saliis, α Aromatibus CXcCdente, a tempCramento valde bilioso, cum magna siccitate conuincto. Aqueae 1ubstantiar dcficientia in bile cana magis acrem reddere potest, cum videamus acria valida in pauca aqtradiis tuta suam aetiuitatein retinere, quae a copia aquae retunditur; idcirco in hoc casti aquca substantia ost remittenda, cum aquis, vel decoctionibus simplicitiin refrigerantium, eu modificantium. Nobis innotcscet bilem acriorem factam fuisse ob deficientiam humidi, si praecesserit copiosus urinae fluxus, sudor multus Diarrhea scrofi, & c ccantium medicamentorumvliis, ob hanc causam sors in urinae in hydropicis valde Ω-tumatae, & tinctae apparent ob sal vrinosum parum dilutum a seri paucitate per urinam transciuatis cum maior pars Istius in ventris cauitatem CXundet.
106쪽
Spiritus volatilis moderationem aliquam tali bilioso tribuens ex superitis diaetis, si minor fit,quam conueniat necessitatem imponit , pro acrimonia augenda ,& tunc haec est moderanda per ea, quae spiritus reficiunt, & subministrant. vi sint spiritus Cornu Cerui, Fuliginis, Carabar, Sanguinis mi-mani, Aqua vitae Matthioli, Tinctura Castorei,&spiritus vini Aromatiratus. Cognos mus vero a spirituum descientia auctam si ille bilis acrimoniam, si praecosserint causae spiritus dissoluentes, ut sunt animi passiones molaestae , intensa applicatio rebus arduuis, & disci libus, studium intensium, exercitium
violentum, euacuationes copiosae, & immoderatus Veneris Vsus.
Olcosa, & sulphurea substantia in bile diminuta acrimoniae incrementa parat, diximus enim supra miX tam suillo hanc siil,stantiam cum aliis particulis bilem componentibus, ad hoc ut siti salis acrimonia temperaretur, unde desciente moderatore, non est mirum, si illa dctachetur, de desaeuiat corrosione supradicta. Hinc sulphur remittendum cs: cum cibis optimi nutrimenti, cum spiritu vini, Nuce Moscata praeparato, cum sulptuire Anti momi, & Vitrioli,
cum tinetura sulphuris, Castorei, Belaoin, & similibus. Cognoscemus sulphur in bile defecisse, a siccitate corporis, & a calore diminuto in corpore, & a dissicultate
ad iram concipicndam. Sal vero bilem componens cum parua sit quantitate acrimoniam illius reddet paruam, S diminutam,& deficiet irritamentum, pro farcibus cum alui stiplicitate, hinc obseritamus multos frigidi temperamenti, & parui caloris ii obedientem alitum hebere, non alia ratione, nisi quia a debilitate caloris sanguinis particular in parua quantitate aduruntur, quaproptcr parum salis colligitur, nullam, vel paruam bili acrimoniam contribuentis, qua intestina irritare valeat ad faecum expulsionem. Vnde pro acuenda bile, & pro copiosa generatione cius promouenda calida, acria, & Aromaticu medicam uta ,&alimenta sunt sibininistranda. & temperies ipsa ad frigi-
107쪽
dum, & hiimidum inclinans salis deficientiam connotabit. Ratione eiusdem temperamenti colligitur etiam in cor-Pore parita copia salis. & cxcedens pituitae, sua humiditate, & viscositate debilem salis biliosi aes ivitatem magis infringentis, pro ut faciunt omnia viscosa, & humida, quae emolliendo rigidas salis particulas prohibent, ne istius acuties secundum sui naturam sensibiliter imprimatur in subiecta sensibilia exposita, de ab humido excedenti congregato a virtute dicti temperamenti laxantur fibrae intes inales, motum intestinorum peristallicum languide promouCntes, qua propter ex defectu stimuli, & a motu ii testinorum languido, expulsio faecum debito tempore non cxequitur, sed retardatur. Vndh cmendanda venit aquae Copia ,& Pituitae prouentus, purgantibus Hydragogis,& Pulegmagogis, & prohibendum, ne cumuletur talis quantitas, quod perficient supradicta medicamenta acria, S Aromatica, ut sunt nux moscata, Cinamomum, Calamus Aromaticus, ZinZiber , Cardamomum, Lignum Aloes, Sassastas, Tamarisci, quinque rad. aperientes Nasturcium Aquaticum, Raphanum , Siluestre, Centauriuin Min. Rad. Gentianae, Enulae Cam- ranae, Valerianae , Cario philatae, Zedoariae &c. Temperamentum calidum quandoq; contribuit tardarsa cum expulsioni co quia spiritus animales in copia colli
cit, & siilphuream substantiam in sanguine copiose redun-ῖare facit, & huiusnodi substantiae ad bilis generationem
abundanti suo prouentu concurrentes, huius acrimoniam maXime retundunt, pro ut patet ex dictis superius, & ab hoc deducitur ratio explicans, quare multa corpora plethOrica sanguine benigno, & spiritu animali reserta, nisi post multos dies alui beneficio gaudeant.
Huius Symplomatis curatio CXigeret, ut minueretur copia sulphuris , & spirituum, sed puto inconueniens esse procuratione huius Symplomatis has substantias ad vitam Aadeo neccssarias, & omnibus facultatibus corpori inseruiciates diminuere, nisi adsit plenitudo periculum minans, &refrigCrantibus contenti crimus pro minuendo calore silphu-xis coriam congregante. Et
108쪽
Et magis conueniens erit pro farcum expulsione , vesClysteribus, vel suppositoriis stimulare intestina ad istarum depositionem, & si catulitati iungatur siccitas fasces adeo indurans, ut motui intestinorum resistant citam expulsionem non patiendo. Tunc refrigerantibus, & emollientibus utendum malua, Mercuriali, Sobcsten, Passiilis, Butyro recenti, Caricis. Quoad vitia contingentia circa secundum officium bili et proposita fuerunt sirperiis in cap. de claboratione Chyli in intestinis, ubi etiam remedia pro eorumdem correctione descripta suerunt. Tertium ossicium bilis diximus csse cuiusdam salsi gene
rationem una cum silcco Pancreatico.
Hoc falsimn potest reddi vitiosum ratione succi Pancroatici, S bilis, hoc in loco ponderanda assiimmo vitia, quarratione bilis praeternaturaliter constitutae contrahar, nam ea, quaesiiccus Pancreaticus ei imprimit, cap. sequenti, ubi tractatio erit de huiusmodi succo, Cnnumeranuntur. Vitio bilis deprauatur hoc falsum, vel quia bilis est nimis acris ratione copiae salis,& inflammabilis valde ratione costae sulphuris, quam scςum trahit in coniunctione cum succo pancreatico pro compositione huius salsi, cum
ab hoc sulphure infaminabili nitri naturam suscipiat, vel quia sal bilis est nimis . debile, & paucum, & sulphiir minime accentibile, & in partia quantitate. Salsum praedicituri a copia salis bilios, vel ab istius acria
monia aucta ultra modum acre redditur, ut non solsimpotens sit sangumem, cui miscetur, subtiliare, & in nati rati fluid ita te conseruare, pro ut natura exigit, sed collia quare, & fluiditatem ad morbos disponentem conciliare, naturamq; Ci minime conuenientem imprimere, quia ad' scrofani colluuicna, tot morbomina Originom congrcgm-dam conducit, quod expressit Hip. Quando in lib. r. de morb. uum. 28. scripsit cum bilis commota fiterit ad venas. ingrcssa sanguinem ex conflicta compage, ac motionc di mouet ccce nimia attenuatio, & coli iratio i Daunis' ac scrosum facit, secce derosa colluulas, ab CX denti at
109쪽
tenuatione prodiens.) Congrcgatur vero ista scrofa collu- Dies, dum ab acrimonia excedenti dicti salsi, sanguis vehiti corroditur, & in minutissimas particulas aluiditiir, cirin hac corrosione humidiim , quod plures particulas ianguinis viaiebat, istis diuisis a corrosione, suae libertati relinquitur, S fluit simplex in atigumentiam alterius serositatis in massa Sanguinea existentis, eo modo quo e substantia solida putrescente vidcinus humidum fluere, quia per putredinem separatae ad inuicem particular dictam sub- 1lantiam componentes, humidum, quod istas viaiebat, abcisdem separatur,&fluit, pro ut exigit natura humidi, hac ratione sanguis arteriosus maiori sero abundat, quam nostis, quia in hoc particulae sanguinis sunt magis crassae, & cx aliis particulis constitutae medio glutine sumidi, in arterioso vero particulae istae crassae subtiliantur ita humidum, quod uniebat illas particulas sub maiori quanto, in sanguine arterioso suae libertati relinquitur, serositatem
A' causa hac corrodente, & dissoluente potest cliam aliqua portio tinguinis in sua prima principia, vel clementa resolui , cum aqueae substantie segregatione, augentia
Humidum etiam illud, quod in sanguine naturaliter hospitatur, crassitiem, & viscositatem quamdam a natura ol tinuit , ut his qualitatibus persectiori vinculo particulas Sanguinis uniat, modo fluidis requisito, & ut resistentiam continitiatae osteruescentiae, & fermentationi sanguinis tribuat, & dispositionem ad nutriendas partes largiatur, quae conlisiit in viscositate quadam, per quam humor adhaeret
Parti, istius influxum sine impedimento suscipicias, ideo
videmus ea corpora secundiuia carnis, & Pinguedinis molam augeri, quae humores cum aliqua viscositate habent,ca vero, quae humores valde tenues obtinent cinaciata, M
Hinc est, quod a dis luente ablata viscositate, &crasitica praedicto humido, hoc attenuatum magis fluidum euadit, & cxtensionem secundum sui quantitatem malor m
110쪽
occupat, eo modo quo nix liquefacta in aqua fluit maius spatium occupando. Totam hanc doctrinam de serositatea corrodente causa factam confirmat Hippocrates in libro de Inter. affeci. ubi explicando quomodo aqua inter cutem congregetur, a pituita, ait, colliquatur pinguedo, & a Pituitae ardore aqua fit, ardorem autem non habet nisi piat uita salsa corrodens; & inserius reddendo causam, cur CXmulta potatione aquae oriatur aqua inter cutem, ait ubi aestatis tempore siti pressus copiosam aquam biberis, quandoquidem inde sere gigni solet, & pulmo cxpletus rursus in pectore dii niscrit, tuncque in pectore eXtiterit, Vehementem ardorem CXcitat; ita ut pinguedinem, quae in arterijs inest liquefaciat, at si semel pinguedo liquefieri caeperit longe citius aquam inter cutem efficit, ubi nota illa verba pinguedinem, quae in artorijs inest, & non poteris concipere nisi humidum pingue sanguinis fluentis per arterias, sicuti per liquefieri, illius humidi dissolutionem, de corrosionem, quae sicuti in hoc casu fit a calore nullus negare poterit, quod non possit fieri a dissoluente salso, cum maioris sit enicaciae, quam calor, nam hic fundit , & liaquefacit argentum, quod ab aqua sorti, quae ost acris, &corrosilia magis liquefit, & distoluitur, & si humores acres corrodunt partes solidas ex Hippocratis etiam doci mento, quanto facilius corrodent, & dissoluent fluidas,&maxime cum qualitates secundae sint validiores primis tu ta doctrinam Hippocratis in lib. de veter. medic. quaproinror si caliditas est potens dissoluere, & colliquare, id facilius, & potentius faciet salsedo, & acrimonia, quare si bialis cum calefaciat erit potens fundere sanguinem, de magis hoc faciet sua acrimonia , & experientia docet biliosos sanguine tenuiori, & sero magis abundare, quod ulterius demonstrauit Hi p. de.affect. num. 48. in iliis vcrbis, salsa
Vrinam cimi, quae vero urinam mouent, serum disgrcgant,& secernunt ab aliis humoribus. Et lib. a. de dict. num, II. ubi ait, salsamenta siccant,& attenuant attenuando vero serositatem congregant, & maiorem incutiat, ut pate rex superius dictis.