장음표시 사용
111쪽
His de causis e sanguine scrofa emergit colluuies, undδhydrops, membrorum intumescentia, fluxiones serosae, ad varias partes, cum Paralysi quandoq; Appoplexia, dc tremore , pro ut serosa colluvies in hanc, ves illam partem is deponitur, vel ob istius dispositionem ad rccipiendum hi morem, vel ob motum humoris inclinantis au itum.
Pari pacto ab eadem serositate copiosa, & vomitus, &alui suxus serosi oriuntur transmisso dicto humore, ves ad
intestina arteriarum medio, vel in ventriculi cauitatem, sudores copiosi ob hanc causam etiam contingunt, sero ad cutem expulso, & omnes hi morbi a serosa colluvie frigida, quia aquea, causam habent calidam, nemph illud salsum sanguinem filiadens, & corrodens, quia de natura bilis nimis participans in calore, & Acrimonia peccans, &hoc stabilitum manet ab Hippocratis documento in lib. de veteri medicina erudiente fluxioncs a seri disgrepatione emanare, quae disgregatio serosam importat colluuiem, &disgregationem non solum a causa calida, sed ab amaro salm-acido, &alijs qualitatibus secundis magis potentibus, quam qualitates primas fieri insinuat. In hanc sententiam conuenerunt Antiqui, Hydropem a causa calida stabilientes, afferendo calorem temperamentibiliosi sanguinein fundere posse, & in serum commutare, vel a calore excedenti biliosi sanguinis, vel humoris calo-rcm naturalem partium sanguificantium debilitari, & quasi opprimi, ita ut materia in sanguinein claboranda non possit recte perfici, sed in serum degeneret, & pro hac rati ne mihi videtur hoc seniploma rectius explicari posse, peracrimoniam bilis in corpore praedominantis a qua, vel materia in sanguinem mutanda, vel sanguis ipse dissoluatur,& corrodatur, cum congregatione maioris scrostatis modis superius dictis, & huiusmodi ratio corum sequacibus persuaderi posset, ab Acrimonia ipsius bilis, ab ipsis co- nita, & ab experientia a qua docemur Omnia acria viissollitiua , & corrosilia pollere, & a citatis Hippocrata
112쪽
Quod si ab hac ratione persuasi non mancant, in curatione huius serosae colluuies a causa calida consensum cum
illis inuenient recentiores, nain non aliter curabunt hanc serosam colluviein a causa calida, nisi cum medicamentis, quae bilem in suis qualitatibus excedentem respiciunt incrassando. & constipando sanguineam massam, & huic modo curanai adhaerent otiam recentiores in praedictis affectibus a praedicta causa, & pro hac cXtirpanda utuntur refrigerantibus ratione caloris falsi praedicti, & demulcentibus ratione acrimoniae illius, & corroborantibus, & constipantibus sanguinem ratione laXitatis a corrosione contractae. Refrigerantia, & demulcentia acrimoniam salsi, de bilis pluribus in locis superius sunt recensita; sanguinem constipantia praeter refrigerantia sit pradicta erunt decoctiun santalorum omnium, Radix Chinae cannae montanae cum herbis plantaginis, consolidae, tormentillar, Biastoriae, Bursae Pastoris, Tinctura rosarum, omnia acida sirperius enumerata, & praecipuE Balsamum salis, sicut Gliam omnia Terracea, & crustacea ibidem descripta, aquet Minerales diureticae, Villae, & Nocerae videntur esse , praedictae causae appropriatae, quia serosam colluuiem per urinam minuere valent, & etiam satagiunem corroborare, possunt, tamen pro hoc effectu eficatiores reddentur si admisceatur aqua Penoti vel spiritus a vitriolo Martis clicitus gwiata multum conferunt pro laxitate sanguinis corrigenda , & filso fraenando, ut sunt Philonium persicum Nepci thes, Pilulae de Cii glosa, Pilulae de Laudano, vel sequens Optatum valde essicax. Tinctiira rosarum, &norum papaueris eratici vir. a. Tincturae Santalarum vn. I.
Tincturae Coral. dr. r. Salis prunolle dr s. sedatiui ordin rii descripti a Bonrito in medicina septentrionali in Tra tatu de vigilijs scri s. superbibendo decoctum maluarum,& plantaginis, & hordei Ab acri falso corrodente sit diabetes quatenus Carnes per ouas sanguis falsus transit corrodit, & liquat insertamq; dissoluit tamquam aqua sortis argentum, ut demonstraurin meis consuli. Consit. Io. sol. 365: di praeter remedia iis de
113쪽
descripta optimam iudico sequentem decoctionem . P. Rad. Cannae via. 4. Santal. alb. via. q. praep. f. a. & insmd in lib. XXX. aquae fontis per dicia postea bul. ad consum Ptionem tertiae partis in principio enui. ponatur in vase sacculus in quo via. 4. Antimonii crudi crasso modo pulueri-Σati includantur, & alius faculus in quo sint Clialibis limati via. 4. Addantur etiam in fine ebullitionis maluarum semen, acetosae, Psylli, Plantaginis an via. I. postea coletur , & decolatura bibat in mensa, & extra mensam lib. Octo, vel decem omni die, ab hoc enim remedio copiosEsumpto masti Sanguinis salsa poterit dulcificari. Si dis lutio sanguinis ab hoc falso offecta sit maior, quam
in scrofi colluvie, ob acrimoniam excedentem febres inla- lignae fiunt sanguine nimis dissioluto , cum spirituum , Expiratione, & caloris innati deperditione, quod praecipuis contingit si illud falsum sit nimis acre redditum, non sOlum ob salis biliosi cxcedentem acrimoniam, sed ob immoderatam succi pancreatici aciditatem, quia ob utramq; acrimoniam auctam sitsum illud in atram bilem corrumpentem degenerat,vi demonstrabimus inserius, & docuit Hip. in lib. de rat. victus in morbis acutis cona. q. parte 27. Vbi loquendo de atra bile scribit, & repleta Huxionibus, qu L .afficitur, & corrumpitur in primis sanguis. Et ab acrium humorum d fluxu in arterias sanguincm corrumpi docet Martianus cx Hippocr. sententia incomm. lib. a. de morb.
In hac extrema sanguinis dissolutione consistit vera putredo, & insignis 3radus istius, ab Antiquis adeo decantatus pro cxplicanda febrium malignarum natura. Ab hoc gradu putredinis volunt cmanare qualitatem illam occulcam, quam malignam, & vcnenatam vocant, superflue, tamdia, quia pro explicanda hac malignitate clare per cau-
iam manifestam, sulticit dissolutio sanguinis supra dicta in-tioluens insignem gradum putredinis , cum in diilbluto sanguine contingat interitus caloris, & spirituum, stabiliens formale constitutivum putredinis , idcirco per sanguinis distatutionem clare explicatur, & declaratur natura Icbris malignς,
114쪽
malignae, & qualitatis venenatae, Quae non occulto modo operatur, ut sentit maior pars medicorum, sed satis manifesto, nam admissa dicta dissolutione sanguinis, in hac includitur qualitas venenata, & omnes effectus istius, vi tuti occultae assignati, per dictam sanguinis dissolutionem
Calor paruus in febre maligna apparens, non a qualitate venenata incognito modo facultatem vitalem, es calorem cordis minuente proficiscitur, sed a sanguinis dissolutione, spiritibus libertatem concedente extra 'nassam sanguinis, quibus deficientibus paruo calore etiam in febriliciseruescentia persunditur, idcirco paruum cli uri toti cor- Pori calorem communicat, & pulsus paruus, qui in dictis febribus semper obseruatur, non fit a facultate pulsifica aqualitate occulta debilitata, sed a debili effervescentia sanguinis concomitante eiusdem dissolutionem, dum enim in hac spiritus in copia exhalant a sanguine, huic deficit illud, impetum faciens, cuius virtute arteria valide,& cum cne gia dilatatur, unde ex huius desectu rarita, & debilis a teriae dilatatio sequitur. Huic adiungenda altera causa deducta ab effervcscentia sanguinis & huius rarefactione, quae in dicta dissolutione non est valida nec violenta, licet febrilis, deficiciate in sanguine dis luto capacitate ad magnam rarefactionem, etiam febre dominante, & cum cavim ad eleuandam arteriam, cum magna distensione, & impetu, ideo parum, &debiliter, hanc dilatat, unde pulsus paruus. Vires subito concidunt in sobre maligna, non quia eX- tinguantur spiritus, a qualitate venenata occulta, sed quia a dissoluto sanguine turmatim transpirant. Haec sunt maiora Symplomata, quae obseruantur in febre maligna,& explicantur manifeste,modo supradicto,& caetera Symplomata, quae sequuntur dictam febrem, cum a praedictis causis pendeant, eodem modo ctiam explicanda sunt, sine admissione qualitatis occultae, sed per insignem gradum putredinis massam sanguineam occupantem, seu per cius dissolutionem validam, a valido, & acri dissoluente effectam. F Prae
115쪽
Praedictiim soluens massam sanguineam in febre maligna
coguntur admittere antiqui, concedentes insignem gradum putredinis, qualitatis occultae, & venenoecile principium,
quia ilic insignis gradus putredinis satagirinem afficiens, diu ,-lutionem istius in suas partes inuoluit, cum non possit excogitari dissolutio alicuius in sua prima principia, sine putredine, nec putredo insignis sine dissolutione in prima principia corporis putrescentis, & causa putredinis non potest esse nisi quoddam dissoluens ab omnibus cum Aristoteleto hac admisitim; omne vero salsum acre inter dissoluentia est maxime emcax, consequenter hoc multoties in sanguine congregetur a causa insignis gradus putredinis, vel dis- solutionis sanguinis non est climinandum, per quod stabiblita manent hucusque dicta. Pro curatione patet extinguendum csse hoc acre salsum dissolutivum sanguinis, vel praecipitandum, vel fixandum, quod praestant omnia antimonialia, Diaphoretica, ut sulphur Antimonii fixum, Antimonium diaphoreticum, illius
tinctiira, cinabrum Antimonij, Bezoarticum minerale,&praecipue Bezoarticum solare, quae nulla cum violentia , agunt. Obseruatum enim est ista Bezoartica, nec cum acia dis, nec cum aikalicis csseruescere, sulphur etiam vitrioli, citius praeparationem alibi demonstraui , in hoc casi est maximὰ opportunum aurum etiam praeparatum modo descripto in lib. Consuli. adimplet efficacissime hanc indica tionem si alijs supradictis remedijs coniungatur . Haec Gnim omnia possunt sudorem mouere, & praecipitare acre ilhid dis Iutiuum, absque eo quod sanguis ulteriori disi Ilitioni subiiciatur, & quam promouere possitiat diaphoretica illa sale volatili constantia, ut spiritus cornu Cerui, suliginis, urinae,& similium, ideo valde errant medici illi tu tali casu his spiritibus volatilibus utentes, pro emendanda malignitate, & promouendo sudore, oui potest pro-tiocari cum sipradictis magis tutis,& cui decoctione mi- iij, ab Antiquis decantata, additis seminibus aquilegiae,&Nappi, cum in his non sit violentia, qua pollent supradicti spiritus volatiles: est etiam error potionibus illis c
116쪽
lidis, & Aromaticis uti, quae calore, & sale acri maiorem dissolutionem, & accentionem coadumare poterunt. Hinc multoties consideraui proficuam fore , pro sudore excit ndo, decoctionem Milii, Carduibenedicti, & Petasi tidos, cum BeZoartico minerali in Pelia ligato, & huius decoctionis pluries in diem assimaere ad quantitatem lib. s. pro vice,& per octo, vel decem vices. Huiusmodi dec'ctio potest vigorari, aditando in quolibet Cyatho scr. s. mixturae simplicis R. Spir. Vitriol. Correc. pari. I. Spir. Tartar. Correc. seu a suo capite mortuo rectificati Part. 3. Spir. . Theriac. Camphor. pari. s.
Excedens vero sulphur in hoc salso a bile constituto se cile accensibile redditur a calore sanguinis, cui miscetur,& hoc accenso sulphureae particulae solutar, dc per massam iansuinis discurrentes simili accensione instaminantur ,eo modo, quo unum granum pulueris tormentarij accensum , granum alterum sibi contiguum accendit. Illud vero salsum sulphure bilis accensibilo redditur eo modo, quo sulphursali nitro mixtum, hoc ad facilem disponit accensionem. Ab accensione salsi sulphure bilioso faecundi introducta in massa sanguinea immoderata istius ciseruescentia proficiscitur, & quandoque tale suscipit incrementum, ut in se-briles effervescentias violentas acutarum sebrium proprias eam praecipitet, cum periculo dissolutionis, & corruptionis dictae mas ae singuineae, & ad hoc respiciunt dictum , illud Alcdicorum Antiquorum bilem sua accensione, & sertiore magna acutarum sebrium incendia suscitare . Et omnes morbi pendentes ab aestu, & effervescentia inordinata
tanguinis ab hac sulphuris abundantia in praedicto falso,&in massa sanguinis existente multoties gignuntur. Ab hoc sonte scaturiunt aestus illi post cibum magna cum 'hiriolaestia multos cruciantes, partes enim spiritosae calidae, Maccensibiles alimentorum ingestorum raptae intra vasa finguinua dicto sulphuri alimentum suppeditando , accensionia maiorem in sanguine pariunt, quam totus ars uat,&CXcandescit & cum eo uniuersum corpus, & hoc expressit Hip. lib. 4. de morbis n. Io. in illis verbis, & cum ederit, aut
117쪽
biberit homo quid sanguinei, statim vcnς iugulares attolluntur, & facies rubet. Nota illud verbum attolluntur flatim,
quod exprimit vere ςstum,per quem vene turgent,& attolluntur, nam non possunt statim attolli a sanguine de nouo genito, quia alimenta adhuc in ventriculo commorantur, ergo si veneattolluntur, id euenit, quia sanguis in eis armiat, & feruet. Disponit cliam hoc silphur massam sanguineam ad fluxus biliosos, hanc calefaciendo magis per impressam accensionein, qua particulas suo sinu contentas, & adustioni dispositas in maiori copia adurit, quam natura CXigat. Ab hac copia particularum adustarum exuberat bilis , nugsua virtute sementativa segregationem a caeteris partibus primo sibi parat deinde secretionem , seu discessionem amassia sanguinea, bilis secreta, quia naturς molaesta ab haceYpellitur per aluum, via os ab extremis arteriarum ramis intestina peruadentibus ad glandulas per haec disseminatas,& medijs vasis istis appensis in intestinorum cauitatein inquam terminantur: & si ab expulsi humoris acrimonia vasa sanguinis dictas glandulas ingredientia, vel per intestina disseminata corrodantur, sanguis cum humore bilioBCXcretnenistio per aluum excernitur,& dVsenteria talis fluxus dicitur, sicuti Dyarrhaea, quando sine sanguinis mixtione Iraedicta excrementabiliosa excunt, & haec omnia expres.
it Hip. in lib. de assec. hac sententia loquendo de Dysenteria morbus hic fit ubi bilis, & pituita in venas, & allium incubuerint, aegrotat quidem sanguis &corruptus secedit. JE-grotat autem intestinum, & racitur, & exulceratur.
Nec aliter Antiqui explicant causam Dyarrheae biliosae, &Dysentcriae a toto prouenientis, dum in copiam bilis intra
venas ,& arterias contentam horum morborum causam rofundunt. Bilis vero copia, ex eorum testimonio non cumulatur nisi per excessum caloris,cuius activitas ad accensionem,& adustionem humorum se extendit ue undE si bilis est copiosa necesse est, ut adustio, &accenso sit violenta multas singunnis partes ustione deprauans,&cW: essius lioc cofirmant in his affectibus caloris intensione in massa sanguinea admittedo, &in partibus hanc preparatibus,& tu matocia,ex qua Seneratur,
118쪽
talis autem intensionis, caloris effectus sunt immoderata accensio sanguinis, di adustio, secundum aliquas sui partes huic magis dispostas.. Sulphuris abundantiam arguemus a calore,& aestu ino dinato sanguinis, & membrorum tam internorum . quam cxternorum, & a temperamento sanguineo, cum subdominio bilis,
His vitiis a sulphure occurremus cum refrigerantibus validis, ut sunt aquae Nentipharis, Sonchi, Fragorum, Lactucae, Violarum, Endiutar, Florum papaueris erratici, su ci herbarum Cicorei, Boraginis, Endiuiae, & similium is, inter quae cnumerantur etiam emulsiones quinque seminum frigidorum, lac coctum, vel dc stillatum una cum succis Crydictarum herbarum, vel cum istis in dicto laete soli, minaccratis, serum lactis caprinum, vel vaccinum, aqua ex decoctione hordei, acetosae, plantaginis, cum Sale Nitro septies fuso, & in anua frigida .exti iusto, de haec decoctior urios in die cst cxnibenda. Fixantia sulphur praedictum constipando, eiusq; motum prohibcndo illius activitatem minuunt. Fixant autem sulphur. Omnia accida salina praecipue dulcificata, ut sunt Spiritus Vitrioli, Salis dulci sic ti. Obseruatum cnim est aurum fulminans, quod loni etiam tactu in flammam violenter crumpit, s aliqua substantia acida irroretur, accensionis potentiam deperdere, quod contingit etiam Pulveri Pyrio. Acida bilem una cum suo sulphure enervare, cognouit cliam Hip. dum in lib. de rar. Vict. in Actit. Scribit, ut autem in sumina dicatur aceti aciditas biliosis naturis magis conscrt, quam melancholicis; amara enim dissoluuntur , & in pituitam transeunt, dum ab ipso in sublime attolluntur, a qua Scntcntia deducitur acetum totam bilis substantiam immutare, & in pituitam conuertere. Omnia etiam Terracea fixationem inducunt , & ex istis composita Pharmaca, ut Dia scordium; conicetio exHiacintho L. o. & pulueros compositi pro silici do omni fluxu, de quibus superius. In aestu vero post cibum immediate excitato, valet aqua
bibita, vel decoctio coriandrorum facta in aqua Plantagi-F 3 nis,
119쪽
iis, conserim Cotoneorum, vel istorum si rae ἴ- '
vel a bile deficiente, vel minorata una cum suo sese acri'
R L, α - Omatici, remedi s , quae pituitam iumelancholiam corrigunt, cum ab his bilis desectum tis limentis proportionati . ςxum patia- ido pancreatico siperabundante cum muIto damnci massar sanguineae potest minui acrimonia dissoluens huiuus illi, ut explicabimus sequenti Canite υ
ab acido superabundante mortificatam nostra m erit diminuta, sicut & sua esse tibi: - 4 ' URSVJ
isse ii niasti sanguitiis sitarum pei et otium
suscipiet , deficiente enim accensione, & effervescentia non in t nec volatilitate, remanent cra
habitus, obstructiones viscerum, cordis oppressiones Paui os o β, qxua sanguis, dum non accendi tur, in corde stagnat, ab hac stagnatione opprimitur. si modum excesserit oppressio, iraitamentique naturam indue- ὰ, sit c dis palpitatio, satagento istius substantia ouod est molaestum interrupto, S irregulari motu CXcutere Tremor cordis a dicta stagnatione procedit, quia sanetuis crassiis stagnans in ventriculis cordis ponit impedime nouo sanguini fluenti, prohibens ingressum in dictos vel triculos, & cogens regurgitare versus vasa coronaria in quo incitu dilendendo,& concutiendo basem cordis huius tremorem efficit, prout describit Vullistus. Hac occasione fit etiam difficultas respirandi in ovoli
dissicili , per aliquod tempus coguis 'RS MN , ut ζ in accipiat accensionem & a - - - 4 yy ς 'μφβ' PRX, & in hoc tempore sangui, 1 es ' ς da mi monum discurrens, inligea motu Copioso impulsus, quam in quieto, in istis sisturici
120쪽
impedito eius motu a sanguine in corde detento, in cuius locum succedere debet, nec potest in pulmonibus moram traheret nisi cum oppressione motus istorum, uno difficilis reipiratio. Sanguis etiam ob suam crassitiem tarde per pulmonum substantiam circulans in masna copia cumulatur intra vasa Pulmonaria, & a ιnotu maior quantitas sanguinis impulsa praedictiim cumulum at et, ut pulmones omnino OPprimantur, ciun motus dilatationis, & constrictionis cinu-
Cognita per tem ramentum pituitosum, & melancholicum , & per victiis rationem pituitam, & melancholiam congregantes, huius sulphuris in corpore deficientia, per quam sanguis accensione, is esseruescentia debita priuatur, cum desectu optime sanguificationis, & redundantia mutitorum excrementorum, quae clare se manifestant, cognoscimus statim praedictorum Symplomatum causam ausserendam, cum eis, quae accensionem, & effervescentiam augent, restituendo bili suum sulphur, & pinguedinem, ut lunt Lal Nitrum Antimoniatum, Aqua vitae Mathioli, qua Theriacalis, Spiritus vini Momatizatus, Vinum Hi Pocraticum, EliXir, proprietatis Paracelsi iuxta descriptionem Elmontii, Ambra, & eius essentia, & species ex
ea compositae, omnes spiritus volatiles olcosi, ut Salis Armoniaci, Cornu Cerui , Fuliginis, Charabar, Sanguinis
humani. Haec tamen medicamenta debent praecedere aliqua attenuantia, vel istis misceri, ut sit btiliato sanguine facilius in hunc operari possint, accensionem, S emeruC-scentiam debitam introducendo , intyr hec magnae efficaciae sunt Antimonialia Chalybeata, Tartarea, Nitrosa, ut Antimonium Diaphoreticum, Tinctura Antimonij, Crocus Martis aperit uius, Tinctura Chalybis, Tinctura Tartari, Tartarus Chalybeatus, Spiritus Tartari, & Spiritus Salis nitri, & Sal prunolle , Pulvis cachecticus intercetani. Aquae acidulae naturales, artificiales Salia cephalica, & al halica a simplicibus attenuantibus, & calidis clicita, que exhibenda liliat cum decoctione simplicium at-