장음표시 사용
261쪽
Generatio animalium persectorum, & omnium eorum, quorum speciem natura diuisit in ditiersum sexum, sit ex concursu masculi, & siminae, & in hunc sinem pr dictam si
xuum diuersitatem natura inuestigauit; quomodo ergo mas,&scemina ad generationem concurrant, inquirendum. Masculum tamquam effcientem & principalem causam ad generationem concurrere ab omnibus admittitur, & hoc agit
solo semine ab eo deciso, in cuius substantia videtur compendiari animal in potentia, undd perceptio modi, &actionis,
qua vivens in generationem alterius erumpit, pendebit a perceptione modi secundum quem elaboratur semen, &eorum,
quae ab animali huic substantiae seminali contribuuntur, &haec facild percipientur, seminis definitione explicata. Est semen corpus hvinidum spumosum, & esbum ex relia quijs alimenti vit imi, & optimi, cum spirituum calidorum,
ubiq; oberrantium pςrmixtione confectum, vi prolifica testium cxcoctuna, elaboratum.
. Dicitur primo corpus, quia est quantum, debuit esse humia dum humiditate actuali,fluxibilitatem actualem importanto, quia debebat eiaculariin uterum sceminae, quod sine fluxibilitate fieri non potuisset. Fit spuinosum, quia est spiritu plenum, &sicuti spuma fit luna ab aere inlaeto cum corpore lia quido, sed crasso per agitationem, ita semen spuinosum euadit per abundantiam spiritilum,in substantia seminali essicientium id, quod ossicit aer in lacte, vel oui albumine agitato. Hanc agitationem,per quam spumosiim euadit semen,puto acciperelatum in actu concubitus, ubi ab incalescentia sartium genti talium,quae in tali actu est magna, di a concursit spirituum in
copia a toto corpore ad vasa 1ὀmzn conseruantia, maxima asitatio seminalis sibilantiae in his contcntae excitatur, per suam in paruas bullas eleuatur, & ab harum multitudine fit spinna, quod expressis verbis docuit Hip.lib. de genit. nuin. scribendo, at vero pueris venulae tenues, & repletae existentes genitura transitum impediunt, & pruritus ipsis similiter non accidit, & propterea neq; conquassatur in corpore hulnidum ad geniturae secretionein, & magis Hare n. r. ciusdem lib. sub his verbis q uitu vero pudendum territur, de homo mouetur hum,
262쪽
humidum in corpore calescit , ac diffunditur ,&a in otia con- Quassatur. ac spumescit, quemadmodum ctiam au humores omnes conquassati spumescunt . Est cor pus lemnaale album, quia cY succo nutritiuo albo confectum, S in substantia tel
lium alba elaboratum . . . . . . α
Dicitur secundo ex reliquiis alimenti vitiini optimi, hoc olt semen fieri ex reliquiis sicci nutritilli,qus supernini pro nutritione,& augmentatione partium; natura enim non tantum indiuidui, quantum speciei conseruandae studiosissima, perrimum alimentum parari voluit in tali determinata etate,' t potius emberaret, quam deficeret, & quod exuberat ultra indi-n idui conseruationem,in semen elaborat,prospecie propagat da . Hinc non immerito semen dicitur cXcrementia, qtua clisuperfluum, non quia sit inutile,& noxium . Dicitur tertio ex spirituum calidorum ubiq; oberrantium permixtione confectum, sint autem isti spiritus vitalis ex flens in succo nutritiuo, ex Chylo confecto, vel in reliqtios an uine, pro ut determinatum est, vel sanguinem, vel dictum succum materiam semini praestare; parum enim referre censeo intentui nostro, & medicinae fini, quamcumq; sentcntiam ali Quis amplexetur. Spiritum animalem etiam concurrere illa contendunt, qui cum Vuarthono succum neruosum lotum 1eminis elaborationi materiam contribuere existimant ; non elinegandum tamen aliquam portionem spiritus animalis lemini misceri,cum certum ut neruos ad testes concurrere,qiu talem spiritum materiar seminali inspirare pollunt, & hoc etiam ἱ- detur esse maxime rationi congruum ex eo,quod semen sit co- pendiu totius animalis, ita etiam quidquid ad illius csti titutione concurrit, continere debet, & cu spiritus animalis sit ii ter praxipua, quae animal constituunt,ad seminis elaborati ne concurrere credendu est,& in hanc sententiam Hip.conuernisse colligimus ex illius verbis in lib.de get t. n. 3. Per quae Ol- tendit materia seminis a cerebro in medulla spinalem deriti ri.& ab hac in renes & testes, materia vero,quae per i PInalem medullam fluit, est luccus neruetis, verba Hip.sinat, silc autem
in homine ab luimido spumescente id, quod robtutillimum est, ac pinguissimum secernitur, ac ad medullam spinalem invenit, et indunt enim in hanc cta omni corpore Viae ,
263쪽
1i8 POMPEI SACCHI PAR MENSIS .
distundunt ex cerebro in lumbos, ac in totum corpus, &m medullam, & ex ipsa medulla procedunt viae, ut ad ipsam humidum perserratur, & ex ipsa secedat, postquam autem ad hanc medullam genitura peruenerit, procedit ad renes hac enim via tendit per venas, & si renes fuerint exulcerat aliquando etiam languissimul desertur, a renibus vero transit per medios testes ad pudendum. Praeter spiritum vitalem, &animalem, concurrit etiam ab omnibus partibus spiritus proprius, & lpecificus illarum,& repraesentativus naturae, formae,& organiZationis cuiuslibet partis, ideoq; tales spiritus dicuntur ideam omnium partium, de totius in se continere, per quod explicatur tota doctrina illorum, qui perideas in semine latentes, generationis inisteriuin explicant. Concullus altorum 1pirituum meo iudicio contingit quando in aetii venereo totum corpus incalescit ; destrou venereo turget, tunc Cnim ope caloris, & turgescentiae dilatatis porositatibus totius, spirituque omnium partium attenuato, Sc ad motum citatiorem, & quasi violentum eκ citato a partibus, in quibus usq; tunc inclusus suit, soluitur& ad partes genitales, & praeci8ue ad vesiculas seminarias, per actuin Venereum maxime incalescentes concurrunt eo modo, quo dicunt ad partem aliquam intense excalcfactam humores confluere , dictarumque vesicularum cauit tein ingredientes , partem seminitia destro venereo agitatam, expulsioniq; magis aptam pervadunt, eiq; miscentur
spiritibusq; vitalibus, & animalibus iii seminali substantia
contentis vim, & energiam addunt, dictam partem agitando, & ad expulsionem disponendo, ex qua agitatione spum cicit semen, ut stiperius dicebam, & calorem fiscipit proprium, & adaequatum animali,& energiam quandam, per quam vi facta in porostatcs membranae vcsicularum seminalium ab eis cum im eiu exit. & per hunc motum & per calor c cratentum , dictas vesicularum membranas titillanco, delectationem illam, quam in sui profusione caeperitur, animal esticit, quod expressit Hip. in lib. de Oisium naturanum. 23. scribendo, voluptas vero accidit vcna hac genitura evicta. Dicitus autem in ipsa existens,&praesciis violen-
264쪽
lia, &caliditas, de venarum Vndeliaq; concitatio titillati nem inducit, & hoc modo dicitur semen secundum partem spiritosam decidere ab omnibus partibus corporis, hocque totum nobis demonstrauit Hip. lib. de genit. & huius dicti sundamentum colligimus etiam a castratis, qui in concubitu delectationem experiuntur, cum nihil seminis emittant, &hanc a sola substantia spiritosa habciat, quae est iudicanda illa decisa a toto, ratione cuius a frequenti coitu emaciantur, &contabescunt Huic opinioni affinis est illa, stabiliens omnes partes a natura sic eme determinatas , ut continua irradiatione testes, &materiam in eis elaboratam perlustrent,&haec irradiatio se per spiritosum effluxum emanantem a partibus , cum tali textura, & modificatione propria quarumlibet partiun is, unde impressio talis offluxus in materia, a testibus elabor. ta facit, ut haec in se contineat Omnes partes corporis. Hanc decisionem seminis a toto docuit Hie. in lib. de genit. niun. s. scribendo, porro genituram dico a toto corpore
secerni, dc a solidis, & a mollibus partibus ,& ab humido
omni in toto corpore, S confirmat similitilao cum paremtibus; Videmus enim ex mancis mancoS, eX caecis caecos,
procreari, di cicatrices, & naeuos a Parentibus in filios transmigrare, & morbosas parentum indispositiones laqua per hς- reditatem in genitos transmitti; Vlterius Venus moderata totum corpus alleuiat, at quomodo id fieri potest, nisi a toto cum semine aliquid eiaculetur. E contra immoderata totum debilitat, plusquam larga sanguinis emissio. unde si ex partibus genitalibus sollan aliquid efflueret, deberentillae solum reddi debiles t tantillae seminis particular quidnam comerci cum toto, ut illud ita enervent, si ab eo nia hil accipiunt & si semen ex omnium consensu generatur en superfluo alimento ue partes per carentiam superflui, non deberent debilitari,& sic neque per tres, vel quatuor coitiones enervari, cum materia pro liis in vesiculis seminalibus contineatur, tamquam quid toti superfluum, & pro suarum virium conseruatione minimh nccellarium, & tamen per has coitiones animal debilitatur, consequenter aliquid a toto neces
265쪽
se cst proueniat, praeter materiam in vesiculis seminali bus contoniam: sic mutis semel tantlim in anno ad libidinis voluptates admissus, tantas amittit vires, ut per aliquot menses eas ctiam Iargiori cibo vix recuperet. Ab immoderata venere paralyles, appoploiae, epilemar, ventriculi afferuis, macies proueniunt, quos morbos etiam a largissima sanguinis offusione nullus cxpcrietur. Necesse est itaque, ut
simili cum semine e toto corpore nobilis, & spirito se substantia essendatur, cuius iactura tantas post se relinquit c
Dicitur quarto vi testium prolifica elaboratum, ad explicandum locum, in quo generatur semen, & causam, a qua perficitur; sanguis enim per arterias, & spiritus animales per neruos ad testes transit, ibique deponitur, vel succus nutri-tiuiis vel succus neruosus, vel ipsa substantia sanguinis, quae postea a virtute prolifica testium, hoc est a proprio eius fermento specisco in semen elaboratur, & huic a tostibus proprium sementum inspiratur, maxime necessarium ad generationem perficiendam, ut videbimus, quando modum, quo generatio perficitur, explicabimus. Fermentum proprium , & specificum testibus inesse ocae hoc colligo , quod amputatis testibus alicui animalicius temperamentum totum mutatur, & a virili in scemineum transit, cum debilitate operationum totius, ex quo existimandum venit a testibus in totum corpus fermentum
quoddam inspirari, per quod virilitas, temperamenti r bur , & actionum energia conseruetur, & hoc fermentum substantiae seminali ab eis elaboratae communicatur in ususcitato loco dicendos, & talis sermenti vim experiuntur mulieres, alterationem quandam in toto sentientes a primis conceptionis diebus. Ab hac seminis constitutione colligitur veram rationem causae ericientis generationem in se colligere, dum omnes partes indiuidui simul continet, a quibus . potest Veruinanimal efformari, non deficientibus pro tanto opere spiritibus vitalibus, & animalibus, nec fermento, quod pa tes in semine latentes, tamquam in rotcntia suo motu C
266쪽
citatiuo ad aetim reducere valet, in his enim omnibus vera causae efficientis generationem ratio consistit. Considerata natura seminis masculini, oportet pro integra generationis animalis cognitione foeminei seminis conditionem perpendere; sunt, qui cum Aristotele sustinent sod- minam ad generationem concurere solum passive, praestai do locum virili semini, hocque fouendo, ut in actum suae potentiae erumpat,& pro fartu iam organizato materiam se ministrando. Negato tamen foemineo scXui semine, non potest explicari, quomodo foeminae ex virili semine generentur. Semen enim cst representativum, & productitium illius, cuius est semen, unde semen masculinum erit solum representatilium, S productitium masculi, & hunc debet semper produ-ccre,non vero sceminam,nec valet dicere, semen masculinum, uando deficit in caliditate, generare sceminam, quia calorebilis de se, & essentialiter habet solum facere partes minus calidas, non vero organizare partes foemineo sexui dcbitas rPrarterquamquod dantur aliquς foeminae viros in calore excedentes , consequenter falsum est, inasculos a robustiori calore , foeminas a debiliori progigni. Hanc veritatem confirmat similitudo filiorum cum matribus, quae aliunde non
potest haberi, nisi ex eo, quod partes similes in filijs sint ge
neratae a semine deciso a parte sitnili matris, nec potest refundi talis similitudo in alimentum, a matre suppeditatum, nam similitudo consistit in conformatione ,& organizatione partium, alimentum vero non habet partes conformare, neCorgani Zare, sed organizatas nutrire, de harum organiZationem suscipere, non propria virtute, sed illa partis, a qua dis. ponitur, sic si Canis pane,& carne, & alijs alimentis Propriis hominis vescatur, non acquiret cum homine similiti dinem, licet simili nutriatur pabulo; praeterquamquod cum
mater praestet toti fartui alimentum, hic etiam deberet esse similis matri secundum omnes partes, & si eκ semine partes - ἀcformantur in fetu, quia in semine continentur, partes genitales mulieris non possunt generari, niti adsit semen, quod eas contineat, solum vero semen foemineum potest has par- . tes continere, consequenter semen foemineum pro conseruatione
267쪽
ab . . POMPEI SACCHI PARMENfls
tione speciei secundum hanc sexus differentiam, debet ad
generation m concurrerc. Vlterius causa, cur homo gene-
Ietur, est humanum semen ; cum autem homo in duplicem laxum distinguatiir, nempe in marem, & foeminam, debet etiam dari distinctio senunis, cuius ope mas, & sceminag nerari ponit. Hisce rationibus experientia fauet, nam . Sues foeminae, & gallinae castrantur,& tunc nec appctunt mares, nec cum Cis congrcssae concipiunt, & si vulpis memina cum cane commisceatur, nascitur canis vulpi in con-1oi matione similis, & si canis foemina cum vulpe coniungatur , nascitiir vulpis cani in conformatione uniformis cultis euentus ratio non potest explicari, nisi foemina de se
tribuat semen proprium, ter quod partes sibi similes con-lormentur , & ita semen foeminae dicendum est activum eo
modo, quo illud masculi. Foeminae semen generari in testibus earum, & ciaculari eo modo, quo virile sub forma humoris liquidi, litic uso creditum cst 3 Recentiores tamen ab hac sententia receno runt, semen foeminar Ouinia statuorunt, quod in earum testibus, tamquam in Ouario claboratur, crescit, & ab eo deciditur, maturitate accepta, & impulsu masculi seminis,& tale otium vidit Hippocrates , pro ut testatur in lib. de
Nat. puer. ubi describendo, quae obscruallit in abortu cuilis Cana inulieris , ait , qtialis autem errat, ego referam , v lsitis quis ouo crudo externam testam circum circa adimat,
iii interna vero pellicula inclusus liquor pellucescat . De huius oui natura, & modo, quo fecundetur, & de aliis ad hoc spectantibus nihil dicam, sed Lectorem remittam ad Reynerum Graas, a quo disserte, & crudite omnia ad otium muliebre spectantia pertractata,& dilucidata sierunt. Illa velo substantia aquea, quae cum delectatione in coitum protianaitiir, & quae, semen illarum credebatur
ab huius natura excluditur, & statuitur ad generationem nihil conferre, & de seminis natura nihil participare, sed datam
cste tantumodo a natura pro delectatione, a qua muliera Liceretiir ad concubitus desiderium, & executionc ID, ratis humor non a testibus, sed a lacunis uteri prouenim, a
268쪽
Recentioribus stabilitum est, ex quo clicitur etiam ratio sententiam de otio confirmans, dum aliquae mulieres, qua
doq; concipiunt sine ullo delectationis knsu, S absq; profusione huius substantiae, quod utiq; non eueniret, si liarcesset verum semen, cum ad conceptionem non tam sit ne
cessarium virile semen, quam foemineum, ex his cnim duc bus mixtis fit verum, & adaequatum semen, pro animalis generatione, & distincta haec semina sunt solum talia in adaequat P. In semine muliebri sint etiam omnes partes foeminae inpotentia, pro ut insimino virili, siue stabiliatur semen foeminae esse otium, siue humor ille in concubitu emissi is, siue sanguis, ut alii censueriint, quanatus probabile sit semen est: illud, quod per vasa doserentia praeparantia, & tcstcs claboratur eo modo, quo in viris.
His positis non est dissicile modum generatiotiis explicare; eiaculato cnim semine virili intra cauitalcm uteri, & ab istius calore liquefacta substantia crassa, & vistosa, quae spiritus partes humani corporis repraesentantes , & sermoniatiuos illos a testibus susteptos unit, isti libertatem nanciseuntur,& directa via ad Ouarium tendentes,sibstantiam illius oui, d suo calice magis protuberantis penetrant, atq; irradiant eiq, imprimunt cum sua substantia virtutem genCrativam smaseuli, cum contineat in se spiritus repraesentativos omniatim masculi, & ab his sermentatus magis humor in otio contentus dilatatur, una cum membrana cum continente, &in ista dilatatione e tuo calice exit,& per tubas uteri in cauitatem dcstendit, ibi per porositates membrana si scipit humorcin albugineum, quem uterus a sermonio seminis virilis alteratus attraxit, & elaborauit, & per hunc hum rcm crestit ouum, de eius membrana, R nul Tror in eo contentus. Interim sermentum virilis seminis a testibus susceptum, totam massam, inquam inspiratum suit, Drmentat, &motu quodam leni exagitat, ita ut spiritiis repraesciatatiui partium, tam mulieris, quam maris ad motum excitentur, & a potentia ad actum reducantur. In hoc motu spiritui mxtriusq; seminis, si unus sit potentior alio, nem virilos ,
269쪽
minco, spiritiis virilis modificando ad normam sui motus illos foeminar,disponitur tota massa ad generationem masculi, in similitudinem parentis, a quo decisum fuit semen; E contra si mulieris spiritus in motu prςualent, illis virilis modo
supradicto iaciuntur necessaria sundamenta pro generatione focminae. Quod dictum est: de toto, dicendum est etiam de qualibet parte, qua de causa aliquando contingit fartum foeminam esse &in alijs partibus similitudinem patris contrahere , quia spiritus partium genitalium Patris cesserunt
piritibus partium genitalium matris, ideo faetii fuit foemin i, quia vero spiritus paterni seminis pneualuerunt spiritibus materni, quo ad reliquas partes, ideo fetus similitudinem contraxit cum patre, & a socmina prodire semen,& effectivum docuit Hip. lib. de genit. ubi docet foeminam
generari, quando semen Gemineum praeualuerit. Dispositio partium in substitialia seminali intra membranam inclusa habetur, vol a determinato motu spirituum d cisorum a substantia Patris, & Matris,per quom habent so sit mare in tali determinato loco, & cum tali configuration C sedis ponere, sic decis a Capite Patris, & Matris superioremas ecbuat locum, & illi decisi a corde, & a pulmonibus inferiorem in Thorace, eo modo quo videmus in mixtione olei
spiritus vini, aquae, & vini, has substantias simul mixtas proprio motu se agitare,donec quaelibet cum particulis Homoge- 'iacis uniatur ab alijs separata, & distincta ,se stabiliendo in tali determinato situ, ut locum leuiori superiorem concedat, grauiori vero inferiorem permittat, vel talis dispositio partium in animam potest refundi, quae a cognitione naturali a Deo instrueta & obsequondo lini ab eodem destinato in generatione animalis, disponat partes in situ conuenienti,cas adricat
ad configurationem, & organizationem eis necessariam, prosiorum munerum cXecutione ; anima enim rationalis creatur
a Deo statim, ac materia in Ouo existens est ultimo disposita Pro organiZatione fetus, & anima tunc incipit organiZationem, & haec sententia deducitur ii D. Thoma in Sum. pari. I. quaest. 76. art. 6. Et hoc admisso debemus statuere, animanici se primum principium Senerationis, senacia masculi; una, dc
270쪽
so inelim, & uterum instrumenta animae inseruientia, S haec constituunt facultatem generalitiam corporeat ex quc rum laesione laedetur etiam generationis opus. Ex his colligitur ratio, quare sceinina non possit se si lata, concipere, cum in suo semine adsint omne partes, quibus animalis corpus constituitur, quia deest fermentum emitatiuum istarum partium, quod eis tribuat motum ad hoc, ut e potentia ad actum reducantur, & tale fermentum habetur solum a semine virili, & huic a testibus communicatur, ideo sinE isto non potest fieri generatio, & per hoc huic tribuitur ratio causae efficienti generationem 3 videmus enim a ova a Gallina elaborata, quae Galli congressum non admisit, nullo modo esse apta ad generationem pulli, & subuentaneacuadere, licet contineant in se omnes partes Gallinae,'& ilia lud ouuin non sit, nisi Gallina in Potentia, quia deficit senamentum illud in semine Galli contentum, per quod partes istae possint ad motum pro generatione necessarium excitari,&a confusione, propria Chaos, ad distinctionem animalis
generationi adaequatam reduci.
Quod dictum est de ovo, & semine masculino dicendum.& applicandum cuilibet materiae, quae statuatur pro semine muliebri .
QUOMODO LAEDATUR GENERATIO VITIO SUMINIS VIRILIS, ET FOEMINEI.
DIximus praecedenti Capite, sanguinem cum spiritu arte-rioso ,& animali semini materiam praestare, & omnes Iartes corporis contribuere spiritus proprios, & specificos iii repraeseutatiuos, quod est formale,& essentiale constitutitium seminis, & testes elaborationem materiae pro substantia seminali efficere, huicque sermentum inspirare necessarium ad generationem perficiendam, unde ex his possvinus colligere generationem,quae per virile semen ossicitur,impediri ob istius vitium, quod sit, vel in materia seminis, vel in testibus, vel in partibus corporis. P Vi-