장음표시 사용
61쪽
concoquere possit, quia ab acido fames excitatur, activiatate vero, & energia conuenienti a frigiditate fixante, &motum minuente orbatur, Unde parum contribuit alimentorum dissolutioni, mistioni, & concoctaoni, quae pors ctionem suscipiunt a sermento volatili, & ad moturn
Hanc inertiam suscipit, vel ouia sit nimis fixum , ut in corporibus Pituitosis, & frigiciis ratione temperamenti, vel quia sit nimis aqueum, ut in eis qui inulta serositate abundant, vel destillatione, unde subleuandus est volatilibus acidis, & salsis, ut Spiritu vitrioli, Sulphuris, Balsamo filis. & calidis, ut Spiritu vini, Aqua Cinamomi, Theriacali, vino hippocratico, & alijs Aromaticis, ut nuce Moscata, Gariofilis, Mace, Pipere, Cardamomo &c.
Haec enim omnia sua vi dissoluente, & attenuante valent fixum sermentum volatilizare, nisi in tanta copia exhil, antur, ut illud enervent; omnia enim Aromatica acidum retundunt, unde in hoc casii sint exhibenda cum tali mei, sura, ut acidum possiut volatiligare, & hanc mensuram is seruabimus aduertendo, an appetitus,& fames conseruetur cum Aromaticorum usu, nam tunc in eis persistendum, ubi vero fames diminuta fuerit, vel supersedendum ab eis, vel minoranda corum quantitas; quod si a nimia copia humoris crassi in cauitate ventriculi existentis sit sermentum obrutum , hec prius incidenda acetosis, ut Oximele Simplici,& Squilitico, acetoso simplici, aceto destillato, cum aquis faeniculi Absynthi; pulegii, Eupatorij, vel eorum decoctionibus, & postea euacuanda cum Pituitam educentibus, ulteriusque detergenda cum aqua Tetviij, ex altera parte si huiusmodi fermentum nimio sero sit dilutum, si fuerit destillatio alicuius partis vitio congregata, haec auertenda,&exsiccanda proportionatis remedijs; si vero serum in toto redundet, & purgantibus, & exsiccantibus minuendum , ciusque causa generatrix auferenda. Aucta huius sermenti cificacia deprauat alimentorum inrra Parationem , nam aliquando adeo ea attenuat, humiduinque ita rarum cilicit, ut Partes spiritosiores auolens
62쪽
tota masse remanente tamquam Vappa, quod puto contingere in aliquibus corporibus, quae multum edunt, S tamen viribus languent, & praui temper sunt coloris, & a nimia attenuatione nimis nuxibilis,& suida evadit mas. sa Cliviosa, unde postea pro serosa colluvie inseruit tot morborum, & Symplomatum origo. Aliquando etiam ab aciditate sermenti valdὸ activa tota masta acescit cum deprauatione multarum actionum ;Vtrique vitio occurremus acidum corrigendo superfluum, cum bolo armena, terra sigilata, oculis cancri, Saletari
ri fixo, cornu Cerui usto, puluere Matrisperiar, Ebore, Corallis, & Cortice ovorum praeparato, & similibus, Metiam Aromaticis ad oneruationem dicti acidi inseruiunt. Quoad calorem, est maxime necessarium ad Chylificationis ministerium, de organi Chylificationis conditionem adimplet, quamuis non sit ventriculo intime unitus; quia ad integram persectionem organi Chylificationis requiritur, ut eius calor sit liber, & possint particular calidae se
insinuare alimentis, eorumque massam peruadere, quod Optime perficit calidus efLuxus a sat guine in venis, & arte-rijs per ventriculi substantiam disseminatis emanans. & a circumstantibus partibus exiens, s nullum enim alium habet calorem ventriculus operi chylificationis proportionatum, quam illum a dicto emum et comunicatum, cu sit pars mcmbranosa ex sui natura frigida) quapropter talis clRuYus, & calor ab eo dependens dicitur naturalis calor ventricula, quia requiritur ad hoc, ut ventriculus uniat in se omnes persectiones organi Chylificationis, quam calor totam non perficit, ut voluerunt Antiqui, non agnoscentcs acidi ventriculi, , saliuae virtutem sermentativam, principaliores tamen praestat effectus, & primo totam massam Chylosam dictis pacticulis calidis homogςneis naturae, & tem peramento indiuidui tacundat,& haec tali modo excalefacta ita disponitur, ut euadat proportionata materia ad prς- parationem alimenti conuenientis naturae,& tempera mei to indiuidui, quia impraegnata calido proportionato naturae talis indiuidus, di sine hoc calore licet massa illa prae-
63쪽
paretur non esset apta tali indiuiduo, quia in se non con seruaret partes calidas, cum proportione debita temperamento indiuidui, ideo in febribus, quo plus nutrimur, eo magis humores prauos augemus, eo quia alimentis in ventriculo imprimitur calor febrilis improportionatus naturali temperamento , dc massa Chylosa in quam alia menta vertuntur, evadit etiam materia improportionata pro conficiendo optimo sanguine, pro reparatione depe
diti, & si huiusmodi calor debilis fuerit massa chylosa huius beneficio orbata, in persectione deficit hanc etiam auferendo toti inassar sanguineae, cum ex imperfecto Chylo imperfectiis sanguis generetur. Hinc euenit, quod in maxima caloris iactura saeta per
nimias euacuationes, vel per morbos longos, vel per Violenta exercitia, vel per immoderatum Veneris usum coim coctiones deprauatae apparent, vel imperfectar, & inter ceteras causas adest otiam ista, nempe partes ventriculo vicinas particulas calidas huic in parua quantitate comunicare:
eo quod a praedictis causis in magna copia fuerint dissipatae ; idcirco in febrium accessionibus decretum suit citin somni ratione abstinendum esse a cibo, quia in his calor totus opprimitur, & concentratur, ut non possit fieri debita expiratio, & impressio particularum calidarum in assim pias alimentas, aqua veluti viviscantur, & dispositi
iacin ad optimam nutritionem accipiunt, ab hac caloris O
pressione in dicto statu febrili sermentum non excitatur,
nec scrinentatio sub vitiae alimentalis promouetur, unde sequitur necessaria istius degeneratio in excrementa. Huic imperficetioni occurrimus cum ciS quae calorem saugent, ut sunt calida, & Aromata. bi vero hic calor nimis cxcedat, ut contingit in corporibus , biliosis , & hypocondi iacis , multiplicia circa
concoctionem accedunt Symplomata, nam ab hoc alimenta velut aduruntur, & in nidros ain degenerant cruditatem aptam bilis copiam augere. Hac ratione optime ab
antiquis sancitum fuit .in augmento, dc stam febrium non cile caehibenda alimenta, quia a calore flabrili in ventricu-
64쪽
Io velut aduruntur, & exaltato supramodum eorum sulphure, & fale disponuntur ad mutationem in biliosum excrementum, quod quando intra venas, & arterias receptum erit, febrili effervescentia aestuabit, & adustionem pati tur, sermento sobrili cum hac mutatione potius suppetias laturum, quam viribus robur, & nutritioni materiam. Animia etiam calida late concepta tamquam a stimulo anticipatur ciborum exitus , & sic semicocti excrementi po-vius , quam optimi succi naturam redolent, & expelluntur crina detrimento massar sanguineae, in qua huiusmodi excrementa colliguntur.
Hinc est, quod omnia refrigerantia huic indispositioni opem serunt, & obseruamus in praxi deplauatam concoctionem calidis remedijs quandoque non emendari, ubi a refrigorantibus saepe corrigitur, & in hoc errore consistit ratio illius communis adagij, harpar calidum sacere ventriculum frigidum, dum existimatur deprauatam concomori'm αProuenientem a calore , ut superius dicebam a frigiditate vcntriculi pendere, & omnes querelae ab hypocondriacis de suo stomacho vociferate, radiccm habent in aucto hypocondriorum calore, illum ventriculi augente in proposito casii fateor, me nunquam intelligere potuisse, qu modo calor partium ventriculum obsidentium, & sanguia Dis possit refrigcrare ventriculum, trahendo ad se calorem istius tamquam cucurbitulam, nam experientia irrefragabili constat ab omnibus corporibus calidis cSinita calida maiora, vel minora iiixta caloris excessum tranipirare, &in vicina corpora impressa, haec calefieri partibus ; ergo ventriculum circumobsidentibus summe excalefactis expirabunt effluuia calida, & imprimentur ventriculo,& in Gius cauitatem diffindentur, & haec calefacient, & silbstantiam ventriculi non refrigerabunt. Hanc transpirationem calidorum effluuiorum a partibus internis ad euidentiam
Obseritamus, in rcccnter CXonteratis animalibus, dum v
porem ab his in sormam nubis densam exhalare videmus, Δ tali calore praeditum, ut medici pro corroborando calore partium,& pro dissoluendis humoribus contumacibus
65쪽
in eis infixis partem affectam in exenteratis animalibus in ponere iubeant. Talis evaporatio a sanguine e secta velim misso transpirat, & his stantibus, credendum erit haec effluuia a partibus ventriculo circumstantibus , & a sanguine evaporare, & in ventriculum connexum, subicctuna,& vicinum imprimi, & ab his non calcfieri, imino Potius refrigerari pHarum causarum signa manifesta a sensibili calore in partibus naturalibus, sicuti caloris deficentia percipitur a temperamento frigido, vel ab illis causis praecedentibus superuis manumeratis, quibus potest adiungi nimius frigido
Aliud etiam beneficium praestat hic calor ventriculo ab
adiacentibus partibus impressus, & est fermentum ventri culi volatiligare, ad motum excitare, & in hoc conseruare; In tali motu omnis actio sermenti consistit, sicuti omnis naturae operatio, natura enim est principium motus, calorem volatiligare omnibus naturae scrutatoribus perspi-ulium cst, cum valeat in minutissimas particulas corpora ciuidere, a quo volatilietatio habetur; ad motum excitare, & hunc conseruare ipsius caloris essentia demonstrat, quae si, secundum Aristotelem consideretur, pro Vt COn- .gregans Homogenea, & disgregans ethaerogenea, exprimit motum neces larium ad hanc congrcgationcm & dis. gregationem, si vero consideretur , secundum Recentiores, quatenus consistit calor in motu rapido particularum ignearum, & sulphurearum, patet in suo essentiali conceptu calorem motum includere; quapropter ubi calor hic crit paruus, & debilis , sermentum etiam erit minus volatile, dc minus activum, quia cum minori motu, & consequenter alimentorum praeparatio diminuta euadet, quod expersuntur omnes illi debile temperamentum a natura se titi, & etiam illi, qui errore aliquo calorem enervarunt clim pro aliquo temflore concoctiones debiliter,& deprauatae exerceant, Vnge calorem augendo per Aromatica, &calida, sermentum etiam ad volatilitatem, & ad motum reuocabimus, α concoctionem ad persectionem exaltabimus. E com
66쪽
E contra calor auctus, & immoderatus, vel scrinentiundissipat, ut contingit in febribus, in quibus inappetentia semper. serὁyreperitur, cum nausea, & multoties cum ciborum abominatione, & degeneratione assimplorum alimentorum in excrementa, ob solam dissipationem fermenti a calore febrili praeternaturali , & in hac dissipatioue formenti consistit debilitas illa vcntriculi excitata a calore intenso partium ci circumstantium, & quam antiqui vol-Herunt pendere a calore ventriculi valde remisi , & pene extincto, ab intensione caloris dictarum partium, quod
rationi videtur repugnare, nam calor habet intendere non Xtinguere alium calor , cum calor non sit contrarius
calori , & qualitates nisi a contraria qualitate extinguantur in antiquorum sententia, nec huius rationis vim subterfugiunt dicendo a calore partium adiacientium, ventriculi porositates dilatari, ut per eas calor proprius, & natiuus in copia expiret, cum diminutione sensit,ili, & morbola remanentis, nam per pororum dilatationem non est minus probabile calorem ventriculi in copia transpirare, quam calorem partium in copia maiori in illum ingredi, & per totam situstantiam eius disperdi, qui dato etiam non sit proprius ventriculi, ut illi asserunt, quamuis posset negari, tamen quia potior pars Chylificationis a sermento ventriculi specifico operatur, & quilibet calor dummodo humanae naturae proprius potest stipplere muneribus destinatis calori ventriculi, sicuti videmus extrinseca calida assiunpta opem ferre, & sicuti calor ventriculi conseruatur a calore sanguinis, quem in sui nutrimentum recipit, non quia calor istius sit proprius ventriculi, sed quia ab hoc ita dis ponitur in proprij alimenti praeparatione , ut calor istius fiat proprius, & innato similis suscepta modificatione naturae huius conuenienti, ita eadem virtute calor impressis ventriculo a circumstantibus partibus, per subtilissimas particulas calidas ei communicatas ut cum eisdem antia quis loquar &a sanguine effervescente earumdem partium, eleuatas, ita potest modificari ad normam caloris sangui, nis, ut proprius ventriculi euadat; Nec exemplum, quod
67쪽
aiserunt de candella, quae apud magnum inccndium exstit guttur, nihil roboris habet ad corum sententiam confirmandam, nam non extinguitur flamma candellar a flamina incendi , ut stippoinuat, Ad quia magnum inccndium sum- me acrem agitat, de ab hac agitatione candellae flamma CXtinguitur, non aliter, ac a vento, cui similis est dicta agitatio aeris, & in calidis particulis ventriculo communicatis, non potest inesse talis impetus. ut valeat calidum
illius cxtra pellere, cum partes, a quisus expirant dictae particular, non sint in statu morboso, nec adsit in cis agens impetum similem aeri valide agitato imprimens, & quia omnis expiratio, vel transpiratio effluuiorum nostri corporis est placida, & msensibilis, ut patet in transpiratione totius per cutem, quae licet copiosa, non est a sensu perceptibilis, quia sine impetu, & violentia, ex quo potius credendum est, quod calidum ventriculi ab his cmuuijs cal,
dis extrinsccis corroboretur, & augeatur.
Possunt quidem a motu dictarum particularum calidarum dissipari illae portiones acidi per solam superficiem Δ, membranae interioris ventriculi Hspersae, quia non sinat colligatae cum partibus solidis eiusdem membranae, sed sillim contiguae, & his dissipatis ob desectum sermenti comcoctio alimentorum debilitatur, vel deprauatur. Hinc habetur citam ratio, quare in aestate appetitus minuatur , & concoctiones alimentorum, etiam imperfecti ros sequantur, quia ab aestuante nimis finguine ventriculi sermentum debilitatur ; in liycme vero, in qua sanguis minus seruet, acidum ventriculi est magis validum, & actiuum, ideo etiam magis appetimus , S maiorem ciborum quantitatem perfecte concoquimus, & in hoc sensi explicandus Aphorisnus ille, hyeme ventres calidissimi, reIρο- etsi persectionis concoctionum, ita ut, calidissint, non idenotet excessum caloris, sed modum istius operandi perfectum, quia calor internus corporis in hyeme ad talem gradum est rcdactus, ut fermentum ventriculi in summa perfectione conscruci, volatili Zatione debita, & congruo motu, a quibus habetur periectio coococtionis alimento
68쪽
rum , ideo dicuntur ventres hyeme calidissunt. Et ita Antiqui cognouerunt concoctionem laedi ab excessii caloris Partium ventriculo vicinarum ; modum vero huius hesionis non recth distinxerunt. Remedia vero opportuna cognouerunt. & praescripserunt, quod satis est, ad medicingrinem consequendum, pro quo 1iissicit causam lauar operationis attingeret, licet modum, quo causa talem inseri laesionem, vere non percipiamus. Quapropter cum antiquis refrigerantibus est utendum pro corrigenda concoctione deprauata ab excessu caloris, quibus miscenduin Salnitrum serpitis susum, & per totidem vices in aqua extimium ; est Cnim magnes caloris CXcedentis, & acida ad reparationem scrinenti, quae frigida ab antiquis censentur. Fermentum rei itur etiam magis activum a calore, non
quia illud dissipet, sed ob volatilitatem maiorem, quam ct imprimit, unde alimenta nimis dissoluit cum coctionis
deprauatione,&generatione eviremcntorum calidorum, vel alimentorum putredine. Idcirco etiam quae calorem temperant , scrinentiun ad mediocritatem reducunt sicuti distipatum restituunt praecipue si cum istis acida, de quibus superius dixi, misceantur. Ultimum requisitum ad persectam alimentorum praeparationem in ventriculo est fermentatio propria ; Per fer-inentationem propriam alimentorum intclligo moltura particularum conitituentium ipsorum substantiam, qui motus cum esset repressus a textura propriae substantiae,. hac a Iata restituitur eisdem particulis motus, qui dicitur fermentatio , expressiis ab Hippocrate in lib. de Assec. in illis verbis ; valentiores autem cibi cum ventriculum subierint, tum intumescunt, tum plenitudinem excitant. Valentiores cibi dicuntur, qui particulis valde activis abundant, unde imbecilles cibi paulo superius in eodem loco dicuntur, qui calefacti in ventriculo, nec intumescunt, nec implent. Per intumescentiam autem, quis non agnoscit sermentationem, cum obseruari possit ab omnibus farinam sermentatam intumescere, & aptam esse ad implendum, & distendendum, di idem expressit in lib. de natura pueri, ubi habet. At
69쪽
que non aliter quam in homine ingestis in ventriculum cibis, qui dum concoquuntur calefaciunt; non possunt vero calefacere, nisi corum particulae calidae moueantur persermentationem, & talis motus, licet tendat ad integram dic tutioncm textu , non tendit ad putredinem, cinia in aliam ducat texturam dicias particulas alimentorum, nempe intexturam massae Chylosae, retentis ab hac particulis calidis, S sulphureis, per quod excluditur putredo, cum haec communiter deriniatur caloris interitus in humido, hinc deducitur hanc ferinentationem esse blandam, & numidam, S: in hoc motu fermentativo, alimentorum material scrinitiem aliquam detinere, a qua irretiuntur illorum particular volatiles, & subtiliores, quae per motum cum aliis miscentur, α sua penetratione crassiores diuidendo, & attenuando massam ad Hain Homogarneitatem solo motu reducunt .
Verum quidem est, quod humidum si non ita attenuatur, ut avolet, ita tamen rarefit, ut in paruas quasdam bullas extollatur, eo modo quo spi imma in aqua, vel albumine otii conquassato apparet, ex quo infertur ratio albedinis, seu potius cineritii coloris massae chylosae, quam coadiuuat etiam acidum fermenti, cum alimentorum partealhalica unitum, eo modo quo videmus aquas ab herbis laeticinosis extractas latescere, si acidum liquorem in eis instillemus. Haec sermenta tio coadiuuatur a calido, 3c a fermento ventriculi, unde quicumque errores inducti, vela paruo, & inerti fermento vel a debili excedenti calore , huic fermentationi etiam sunt applicandi, & etiam corrigenda cum regula supradicta , nam calor debilis cum debili fermento, vel sermentum debile selum inertem reddet sermentationem , & ita partes crasse a calore debilitato una cum sermento paruam suscipient alterationem,& Chylificationem deprauabunt, & postea sanguificati
Calor magnus, & fermentum valdh activum sermentationem validiorem edicient, undd, vel ad putredinem, vel ad cruditatem nidrosam, ves acidam peruenient alimenta,
70쪽
ridoque cim Diarrhaea biliosa, & quandoque pituit Ἀ-el aquea indigesta. Adnotanaum tamen cst alimenta ipsa polie hanc sermentationem debilem rcddere, si sint nimis crassa , & densa, ut sinat legumina, carnes bubulae, porcinae, carnes salitae, & similia, aliquando etiam maiorem eam faciunt, si alimenta sint spiritosa, & multis volstitibus partibus donata, ut sitiat Aromata, oua sorbilia , vel si alimenta sint ex sua natura valde sermentativa, ut sunt fructus horarij, quorum iliccum expressiim valde feramentescere obseruamus; & haec omnia contingunt etiam, si
eaetera ad alimentorum praeparationem recte se habeant a idcirco errores in hoc casu contingentes dicuntur errores cxterni, ad quos reducitur Ctiam magna alimentorum quantitas improportionata virtuti fermenti, caloris, &fermentationis.
DE PRAEPARATIONE MASSAE. CHYLOS E IN INTESTINIS. A Ventriculo in intestinum duodenniun Massa Chylosa
descendit paulatim,& per iteratas vices, Ut communiter sentiunt Saniores Anatomici. In Intestino duodenno, aduenienti Chylo occurrit bilis, per ducti Cholidoci Orificium, & succus pancreaticus per ductus Versungiani ianuam in duodennum eructatus. Ambo hos humores sere continuo cauitatem intestini irrigarc probabile videtur immo eiiidens data sanguinis circulatione, per quam continuo bialis deponitur in vesica sellea, & ad pancrcas materia in siccum proprium elaboranda desertur; unde stante continua elaboratione huius succi, & sccretione bilis, necesse est concludere nullo adueniente obstaculo utrumq; humorem Continuo etiam expclli, cum parma sit capacitas Cystis, in qua continetur bilis, quae perennem istius congregationem in se retinere non vesci, & ductiis pancreaticus hoc viscus