장음표시 사용
131쪽
Socratem dixisse ferunt eis potius nos similiores esse videamur. HAEC quum a me dicta essent, surreximus omnes, in ambulationem Leonicus, Regius in quitem, Ego vero ad Calpurnium.
133쪽
LUDOVICI DEMONTIosuCOMMENTARIVS
134쪽
D Um pyorum monumentaRomae lustro Vibi U
qt am Vidi, qtio loculos praesulpturari pictu ra tenurrit. In his antiquorum arte solertiam ratur sum Totu si marmorea in tabula, ultus , mores, an mum exprimere nec homines modo nobilitare Nerum etia Deos ipsiosGentium,siplus ulum operae in eis fundo vel pingendi insemium esset Ut de Venere ista Praxitelis friur,quam ut viderent musti Gnidum navigari ut m de Iove do OlympioPhidia arte nobili vilessis,anorumque innumerasculpturas, piose urae operos iram,quorum memoriam Plinia ibariae ab interitu vindicarunt.vnde ego hi ec in meos comentarios transtuli non ut autor deco-qVeresed ut quae apud eum paulo obscuriora Videbantur explicarem,simul emendarem,quaesripurae vitio corrupta duogermana opera cosecrare.Tibi hoc desulptura, celebrioribus huius artis operibus confictum opus fratri Illu-srsimo alterum depictura, quod item iri tot nobilium operum antiquorum instar esset.Fausto omine aeternae amborum me oriae Aquae sic fatuisa plerum,uirtuti ergo
135쪽
Ulinius plurimis locis emendatus UiltasTratus. Ex katum etiam nobile ita de Fictura certamen inter . elume, rotogenem.
DE s CVLPTVRΑ. Erum similitudines exprimere, 'uicquid orbis complectitur imitari, ars adeo nobilis quondam fuit,ut ea quae dignata esset posteri tradere,nobilitare possiet quae filiorum, pictorum propria laus semper fuit dubia adhuc in ereos palma Fictorum Vero duo sunt genera. Vnum eorum qui signa faciunt,quae quaquaVersus spectentur,naturae opuSaemulantur Alterum est eorum, qui quantucujusque corporis no aspectu cerni potest, id tanquam in tabula sibi imitandum proponunt. Sodie hi quidem 'Odem genere versantur aut cnim Opu Seminet e tabula aut intus refugit de quibus singulatim dicemus. Sed materia etiam artificesdistinguit . alii enim ex molli materia signa iaciut, alii ex fusili,ali ex dura. fuere quondam in singulis generibus clari artifices. Sed omnium antiquissimi fuerunt plastae, qui molle, ductilem materiam tractariit a rudibus initiis progressi Scribit enim Plinius Dubitiadem Sicyonium figulum primum eam artem invenisse, Corintni filiae opera, quae capta amore
136쪽
I24 LUD. DEMONΤIos Ius juvenis, illo abeunte peregre umbram ex facie ejus ad lucernam in paricle lineis circuri 3 scyipS , qui bii rores eius impressa argilla typum fecit,& cum ceteris fictilibus induratum igni proposuit cumque servatum in Nympnaeo donec Orinthum Mummius everteret Addit tamen , esse qui Samo primos omnium plasticen invenisse Rhaedum,& Theodoru tradant, multo ante attiadas Corintho pulsos Demaratum vero ex eadem Vibe profugum,qui in HetruriaTarquinium Priscum Regem Populi Romani genuit,comitatos fictore Fuchira de Eugrammum ab iis Italiae traditam Plasticen Sed cur pigeat reliqua ejus loci ad verbum exscriberet cum ejus diligentiae tota huius antiquitatis cogniti accepta ferenda sit, ne quicquam elegantius, aut magis distincte dici possit Pergens igitur sic ait: Mibutadis inventum est rubricam addere aut ex rubrica cretam fingere. Prinius que personas regularum extremis imbricibus imposui quae inter initia protypa vocavit. Postea idem ectypa fecit. Hinc&fastigia templorum orta, propter hunc plastae appellati. Hominis autem imaginem gypso facie ipsa primus omnium expressit ceraque incam Ormam
gypsi infusa emendare instituit Lysistratus Sicyonius, frater Lysippi,de quo diximus. Hic similitudine reddere instituit ante eum quam pulcherrimas facere studebant. Item cie signis effigiem exprimere invenit. Crevitque res in tantum, ut nulla signa statuaeve sine argilla fierent. Quo apparet antiquiorem hanc fuisse scie n. tiam, quam fundendi aeris Plastae laudatissimi fuere Damophilus,&Gorgasus. ijdemque pictores, qui Cereris
aedem Romae ad circlum maximum utroque genere artis
suae excoluerunt,uersibus inscriptis Graece,quibus signi
137쪽
DE s CVLPΤVRA. 2 sicarunt a dextra opera Damophili esse, a patre heva C Orgati Ante hanc aedem Tuscanicaonis lain adibus fuisse , autor est M. Varro Ex hac cum reficeretur , crustas parietum excisas tabulis marginatis inclusas eme.
Item signa ex fastigiis dister a. Fecit Chalcosthenes
Opera cruda Athenis, qui locus ab ossicina ejus Ceramicos appellatur M. Varro tradit sibi cognitum Romae Posim nomine, a quo factam Romae uas, item pisceS lavi non aspectu discerneres a veris. Idem magni Mata chesmaum L. Luculli familiarem , cujus propias mata pluris venire solita artificibus ipsis, quam aliorum pe- ra. Ab hoc factam Venerem genitricem in foro Caesa, ris,& priusquam absolveretur festinatione dedicadi positam. Deinde ei a Lucullo HS L signum Felicitatis locatum,cui morSutriusque inviderit Octavio Equit, Romano cratera facere volenti exemplar e gypso factit talento Laudat& Pasitelem quiplasticen matrem statuariae, stultu praeque,&caelaturae e11 edixit. Et cum esset in omnibus his summus, nihil unquam fecit antequam finxit Praeterea elaboratam hanc artem Italiae, maxi me Hetruriae. Turianumque a Fregelli accitum,cui locaret Tarquinius Priscus emgiem Iovis in Capitolio dicanda. Fictilem fuisse, ideo miniari solitum .Fictiles in fastigio templi ejus quadrigas, de quibus pediximus. Ab hoc eodem factum Herculem, qui hodieque materiae nomen in urbe retinet. Hae enim tum emgies deuna erant laudatisssimae. Haru sunt verba Plini j in quibus nescio an lector mendum animadverterit. Ego sane locum suspectum habeo,ut ita legitur Primusque persona r gularum extremis imbricibus imposuit,quae inter initia
138쪽
126 LUD. DE MONTI Os IV si emplorum Orta,propter hunc plasta appellati. Vtrum.
que hoc falsum est indei faiijgia templorum orta,& a Dibutiade plastas appellatos. Et falso hoc autor ascribi-bitur. aliud enim significare voluit. Nempe, Dibutiade primum fastigiis templorum fictilia stigna imposuisse.
Lxtremae enim imbrices fastigio incumbunt, a quibus per colliquias stillicidiorum aqua in compluvium deij-citur. Qua igitur imbrices fastigio incumbebant, ibi signa collocabat Dibutiades, qui postea sequuti sunt. Plinius lib. xxxvj cap. v. Pantheum decoravit Diogenes Atheniensiis,in caryatides in columnis templi ejus probantur inter pauca operum, sicut in fastigio posita signa, sed propter altitudinem loci minus celebrata Inde igitur quod plastes primus fastigia ornasset, obtinuit ut fastigia ornata figuris plasta dicerentur. Ocu igitur paucis mutatis sit c legendus est. Primusque persona regia larum extremis imbricibus imposivit quae inter initia protypa vocavit, postea idem ectypa fecit. Hinc fastigia templorum Ornata,propter hunc plasta appellati. Sic enim lectio perspicua erit unde hoc discemus,quod ali bi nusquam reperitur,fastigia signis Ornata plasta Vocari. cujusmodi est illud fastigium aedifici recentiolis in Capitolio, quod ornamenti genus beneficio Plini j, nostra opera restituti, post hac exprimi poteriton verbo. Hoc volebam lector nescius ne esset. Sed quia imbrices,&imbricata sunt conjugata,rogat VitruVius Vise aspiciam. Viti enim aliquid esse, ubi de imbricato opere loquitur lib. z. cap. 8. Et sane toto eo capite periccto Vnius tantum literulae mutatione locum laborare animadverti male enim incertum, pro insertum legitur in duobus locis. Nolim lectoiem pigeat integrum caput per-
139쪽
senera sunt haec, reticulatum, quo nunc omne Vtuntur, antiquum, quod insertum dicitur ex his venustius est reticulatum, scd ad rimas faciendas ideo paratum, quod in omnes partes dimoluta habeat cubilia,& coagmenta. Inserta vero cementa alia super alia sedentia, inter seque imbricata non speciosam, sed firmiorem quam reliculata praestant speciem. Hactenus locus fatis indicat structura genus in serium dici, quum cementa alia in alia inseruntur inter se velut imbricata Cernenta enim sic posita esticiunt imbricis spcciem, in quam pars quaedam terti j cc menti inseritur, ut in lateritias ructura fieri vide- mu S. Inde structurae genus insertum dicebatur. Sed unde digresti sumus, ad plasticem redeamUS , quam non immerito Pasiteles matre statuariae, sculpturae, casaturae
esse dixit quippe quae ab ea tanquam a surculo prodeant, ut idem Plinius alio loco docet de Zenodoto illo scribens, qui Aruernis immane illud Mercuri j simulachrum immenso pretio per annos decem finxit pedum CCCC; nisi potius quadraginta pro quadringentorum legimus,quum error cx vocum similitudine facile obre per inuerit Lector enim secum putet moli immensam altitudinem. Imo proculdubio ita legendum est ut dico ex verbis enim Plini apparet simulachrum illud artis experimentum dumtaxat fuisse, Mianquam meditationem majoris cujusdam operi S ait enim, quum artem satis ibi approbavisset, Romam accitum a Nerone destinatum illius Principis simulachrum colosseum fecisse X pedum longitudine. Quis enim credat, quum Aruerinis quadringentorum pedum simulachrum secisset.de hoc altero longe minore cogitasse
140쪽
tasse postea Neronem. At quem Principem tumidum, vanum, prodigum Sed colossus ille Rhodiorum
septuaginta cubitorum tantum fuit.qui terraemotu prostratus, jacen etiam miraculo fuit Profecto non est librariis pronior in errorem lapsus, quam Vbi Occurrunt numeri, qui tum notarum, tum enim vocum similitudine tape fallunt et jusmodi multa scripturae vitia detersimus iiij quae edituri sumus de Otis numerorum. Quod igitur scribit Plinius omnem amplitudinem sta tuarum ejus generis vicisse Lenodorum, de simulacro Neronis intelligendum est, quod colossum illum Rhodiorum superabat,quum fuerit Neronianus longitudinis ped. X. Rhodius ver lxx cubitorum, qui M. pedes tantum Sciunt Omnes igitur statuas molis magnitudine superavit destinatu illud Neronis simula ichrum,quod Plinius se vidisse testatur, stimul admiratrimnon modo ex argilla similitudinem insignem, verum ex parvi admodum sitarculis,quod primum operis instar fuit Potuit igitur sola plastice spectantium oculos te lnere.& in admirationem adducere. Nec mirum colos forum enim audacia primum in argilla spectata ruit, ar in ea tota perspecta, ut nihil amplius, praeter eris fusionem in emendationem accedere pol et Iino nec
marmori manus audeat admovere artifex , nisi prius,
quod totius operis instar sit, ex argilla propiasmata r- maVerit: interdum plura, ut quod in singulis maxime probaverit, id sibi imitandum proponat. Atque ita ex iis surculis surgit opus. Recte enim Pasiletes plasticen matrem statuariae,& sculpturae esse dixit. Qu'circa cum in his omnibus summus esset, nihil unquam fecit ante