Ioannis Reuchlin Phorcensis LL. Doc. ad Dionysium fratrem suum Germanum De rudimentis Hebraicis liber primus

51쪽

mulier in quibus pythoniciis uel diuinationis suerit spiritus. I 2 Torris uel licio.ut Zacharis. iii. Nunquid non iste torris est erutus de igne citius plurale ponitur in Isaia. Vii Cor tuum ne seria γdet a duabus caudis licionum fumigantium istorum. et r Propter. causa.gratia.ut Iosue.xiiij.Nosti quid locutus sit dominus ad Moysen.Homine dei de mes te in cadesbarne ubi mayns proprie debuit trafferri propter me&propter te vel gratia mei 5 gratia tui.vel mei causa et tui causa vel denic stipe causa mea&super causa tua.hoc ultimia est propriissimumam comuniter ponitur

puponendo, idest super.Numeri.xii propter uxorem eius. r Desyderauitait Isais.xxvi. Anima mea de*deraui te in no ste. ubi anima est septimi casus.namdesyderaui est priss psens prsteriti

perseeb indicatiusmodi.

τ' is Desyderium nomen uerbale ab d is uerbo superiori.ut

Deuteronomij.xij ubi textus in nostra translatione est obscuratus cum legituriSi autem comedere uolueris&te estis carnisi delectoauerit.occide&comede iuxta benedictionem domini dei tui qua dedit tibi in urbibus tuis nam de uerbo ad uerbu textus ita legitur. Verula tamen in omni desyderio animstue occides 8 comedes carnes iuxta

benedictionem dia dei tui in omnibus portis tuis ubi ponitu et ' is prodesyderio S uoluptate indem is adest de*derata uel desdiderabilis.uel placens. quod nostra trassatio habet formosa canticoγrum primo. Nigra sum sed sermosa aliud nome uerbale P is idem quod de*derium. cxij.ps.Desyde tu peccatorum peribit dicit

etiam finis. terminus.uel limes. Gen.xlix. Donec ueniret desyderium collium eternoRr. quod hebre exponunt finis uel terminus.&a passivo uenit I lsa desides derabiles fa 'ssunt pro eo quod Canti corum primo capitulo legitur Pulchrosunt gene tuc sicut turturis.

52쪽

LIA ER

Ponitur etiam hoc uerbum sepe pro placeta tem prodecet ut Prouerbiotu invi . Quomodo nix in state et pluuis in messe.se indecens est stulto lora a. quod uerbum uerbo dicitur sic. non decet stulto gloria.uel non placet. uel noest pulchru seu decorum stulto Deriuata S denomunata ab illo hae per desectualeph aut vau repeγriuntur. quod ex arte grammatica di cere licet.

r' Bestiam quanda monstrosi generis significat sed quo pudsatinos appellet nomine uel cuius sit nature nihil certi potuerunt 1nterγpretes invenlae I ais. xiii tibi soribitur. Sed requiescem ibi bestiae S replebuntur domus eorum Ohim. quod Hieronymus transtulit draconibus Aquila typhonibus.Symmachus dimisit uerbia absic interptatione ollim sicut, Ionathas chaldsus qui more chaldsotu mutauit minia dices ohin. Septuaginta et Theodotion traduxeriit clamoresve sonitus Alii Martichoras et barbari uocant Marder.multi hebrsorum dicunt esse feles marinoS. prsceptor meus expositit cercopes Nicolaus de lyra putat aues esse magna solitudine amantes . Tanta

diuersias ignorantia eius nominis profitet. uubus traseo.' is V ut Numeri. xxi v tibi Moab peristi popule camos 4, 32 Stultus.ut Osee. ix.Scitote Isi assultum propheta unde nomen d Is ne iod stulticia Prouerbiorum.v. S in multitudine

stulticis site decipieturiqugstiuuii sortemones nunquidsi. Gen. xviii. Si fuerint quiquaginta iusti in ciuitate. S sic consequeter. S significat qn abs si tantummo sorte seu forsitan ut Iosue a x. Forte in terra quae nobis sorte debetur habitatis.

Iob.ii. alioquin mitte manu tua quavis Hiero. exponat qnΦ O utina ut Iob.d.at putina deus loqueret tecu sed in *prie significat uer

53쪽

PRIMUSqd translatio chaldaicaondsi traduces Qua et, .ut meri

rilisubi legitii Vivo ego & implebit gloria dia uniuersa terra he/braica ueritas habet.& uere uiuo ego. d, 2 Palatium.uestibulu porticus. ut .iii.Re.vi. Et porticus erat

ante templum.XX. cubitorum.

' is Virtus.sortitudoaniustitia.dolorauehis.tristis.murmuras ut Io xviii. Artabunt gressus uirtutis eius. 8c eiusde.xx. Filii eius atte/rent egestate et manus illius reddent ei dolore Bu.sic insea.xxi. Deus seruabit filiis illius dolore patris. inc omnia simul uoluit comple fui Hieronymus cum Numeri.xi.pron tri traduxit murmur populi dolentium prs labore.& pro murmure specialiter ponit thronoxiiii. Quid murmuravit homo uiuens. Iniquitas.vanitas.hais. xi j.Et cor eius faciet iniquitatem.pro

quo lxx.uana intelliget.

festinauit.ut Iosue.x. Stetit ita selin medio sit et no festinauit oia eiuscemodi significata ad festinationem ampulsionem . oppressione. tribulationem pertinent. Luxit a luceo.ut Gen xliiij Pro eo qd apud nos legi Et orto mane dimissisint cum asinis sitis. hebraica ueritas habet mane luce scebat. 8c uiri dimissisint ipsi et asini ori1.5 ps.cxxxix. Et dixi sorsitatenebricoculcabunt me S nox illuminatio mea. d hebraicaueritas sic habet. Et dixi sorsita tenebre opperiet me et nox luxit ora me. ubi ponit 'et a luxit. quod uoles Symmachus imitari traduxit . et noὰ liccircume sedit. potest et reditus exponi &nox illitinauit circa me. ponit ite in imperativo apud Isaia.lx. is surge illuminare Iersm.qd magis grammatice diceretur surge lucesce.atidi filio Iersitano poniti hebraico.sed in iterptatione chaldaica lanethe inueit deide in iadusto uersu ponit et ' Is. i. lux uel lume.&asiperiori uerbo transi/tiuii secundu derivamus ' π .i.secit lucere hoc est apparere . P.

54쪽

LIBER

xcui Alluxerunt fulgura eius orbi terrsseamdum gramaticam idest fecerunt lucere siligura orbe nam terreo ponit quod si possemus latine uti exponeremus lucificaueriit magis a prie. qd salte illuminaγuerut dicamus unde i.iaciat lucere hoc est illuminetus lxvii.

Illuminet uultii suum sua nos. inde N a luminare etpluralit sce γmininea aut Gen. i. Fecitc deus duo luminaria maona.

sed ' is declina masculinem' s inuenit etiam, Si ut

Ester viii IudΠs autem noua lux oriri uisa est. 'ret Chaldsoxii est uallis uel loci .ppriumn me. multi ut coueniat superiori uocabulo dixerit esse lustratione chaldeor quam diis suis peragebant. nam lustrare illuminare dicimus ut Vir filius Postera phoebea lustrabat lapade terras.& potest utruc sign*care idem uocabulu. tam locu uallis in chalds,in quo Aran natus est ut scribitur Gen. xi. Et mortuus est Aran ante Tharali patre suum in terra natiuitatis sitis in is chaldsotu qua etiam lustratione ignis chaldeorii idolis solenem a quo idololatri crimine deus Abraha prsseruauit. ut Gen. xv.Ego dominus qui eduxi te de et chaldeoiu multa de hoc fingunem libro de agricultura Aegiptioru. teste Rabimoyse giptio in per/

plexorum libro. ii j. a. XXX.

et I NUCauernula in qua uoluit se aspis.ut Vale. xi. Et delectabit 1fans ab ubere super foramine aspidis A in cauerna reguli 85c scribit

autem in plerisse codicibus period loco ause 'ri': n, N Herbs uirides ad uesicendii apis 8 uisium aspeetii illustrantes. ab illustrationes diei secundu magistros hebrsoru ut iiii Re. iii j. Et egressus est unus in agrum ut colligeret herbas. ' a Pluvia. ut Iob. xx hs umentu desyderat nube S nubes spargit lumensiud.pro quo melius hebraica ueritas habet nubes sparost pluviam suam. Fulgur.ut Iob. xvij. ubi legit in trassatione nostra S lumen 1llius stup ternatos trDexponit ab hebreis et Ligur illius sup alas ct mr Signu.ut Deute.xui. Et Oduxit signia aut portentia. et eum

rix signu et portentu.sine n js significat iram ut infra in gramatica.

55쪽

PRIMUS

Thinc ut Exodi xv. Tuccecinit Moyses et filii Israel.&quado ricribitur in sine lodait 'Ilsus.oercitu Forsitan uiuos deglutissent

nos quod ii Arei exponunt certe.uticv.tum.

sanguine.' is Abut.recessit.desecitati Deuteronomii xxxii. Videbit quod

infirmata sit manus.quod hebrsi exponui. Videbit quod abiit robur.&Iob.xiirj. Quomodo si recedant a lus de mari. est etia nomen lapiγdismostrantis uiam transeuntibus secundia Ionathan chaldsuPrsceptor 8 scientiara inuestigator Eccss. i. Minuestigans composuit parabolas multaS. Aurisait Exodi.xxix.et pones sest extremu auricuis dexters

Aaron 8. filiorit eius. d. habet in pluralia d. N utus..xL aures aute perfecisti mihi.unde uenit τ' si obedit.ut Prouerbiom. xvii Malus obedit lingus inique. v 2 Ferramenta quibus manus ligantur idest manicise catens

sue compedes.ut Hieretriis.H Quando tulit eum uindiu catenis in medio omnites quandoc scribiesne alephait circa finem libri sumorum Ad adligandos reges eorum in compedibus. 'Ias Cinxit. accinxita.Re.ii.Et infirmi accinetissent robore ubi hebraica ueritas hel. has rivi acciuerut roburainde nonae, bale N1dest cingulum Isaie. v. Cingulum renum eiuS. Pr Pyra rogus. caminus qd Hiero.traduxit arula Hiere.xxxvi.8c posita erat arula cora eo plena prunis qd secundu hebreos exponi posset.8 rogus ante si ardens.uel potius p seco ponit ut dii seqt et Miecit in igne qui erat super arula idest socia donec consumeretur omne uolume igne qui erat in arula idest stiper focum. Heu dolentis et luctus vox.ut Ezechielis. i. et dic heu ad omes abominationes malorum domus Istaei

fraterait Is.xlix. Frater no redimit.redimat homo. Mod secu

56쪽

LIBER

dum aliquos hebreos transferturamus non redimit redimat si mili

elredimat qui .ut sit da pro sicut bas ponitur pro inde m mutuatinum et assiimit quando od msne sicut ais ut Gen xius Fratris escol 8c fratris Aneri

Soror.ut Cantico Lini. Soror nostra parua et ubera non habet.In plurali et d sorores ut in grammatica. Unus. ut Ezech. xxxvii. et re unUS erit Oibus imperans et Ueruus meus David exsist eos S pastor unus erit oim eoru

d' I a Pauci ut Gen. xxix. Et videbant illi pauci die prs amoris

magnitudine S secundum hanc fgniscatione multa derivant ab eo. Carectuna. pratiana foeni. se uuluanit Iob. viii. Nuquid uirere potest scirpus ab humore aut res ere careetiam sine aqua. I d Apprehendit. tenuitait Exodi xv. DoloreS. alias tremore tenuerunt habitatores philistim unde participialiter Canticorum .in omnes tenentes gladios.&eodeca. tenui eum dest apprehendi e sicut eius lem alecundo capite nobis vulpes. inde uenit. ras dest apprehenso possessio ius utendi ruendi. hs editas ut Gen. YYsii. Date mihi ius sepulchri uobiscu. et eiusde.xlvii Ioseph vero patri et seatribus sitis dedit pos essionem in Aegipto. Potentia facilitas. Hieronymus traduxit utinam inis. crix. Vtinam dirigant utenaee. quidam optatio mea. alii oratio mea.l .grsce traduxeruio perio Ophelon quod ab utili utinam dicimius quasi Vtilenam.S AIq. Regii. v. Vtina suis et dias meus. ubi ponit N est obsecrantis per pi spostionealeph na abs Cp eo rogare et orare S obsecrare sgnificat. ut Exodi. xxxii. Moyses autem orabat dominu deum suum. ubi ponitur, c exponit Ionathas chaldeus bone domine mi I

57쪽

PRIMUS

amethystus alii exponunt pro crystallo. Alius uel alter. ut ps.cix.Et episcopatum eius accipiet alter. Post l.Esrg.vii .Posthgc autem uerba.unde multa derivan/tur.utra' is illimum.nouissimum postremum finis Deute/ronomii xxxii Vtinam saperent et intelligerent et nouissima eorum

prouiderent.

: t Retrorsium uel posterius.ut Gen. ix. Et incedentes re

trorsum operueruntuerenda patriS sui.

et 'an is Vltimi.Genesis tricesimo tertio Lya uero et filios eius

iniecitndo loco. Rachel autem &Ioseph in nouissimo Tardavit. ut Deuteronomii. xxiii. cum uotu uoueriSdomio deo tuo non tardabis reddere.

m p r Dux ut Esi e .viii Satrapis qui erant in conspeetu

r regis et ducibus. similiter et Ester.iii.

tra Pup Nn muls ex equa et onagris mansiteladiis secundu

Plinium libro. viii ca xliiii veloces in cursi pro quo Hieronymus traduxit veredarios celeres.ut Ester viii.Egressaq sunt veredam ce teres nuncios perserenteS. et Declinauit. veitigauit ut OM. xi.Et declinaui ad cum ut uesceγ retur. quasi diceret uestigia duxi super eum. Vnde Geri xxxiii.

scribitur. et ego sequarpaulatim uestigia eius. ubi ponitur 'vis, idest uestigia sequedo per paragogeiod. et eius natura est fgnificare

pedetentina. Plane paulatim saltem.

est Tribulus seu genus spinarum. quod aliqui carduum uocant. Genesis ultimo Quod cum uidissent habitatores terrs canagdixerunt ubi verba sunt diminuta in nostra translatione. Nam sic legi deberet et uidit habitator terr cananes luctum in area alad. 46

58쪽

LIBER

qui paulo superius posuit cudiceret.venerdic ad aream atad psita est trans Iordanea, secudum hebreos teste Nicolao de lyra. atad non est nomen proprium hoc loco med area hec septa suit spinis unde

area spinam dicta est ego inuenio Genesiis tertio in translatione chalydaica Onhelu hoc esse uocabulo stim cuditer, hebraica habet spinas ct tribulos germinabit tibi. traduxit Onhelus chaldeus pro tribulis atadin pluraliterialia translatio nostra uertit rhamnum. ps.lviis Priusic intelligerent pins uestrs rhamnum. Occuluit. clausit. obstruxit obturavit. ut Isia.xxxta Qui obturat aures sitiasne audiat sanguinea 'or occillium clausum Ezech. xl. Et senestras obliquas in thalamis. qd Ionathas chaldaice traduxit fenestras cultas.S translati octo. habet fenestras absconditas.

'Ier Funis instita. Hieronymus traduxit tapete Prouerbiorum vii Intexuitur ibus lectulum meum straui tapetibus pictis ex eo to. ε proprie est tendiculum uel zona ' ς ε Strinxitairgebat. clausit.Obturavit.utpsarax.Ne absorbe

at me prosiliadum nec urgeat super me puteus ossuum. Male an miraduxit qui ait et ne coronet super me puteus os sitium.hoc enim daleph scribitur illud autem per in literam.

. Is Vbi. ut Genes quarto. Vbi est Abel stater tuus.& est questiuii loci. recipit in fine quando I ut et Vbi.Genesis.xviisVbi est Sara uxor tua. et ab eodem uoca

Insula.ut Vale.xx.Et dicet habitator insiliis huius.S plurali ''Nut Hiere. 1j.trasite ad insulas,ethimat et: 'istaechiel xxvi. Et turbabuntur insulsin mari. Et ponitur 'ns sispe pro non per apocopen

59쪽

post uerscutu noli regibus o Iamuel noli regibus dare uinum &se quitur quod translatio nostratio habeti et principibus non sit sicera

seu ebrietaS. Ve. ut Ecclesiastis x.Ve tibi terra cuius rex est puer.

4 'at Ve.ut Ecclesiastis quarto Vs soli qui ceciderit. mpostu

et 'N Vultur. ut Levitici.xi. miluum ac uulturem iuxta genus situ. 2'rt Inimicatus est ut Exodi xxiii. Inimicus ero inimicis tuis indea' et inimicus. i. Regum. xvii j.&factus est Saul inimicus David. S 'a' vinimicidia. ut Genesis. vi.&inimicidia pona

inter te et muliere.

' 'ai: Afflictio.pernicies. calamitas. interitus Prouerbioru primo. Ego quom in interitu uestro ridebo. 8cis xvii. prsuenerunt me in die afflidi ionis mes. Vapor quod translatio nosti a sentem nominat. Genesis.ii Sed sons ascendebat e terra.sed alii niciem interpretantur.sicut On helus chald sus traduxit.

': Quomodo. ut Genesis xxxig. Quomodo ergo possum hoc malu facere quod per paragogeti aspirationis dicitur qia me

Threnorum primo. Quomodo sedet sola ciuitas. quod aliquando per geminatum capti scribitur 22 2ς ut Canticorum quinto. Expoliavi me tunica mea quomodo induar illa.laui pedes meos quomodo inquinabo illos.

ΟΣ Vbi. derivatum ab is ut Canticoim primo.Vbi pascas ubi cubes in meridie.

60쪽

LIBER

n 'r Fortitudo robur uirtus auxiliu potestas uias.xxij. Tu autem domine ne elongaveris auxiliuiuum a me.inde , sosti, ut

Exodcxinatissmissis tui in sortibus domine.&pro deo sortissimo Pontiaut Gen.xxxiij.Inuocauit seper illud sortissimu deu Israel

gem Abimelech iuxta quercu questabatin Sichem ., ubi habet in

, i Hi terre domino filios arietum. '

nitur Canticorum ii .Adiuro vos Ierusale per capreas ceruoscucampor 8c est munis generis. in sceminino Hiere.xiiij.pondcerua in agro peperit scilicet, μ' γ' 'l tam seon edifici LDonti icium uel circinantialiminum ues