장음표시 사용
341쪽
Non persecit Auctor, ut putare desinam, pleraque praecepta antiquorum rhetorum, nominaistim Qv1NCΤ1LIANI, suum hodie sum, non Contemnendum illum sane habere. I. Non dicam de intellectu oratorum Graecorum Latinorumque, quem hac cognitione iuuari, quis neget v II. In sacris ad populum orationibus omnino su dendum est h. e. homines oratione in sente tiam alutarem traducendi quod prosecto prae stabit felicius, qui ceteris rebus vim dicendi, qualem Vetere tradidere, adiecerit. III. Sunt fora adhuc per Europam hinc inde, ubi caussas ore vel scripto etiam apparatu quodam oratorio orare licet et decorum est s Hic logi meretur
cessitate eloquentiae in foro et hodiernis iudiatis. A. IV. J quocunque scribendi genere Vbi
vel docere, vel probare, Vel placere Volumus, magnam utilitatem praestat oratoria. qualem proponit FABIVS V. Ea quoque, quas Auctor deelamationes vocat, meliore erunt, et plus ese ficient boni, si ad veterem illam eloquentiam conformentur Quae quum ita sint, neminem poenitere debet, vel VoSAIANos de oratoria innitutione libros, Vel quod omnibus faciendum censeo, QUINCTILIANI Opus, si non totum, at certe maiori sui parte, omissis modo iis, quae Romano soro sunt propria, et perlegiue, et quam
tum potest, familiariter iis uti. G. Multa de hoc didascalico dicendi gene
re commentatur IC REUSNERUS, ATTH. DRΚSSERVS CONR DIETERICUS, aliique rheto
res. Sed ipsi rhetorices sint ac naturae illud repugnat. Interim negari nequit, plerasque deci irrationes, quas hodie in scholi audimus, generis esse didascalici. Docere et planum facere aliquid, ad inem etiam antiquae rhetorice pertinet vel maxime. t qui non, quum dicit, optet, persuadere auditoribus suis vel sententiam
342쪽
suam, vel assocrum . Non est ergo opus nouis praecepti in ea arte, qua omnium conseisione antiqui longe Acellunt, usdquid est hodies olo quentium. Sed fatis est, si qui festinent, mi 1isse des antiquis praeceptis forensia. Non ostigitur opus hoc nouo genere didascalicor taceo, quod nouum non est; nam nostrae orationes urit
λαλέεις sophistarum. Maximi Tyrii. Libanii, Dionis Chrysostomi, Luciani, Aristidis. G.
OVallam M. Vt ergo ratione Conscribendi ratio ista. nem nostrae aetati reiqUe publicae adcom ortuηὸofi modemUS UO hodie esse arbitramur La ςος, tinarum rationum genera Alterum in umbra scholarum si receptum ), ait
rum paullo sollemnius Illa DE. CLAMATIONES, has PANEGYRICAS vocare licebit Nos hoc capi
te de declamationibUS agem US.
Declamationes mihi sunt, quae de rebus quibusdam ad eruditionem pertinentibus, veluti de quaestionibus physicis, moralibus, iuridicis, philologicis, theologicis, historicis, Xercendi ingenii, ostentandaeque eloquentiae causia habentur.' Tales sunt pleraeque ratione M. ANT.
AD RUPERTI, O FERRARII, G. aliorumque recentiorum, qua more maiorum in gymnasiis et academiis habuerunt. Ne cui imponat nouus intellectus nominis declamatio quae antiquis et recte loquentibus ab oratione non alia re distat, quam quod Xe citationis tantum Caussa habetur, quare nec argumento . materie, neque elaboratione disterre debet ab oratione seria, si quidem meditatio et exercitatio illis debet actionibus quam simillima esse,
343쪽
sse, ad quarum sicilitatem comparandam suscia itur. Et post uncipia quoque Auctoris tum de-lamationeS, tum pune cyricae ad tria illa generantiquorum commoue referri, Ut deinde appare-it. G. -' Panesi ricas voco non tantum laudatio es magnorum virorum, quales urit pleraequevcHNERANAE sed quaecumque in sello quo-am Conuens coram plendidiore auditorio ia-entur, veluti in inauguratione academiae, velegis, in sucris saeculari DUS, Cet. Hae quemad-aocium a superioribus materia, ita et stilo quaruaaXime differunt. V.
Declamationem itaque scripturo, id immatis raecipue agendum est, Ut thema inue V his ita haud vulgare ), nec tamen a sensu tum --ommuni remotum iucundum '' , - Ο iec tamen scurrile ita denique com- aratum, Ut personis, OCO, temporique
Onueniat '').' Cauendum ergo est a thematibus vulga-ibus, qualia sunt de laudibas virtutis de laudiaus litterarum, cet. His enim facile obiici po R illud cΛΤON1s Stulte, qui Umquam vitup auit Non puto de Catone inueniri. Sed LUTARCH. ρπhth Lac. p. 2IT D. de Antalci-
ueri et adoleicentulis, qui nondum aere la- antur, tolerari haec possunt minime in viris, tuorum in grauiore materia, WV. g. de charia-aneri vel chicaneria eruditorum, de colore cae-
'uleo, G. exercetur ingenium. Quae autem rauior potest esse materii Mihi vero ille quan-iuis pretii orator videatur, qui de latidibus vim utis, itterarum, etc. ita dicat, Vt moueat, Ut per-
344쪽
persuadeat. Socratis omnis oratio in Iaudandi irtute consumebatur. G.) Non enim eloquentia abutendum est sed utendum. Cum ratione ergo insaniunt, quΙ. veterum academicorum Ore de rebus omisi, bus in utramque partem disserendum, in eaqui summam eloquentiae laudem positam existimant Vid. 1c defit bou. IJ I. Adcuratum ergo i laudandum fuit senis illius Catonis iudicium, quCarneadem, quod eadem eloquentia iustitiam elaudauerat, et vituperauerat, urbe eiicienduncensuit. Sane rerum laudandarum vituperandarumque o ae tam sunt necessariae, Ut, qui ea dicendo euellere animis conatur, vel magno conatu maXimas agere nugas, Vel ad quodvis scelus profligatissimus videatur. Et quid human gseneri prodellet eloquentia, qua liceat νικα κα
AOSTOPHANES in Nubib. v. m. Tamen di spiciendum candidati eloquentiae, quid de Umquaque re in tramque partem dici possit, vead hoc ipsum, ut refutare discamus contraria. G Nec magis sapere Videntur, II qui res vituperandas laudando, vel laude dignas vituperandcin mustaceo quaerunt laureolam. LVCIANVS muscam et podagram SYNESIUS caluitium. D1 CHRYSOSTOMUS Ulium'; ERASΜVS γε iam vel stultitiam; MAIORA G1Vs lutum; BUR-Μ Nus pigritiam laudauit, nec febri annoque sui Encomtastae defuerunt. Παράδοξα haec sunt. et ingonio ostentando idonea, sed tamen puerilia et Viro graui parum digna Excusandus quidem ERAAΜus, cui dulce fuit, desipere in loco, et luculenta ista se ra certorum hominum stult, tiam perstringere. Sed sicut non omnes sunt ERASΜΠ ita non omnes suscepta eiusmodi op ra eamdem reportant laudem Nimirum ubium interest, ostentandae doctrinae et eloquemtia caussa huiusmodi res laucientur, an satyri-
345쪽
um quid inuolutum velimus huiusmodi laudius. Hinc merito mireris ERAS M et . C. Em BVRMANNI acumen, qui huiusmodi oratio-
4bus hominum stultitiam acriore late per Dicueunt. At nihil huiusmodi reperias in aliis eius eneris oratiunculis, s igitur non genus vitio- .m est, verum homines peccant, . sed mera α ὰρ ιτα sine quibu res initius laudandae audari nequeunt. Plerumque aliquid spectasse victores talium declamationum, quod vitam iutaret, multa certe inspersisse, quae cogi ciuisse, piae cogitaile, bonum sit, inductionem Udaui,stendi potest, 1 quis percurrere Velit Consti u
apientiae Socraticae. Generatim haoc Auctois obseruatio cum grano satis examinano est et
iccipienda a Nihil est commodius ad artem, atoriam philosophia academica idque ipsa icero sexcenties docuit sententia et exemplo. , In paradoxis exerceri, utile est ad ingeniumicuendum, ad parandum habitum inueniendi, auid in quaque re sit probabile. G. Quum enim declamationes eiusmodi cholasticae pleraeque Vix aliquam insignem ti-itatem vel rei publicae Vel auditoribus polliceri
Joilint, adeoque multis taedium inter audien- um obrepere soleat facile patet, iugunditate perum abstergendum esse hoc fastidium, adeoque ea themata quam maxime referre plausum, quae sunt auditu iucundissima. Quis dubitaret, quae B, quin suauissimae celeberrimi auctoris declamationes de charistaneria eruditorum Xplic
tioribus frontibus auditae sint, quam si subtilis limus aliquis philosophus magno supercilio de laudibus reginae illius scientiarum, et si sicae,
g quam eo tempore ridiculam fecerat Tia o massius, nostro autem, in throno collocauit olfius . . dtisserui et Deme supercilimn et pone in cathedra humanissimum aliquem ACCIo- a LATUM
346쪽
TVΜ, qui metay scam eo ore commende quo dialetlleonum retia et laqueos explicauit at quot praefationibus puto futurum, ut haud parum attente audiatur ab his quidem, qui cor aures a Cerebrum habent. y Et attento auditus est Gottschedius, quum illam ingeniose laudaret ii Ceterum in argumentis deligendiε quae ipsa fronte aliquid iucundum polliceantur
aliquid a ciam G.)e φ yModus in rebus omnibus optimus es
Cauendum ergo, ne dum iucundus esse laboras scurram aut histrionem agas cauenda etias
Cynica illa dicacitas et linguae virulentia, ne i satyram euadat oratio. Quasi hoc esset vitium quod laudauit p. praecedente. G.
II. I. segre praeclare ostenit, inuentionen omnem poeticam e lociS illi περιςατικοῖς quis
quid y b, quibus auxilii, cur quomodo
quando unice se petendam his tria alia adiuncta subiice quale quantum quoties Iden mihi de inuentione thematum videtur. Fingamus, orationem inauguralem habendam esse professor politices circumstantia quis thema ta nobis suppeditabit varia. Disserere enim possemus de virtutibus professoris politices, de prae et is huius aeui scriptoribus politicis. De qua stione: pi Adentiae ciuilis doctrina an solo in comparetur circumstantia gurdy themata suggeret de sophismate politico in veterum auguriis itante, de eloquentia ciuili de Oratoria priu-cipis. Fingamus porro orationem illam habendam Argentorati vel Altorisi circumitantia illa ubi P common labit themat de republica Argentoratens, vel oriixbergen si abibluti limo prudemtiae architecIonicae exemplo Sin Lipsae ea oratio habenda esset, quanta fit commerciorum ad reipublieae beatitudinem tilitas, posset demonstrari aei
347쪽
am stantia quibus auxiliis P denuo nobis varia issiciet themata, veluti de domin principis, de templo a lucipis, de perpetua censura Cir-amstantia cur dicere suadebit de dominis iucademiis novisandis vel de quaestione: curim in academiis inculta iacuerit prudentia eiu ς Circumstantia quomodo nobis ad animum uocabit themata, debeopalis in prudentia ciuia cauendis, de monarchomachi mo, de Machia-ulisnao, et Denique si fingamus, orationem tam habendam fuisse ipso anno saeculari eccleae purioris circumstantia illa quando nobis Egereret quaestiones, quid rei Bblicae profue- reformatio quantum incremetitum ex ea reperit prudentia ciuillari Differ esiam posset de 9sitica papaci, aliisque eiusmodi thematibus. luis ergo tam esset ab ingenio omni destitutus, e tot thematibus non posset illud eligere,uod et optimum, et auditoribus iucundissimum re praeuideat g
itiam disciplinam illud pertineat. lade
Inim omnis adparam rertim argument
v Nolim rgo, to et hic de priis argu-:entorum locis vel sedibus esse sollicitum Do- isationes pleraeque de rebus ad eruditionem minentibus gunt. Quid vero de iis dicet oeni fit, disciplinae docent. E iis ergo colli-
enda, quae ad thema pertinent, ita tamen, te Extra lea vagemur, s neque vero intra
eas imi anxie maneas. G. Non nim nania, sed optima et ad rem pertinontia, dic u- sunt. Exempli caussa, si quaestio esset eursim tam inealtu iacuerit prudentia ciuilis se i- animaduerterem, omnem adparatum partim
348쪽
ex lilitoria lateraria medii aeui, partim ex histiria academiarum, partim ex historia papatu epetendum Sed magnos illos campos frustra sorte pererraueris, nisi filum quasi quoddam quaris, quod te ducat nisi loculos quosdam, in quo ceponas, quae in illa peregrinatione inu neris Sume igitur illum versum Circumitantia, Tum memorialem, et occurret tibi, si noris hibistoriam, fit id ad singula illas quaestiones re- ispondendum sit: ex illis respondronibus deinde elige, quae maxime ad rem facere putabis , UG. Sin quaestio tractanda: quid re ubi profuerit res orna tio politica et ius naturae docere posset, quaenam sit σω re ecclesiae rempublicam EM , histor a me indes discere quaenam olim fuerit rerum publicarum faciquae episcoporum Romanorum insolentia, quia cleri licentia, uuantum principum pericuJUQuantus mihi inde nasceretur rerum argumetorumque adparatus Nihil ergo opus est lodialecticis, arte rilli lea, indice combinatorio, aliisque eiusmodi silesidiis, quae magno iuuenum malo nonnullis commendantur Optime e Auctor negat, ad argumenta, quae proposuit, quidquam facere locos dialecticos, et Neque enim quidquam docent, quod nesciamus, sed sa-ciunt, ut reminiscamur ordine quodam eorum, quae scimus De combinatoriae artis inuens ribus et magistris plura quam legere iuuat MOR HOF. Ohyh. I, 2 s. ostendit. G.
94m iustus rerum argumentorUmqUe adparatias ad manUm est, opera porro danda erit, ut illum in certas Uasdam
classes vel partes distribuamus '). Q tot partes vel classes constituuntur totidemerunt orationis ARGUMENTA. DCol-
349쪽
Collecto e. g. adparatu, qui ad thema ullo ante laudatum pertinet facile animaduer-m, eum ad tria reuocari capita posse osten- ergo postem, elicem illam religionis repa-ionem reipublicae I ad quietem e securita- II ad opes et potentiam III ad maiesta- principum conseruandam prosuisse. y Sed idenda etiam contraria. G. Hinc tota tracta tribus his constaret argumentis. Ceterum siquam, hic certe iudicio opus est. Nec ordole ita certis adstringi regulis potest, ut ab iis cedere non liceat. leganter QUINCΤIL. Horat. lib. VI c. r. Sed meminerimus, ipsami positionem plerumque utilitate nutari, nec indem semper rituam quasionem ex traque arte tra Iandam. Cuius rei, ut cetera exempla aeteream, Demoshenes quoqu atque Aeschines
missunt esse documento, in iudicio Ctesiphontis di-
ersum sequuti ordinem, quum accusator a iure, lem videbatur potentior, coeperit, patronuSUInia, vel paene omnia ante ius pol verit, quibus
udicem quaesioni legum praepararet. Ad hanc distributionem facilius instituendam faciunt zommendatae supra I, 3 s. diuisiones G.
Singula a sumenta iam facillime pote quo δε runt elaborari, si ea observentur praece pta, quae supra de syllogismo et enthyme ra Masmate oratorio suppeditavimus ).
Scilicet argumenta ingula rediguntur insvllogismos vel enthvmemata. Sensu Auctoris. . Praemillae deinde probantur atque
amplificantur. Xemplo nobis erit URET Ora
tio II. Venetiis de laudibus litterarum habita. Inoa ostendere conatur orator eloquentissimus, pe multum ornamenti praesidiique optimas liticias rebus publicis bene temperatis ad erre. Omnem
350쪽
ergo adparatum, e prudentia ciuili Θtitum, ad duo summa capita refert, demonstraeque, I si teris pueritiam et adolescentiam ad παρ ιblicam praeparari ΙΙ ,sdem viro ciuiles in ano iiii frauda republica adiuuari. Priua argumentum
in hunc redigit syllogismum: Ι ΜΑΙΟR. quodcumque adolescentes ad virtutem praeparat, iliud multum ornamenti prae L diique adfert reipablicae. Ubi Ι. Ipsa propositio. II. Aetiologia. Felieitas enim reipublicae a mgulorum felicitate ac virtute dependet. Π. 1 Non. Litterae adolescentes ad virtutem praFarant. . Ubi I. Ipsa propositio. H. Aetiologia. Nam I. pueritiam praeparant. I Aetiologia. Informant enim eamdem ad humanitatem et virtutem.
et Illustratio. Vt in semetite spes me is, ita tu i litatione puerilispes vitae plitas.
U. Iuventutem praeparant.1 Aetiologia. Nam abducunt eam a voluptatum illecebris, et ad gloriam emcitant.
ab luitratio aba exemplo Theinsociis, qui Miltiadis
b fabulis poeticis, de Veneris imperio, et de Dyone, qu Sirenum insidias Omphei lyra euasit. cyexemplis Chr lippi, Archimedis Solonis, qui voluptatem e liti εris in e