장음표시 사용
351쪽
ΜINon. Litteris viri ciuiles in admini Irhnda
republica adiuuantur. Litterae Isim sum suum exserunt
I In pace. Vbi I. Aetiologia. Politica enim omnes viri e vilis partes ostendit. U. Illut alio ab Ι. obiectione. At pessunt viri ciuilas aliena opera uti Quod negatur. ΙΙ. Illustratio ab exemplo Manlii, qui
coecis consulatum recusabat, Aod indignum putaret, ei capita fortunasque Omniam committi, qui alleuis oculis te
L Aetiologia. Bella enim non tantum corporis, sed et animi viribus geruntur. II. Illustratio a voto Agamemnonis, qui δε-cem hi non Achilles aut Aiaces, sed Nestoras optabat. III. Secunda aetiologia. Bistoria tot bella ob oculos ponit, quum alias maximi duces paucis tantum bellis interfuerint. IIII. Tertia aetiologia. Litterae ob oculos ponunt clari pinorum fortissimorumque
V. Quarta aetiologia. Maximos saepe exercitus eloquentia e siti ve incitauit. H. Illustratio ab exemplo Tyrtaei, poetae, qui Lacedaemoniorum exercitum very hus inflammavit. VII. Aetiologia quinta. Iaximi ac celaberrimi duces eruditi fuerunt. VIII alustratio ab exemplis Architae Tarentini, Melissi, Socratis, Ialmis, Xenophontis, Periclis, Themistoclis, pia DNIndae, Scisionwn Luculli, abii, Marce si Latii Caejaris, ruti.
352쪽
VIIII. Illustratio a lege Mitylenaeorlim, qui hesio vissos non aliter 2Zsbant, quam τι ne liberos suos litteras e cerent. II. ONCLUSIO Multum ergo ornamenti praesidiitu uitara adferunt reipublicae. Uides claritumum illum oratorem non alio usum artificio, quam quod nos hic commendamus po-stitissimam illam composuit te orationem. Esro γασta eius addere, nihil attinet. Ecquis enim est rum omnis elegantioris doctrinae incuriolus,
ut elegantis1imas, PRETI orationes legendaS, et in sinu gestandas non Ex Irimet γ Quod hi in una MURE1 oratione fecit Auctor, illud in omnibus CICERONIA orationibus praestitit,ARΤ. DU CYGΝ in explanatione hetorica omnium CICERONIA oratianum secundum partes, enthymemata et Muras Colon. IIIIo LXXVIII 8 etc. . it meque contemnendus est, L. ΤΠILONI Curtius orator, seu oratitans Curtianae breui sina ' et pleniori locorum communium exolutione illustratae A Z. I 6 3. I 2. Sunt etiam oeconomia atque conspectus priorum
V orationum P. Cunctet, auctore AUG. VCHNERO. Scribere volentibus prodeue poliunt CHRISTOPH. SCHRADERI Livianarum orationum
X analys rhetorica, adiectis imitationum m fgriis it Mystheses oratoriae ad Didani historiam: it. Dispositiones oratoriae, ad ductum x etorica Ari totelis concinnatae it Theses et hypotheses CCLXXXIII. commentario de rheto- meorum 1 soletis sententia et usu insertae. G.
VIIII. Exordia te Accedit et hic EXORDIUM, idque
'h- vel generale, vel speciale Modo enim a persona oratoris ), modo ab auditoribus ' ), modo a loco modo a tempore η'ηλ, aliisque circumstantiis alis pi-
353쪽
PARTIS II CAPUT II 33 Iari licet. Qtiae omnia exordia generalia
labentUr. Talia sunt exordia, quibus orator sessi
Xtenuat. Ipse CICERO eiusmodi eXordio utitur oratione pro Sexto Roscio Amerino. Erat enimum admodum iuuenis, nec dum cuiquam prae titerat patrocinium. aliter contra es instituit iro L. Mamilia, ubi praetor erat factus. G. dinus ergo Xcusandi, qui Atenuatione eius. modi utuntur in consessu hominum obscurorum, quique nulla admodum auctoritate pollent. In 2Xordiis, quae a persona oratoris ducuntur, in- 'rimis Cauendum est, ne περιαυτολογια molestitimus. Modestiae θος quum modum excedit, fit laus sui immodica. 7 Interdum aliquis iussus est dicere, ubi id ipsum pro excusatione est. Orationes vero inaugurales debent certe in exordio aliquid de oratore habere. G. I Elegantissimum huius generis est exordium MVRRΤ1 . quo in oratione V partiset titur. Dicendum enim illi erat in splendidissimo
senatus Ueneti consessu, cuius adspectus vel constantissimo viro metum incutere potuisset. Eius-deu generis est exordium orationi CICERONI NA pro L. Manilia. Hunc exordiendi modum eadem oratione praeclare obseruauit ΜVRETVS. Nam ut in senatus, ita et in ipsius urbis et reip. laudesilatius eXcurrit. - Sic ΜvΗΕΤ. orat V IX. dicturus de circumcisione, a tempore, id est, alendis Ia,nuariis, exorditur.
X Sed elegantiora plerumque sunt exor Exordia m
diu specialia, quae vel ab occasione dicen μεδεμ di vel a re ipsa 'hpetuntur.
354쪽
ΜVΗΕΤ. orat L S dicturus de philosophiae moralis laudibus, exordium ducit ab occa-1ione dicendi, munere scilicet docendi philoso lphiam, quod ei superiore anno auspiciis pontis
Idque fit dupliciter, vel directe, quem admodum URET. Orat. I. de theologiae laudia bus acturus, statim in eXordio theologiam prae icipua laude dignam esse demonstrat; vel indi recte, thessi, Ceu vocant, ad hypothesin tradnecta, veluti, si quis de prudentia docendi acturus, EXordio ipsam commendaret prudentiam. A ve
ro ea exordiorum genera videntur suauissima, quae vel a similitudine quadam, vel ab exemplo, vel denique a testimonio elegantiore petuntur. Ita ΜΑΙΟRAG. orat lim exoruium ducit ab elegantistirna comparatione solis et legum humana
plo Croesi et orationem L, a. a testimonio Ev-RIPIDIS auspicatur Mirus ea in re artifex est
LUCIANUS, Cmus inter per variae etiam X-
stant prae sationes, seu exordia elegansiluina, ab eXemplis, comparationibus, similitudinibus ducta, qualia sunt Tomo I. p. δού. Hercules Galluset
F. IIo Herodotus vel Aetio, et alia. At hae praefatione s. ολαλιαὶ non sunt integrarum Orationum exordia, V quorum munil tamen
nonnumquam possunt subire: sed breues orationes, quibus auditores colligere suturis recitationibus suis studebat, quod genus etiam hodie in Italor tam praesertim academiis consuetum est, uini uratione, ut loquuntur, studiorum incoc . Ferrarii, ac Facciolati, uuii ni a S. Iosepho, aliorurnque orationes. Apud Germanos fere Programmata aut ros siones, quae typis publicantur in earum praefationum locum succcssere. G.)
355쪽
Exordia quomodo disponenda sint, D s M.
tiam et vulgus rhetoriam docet. Prae
nissa enim THESI, statim additur AE-CIOLOGIA; tum porro APODOSIS c denique BASIS subiicisti '). So-
ent tamen OratoreS, copiae studiosiores, ingulas fere partes Vel fouis rationius, vel illustrationibus quibusdam mutire η).
Quatuor illas eXordii partes, non quasi sim-liciter necellarias, sed cornimoda pleno exordio, onstituit HERΜOGENES de Inu. I, 5. quas Vocat ροτοισιν s. propolitionem; κατι κευην, qua illa uitruitur; άπασιν s. ἀξίωσιν, quae est hypoth is propositioni subordinata, et propius ad ipsumbrationis argumentum accedenS; et βασιν, quae austum et probationem propositioni ad apodo- in applicat. y Prudentiae est videre, an opusit, et cui parti maxime sit immorandum. G. - ΥΠΕsis rem proponit; AETIOLOGIAamdem confirmat; APODOSIS ad thema adpliat; BASIS denique iam ad propositionem mu- ait Exempli loco sit exordium orationis Ι. Μv-
'ETI, quod ita disponitur: Ι. AEsis Theologia sngulari quadam, acyraecipua lavde digna es. ΙΙ. AETIOLOGIA.. Nam mortalitatem nosi am iuinae naturae arctissima colligatione deuincit. III. APODosis. De ea dicere tu sus, hancisa Iam non ab re defugi.IU BAsis nunc semel altum ingresso, rela facienda sunt. ν Male haec applicata sunt. Exordium Mureti est plane alterius generis. empei thesi et
356쪽
I me dies elebratione magna digni incis est. II. Aetiol. Quia natalis academiae, uni ostio iubilaeum cet. III. Linque eloquentem praeconem de ei aba IV. Sed ad me itum es, qui sola Gyequii cons. mendatione et spe est i fauoris nitor.
Iam vero dabimus aliquot exempla, quae Audi ris regulam illustrent: A. L hes. Rex nose amorem ciuium suorum
II. Act. Nihil enim praetermittit, quod ad
ipsorum salutem pertinet. III. Apod. Praecipue quod aduersus duella heuerum edictum proposuit.
IV. Bas Bac enim re mihi potes esse salu
Id quod nunc ostendam. B. I. Thes. Dies hic laetus es toti patriae. II. Aet. Eli enim natalis principis. III. Apod. Praecipue nobis acaaemicis IU Bas tot benesciis aucti sumus.
C. I. Thes. Conspectus eser in semper es tu
II. Aet Edis enim iuuenes, adios littera prum me amantes. III. Apod. Hodie tamen pos interuallum tan- ito lubentius vos aspicis. IV. Bas. Quia earui vobis propter morbum, iter, feriaS, etc. Ergo tanto alacrius ad rem gerendam accedam. G. Sic in eodem exordio MVRETUS apodosin duabus fulcit rationibus. Defugime se ait dicendi munus, partim ob rei grauitatem, artim, quod vix sperare potuerit eam 1tili sublimitatem, quae digna videretur tanta rei magnitudine. Priorem rationem exemplo sophistae apud Hanniba-
357쪽
tibalem de rebus bellicis disserentis posteriorem estim io PLATONI illustrat. Sed en ipsum
I. THESIS. Theologia praecipua laude digna st Quum omnes mihi Angulari quadam ac prae-ipua laude digni videatur, qui in adsequenaa ho-isarum artium scientia operam et indusi iam uam collocante tum ii praecipue, qui veluti ma- ore quodam numinis ad tu perculsi, ceterisimilibus posthabitis, ad diuinarum rerum intelli rentiam omnes cogitatione sua atque omnia su-
ita contulerunt. II. AETIOLOGIA. Nam mortalitatem nostram liuinae naturae arctissutia colligatione deuincit: Nams eorum omnium, quae in hac immenssa νε- um uniuerstate cernuntur, numquo Me naturali sui persciendi dejiderio tenetur; et animus dioser, ad semilitudinem diuinitatis elictus, tanto aerfectior est, quanto propius ad illud, ex quo dubitas et propagatus es, exemplar accedit dubitari profecto non potest, quin ea sit omnium oraestantisma facultas, quae quoad eius seri
ootes, cum humanis diuina copulando, mortalitatem Uram, quantum illius imbecillitas patiatur, diuinae natura arctissima olligatione devincit. III. APODOSIS, ubi I. APPLICATIO. De ea dicere rusus, hanc spartum initio defugi De issius nili facultatis laudicitis hodierno die demandatum es ab iis, quorum et apud me plurimum valet, et apudoinues peraeque valere debet actoritas, non e eas quidem sigillatim porcen ere omneS, ac flore orationis conuellire conarere quod et imperare, iniquum et Ucipere temerarium esset, Ged te earunt innumsrabui copia pauca quaedam seligerem, de quibus hoc amplisimo loco vobis audiem
358쪽
dientibus, explicarem. Qua de re quum meminitio ageretur, refugiebam equidem tanti oneis magnitudiuem.
ttis, ne idem mihi contingeret, quod nobisi lilsophisae apud Hannibalem, de ebus bellicis Io ga accaerataque Oinatione di utanti, contigisse ucitur, domo adolescens, et quum a ceteris res, fatis tenuiter inseruiatis, tum in hoc genere petitus rudis, inter tot eruditismo viros ad dicet dum de rebus divinis adgrederer. Ilud etiai commouebat, quod praeclare a Platone scriptio noueram, orationi et iis rebuS, quae oratione tu Tantur, quamdam inter se cognationem utercedere oportere, ex quo facile intelligebam consenis ut ad res diuinas pro dignitate tractandas
nrem quoddam requireretur orationis genuS.
III. BAAIA. At nunc temet altum ingressverba nimirum facienda sunt At VIa quidem, maduis integra, fortassis maiore quadai l cautiori prouidenda fuerint nunc quidem iam semel altum ingros, quae 9ScMnqrte tempesia excepturies, vel nimirum facienda sunt.
XII. quid δεος Propositioni, quae vel basi, vel apo k.. dosi subiungi, vel eidem innecti solet
ensendum plerumque accedit captatis, quam O
cant, en olentiae. Sed maiorem mihi laudem videntur mereri, Ut beneUOlen tiam potius dicendi suaUitate retinendam, quam multis verborum lenociniis captandam, existimant ).' Aut enim thema orationis ita est comparatum, ut auditoribus placeat, ct tunc non erit, quod auribus insidieris, et verbis sesamo ac Papauere sparsis captes beneuolentiam, sed prae.
359쪽
stabit, dare operam, V elegante elaboratione et ipsa dicendi suavitate auditorum spei satisfiat; aut ipsi ni thema vel eius tractatio fastidio est: et tunc parum praesidii erit in ista boneuolentiaeli captatione Fastidiosum enim est aurium iudi- , cium, nec tam beneuolentiae, quam voluptatii utilitatique obsequitur. Notum est, quid de . A. Albino censueti M. Cato, quum in princi prox historiae eius multis Verbi veniam gratiamque malae exillimationis, si quid esset erratum, postulari legi et Tum enim Cato Nae tu, ii quit, Aule, nimium nugator es, quum malusi
culpam deprecari, xam cul a bacare. Nam veniam petere solemus, aut quum imprudentes e serauimus, aut Puni compubi peccauimus. Te, quit, oro te, qui perpulit, ut id committeres, quod, priuSquam facereS, peterra, ut ignoscere-ῆ tur CORN NEP. apud GEL L. OcI. Attis XL, S. Catonianum illud quidem, et nimis seuerum suerit, si quis eos reprehendat, qui ollicio vel obsequio adducti ad dicendum, deinde veniam illius vel obsequii vel necessitatis respectu petunt suae vel imbecillitati vel verecundiae. .
Itaque et CICERONE 5 parcius huiusmodi formulis captare beneuolentiam, animaduertimus, seles plerumque iis argumentis, quae δ' vocant oratores, auditorum vel iudicum fauorem ibi comentare. At sicubi uti constituit nouo quodam atque inusitato genere dicendi, tali formula eum veniam precari animaduertimus. Exemplum .reperias in orat pro Archia cap. a. Quaeso a vobis, ut in hac cauis mihi detis hanc veniam, ascornmbdatam huic reo, vobiS, quemasmodum spero, non molesam, ut me, Pr jummo poeta
atque eruditismo homine dicentem, hoc concuro hominum litterati siniorum, hac fra humamia te hoc denique praetore exercente iudicium, tiamini destidiis humanitatis ac litterarum auia
360쪽
pro ter otiuvi se studium minime in iudiciis per
XIII. st,aΓιUR .is In CONCLUSIONE plerumqu
ιως que ' vel quaedam ni argumentoriana repetit, seu anaces h laeolis, vel paraeneli quaedam ad auditores subnectitur, atqUe ad adretati ali ii is moletur Sed cauerdum, ne in rebia non adeo magni mimenti tragoedia agamus, eoniae in illuincidamus vitium, qUOdi APENOTΡΣΟ
' Atque eatenus reste post ARISTO ELElmonent rhetores, in Xordio re nare in ' tractatione λογους in conclusione ποη. hinc eleganter docet v1NCri L. Iussit orat hi T. cap. I. pero, attonis duplicem si e rati gnpq tam alit in rebus, alit in adfectibus: fratre etitio eiu et cfusti regationem, quae Graece dcitur να κεφαλαιωσις, a quibi dium Latino uieutimeriatio, si iam tu dicis rescere, et ctiamsi rivi ca Asa Π pone e sule oculos, et tisim
per singula tuus nisii erit Lurbam valere aiyeau quoque epe Gesarios . li aliter obtinet vera et ista, et in commtine prosei tura seu pl in . Is V. g. MIectus gaudii, pomi rationi si noris diuini in urgumento deis Diosophia nati rati amoris erga iit fas admirationis magnorum ho iiii num 'tc. Quaessi iidem cum prepetitione, i Ἀνακεφαλαιωσε possunt connectE per s. Uram Cum inocti quodam proponi. G.)φ' scilicet oitrae oration Os veterum ilhrum velitri Vivbrae sunt olim in orationibu