장음표시 사용
511쪽
Neque enim ullus est locus dialecticus, nulla circumstantia, nulla sigura, unde non amplificatio quaedam peti possit. Ex instituto ea de re agit A L. HIL in rudim rhet de period ampli cat et conueX Fart. II cap. I. seqv. F. a. seqv.
Sextum exercitationis genus CHA Characteris RACTERE M dicunt. Sunt vero haracteres imagines quaedam animorum, per ternas notas e resae designataeqne ').
Quum vero sine insigni philosophiae moralis notiti siue e libris illa, siue mipso vitae usu hausta sit, G. character animi exprimi nulla ratione possiit ''): ab iis demum suscipienda est haec exercitatio, qui in hac philosophiae parte sunt versatissimi.
Caue ergo, Xistimes, characteres esse mera elogia. Quare, etsi VELLEIUS PATERCVLus in describendis hominum ingeniis videatur felicis limus in eo tamen peccasse videtur niti disiimus scriptor, quod vix quemquam sane elogio praetermisit. Nempe voluit hanc partem ingeniorum pingere, ut ille pictor integram partem in vultu Antigoni. G. Pictorum reprehenditur adulatio, qui vix pingere se quemquam posse putant, nisi pulchriorem fingant. Quanto magis notandi, qui non describunt, sed laudant, et tamen veram imaginem vel characterem nobis ob oculos posuisse videri volunt Τ
Hinc cum fructu hic conferri possunt, quicumque in excolenda ethica characteristica exercuerunt ingenium, Veluti ARISTOTELEs,
512쪽
nURY in praeclaro libro characterisse s A. et si qui sunt huius generis alii V quo referendia quoque sunt libri, qui titulum habent Portraiis.
G. Ut vero, quid sit character, eo luculentius pateat, Xemplum dabimus e PETRONII D- rico, V. ΙI7. p. 5 a. edit praestanti L. BuRHANN. qui characserem ostentatoris 61um senis
diuitis morti vicini, G. hac elegante notatione expressit Secundum hanc formulam imperamus Eumolpo, ut plurimum tu plat, ut si modo solatioris somachi cibosque omnes palam damnet; loquatur aurum et argentum fundosque menda-cPS, et Perpetuam terrarum fertilitatem. Sedeat praeterea quotidie ad rationes tabulasque samenti, omnibus Δm renovet et ne quid scenae deeset, quotiescumque aliquem nosirum vocare tenta set, alium pro alio vocaret, ut facile adpareret, dominum etiam eorum memiuisse, qui
praesente nou sent. En hic ostentatoris oth-giem, tam profecto adcuratam, ut tibi eum videre coram videaris. Talia otiam circa alia Vitia hominum tentanda sunt, sed ita, Vt semper philosophiae moralis princinia adhibeamus in consilium. Sic sticati diuitis characterem dedit ExΕc de reuitate vitae cap. I 2. Oltentatoris diuitiarum pauperis VCT AD HERUNN. q. C. O. etc. Ebriosi,vΥ1L. LVΡvide figuris sententiarum lib. II. I. T. Timidi vNRAIUS is CIU. Delicati DI CHRYsos T. Orat de Us no Gulos Io. CHRYSOSΤ. flo n. XXXVIII. iu in apostolorum. J Hic etiam regnant comici, Lucianus, poetae cum satyrici, tum alii,
praesertim Ouidius. Ita describitur charactero mantis Am II, 4. Zelotypi in II, T. 4 Mere-tticis
513쪽
S , tricis auarae m. I, 8 Adulatoris Art. II, I98. Irati Art. III, CI. Amatoris irati Art. III, 567. Dubitantis Am II, IO, T. υτοπει μιν meditantis Rem. 9 I. Inprimis historici, Vt quisque
maXime pragmaticus est, in memorabilium per sonarum characteribus exprimendis sunt dilig0ntos e. g. ThuanuS, Vbi morte enarrat, hinc
Testierit4Iogia. Sic Liuius fecerat, sic Tacitus. sic Suetonius. De Velleio iam dictum, unde Velleianos characteres dedit Boeclerus G.)
vIII. Proxima est DESCRIPTIO, velis in
IERI ' iudicio, iucundissimum et ad splendorem orationis pulchritudinem-qUe praecipue, Comparatiam. Est vero descriptio Xpossitio, rem eiUSqUe nam-ram ac indolem perspicue subiiciens oc
scHEFFER. gymnas sit p. r. In descriptionibus felicissimum est ingenium VIRGILII. Unde is non parum in hoc genere orationis proficiet, qui elegantissimas huius poetae descriptiones in prosam orationem commutabit. Exempli loco esse poterit descriptio tempestatis, quae libro L. Aeneid. v. v. Aq. occurrit, qua nihil poterit excogitari elegantius. I alis Ov1D. Metam II, 48O. Multa dabit DERENIus in obseruat poet multa AΜΕ- MARIVS in elementis rhetoricis, ossius inflis. orat ubi de μοτi Orωirει agit, etc. G. CUR-Υ1vs etiam in descriptionibus Acellit, quamuis eae nonnumquam sophisticum potius, quam historicum redoleant ingenium. Huc pertinent
descriptiones praelii libr. LII. e. o. et libr. IIII
514쪽
cap. 6. triumphi libr. VIIII cap. o. Mai a mamnis libr. III cap. r. Nos exempli loco dabimus descriptionem itineris per Lybiam ad Iouid Hammonis templum apud eumdem CVRΤ1vNEbr. III L. cap. 7. Iter e dditi quoque et Paud eis vix tolerabile ingrediendum erat terra se loque Uuarum penuria es: eriles arenae a cent, qua ubi vapor yblis accendit, fervido jbli exurente es la tutolerabilis aesus exsistit, luctandumque est nou tantum cum ardore et siccitate regionis, sed etiam cum tenaci limo fabulo quod praea tum et sui cedens aegre moliuntur pedes. Cauendum tamen hic ab hyperbosis et frigidis Xaggeratipnibus, a quibus, ut supra
notauimus, raro abstinent FLORV et URTIVS
Sic etcriptio equi est VIRGIL Georg. IlI, T ssequiitem OLVΜELLA UI, 29. Oui VIRG. Georg. III, 9 seqv. COLUM VI, I, 3. y Telae ΟVID. Metam II, 8O. In chresomathiam Plinianam retuli magnam vim descriptionum rerum naturalium. Inprimis huc pertinent Philostrati utriusque -όνες, et Callistrati statuarum κφρασεις. G.
Ethopreis, Denique etiam ETHOPOEIA commendari solet, id est imitatio sermonis,
moriblis alicuius et negotio adcommodata ). In qua praecipue danda est opera, ne τοπρέπον negleXisse Videamur ' ).' Pleni sunt eiusmodi thopoetis historiciet poetae. Sic CVR11vs modo AleXandrum, modo Darium, modo alios loquentes introducit nec Vllam temere praetermittit Occasionem, quantum declamatorio ac imine Valeat osten
515쪽
quutione prodierunti conii JoJDCLXXVI. in . Exempli loco sit breuis, sed elegans ethopoeia, qua Darii adfectum exprimit cus11vs hr. IUL cap. o. quum is de Alexandri M. humanitath et clementia in captiuam Xorem factus esset certior: Dii patrii, primum mihi stabili te ignum deinde, si de me iatu transactum est, precor, qui Asiae re si, quam se, tam iussus Nis, tam misenicors vitior. Talibus ethopoeiis plena CICERONI oratio pro Coelio, V. g, cap. I 4,IS, 16, 19, s 22, 23, 28 etc. G. Hinc si quis regi subtilem orationem de materia quadam philosophica, aut philosopho orationem magnificam de re militari tribueret; is profecto noti ethopoeiam scribere, sed He
i culi soccos, puero Cothurnos, aptare Videretur. Mirus in ea re artifex est TERENTIUS, Cuius eu- iuchum si quis perlegerit, aut quamcumque fa-lbulam G. non poterit non eius ingenium in exprimendis hominum moribus, et oratione loquentibus attemperanda, mirari. X.
Referri huc etiam solent progymna Conclusis smata, Veluti fabula narratio, chria, ton /φ' finatio, confutatio, laus, vituperatis, comparatio, Astis communis, thesis, et quae sunt huius generi alia Vertim, quum de progymnasmatibus fere innumeri exstent libelli nolumus nos Ui
dem actum agere, sed defuncti hoc,
516쪽
suem nobis imperauimus, labore, ioubsistimUS.
Annotationes nostras obsignabimus dicto crassi, id est, ipsius CICERONIS, Orat. I. C. 3 . Legendi etiam poetae cognoscenda soria, omnium bonarum artium scriptores ac doctores et Iegendi et peruolatandi, et exercitationis caussa laudandi, interpretandi, corrigendi, vituperandi, refellendi, disputandumque de omni re in contrarias partes, et qui Mid erit in quacumque re, quod probabile videri possit, eliciendum Iatque dicendum. IDE Bruto cap. Is Vt hominis Geus ingenium se ingenii ipsius tamen Leisquentia. G.
517쪽
Iuae se signum s habent, vise primam accesse Mne.
Ρeriodus est dictio, cuius ut in circulo
principium et finis grammatica constructione cohaerent oriuntur compositione periodi, quum duae pluresue propositiones per partiCUla quasdam inter se velut colligantur, quarum Op sententia prioris vel priorum propositionum tamdiu suspenditur, donec Vltimum membrum me posterius accesserit. Accipit autem periodus composita pro diuersitate particularum , quibUS Componi connemque solet, diuersa nomina, Vt v. g. conditionalis sit, in cuius priori vel prioribus membris adhibetur conditionalis particulas, nisi, et similes comparativa, quae in protas habet comparandi adverbium ι is quemadmodum, in apodosii autem respondens hisce particulis ita, vel simile quid concessust periodus, cuius protasin inchoat licet, quan vis, etc. in apodosi collocatur tamen, vel similis. Ita disiunctiva vocatur, in qua per disiunctivas aut, sue aduersalixa, in qUa per aduersandi sed, verum, tamen; uar alis, inqua
518쪽
qua per caussales quum, quia copulatilia, in qua per Copulandi particulas, nembra perlodorum inter se conitinguntUr.
Soholia: 1. Conditionales periodici praeter illuin naturalem usum si adhibentura Vbi uniuersale aliquod pronunciatum locum habet quod per quidquid omnis et . efferri poterat, ut Si quid scium ingenii etc. Si quis es , qui te ego jum. Si umquam ius fuit, Loisint
b Ad necessitatem quamdam Xprimendam contrarium eiUS, quod facimUS, Vel Volumus fieri, per conditionaleni proponitur, ut Si numquam loqmittis
elem, iam loquerer. Si ingratissimus effin , beneficium hoc non tacerem. Si tu-pidissimus e seni, hoc sentirem. ConfCIC in Verr. II, O s. 98 et 0.c In argumentationibus a minori ad maius. Si maiores Osri cogitatio msarricidii punierunt, etc. V Cons. CIC. pro Sext. princ. t. in merr. II, 7.
d In caussis precum, adhortationUm, cet. Si te semper pie colui, hane mihi
da veniam. Si me emper amicum X er- tu es, mihi crede. Etiam negatitae: Nis smi per optime monui, nunc adspernare me II id. CIC. Pro domo S 7.
519쪽
EXCURSUS I. 497e De syllogismo conditionali proprie
dicto res per se aperta. y Si Deus pro nobis, etc. Si homines se persuasones validissuas, quum iri habent,
quod reponant, tamen agrint alia omnia, sequitur, υ0Iulitatem non regi ab inte lectu.
c. Comparatiuae periodi adhibentura In quibusvis Comparationibus, b Speciatim in similibus f hic inprimis regnant Plutarchus, itinetilianus, et CX recentioribus Erasmus.c In transitu a thesi ad hypothesin Vesemper te amavi, ita hic tibi deesse nou possum. 3. Concessivis locus esto In transitione a thesi ad hypothesin, ubi haec singulare quid habere videtur Quamuis omne bellum est malaim
b In confessionibus, quum simul petitur venia Licet diu non responderim, tamen ignosces. Q In excusationibus. Quamquam te amo,
d In refutationibus. Qitamquam haec ita se habent, mihi tamen aliter videtur. His Etiam alias. LIV. II, 3. Nec illos etsi non adhortatio inusi ducis, suum filiatem flagitium et publicum dedecus cogere
potuit accelerare gradum, etc.
520쪽
A. Disiunctivae nihil habent praecipui, quod non ipsa statim natura doceat. Si ieri debeat maior propositio syllogismi disiunctivi,
probe videndUm, ne membrum aliquod dis iunctionis omittatur. CVitiosa enarratio est
haec Quum nec emeris, nec dono acceperis con
sequens es, ut furatus sis. Fugiendum hic etiam est vitium argumenti, Uod ἀντ εφον
III, 98. Haec periodus fore antecedens copulativae: Quum aut ipse illius narrationibau rys, aut ab aliis eam acceperis iure illus meo abs te postula, ut aut ipse veram esse demousi es, aut n0mines auctorem ali leuitatem suam placide enim tecum agam, Vel nihil enim ditare grauius9 instigendo, quod nusquam es, cons
s. Aduersaliua iisdem fere conditionibus. quibus concessiuae, adhibetur. In protasi etiam admittit quidem sy sed verum, etc. in apo dos. 6. Caussales a Transeunt saepe in conditionales schol. I. d).b Inprimis elegans est usus τῆς lilin
caussalis. ΙC. de senect. I. Qiιuntanta celeritas animorum sit, tanta me moria praeteritorum, futurorumque prudentia, tot artes, tot scientiae, tot inventa non pesse eam naturAm, quae recontineat esse mortalem quumque, etcIta etiam in collectione argumento