장음표시 사용
481쪽
primis ubi multum soli relinqui debent homi
s paullo stupidiores. Potitas interpretationis mutuis hanc aetatem contineamus, quibus hil est tilius, primum ex libro vel Commen-rio, deinde illo posito. G. Mireris ergo, Vi quosdam ceteroquin doczissimos nimium uic puerili imitationi tribuisie, ac saepe perio-os integras ex auctoribus Ascripsisse s Quot ni ineptae praefationes ad Cornelianae modum actae G. Iam a SCHEFFERO ita Dinuas
ih p. II. est obseruatum, AENEA SYLVI 'Μhi Ioria Europaea demungaris ita disi eruiste: roas aurea et discoloni esse mus aros fer otque aere fulgere Chrisianum agmen et flare
aratum et sequi, nec turba nec sarcinis prae- Iraue, intentum, quod dux non iodo signet,ed etiam innuat. Atqui haec omnia sunt excvuΤ1o, lib. ILL cap. z6. ViX Verbo mutato, X-cripta. Ferenda haec sunt in pueris in matu- oris iudicii viris reprehensione digni una, maxime si non loca auctorum rebus, sed res auctorum phrasibus adcommodentur. Cuius rei praeclarum exemplum ab eodem SCHEFFER SI.
datum est ex EGINHARD vita Caroli M. qui Caroli sui descripturus staturam et corporis habitum formae, inquit, ac foritas ac dignitas, tam saut quam sedenti, plurima inerat, ceruix obesa. et breuior, enterque proiectior, valetudine prospera, praeter quod antequam decederet, ctibus ita dormiebat, ut somnum quater aut quin
quies non solum expergiscendo, sed etiam desurgendo interrumperet. Omnia haec e SUETONII Claudio Nerone Iuli et Auguso, quemadmodum et alia, exscripta sunt. Quis vero crederet, Carolum M. illorum imperatorum formam a corporis habitum in plerisque tam adcurate expressi e sic EGINHARDVS ergo, dum ineyte
SUETONII premit vesia, multa ad Uit illi prin
482쪽
et i infulsa et retia τ ον, ut eleganter ait C
Virilis et iascula imitatio non verba itantum ac phrasi auctoris exprimit, sed et inue iniendi disponendiue artificium, ipsumque orationis habituri, ita tamen, ut illa exscripta eno inemo polii arguere Ut architectus non mutur lapides, ligna. ferrum, sed formam, ordi
NAE: Imitatio autem, nam saepius idem dicam non si tantum in verbis. Illae intendenda mens quantum Aerit illis viris decoris tu rebus atque personis, quod consilium, quae dispositio, suam in Omnia etiam, quae deis fationi videantur data. ad victoriani Aerirent: quid lagatur prooemio, ' l. i. quae ratio et uniri varia narrandi, quae vis probandi ac refellendi quanti in adfectibus omnis generis moliendis scientia, quantaqli Iutis pli a popularis utilitatis gratia alumna: sva tum es pulcherrima, quum sequitur, non rium arce)itur aedis perviderimus, tum vere imi tabimur. E. g. elegans est haec perio cha LUCRETII lib. I. Nec me animi fallit, nam sint obscura, sed acri Percussit thyrso landis spes magna meum
Et sinu incussit suavem mi in pectu amorem Musarum, suo nunc iusiustus mente vi
Avia Pieridum peragro Ioea, nullius antδTrita sola. Haec imitatus est VIRGILIus, sed tu, Vt nemo eum plagi suspectum habiturus sit. Ita enim canit poeta suauissimus Georg. III, X9 seqv. ebiιin animi dubius, verbis ea vincere
483쪽
Quam sit, et angustis rebus hune addere ho
Sed me Parea se deserta per ardua dulcis
Raptat amore iuuat ire iugis, qua nulla priorum Casaliam molli diuerterat ordiis clivo. ,imilia haec VIRGILI sunt iliis Lucretianis aston eadem tamen. amdem enim rem eleganiore phrasi alioque rationis charactere expressit J1RGIL1vs. Sic supra etiam hanc produximuseriodum CICERONIS X Orat pro A. Caecin
'. I. Si quantum tu agro Iocisque desertis v impotes, tantam in foro atque in Ddiciis impu- entia valeret e nou minus in causis cederet q. Caecina Sexti Aebutii impudentrae, quam ini facienda eius cespit audaciae. Eam OSI I 28. sumus imitati: Si quantima tu es ingendis arceribus ossutia potes, tantum ad emugiendam arcam a Adacia valeret non minus iam hic fur aruisces deluderet audacia, quam lictoribus olim usu allatia. Nec verba hic sunt eadem, et res diuersi ima. Quicumque tamen tramque pe- iodum intor se contenderit, latim deprehendet, nostram e Cieeroniana est expressam. Scilicet non verba et phrasin, sed ipsum orationis habi- eum sumus imitati, eaque imitatio iure quodam es virilis poterit adpetiari.
Ad puerilem imitationem quod adtinet, stuid pumea multo facilior est. Modo enim phra es ab auetore mutuas accipimus ): modo sententiam quamdam aliis verbis phrasibusque exprimimia '' , modo ea dem, additis quibusdam detractisque Vo-zibus aut circumstantiis reringirnus '' . bHoc
484쪽
φ Hoc imitationis genus 'Nime pueril est Nihil enim artis habet usus iste phrasium P Ita sunt quidam loci veterum paene detriti, ut oratio pro Archia, Vt praefatio Nepotis. G. I . Sic si quis ita loqueretur suum et nobilitate goneris, et gloria maiorum, et tua virtute uia 'omnium maxime floreas: omne non solum spe
xant, sed etiam con 'dunt, talem te aliquando fu
turum, qualem cognitum iudicarunt facile unusa quisque videt phrases a Omnes e CORNELII NEPOTIS ita Miltiad cay. . esse sed nemo a
me quidquam artis aut ingenii in hac imitationes deprehendet Hoc itaque genu extemporalibus modo quaestionibus tractari debet, non
iustis scribendi materiis propositis. G.) Se undam hanc imitationis puerilis spe
dauit Sumumus sententiam, inquit, eamque versemus quam numerosissime, velut eadem cera asiae atque aliae formae duci solent. . y Haec non tam est imitatio, quam variatio. G. EX Ompli loco sit sententia illa Hectoris apud NAE- vives Pulchrum es lataduri a laudato viro. Hanc si quis aliis verbis ita exprimeret Lam
dari ab iis, qui ipsisunt laude dignispini, is vero
fructus laudandarum actionum videtur pulcherriamus, dicerem ego, sententiam illam ex NAEVIO quidem, sed mutatis tamen Verbis, esse expres sam. Ita potius imitarer: Alchrum ess reprehendi ab eo, quem omne vituperant. Sic ad imitationsem istius: Coneordia re paruae crescunt, discordia magnae dilabuntur, potest dici: Exprobrando offensones paruae crescunt, benigna interpretatioue magnae discutiuntar, et vim suam amittunt. G.) Haec quoque imitandi ratio puerilis est, sed paullo artificiosior. Quemadmodum enim prima species furto manifesto similis est:
ita haec eorum furum aemulatur sollertiam, qui rebus
485쪽
bus furtiuis signa quaedam detrahunt, aut aliaiόua addunt, ne tam facile possint a dominis su um concepturis, vel quaesitoribus agnosci.
tionibus L. . Eam coarctabimus facile, omistis nonnullis aut detractis, quae eminere videntur: Si eorum, quae vivunt, numquodque persciendi ui desiderio tenetur, animusque Uer tum demum, quando au diuinum exemplar propius accedit, videtur perfectissimus ea profecto erit omnium praestantis in facultas, quae homines Deo, quoad eius fieri potest, arctisti ine deuincit. Eodem modo etiam amplificando refingi possunt
auctorum sententiae. Uerum in utraque imita di ratione danda est opera, Vt ne sententiae elegantia ac acumen pereat. Plerumque enim tam pressu ac rotundae sunt optimorum auctorum
sententiae, ut neque addi quidquam, neqtie detrahi possit, quin simul maXima pars pulchritudinis pereat. ymempe videndum, in quo insit venustas, illud vel seruandum vel imitandum. G. Exemplo esto sententia, Vt opinor, PVBLI SYRI : Cuiuis potes contingere, quod cuiquam potes. Hic me addas quidquam, siue detrahas,
plurimum acuminis ac elegantiae decedet. Vnde adcuratu opus est prudentis doctoris manuductione, ne adolescentes his decipiantur. Sumamus sententiam: Omnibus evenire potest, quodvuli dubitas, quin aliis etiam polini Moesita
imitari aliquis posset Nam tua re agitur . Quis estimatum, qui non in quotidiana vita et pria vatis rebus ita argumentetur, et ita se instituat, ut alienis incommodis cautiorsudeat eri cogitetque, quae aliis acciderunt, ea et sibi usu venire poserVel ita Quum et naturam habeamureamdem et iisdem calamitatum opportunitatibus vita nosra sit exposita, neque quisquam ad id fastigium pervenerit, quo fortunae tela aut hominum iniuriae
486쪽
non possint peruenire quid es, Mod ita viaimvquas priuilegio quodam ab ius liberismus,
ad omnes pertiuent' Iotei etiam ad fortunaniecundam transferri, item ad spem longae vi tae. Γ, Huc etiam retulerim illud extemporalis
exercitationis gernus, quo directa arratio in indire tam s. obliquam mi adur, et contra sit iam alia ratione variare lice oracionem, Ut eae dem phrate maneant. G.
VI. In misi es Virili imitatio non contenta phrasibus aut Vocabulis, Ipsa auctori virtutes exprimere docet. Ulam vero auctoris virtus modo in inuentione, modo in dis positione, modo in eloquutione eluceat mascula inprimis Videtur imitandi ratio,
qua auctoris INVENTIONEM a Ile-
Inuentio vertatur in excogitandis argumentis. Ea vero quum in λογους in και προπι, dividantur, nullum est ar meaeorum gent , quo non imitari liceat ali OS. Saepe auctores nobis suppeditant I enthyiuemata elegantillima, quae nobis in usus noltro Conuertere isce Oit. E. g. PLINIUS Pist. Lasi laudaturus Euphratem, philosophum Seoicum, quod praeCiara enchymo mata adcumulat Ait eum se, I onu uni et expolitum, plenumque humanitatis II in diseputando grauem, subtilem, ornatum, ac paene Platonicum tis in sermone copi viri, Varium, dulcem, ut tacite repugnante quoque ducere possit. Addit IIII multum pli veneracionis adquirere proceritatem corporis, decoram faciem, demisium capillum, ingentem et Catiam barbam; U. nullum horrorem in uitu esse, mulsam tamen seueritatem. Laudat quoque I virae sanctitatem cum comitates VII seueridatem minίλ-
487쪽
insectandis vitiis cum summa humanitate coniunctam. Nec VIII. liberos eius, ad veram laudem adcurate institutos, praetermittit. Vide, quot hic enthymemata laNe sui nil hoc no- me pro cogitationibus G. paucis periodis ad cumulet LlN1VA An iam deelle tibi possent a gumenta, philosophum vel theologum aliquem praeclarum laudaturo Equidem adsilam ires non dubitarim, toti rationi encomiasticue uiso repolle haec enthymemata. Nempe non eadem ubique assumi pollini, quod a rupidis interdum imitatoribus fieri solet: sed personam et ar
mentum nostrum intuentibus Occurrunt similia. i. Quem vero tunc deprehensurum putas, te OLINIVΜ elle imitatum Nec minus II cd ius Scitandi rationem optime Tendunt auctores clastici. Exemplum denuo praebebit L 1-NIVS eps HI, 1 qui amore 1rudiorum inflam maturus Caninium Rufum, praediorum iugamoenitatem collaudat, ac deinde colligit, recte iis utendum else non rectius vero iis usurum
Caninium, quam 1 omissis sordidis di amiti ris curis, in studiorum sese portum vindicet , ma ime quum praedia illa post eum alium atque alium habitura dominum, gloria vero, vigiliis
ac lucubrationibus parta, numquam sit interitura. Quam eleganter hoc argument ποι&ητικῆvti posses, si quando cohortari aliquem olueris
ad diligentiam, qui in pingui aliquo reCelsu, aut alio amoeniore loco vivit Denique III. etiam
m9reS, quo vocant, seu ν optime ducibus au
etoribus classicis addiscimus. Ut hic quoque consulamus L NIVM epi Ia eius XL libri LUXemplo eis poterit, quam comiter cum amicis
sit expostulandum. Obiurgat Fabium Iustum de infrequentia litterarum, petit, ut vel bium it lud: Si vales, eue es, ego valeo, scribat, hoc in sibi sore maximum Serio se id rogare
ait, ut sciat, quid agat, quod une sollicitudinea summa
488쪽
summa nescire non possit. Tam morata epistoli robis etiam facile licebit cur amicis expostulare, si nostro si stilo, mutata LINI dictione, solum retineamus argumentum Θικον. Ceterum incredibilem utilitatem eloquentiae studioso hic adferet veterum Graecorum Latinorumque scriptorum comparatio. Lenim pleraque, quaena Graecis admiramur, imitati sunt, et ita quidem, Ut aliquando superarint pertinet huc SCALIGERI Poetices lib. V. Vbi id exemplis in- Numeris ostendit, addito imul ubique iudicio, qua in re vel iuperarint Graecos Latini, vel iis manus dar coacti sint. Quin a capite x eius libri ipsos Latinos inter se contendit eadem cura, ostenditque, saepe num alterum in eadem sententia inprimenda Vel impari passu sequutum esse, vel multis post se para tangis reliquisse. Magnum hic sum habent F. Ursini, itemque Val. Ger Guelli Virgilius Η. Stephani Ciίermnianum exicon, etc. G. Addi potest, Cuoni commentaritis in CICERONIS Jomnium Scipionis, quo Ciceronem Platonis similem inuentionem eXpretiisse, praeclare ipso statim libelli initio demonstrato
NEM auctoris imitamur, Um generalem totius orationis ), tum eam, quam in singulis argumentis deprehendimus
' Ε. g. BUCHNERV panegyr. VIII laudaturus Henricum Frisium, cancellurium SaXonicum, ita rationem partitur, Ut cancellarium o genere nobilem, et Acellentem virtute, tmagnurn eritia, et auctoritate validum esse oportere, 'Sque Virtutes omnes in Frisio emi
489쪽
ne paullo versatior, intelliget, Tullianam esse hunc iis postionem. Is in oratione pro lege a ni ita M. O. eodem modo laudat PoΜpErvM H LGNVΜ. Ait enim, summo imperatori quat m, res inesse oportere, scientiam rei inituris, virtutem, auctoritatem, et felicitatem, eaque omnia in Pompeio summa esse. Permultum enim refert, quomodo diseponantur argumenta singula. Fieri id solet per dyllogismos et enthymemata. Sed in his disponendis magnam oratori relis amissi e libertatem, iam supra obseruauimus. Non melius itaque nobis consulemus, quam ut ea quoque in re auctores veteres duces sequamur. Exemplum petamus e eiusdem CICERONIS Oration cap. II. Vbi auctoritatem POMPEII hoc ordine collaudat: I. MAIOR Quicumque maxima pollet aucto ritate, is imperator optimus es. RATIO Homines enim e contemnant, aue metuant, aut Oderint, aut anient, opinionei non minuS famae, quam ratione, commo
II. MINUR: Pompeius maxima pollet aucto
1. Populas Romanus praeelara de eo iugitia tulit II Pompeius emplιblicam seruaui sola fama ac celebritate nominis. III. Plures gentes ei se dediderunt.
III. CONCLUSIO, Ergo Pompeius erit
imperator optimuS: Hoc ordine CICERO guest oritatem Pompeii celebrat. Dabunus operam, ut eodem ordine EUGE Nir, Sabaudiae ducis, prudentiam bellicam lau
1. MAIOR Quicumque , dentis mus est, is optimus erit imperator. Et quoniam prudentia multum in bello quoque gerendo ac imperio mi Gg a litari
490쪽
litari valet certe nemini dubium est, quin ea quoque mentis perspicacia idem ille dux incomparabilis plurimum possit. RATIO. Iura enim saepe prudentia, Nam
manu, in bella geruntur. Vehementer autem pertinere ad res teliciter gerendas, quid agatur, a quomodo numquodque provide administretur, quis non intelligit, quum res ipsa doceat, imperatores in profligandis tostibus, expugnandis castris, urbibusque capiendis, plura saepe consilio ac prudentia, quam erro, ei lectita 8
II MINOR Eugenitis, dum Sabaudiae esprudentissimus. Quod igitur nomen umquam in uniuerso orbe christiano ob prudentiae laudem colobrius fuit Cuius consilia paria ΤRATΙΟ Ι. Eius rhilentiam tres imperatores Romanorum probarunt. In quo principe tres Romanorum imperatores, id quod minimum prudentiae argumentum est, tandam spem collo curant, Vt eum maximis Nercitibus imperiique sui fatis summo cum imperio praeiecerint. Haec ratio apud Ciceronem pulchre procedit, Udtoritatem enim faciunt imperatori iudicia decipi populi prudentiam non faciunt iudicia pi incipum. Itaque re Auctoris rationes pro prudentra Eu genii ad duas, nempe ad Vsum P um, quo Gmparata est, et ad res gestas, quibu comprobata est, reseruntur. Iudicia imperatorum sunt testis monia rationis posterioris G )II. Prudentiam miιstis variisque bellis felicitera mini ratis sibi peperit. An vero quidquam
prudentiae ei deesse posse existimatis, quem a prima adolescentia in castris versatum, initimi bellorum genere ortuna exercuit, nullamquerem, tu usu militari positam, passa est igrio- raro qRATI III. Vbique iis eluxit prudentia. Haec non disteri satis a praecedenti. G. Itaque V plura non dicam, neque aliorum testimoniti