Vienna gloriosa, id est, Peraccurata & ordinata descriptio toto orbe celeberrimae caesareae nec non archiducalis residentiae Viennae

31쪽

In platea Breineriana aliud S. Barbarae hDomino Hastiner Celli Regiminis Cancellario

S. Bernardi in Aula S. Crucis. SS. Trinitatis in aula Lagiana a Ducibus Austriae, & divite Viennensi Cive Zincknom,

S. Elisabethae in domo Equitum Ord. Teutonici a S. Severino exsiluctum. S. Georgii in auia Freysingeriana. Ad Auream Cervum penes rubram rim Beatissimae Virginis anno 16yo. a Domino Octaviano Lumago interioris Senatus civici senatose aedifica rum. D. Ivonis in platea Scholastica facultati Iuridicae deputatum. In domo Principis de Liechtenstein. S. Nicolai in aula SeiZeriana.SS. Petri & Pauli in aureo Monte, quam domo fundatio est studiosiorum Pauperum, ex omnibus classibus collectorum, Olim erecta, cujus cura Doctori Medicinae cuipiam est de

mandata.

SS. Philippi & Iacobi in aula Coloniensi

sumptibus hujatis Civis a cognomine Gundia-cher exstructo. Ad Curiam Sacellum reperitur ab Oit ne de me uburg Nobili Equite primum in honorem Magnae Matris anno I 282. erectum; deinde sub titulo Salvatoris, quod nomen ad-

hqc retinet, benedictussi, Sab eodum post obi

32쪽

tum suum Magistratui Civico una cum domo, quae tum temporis una ex splendidissimis erat, per testamentum legatum. Non procul a domo Prosessa Soc. JESu, domus est ab aureo serpante nuncupata, hic sacellu erectum est B Stanislai Κostyae Soc. Jε- su in illo Cubiculo, in quo, dum adhuc Iu venis degeret, in gravi infirmitate a Beatissima Virgine divinum Pusionem. in brachiis gestante, S. Barbara Virgine morientium Patrona visitatus est, & ab A ngelicis manibus SS. Eucharistia: Sacramentum recepit, uti in vita ejusdem legitur; in cujus venerationem indultum est quotannis I 3. Novembris, quem in diem sestum illius translatum est, cuivis inibi Sacra celebrare, quae etiam magna in copia dicuntur.

Thomae exstat sacratum Sacollum. In platea Pre ineriana sita domus Combium de Trauisen Sacellum habet raris, & selectis SS. reliquiis pretiosum, uti pluribus tit. -αvblacium. A regione Portae Coeli in domo Just tiar pro reis, & judicis lanientia eX- tremo supplicio afficiendis.

S. Martini ad novam Portam in Sto

ἐν AEdilicatum est etiam ante annos aliquot Sacellum parvum in armamentario Caesiareo non procul a Porta Stubensi , necdum tamen

benedictum.

33쪽

Et haec sunt Templa, & Sacella magis o

via , aliisque nota, plura reperieS, quae in privatis Dominorum aedibus pro cuiusvis pietate,& laudabili religione fiunt exculta, quae licet non mediocriter Viennensis Urbis augerent gloriam , ne nimium prolixi simus, omittimus ad alia Viennae decora progressuri.

TItulum hunc duas in partes dividimus, ne

lectori longitudine molestiam cieamuS, r censuimus brevissimo quantum potuimuS calamo Templorum aedificia, & memoraVimuS potius,quam deseripsimus: restat ut Laconice quae in tituli fronte promi simus spectatu digna, quotquot reperire nobis fas fuit, percurramus. Et ut denuba Principe S. Stephani Templo sumamus initium , plurimas ibi antiquitates , quin tot

memorabilia, quot antiqua monumenta, repe ries.

Α summa Templi Ara incipimus, quae ex

albo, & nigro Polonico marmore artificiose elaborata, anno I 6 o. incepta 16 7. absoluta a 3 97. storenorum impendio est erecta, Continet ingentem ex stanno laminam pretio Saa.& dimidii florenorum fusiam, supra quam artifice penicillo S. Stephanus Proto- Martyr est depilius, solutis ob id Iai 8. flore n. & quotidiano tempore laboris victu , alioque decente honorario. Tabernaculum ut vocant lapi-dC

34쪽

de pretio is excisum, ac palermo adductum 776S. floren. solutum dicitur, quae omnia Celsissimi Principis, & Ecclesiae hujuS tum temporis Episcopi Philippi Friderici e Comitibus de

Breuner munificentiae adscribuntur.

In ipso Templi pavimento duo ex rubro marmore albo distincti, quadrati rc periuntur lapides, intra quos Crypta Rudolphi IV. &successorum ex Domo Austriaca, ad quam per gradus aliquot delicenditur, videri poeest: jacent hic Rudolphus in medio , Albercus III. cum trica ad laevam, Georgius, Albertus IV. liatiens,&milhelimus Arch duces omneS peline bovina contecti : suis verb clitis separati Leopoldus Superbus dictus: AlbertuS VI. prodiguS nuncupatuS, dc Archiduces Maximiliani II. Rom. Imp. filii. Ab obitu verb Ferd. IV. ad Cryptam hanc sola intestina defunctorum ex Austriacis cuprea in Cista addito eorum nomine imponuntur. Ad Altaris majoris Beatissimae Virginis cornu Epistolare Mau istaeum Alberti, quod filio sitio Friderico IV. qui I s. aetatis, Christi verbIῖ6 I. anno vivis excessit, splendidum,& sumptuosum Videtur.

Hoc tamen Majestate sitia, & splendore multum superatur ab illo, in quod Fridericus Rom. Imp. qui id pro se erigi mandavit, positus est: videri potest prope altare maius Coenae Do

Plura

35쪽

Plura monumenta a sumptibus, & antu quitate celobria in omnibus passim parietis, dc

angulorum partibus curiosuS indagator reperiet.

Intra Templi portam dextrorsum, per squam ad aeditui domum via ducit, albus lapis , quem inter, & murum plurimae sunt S S. Venerandae reliquiae, haec insiculpta charactere vetusto resert verba: Hic est tuis super qnem effusus est saet is ex serratione tibiarum S. Colomanni Mart ris, quem huc collocavit Idustris Dominus Rudolphus IH Dux Austria. Lapidea in Coemeterio Cathedra, ex qua S. Capistranus Ord. S. FranC. ad populum circa annum I Sa. saepiuS latino idiomate verba secit, ita tamen, ut etiam ab ignaris latinae linguae raro prodigio intelligeretur, etiam hodiedum

exstat.

Sunt & alia tum intra, tum extra Templi septa quam plurima, quae brevitati consulentes omittimus, ea enim Eruditionis, aut antiquitatis amans facile reperier. Nec silentio praetereunda sunt quae in Templo R.R. PP. Minorum S. Francisici habentur. Pendet hic crucifixi Salvatoris super spannam rubrum imago pretiosis Chri lii Domini reliquiis locuples, continet enim S. Crucis, lanceae, coronae sipineae particulas, uti & portionem quandam de virga prodigiosia Aaron: s: asaeenderat Crux haec, unde, aut quo ex loco ignoratur, advelso Danubio, & domui ad aureum

36쪽

reum agnellum dictae, siponte sul ita firmiter

adhaesit, ut a nemine aVelli potuerit, quoaduS-que toto a Ciero solenniter ad S. Stephani Ecclesiani fuerit deportata , sed&hinc Vircute m- visibili, atque ad eum, quo nunc pendet locum tranStata fuit. Non minus prodigiosum est foramen illud, seu hiatus ad finem ambitus , quem a cruc: Vocant , per quem In sernali S spiritu SP. die una

consecrataS hostiaSper contemptum irreverenter sumentem excepto prius ab indigno corpo re statim enim vita istinctus est) pane angelico, praesente aedituo abripuit, Susque hodie apertum reliquit. Liberalitate Excellentissimae Com. Margarethae de Stratinan impendio aliquot millium florenorum sacri gradus, uti Romae habentur Sanctorum reliquiis pretiosi, per quos ob reverentiam solum de genibus homines asstendunt,

comparati, ac Templo huic donati sint. Altare S. Michaelis anno 1698. a quadam Matrona sumptibus aliquod millium Rhenensium exstructum In templo aulico RR. PP. Ord. S. Augustini primas obtinet sacellum Lauretanum ipsis intemplo ad normam Verae Lauretanae Domus exstructum, & cratibus, ac lampadibus argenteis locuples, quod devotionis causia in Divam

Virginem ingens quotidie hominum copia invisit.

Neque

37쪽

Neque earet laude sua mortuorum sacellum, quod a dextris Templi computando ab introitu se objicit, semper quidem, maxime tamen die Commemorationis fidelium defunctorum, lampadibus, & luminaribus splendidum. Erigitur etiam quotannis in Quadragesi- 'ma, & centenis aliquot Candelis, S Lampadi-huS auguste exornatur ara major tribus ultimis quadragelimae sabbathis, ob magnificentiam suam si endor vista dignissimus, cui etiam nulla- TenuS cedunt digna Caesare monumenta, Castra doloris vulgo nuncupata, quae in medio templi hujus, quoties ex Domo Austriaca aliquis vita defungitur, eum artificiosis Epitaphiis, Symb iis, inscriptionibus, & argentaria per Gyrum dis osita ingentibus expensis eriguntur. Solent etiam ad Cryptam specialem deponi defunctorum ex hac Austriaca Domo, corda, quae argenteis inclusa VasculiS a Mytratis capitibus ad locum destinatum deportantur.

Plura, & in his, & in aliis per urbem, &extra eandem dispositis templis, & sacellis Honoris Viennensis argumenta reperiuntur, quae,

ne terminum nostrum libelli excedamus, S in volumen justum excurramuS, praetermittenda censuimus, breviter solum Monasteria,& Templa in Suburbiis, quae ad Viennensem pertinent gloriam, cum eorundem quotquot accepimus

Fundatoribu S, enarraturi.

Et ut a Leopoldina initium sumamus, habet haec Parocinialem propriam Ecclesiam, quae C ab

38쪽

ab Augustissimo Imperatore Leopoldo I. anno 167o. in honorem S. Leopoldi eversa hinc Iudaica perfidia & Synagoga, quam hoc in loco

sibi exitruxerant, melius aedificata fuit, habet Ecclesia haec coemeterium suum pro mortuiS, Parochum cum binis Sacellanis, qui rem divinam peragant. Monasteria quoque hoc in Suburbio reperiuntur bina, unum RR. PP. B. V. de Monte Carmelo Discalceatorum, a Ferd.II. piae Memoriae Rom. Imperat. Ob recuperatam ope cujus dam Religio sit Viri ordinis ejusdem anno 16aO. ad Pragam in albo Monte de Comite Palatino Friderico Victoriam, erectum. Alterum FF. Misericordiae ex ordine RIoannis Dei, quorum templum,&Monasterium in honorem S. Joannis Baptistae sacratum a Matthia Rom. Imp. primo aedificatum, postquam autem anno I 6S2. in cineres ab incendio redactu infuit, a Ferdinando III. Gloriosae memoriae

Imperatore Religiosi hi subsidiis pecuniariis ad reparandum aedificium sunt adiuti; ut tamen opus surgeret splendidius, insistens Ferdinandi vestigiis Augustissimus Imperator Leopoldus, spatium iis pro Monasterio non solum auxit, sed insuper pretiosis reliquiis, Brachio videlicet B. Joannis de Deo sibi ex Hispania submisso, locupletaVit. Suburbium alterum RotaVia dictum Unum numerat RR. PP. Servorum B. V. Templum, & Coenobium, quod anno 1639- boc

enim

39쪽

enim tempore Patres isti Viennam venerant ligneis adhuc trabibus compactum Sacellum erat , donec ab Octavio Piccolomini Amal phitano Duce anno I 6SI. festo S. Martini die praesente Ferdinando III.& Eteonora Rom. Imperatrice, nec non Fer l. IV. & Leopoldo nunc regnante Augustissimo Imperatore primus fundamentalis lapis positus, & tam ab eodem, quam Reverendi stimo D. Elia Scheller, nec non Cive quodam Viennensi, cui Joanni Thurrin men, aedificatum, & cursu tempori, ad eam, qua nunc gaudet elegantiam est evectum.

in platea picarum dicta venusta visitur Fabrica L R. PP. S, Trinitatis de Redemptione Captivorum Templum, &Monasterium, quod ex angusto quopiam sacello contribuente ad id Augustissimo Imperatore Leopoldo spatio amplo , & domo quapiam anno 1693 . quo die ipsis

Sacra Caesiui ea Majestas primum pro tanto O re terrae mandavit lapidem in Augustam molem exsurgere coepit.

Ante plateam hanc Templum, &Monasterium est Kk. PP. Ord. S. Benedicti de Reseri

quod anno I 633. a se licis recordationis Ferdinando II. Rom. Imp. in honorem Magnae Matris de Monte serrato aedificatum fuit, quia tammen obsidionis Viennensis tempore deletum est, nunc denuo ex busto suo erigi coeptum est. Ad S. udatricum praeter Ecclesiam Parochialem, RR. PP. Ord. S. Francisici strictioris observantiae Templum cum Caenobio se viden-

C a dum

40쪽

dum obiicit: Hoc anno I6oo. eo vi de licet anno quo Viennam adVenerant) a quopiam Domino Barone de Molar fundatum, & aedificatum est. Hi Patres deinde ipsam in Urbem admissi. & Templo, ac Monasterio eleganti sunt instructi.

In Suburbiis Josephinis RR. PP. piarum Scholarum Templum, & Collegium possident ,

hoc anno I 698. a. Septembris ex fundamento erigi coeptum, & ab Augustissima manu fundamentali lapide decoratum.

plum est, & residentia ut vocant RR.PP. Clericorum Regularium S. Pauli, quos vulgbBarn hitas appellant: Templum hoc a Beatissima Auxiliatrice Virgine nomen accepit, quod quidem antea angustum, nunc verb multorum liberalitate, & sipecialiter Celsissimi Principis Pauli Esterhazy Hungariae Palatini, qui summam Templi aram sumptibus multis construi fecit, ampliatum, & ornatum : exercentur in Templo hoc Parochialia munia, unde & Coe- meterium proprium habent adnexum. In eodem Suburbio celebre est Monasterium, S. Josiephin RR. PP. B. V. de monte Carmelo Calceatorum. His anno 136O. Rudol-plius IV. Austriae Dux Aulam propriam consignavit, Templum, &Monasteriuna exstruxit, quod etiam ducentis &octo annis incoluerant, Verum ubi ob grassantes haeresses, aliaSque temporum vicissitudines Monasterium desertum