Vienna gloriosa, id est, Peraccurata & ordinata descriptio toto orbe celeberrimae caesareae nec non archiducalis residentiae Viennae

61쪽

γubliea Procemne multitudine innumeri.

Omprecantium circumferri, ac ad 4 emps am

RR PP. Ordinis S. Benedicti ad Scotenses portari ipsa vidit Civitas Universia. Alia demum ejusdem Tliaumaturgae Virginis prodigios a Statua & per alias nota terrasin i, non procul a noVO Romanorum Re is Palatio in Templo pro hominum assiuentium multitudine nimium angusto conspipi ur, Quae a pluribus KR . DD. Canonicis Reg. Claustro - Neoburgensibus Ordi D. Aug. hic habitantibus administs xur . . Plures tam intra, quam e ra CiVitatem , di singulis prope in Regularium TempliS Divinae repectes misericordiae, quae per Matris suae, aliorumque Sanctorum IconeS, & Statuas liberalissime profundit, argumenta, quῖe tamen squia copiosa nimis, ne molestiam causemus Lectori, praetermittimus.

TITULUS VII.

Ossicinit variae, Campsores, o

Aurarii. I dx in communi bono utilitatis, Civitatibus, imb & Provinciis integris splendoris amerant commercia publica,& Mercimonia, testan ur adhuc hodie tot ReS

62쪽

publicae in florentissimum Statum evectae, ditata aeraria, Principes, & Cives locupletati, ut ob

id inutii e Bre judicarem, si pluribus id ostendere laboraxem : Vel stola Vienna nostra ad eas provecta opes, & Opulentias,. eoque conspicua honore, & gloria id abundanter ostendit,quam, quod futuris conservabit temporibus , argumento sunt, tot Mercatorum nobilissimae ossicinae , quot in aliis etiam amplissimis urbibus vix reperies; nam si eas tantum, quas muri Civitatis includunt citcuitu, computemus, num*rum sane nota exiguum inveniemus. Introducta Utem. sunx Mercimonia hanc in Viennensem Civitatem, ut inquit LaziuS l a. e. 8. an. IIOO. quae tamen Ob concessa a Ducibus suis maxime Leopoldo VI. Privilegia varia anno I 2GO. flore re magis, ac magi S inceperant, donec ad statum hunc, quo jam ea Vigere videmus, pervenerunt. Et, ut ab iis initium faciamus , in quibus merces non quidem per officinas publicas ven hes quotidie prostant, sed a quibus mercatores Caeteri, quibus emptas mensura, vel pondere distrahere mos est, ac uinatim, libratimque divendere, reS coemunt, & quos idcirco vulgus Titi deviassen appellat, quadraginta & octo numerantur eorum officinae , una in busto

stati) in foro Judaeorum binae, indiennaarce

. in aula una , in mol3eii duae, in inferiore Pistorum platea 3. in plateola S. CruciS I. in V tere lanionum soro undenae, 7. in Carinthiaca, in foro alt0 I. In aula cui a-nomen est,

qua ἀ

63쪽

ita vetere Rusticorum soro octonae. Aliae Mercatorum pannos, seriee.Sque-- materia S secundum ulnas divendentium ossicinae, quas idciso Tud,lisen nuncupant, recen sientur in Coemeterio S. Petriseptem, in plateola Virginum binae in lam novo I, in Carinthiaca Ista in soro alto Io. in Tutiauben 8. in laro herbario I a. in foro Carbonario I. in Vetere Rusticorum 2. . quae numero suo conficiunt 8 Aliae in quibus aromata,aliaye distrahuntur, dc ob id ominae aromaticae dicuntur, diversias

men est una, in foro novo itidem ung, in Nol teli binae, binae etiam in Pistorum inistriore plarea, in plaxeola ad S. Crucem totidem, . in lanionum Vetere serio non pauciores, in Carinthiaca decem & sex, in ibro alto . in Euchimiben terna: ,. in fossa quinque, in Carbonario Bro una,& tandem in vetere Rusticorum soro ternae. Ossicinae eorum, quos vulgari nomine Materialistas compellant, qui res varias pretiosa S OmniS sortis distrahunt, sunt ad Portam Paulanam T. in Carinthiaca binae, binae item in foro a lassa dicto, & r. in Coemeterio S. Petri. Ossicinae, ubi res serro et boratae venduntur , & quarum Mercatores serrarios nuncupant, in Platea.Carinthiaca habentur 13. Librorum ΟΙ-

64쪽

fichiae, quibus Bibliopolae praesunt, tredecim

universim per LIrbis districtum computantUr, in platea a S. Dorothea dicta I. in busto I. in ClaVlari Orom platea I. in Coemeterio S. Petri I. in Alaninar a a. in plates la Pileatorum I. in Carinthiaca I. in foro alto I. in fossa I. in so-xo Carbonario 2. intra catenam I. Sunt& ossicinae aliae his inferiores prope innumerae per pi a teas omneS dispersae, eorum, qui auro argentoque seri cede materiae interteX-tas reS distrahunt zo. qui diversia vestimenta se-vicea tam acu picta, quam conteXta una CUm pretiosiis ligaminibus vendunt 63. Qui Telae diversis sortis monopolia tractant a I. Sc. sied haec Omnia attingere potiuS, quam iusiUS enaretrare placuit. Neque hic praetereundae sunt ossicinae eorum, quae auro argentoque di ViteS, tam arte, quam pretio cella bres in se continent, raraSque merces; qui iis praesunt, communi Voce Argen

lier) nuncupantur. Primariae sex recententuli in foro Carbonario non procul a Porta Paulana, altera prope aulam Caesia ream , tertia in S. Petri Coemeterio, quarta in foro ab aula antiqua dicto, quinta prope domum Prosessam ad

serpentem aureum, sexta in via lucida. Continuamus titulum istum reserendo oomuS eo rum, quOS CampsioreS nominamVS, quorum quia indies ita augetur numeruS, ut certuS de

uniri nequeat, eos hic uolum adducemus, qui

65쪽

liorum opinione habentur celeberrimi, &suorum nomina aliis etiam in Provinciis insta:is habentur familiaria, & famosa, ut sic nulla:x parte destituamus Lectorem in iiS, quae eun i,ro Viennensis Urbis gloria summopere nosse uvabit. Bini in vetere Rusticorum iro inve- aiuntur, in fossa unus, in inferiore Pistorum s latea alter, alius in S, Petri CCem terio, in aula quapiam So vlhos dicta item unus, in Coaron a Regia Laia cron unius, e regione Sancti Stephani unus, alter non procul ab eodem S. Stephano in domo a potu Turcico Cave celebri, alius aulam Gundelianam, alitis Κellerianam, alter demum Rathbonensem aulam incolit. Tandem ad Titulbm illum reducimus domum Monetariam, tum illam, quae intra Civitatis muros non procul a S. Stephani visitur, tum eam quae extra muros in Civitatis sossa est sita, in hac argenti, aurique metallum in maΩsam liquefit, & debite ad Monetariam formam recipiendam disiponitur, in illa vero ipsis pecunia , eaque tam aurea, quam argentea efforma tur: prae reliquis Videre arridet aureorum, Imperialiumque, utpote quorum labor es t major, estormatio, licet utrumque non cum ex

gua delectatione, & admirationu

intueamur,

66쪽

TITULUS VIII.

Axibunalia, re Insantiae di

versae.

culca dotibus anima , hoc in augusta dc splendidis aedificiis celebrata civitate Ost ultitia; quemadmodum enam sine illa genarum rosiae inpaIlorem, labrorum corallia in abominationem, oculorum scintillae in caliginem,& omnis cultus decor in nauseam mirabili metamorphosi tranmutatur, sic sine iac Magnificentiam contemptum, Majestas in fastidium , tota gloria dc splendor cedit in derisum: Mu re ne mutilatus, aut nullus esset Viennensis uobis decori S gloria ; ita commiscuit externam pompam interno regimini, ut adamantino sibi

connexa vinculo omnium Opinione credere

tur, ut vel sic aut falsum esse Poetarum dicam figmentum, qui iustitiam excessisse a terris sobulantur, aut Viennam Coelum esse, in quo suam Astraea locasset sedem,Vatidico, ut olant spiritu, profitentur. Diversa itaque , sibiques ordinata hac in urbe sunt erecta Tribunalia, in quibus secundum fas omne, dc aequum deciduntur, Sc componuntur lites, praemiantur honesta facinora, delicta puniuntur: quae Omnia , quoniam Urbi nostrae ingentem addunt

gloriam, brevi penna perstringam. Qubd si forsan non ad eum ordinem, qui cuivis competeret

67쪽

eret, ea redigamus, nolumus ea in re ullum fata ere praejudicium, aut unum, majus Meero , d, gniusque proclamare, sied singulorum solum referre negotia, & publicam authoritatem. Tribunalia Caesarea numerantur tria, Τ.

Consilium Imperiale Aulicum, in quo causis solius Romani Imperii, & quidquid ad illud

pertinet, agitantur. Habet haec Praesidem si natiosque non pro necessitate solum , sed splendore quam plurimos, qui & sapientia& virtute clarinimi norunt gravissimas causas discutere , easque pro Imperii Romani Majestate, ac decentia complanare.

Alterum est Consilium Aulae Marest hallicum, quo Caesarei, Regii, & Archid ales Ministri, & Officiales cum causis suis, & lytibus'

reseruntur. Tertio loco Consilium Bellicum numeratur, in quo generales, & supremi seque, ac infimi exercitus officiales, Militesque o nes gregarii, tam ii, qui per mjlitare Sacramentum ducibus suis fidelitatem spoponderunt, quam ii, qui Martis experiundi Matia, aut 'ovincias visendi causa his se aggregarunt, eOrumque causiae aguntur. Accedunt Commisesariatus, bellicique Commissarii, uti & Mercatores, quos vulgo triarquetanter appellant. Regia Tribunalia reperiuntur bina, quorum primum Hungarica Cancellaria nominatur. Reseruntur huc omnia, quae tam superiorem, quam inferiorem Hungariam, ac ea, quae

68쪽

Regna Croati te, Dalmatiae, Sclavoniae, ac Tran isylvaniam contingunt. sCancellaria Bo hemica incorporatarun lsibi praeter Boheiri iam Regionum, ac Provinciarum causisStractandas suscipit. Mora viae nem 'Pe, inferioris, ac superioris Silesiae, quo etian utraque Lausinitia,cum Comitatu GloZensi,&creducitur.

separatas ab his Instantias , ae Tribunali: Viennae habet Austriae Archiducatus, quae idcirco Archidiacalia ordinario nomine compellantur, has inter intima Cancellaria numeranda venit, qud cauta omneS unitarum, ac Haere

ditarum spectant Provinciarum decidendae utriusqtie videlicet Austriae,Styriae, Carinthiae carnioliae , Comitatus item Tyrolis, Alia tiae, &C.

Ρraeter has Instantia prima Regiminis est ,

ad quam in temporalibuS etiam terna Consiisto. ria, Viennense, Pasta Vientes& Universitatis re ducuntur. Tribun ali huic suprema in praefatas Provincias concessa potestaSest, neque communes siolum, se d& privataS Incolarum, ac aliorum causas discernit : quem in finem diversis ex Statibus apta deliguntur subjecta, ex Statu Comitum & Baronum videlicet, Equitum,&Doctorum, qui secundum jura causisS decidant,& suam opinionem edisserant, praefident tamen

Regimini huic Excellentissimi urbis Locumvenens, & Cancellarius, quorum officium est

69쪽

aliorum sensus audire, & decretiva sententia

'Alterum Tribunal priori & loco & digni

tate, uti loquitur L Zius lib. 3. cap. 3 fere par, Cameratacum, seu Fiscale nuncupatur, in quo raciones pecuniariae suscipiuntur, & confirma tur, Provinciarum, Civitatumque administristiones, officiorum stipendia, &salaria statuuntur. Constat Tribunal noc viridi nobilitati, dc Arithmeticae scientia in lignibus, quibus Archi-Ducis loco Camerae Praelas, Romanis Olim aetarii Praefectus appellatus, praeficitur.

Aliud est Tribunal Provinciae Mareschallicum, ad quod ProvincialeS A ustriae referuntur omneS. Consurgit ex triplici Praelatorum videlicet, Dominorum, & Equitum statu, suum S hoc habet Praesidem, quem Mare sichalium ,

qui Romanis olim Praesectus Praetorii vocab tur, nominamuri huic de ProVinciae, ac Partic larium ejusdem personarum negotiis tractare convenit, in Comitii S locum prunum obtinet,& quae pro communi bono expedire videntur , secundum aequum decernit, subordinatum tamen hoe Tribunal est Regimini, ad quod partes

litigantes ab illo quandoque appellant. Praeter praefata Tribunalia alia adhuc Viennensis Urbs memorat, quorum admini strationes a supradictis sunt separatae, Consiistorium videlicet Passaviense, Viennense, & Universitatis, bina priora, quae EcclesiaSproprias, Parochos, Casus conscientiae, aliaque ad com

70쪽

munem aedificationem, fidei Catholicae augmentum, animarumque bonum Concernunt, examinant,leges condunt,liteS componunt,&C.

Qui Consistoriis his praesident Celsiissimorum Episicoporum utriusque Dioecesis, sint ossiciale S, habentque singuli Notarium suum & Asses

fores. Confistorium t Iniversitatis forum speciale habet, idque mixtum, non solum quoad Jurisdictionem, aut judices,& membra, sed etiam quoad causarum criminalium, & civilium cognitionem absolutam, & jus membra sua excommunicandi, & absolvendi, sibi a Pontifici-hus concessum. Vid. Bullam Martini Rom. Pont. Florentiae 6. Calend. Jun. anno Iε2Ο. emanatam. Ad hoc Consistorium pertinent, omnes illi, quotquot ad artes liberales reseruntur, & ab Alberio Contracto, &RudolpholV. Austriae Archi ducibus 136o. constitutum est, ut Lagius lib. 3. z. 2. Primum, qudm Caput Consistorii venerantur, Rectorem Magnificum appellant, qui quatuor Facultatum DecanoS,& totidem Nationum diversiarum Procuratores,

aliosque Consistoriales sibi habet in Consistorio Assistentes, de quibus omnibus titulo tisiversiatas pluribuS. Aliud denub Tribunal est Magistratus Civici , ad quod Cives omnes tam intra, quam LX-tra urbem degentes pertinent: Habet hic Magistrat us Consulem & Judicem, illius est res testamentarias,& Codicillos approbare, rejicere, Tatores constituere, Civitatis commoda pro