Vita Danielis Wyttenbachii, literarum humaniorum nuperrime in Academia lugduno-batava professoris

121쪽

Ocnhem ac liberalem suisse illius reuens s e forem quoque em se talem et aeque in , dulgentem lare arbitrabatur praesertim quod literas commendatitias estephanoni.Ber mxodii Viri Ampl. Reipublieae Batavae legati. ad Bignonum, Vir. c., eumdemque Bibliothecae Praesectum et Hiorum ad alios, dat haberet. At mox quum sibi odices inspiciendi ac tractandi saevitas non eomederetur, scriniaque elausa manerent illas literas suas apud araneiscum Belotium Capperonuerit monestaurem. hominem reIigiosum, cin o cedendo librorum scriptorum usu admodum dissicilem, non tantum valuisse intolligebat, quantum quidem putaverat. Tristis glauae amicorum fidem et auxilium implorabat. seque spe et exspectatione sua frustratum querebatur. Atque hinc Iembertus , ou-Cemagnus, Sanctocrucius et Villoisonus, quaerant eximia singuli humanitate et erga m tentiachium benevolentia, id coniunctim age-hant, ut Wytteubachio aditum ad Bibliothacae thesauros aperirent. Quod quum ipsis

ex Volo successἱsset, expugnatus amicorum

iteratis petitionibus elotius . cognita semel mitenbachii humanitate et doctrina. , ese Postea affabilem et ast omne ossicium iterarium omnino .promtum ac paratum praebebat.

Quomodo autem mitenbachius hos beneficio

usu Sit, non est ut copiose enarrem siquidem vel ex eo apparet quod intra sex mensium

spatium duodecim Plutarchi codiees contulerit.

122쪽

Interim tamen etsi ist P* g inatio Pari sina ad emundandum Plutarchiu uerib chao valde fructuosa suit manitati ipsiu non cuit Parisiis onim in febriis incidit, i ris: a dexteritate peritissimi medici. Lqr x γέ- vix ab ea liberari potuit. Quηm trietem n in . tium quum Santenius, in patriam Parisiis,

cia ii Iudicam, aintaini ram habent medicam peruiorem 'us igitur arte effri an libere,

rarum, aut ceris ictoatum ess vero. . . Quantum vero voluptatis atque utilitatis ea

hoc itinere mitenbachius perceperit, quδεω, humanitate ipsum Parisienses uiri docti exceperint, qua cura et benevolentia Lorxyua aegire tantem Wyuminachium tractaverit, et quam religiose hic amicitiam cum Parisiensi hucinita sibi exuaverit, ipsorumque '' morium usurpa erit. haec omnia ex Ptia iviri scriptis cogu0sci possuuι, et mihi magi

etiam ex eorum mutuo literarum commesqiqinnotuerunt. At viqi sic tamen du Ioca aqhoc argumentuti cum maxim spectantia his apponam Min dipsumtus est ex Lqri yi epis-

123쪽

tola quadam humanitatis plena , et amoris erga Myttenhachium an eertissima teste. . Quod mihi. scribit, ea contigeriisticitatae, ut inscio potuerim aliquod asseres latium,

erit semper unde mihi me insuler, et ceris contra edictum m Mocraticum ex tuis aerum ni immensum mi hi Horum contigit. Conνα-'Hisse ridi Dum omnibus honis charum, Omne ititeraturae pretiosum, eumque et inter micos numerare, et de imo gloriari datur '' iter

vero is, ipso mitenhachi, in 'ibliotheca

Critica his verbis expositus est: n nigraimus his est annus , φι- m in Parisisrtim urbsatudiorum communio comphaeribus doctis homicnibus , in imis quoisono Sanctocrucio, Laractem , ad minuam mmolentiam conciliavis; quae postsa ad amicitiae constantiam eoatular' eum duobus illis, propter aequalitatem aetatis, quotidiani tunc amiliaritate foruit. Erant

enim non solum eruditissimi homines , ut Ser--ni materia numquam deesset sed et modeste et DCμndi, et, und Praec*uum est, iri boni ad robir et me amabant, et amorem multis inciis comprobMant , nec ea commemorando aut e robrando quae est muliorum iustitia Iconotabant. Unum ta mensuit in quo glariare. mr Vialoisonus , et ere gloriari posset, semihῖ periculose aegrotcmti,itam seroasse, quod ni dic me commendasset , eidem et suas artis ernostrarum titerarum peritissimo, A. G. Lorryo. qui et per ariem ms deme re, et pro ter Lucras

124쪽

τοιο τοι qui ex Atheniensibus ἐin honi, sol e einenter esse h6nos Tutis erant ut sire. et in his Villoisonus, cujus tota ita consta3λ, Bene ciendo Omnino, quι-Wiso insus,

nam et ecidium sobrim, qua Parisiis nud'ahorasse audi erant, vitae eius timere quo datismois coeperhnt ipsi de adventu ac vestituta sanitate exanimis gratulabatiuir. Hachuinanitate et benevolentiae significationi adeo delectabatur, ut post saep1MἈδsta e tur . sibi linc mihi magis grami ac lucrunudum tuisse, quam quod se et ab amicitis vero amari, si a discipulis aliquo in presso hllheri .iderit. C .: λ Et quum ori longam absentihi ninneruis tractandorum ligotiorum vulgo niaior videri solet, quam ut singula et universa ad proha-

125쪽

Primo igitur in scholis denuo aperiundis

PraeciPu in curam posuit. Nam non inultomat reditam ii urbem rursus Pristino moro. suo, h. e. accurate et dii 'nter docere De-

Pit , 'ctrinaruinque studiosa iuventuti verum prodesse studuit. Deinde ad Plutarchum rediit, ut apparatum inaesesso labore Parisii eouectum in ordinem redigeret. Et deniqi φ in eo quoqRe magnam studii sui partem foMIocisvit , ut antea lecta et annotata diligianter

retractaret, atque omnino ad viticam ratio' nu exigerat. Nam eo mina contentias uxn'cessaria tant is asaret , sed de universa,

civitate erudit aque meeeri cupiens, id OP ti imum e re sua esse intelligebφt, ut lecto digna et industria elaborata aliquando eo serret, quaeqμε Iam materiae praestantia quam sumate elogantia sese lectoribus --

mendarent.

126쪽

cios

In his igitur exornandis et ad editionem instruendis quum aliquamdiu occupatus sui sat animum ad BG Mesam criticam eonscribendam applicuit huiusque consilii sui rationes Ru venio explieuit, quem in rebus

literariis, ut ita dicam, veluti terrestrem Apollinem numquam non consulare solebat. Et hi primum quidem ei huius operis suscep- tionem dissuasit verum mox re accuratius. videtur, perpenis, sin iliter atque Fontei-nius eum valde adhortatus est, ut propositum suum sine ulla intermissione persequeretur. Atque hinc prodierunt anno a 77 - priores Paries illius Bibliothecae . qua Propter eruditionis exquisitae copiam et varietatem, ludxesi severitatem in Iandandis virtutibus veritatem, reprehendendis vitiis humanitatem; et denique ob orationis elegantiam eximiasque alias dotes tot amatores et admiratores eum in

patria nostra, tum extra illam in Italia, Anglia, Gallia Germaniaque habuerunt, quot illis prudentes et eruditi lectores obtigerint. rvm eodem illo anno aliud quid evonit euius ipse mitentiachius his verbis

meminitto Tum Bumannus Secundus, abdi ineas Amstelo mensi cathedra, reliquum vasotiaturus in Sanctoratanum suum consessit. Cathedram ejus tres inprissis petebant eandidati. Ipse Curatoribus commendabat Santenium rmo miskenarius , et grata quasdam civium Uinio, quod per sex annos juventuti Liaerarum et Phuosophiae instautione profuissem. Mu

127쪽

Tollitis. MhMaenius nemini trium operam suam Φraeuare o ις quod oraeque esus tuissemus discipuli 'Mane repulsam amici mite achb

admodum aegre serebant, nec se ullo modo assequi posse aiebant, qui votum sit, ut curatores ita docto et erudito, nec tio deau'entute tamdiu iam bene merito viro alium Praetulerant mrum in numero inprimis etiam

sit illud Germaniae insigne decus et orna- Mentum Hernius, qui in epistola ad Wysetentiachium 'o anno data aio de hae res ipsit Psisum Burmanaum audio m -

is, qui ei vocessu, Tollius usi Literarum laude male a ocelarus 8' Ipse Wytis a-ehius vero cuius animus ab omni invidia alienus erat et qui Tonio huius contumeliae Gulpam minime imputabat, id modo dolehat, quod studium suum in erudienda iuventute Amstelodamens tam liberaliter et Iim eo locatum ab Assienaei Curatoribus nullius fere

momenti habitum esse videret. Quo quum mox alias ausae ingratae aecederent, et in Gem Mic ipsi honorificae stationes isserematuc, Parum omnino aberat, quin subsequonte anacio Patriam nostram relinqueret: 'ohsi tum, sunt verba ipsius, Rufiniani amor et uotor sua, ad mliniataoa terra retinendum et Maquae eo fastum Mare, ut eam relinquerem. Vitavico 'de agendae illo, quo eram, loco iam ciatas et verioris anni sensio subinde animo

128쪽

Crassi et letorum eius amicorum notitiam pem enissent, hi istam offensionem 'mnino Ieniendam eas arbitrabantur, antequam aut Helvetii popularem suum offerendo ei cath dram in patria sua sibi vindiearent aut Gemmani quibus adeo carus esset, eum ad se allicerent, atque sic illius abitu res Batavorum litteraria maximum nec resarciendum detriamentum caperet. Coniunctis itaque viribus

id inprimis ingebant, urbis Cousulibus Athenaeique Muratoribus persuaderent de magna illa utilitate, quae in Athenaquin Am-stelodamense redundatura esset, si Wytten-hachium Philosophiae Prosessorum crearent, atque ea ratione in patria retinerent. Quo facto, Wyttentiachius hanc Profeshionem in Illustri Athenaeo Amstelodamensi die a Oc--t . 1779 auspicatus est solemni ratione habitato Philosophia, auriore Cicerone, laudatarum arsi- Omnitum Frocreatrice et quasi μα--nω. Atque verissime videor assimare posse, hanc quoque rationem non modo similixera que duperiorem Philosophiam prosessioni

ratione argumenti congruisse, verum etiam in apte et ingeniose elaboratam esse, ut Eloquentiae issiciis satisfecerit. Tenendum enim est, orationum Academicarum materiam

129쪽

hodioque angus is finibus circumscriptam osse. Potissimum enim e in laudando elaro viro. vel in ommendanda quadam do rima postea

est. Horum aegustentorum illud genus inua aptum est et conveniens eloquentiae, hoe inromon item. Atque hoc ipsum unus Veteres etiam Philosophi saepe usurparunt , qui institutionum suarum initium ducere solebant in

Adhortation ad Mudium Philosophiae. Quo ingsnee fuit Cineronis Ither Hortensius, et nunciniam exstant Protrepticae rationes Galaavi. . Miriblichi, et eius, qui hunc morem ad Christianain doctrinam accommodavit Clemantia Alexandrini Caeterum, quum hoc inprimis aximoquentiae . ut res auditoribus non solum, intelIigentiam subtiliter explioetur, sed ad

animi sensum motumque etiam ornetur anceps plerumque est Pierioulum , ne vel subtilitati obsit ornatus . vel ornatui subtilitas. -ΑIiud est disserere , aliud dicere. Qui solam sequuntur subtilitatem, hi ieiunum quid ac siccum , disputationi quam orationi simiIius,

afferre solent. Contra qui ornatu unice tu

dent, eiusmodi opus essiciunt, in quo non tam eloquentia quam loquacitas , uounda illa sorte, sed loquacitas tamen, appareat. m. prouti Pericles ausas brenses eloquenter tractabat, quod iis lumen quoddam ingenii in rerum abstrusarum et intelligibilium cogitatione exercitati adhiberet ita vicissim a gumentum intelligibile et abstractum, ut o go vocant, eloquenter tractabitur , si ejus partes

130쪽

corporeis quasi imaginibus compre flendantve,

comparationibus et exemplis , cum essicacibustum splendidis , e communi vita et naturae observatione ductis illustrentur et tamquam praesentes manifestaeque oculorum sensui subjiciantur. Iam autem utrique legi cum subtilitatis tum ornatias omni ex parte nemo satisfacere facile possit in Oratione Academica quae vulgo unius horae spatio inclusa sit. Etenim quamvis ornatui satisfactum sit. materia quidem explicari omnis non potuerit. Neque etiam illa consertim et pleno , ut aiunt, sacco effundenda, sed modo et ratione expromenda. Neque porro plus ex materiae copia et ornati, apparatu assumendum, quam quan tum acertio delectu habito ad persuadendum a Commoveridum cum perspicuitate e,plicari queat. Hac enim in re etiam valet i Iud Horatii, Ut jam hunc dicas j- ni nae delintia diei e Pleraque X erat, et praegens in temρη omittat.

Se ho illud ipsum est, quod magna cum iudicii subtilitate et dictionis admirabili elegantia fecit mitenbachius, quem OS Tena iis Literas inum ex paucis illis principibus

viris cum maxime suisse prae me serre audeo, qui artis oratoriae laudem quotidiana exerci tatione cum in scholis, tum in scriptis suis et secuti et assecuti sint. Hanc vero Philosophiae professionem usque

ad annum i 85 obtinuit Scholae ipsi eaedem,