De macarii aegyptii scriptis qvaestiones

31쪽

animis insitas esse prosteretur. Nec physicae Stoic0rum doctrinae ignarus est, quin etiam eam pr0stetur: ho 4, 9 sic doc0t: bonignus deus corpus assumpsit ἐσωμιατοποίτὶσενεαυτ0ν) atque se ipse imminuit, ut cum creaturis suis, i. e. hominum et angelorum animis, coniungi posset; tunc pergit

ἔκπιστον γαρ κατα τὴν ἐδίαν φυσιν σώομα ὁ αγγελος, mi ὁ δαίμων' 0τι καν λεπτα ωσιν, Oμως ἐν υποστάσει καὶ χαρακτῆρι καὶ εἰκονι κατὰ τὴν λεπτότ=ητα τῆς φυσεως αυτων σωματα τυγχάνει λεπτὰ . ωσπεμ ἐν υποστάσει τουτοτι ooμια παο εστιν. H nee Verba plano respondent Stoicorum doctrinae, qui omnibus rebus, quae re Vern Sint, corpus vel materiam SubeSSe, quae Vero materin CBrenni, Omnino non eSSe RSSeVeranteS deo atque unimae materiam

subesse contenderunt '). Haec placita, quoniam quart0sa oculo St0icos philosophos non iam fuisse certum eSt, non nisi sex libris illorum philosophorum hausisse potest. Reputantibus igitur, quantopere homiliarum auctor philosophorum praeceptis eruditus sit, homilias a Scotico monacho conceptas esse haud verisimile nobis videtur, quia, quantum compertum habemus, eum in eis, quae de doetrina et erudition0 monachorum Scoticorum nobis tradita sunt, tum in apophthogmatibus Macarii Augyptii nusquam talis doctrina philosophica invenitur. Η0c quoque non facile explicatur, a quo Macarius Aegyptius, qui in superiore Aegypto natus adulescens triginta annorum in Soeticam eremum confugisse ibi quo per totam vitam mansisse dieitur, Stoicorum praecopia didicorii. Ita quo haud ita vorisimile est Scoticum monachum homiliarum auctorem fuisse. Sed viduamus, an dubitationus do Macario Aegyptio

homiliarum auctore motae etiam aliunde confirmari possint, atque consideremus, quibus causis Oudinus et Semlerus, viri docti, c0mmoti sint, ut homilias Scotico monacho Rbiudicarent. l. GraVissimum argumentum, quo et Oudinus et

32쪽

Semlerus usi sunt, inde petitum est, quod script0rum ecclesiasticorum, qui de Macarii Aegyptii vita multa praeclara et memorabilia referant, ne unus quidem Macarium libros conscripsisse tradat excepto uno si ennadio, qui,unam tantum epistulam abbati Scutico tribuat. Vidoamus igitur, quanti scriptorum silentium aestimandum sit. Primo loco Ρalladium et Rufinum testes asserimus, qui multa de Macarii vita tradiderunt, quorum testimonia propterea plurimi habenda sunt, quod alter Macario etiam superstite, alter paulo post eius mortem multum temporis in Scuticaeremo cum fratribus Macarii versatus est. Rufinus hist. mon. p. 86lz Ρreuschen) de Macario haec tantum relari:

ος πλειστας μὲν δυνάμεις ωσπερ Ἀντωνιος διεπραξατο ποιον ἰά Iεις τε καὶ - ὰ Ουκ ὰν φθάνοι τις ἄπαντα ἔξειπεῖν,ολίγα δε αυτου τινα μυλημονευσαντες τον κατορθωμάτων μετριως δ)ηλώσομεν. Iam narrantur nonnulla facta Macarii pr0pter Virtutem ascetissam et res miraculosas memorabilia.

Haud multo plura Ρalladius narrat hist. Laus. p. 43 40d. Bullor): Tὰ κατὰ τους δυο μακαριους τους ἀοιδίμιους ἄνορας π0λλὰ καὶ μεγάλα καὶ δυσπιστα οντα 0κνω κιὰ λέγειν καὶ γράφειν, μηπ0τε καὶ ii ευστ0υ υποληψιν ἀπενέγκωμιαι, necnon paulo inferius τοσαυτης διακρίσεως ως λε-

τεσσαρακονταετης γὰρ γεν0μενος κατὰ πνευμάτων ελα βε χάριν iαμιάτων τε καὶ προρρήσεων. κατγὶξιωθὶὶ δὲ καὶ ιερωσυν)ὶς. Iam Virtutes asceticae miraculosis narrationibus eXplicantur. Quodsi uterque auctor ne uno verbo quidem Macarium

libro S composuisse, quin etiam ne studuisso quidem libris mem0rat, hac re de Scotici abbatis scriptis dubitare cogimur. Quis enim nisi hi auctoros Macarii scripta, si omnino exstitissent, cognovissent 3 At consulto miraeula tantum CommemoraVerunt, doctrinam silentio praetorio runt 3 Cur igitur Evagrii, Madarii discipuli, singula opera uterque nominatim enumerat hist. mon. p. 112, 115, hist. Laus. p. 12 l)3 Quad cum ita sint, iudicium facuro licet, si omnino Seetici abbatis scripta fuissent, illos eorum mentionem facturos fuisse non minus quam Evagrii operum. Deinde,

quid alii scriptoros de Macarii scriptis tradunt 3 Quid

33쪽

Cassiani, Socrates, S0Z0meni, Nicephori aliique auctores, quorum in scriptis de vita ascetica Macarii legimus, doscriptoro Macario produnt 3 Quid illi Evagrii et Hieronymi, viri clarissimi litterisquo eruditissimi 3 Ne unus quidem

nos Macarium Aegyptium homilias vel epistulas conscripsisse docet. Imprimis monendum est Basilium, Gregorium Nys Senum'), Gregorium NaZian Zenum, Cappadoces magnOS qui

v0cantur, Madarii Aegyptii homilias epistulasque ignorare. Si v0ro quarto saeculo homiliae epistulaeque Scotici 1110nachi, qui aequalis Cappadocum fuit, exstitissent, certe Cappadoces non effugissent. Propterea homiliarum auctorem post Cappadocum aetatem floruisse verisimilo fit. D0indo quid dicis 40 Suida, qui iam multa vestigia veteris doctrinae servavit γ Ne quo hic ullum verbum facit ilo scriptis Macarii atque in eodem capite, quo de Macariis disserit, Evagrii

Opern nominatim Commemorat. Haetenus de Silentio scriptorum estolesiasticorum. Consideremus iam, quantum Gennadii iustimonium a viris doctis tritissimum valeat. Verba eius haec Sunt: ἡ Macarius monachus ille Aegyptius signisset virtutibus clarus unam tantum ad i uniores prO- fessionis suae scripsit epistulam, in qua docet illum perfecte posse servire deo, qui conditionem creationis Sune e0gnOSeens ad Omnes semetipsum inclinaverit laboros et luctando atque dei adversum omne, quod in hac Vita suave est, auxilium implorando ad naturalem quoque per-VenienS puritatem, continentiam volui naturae debitum munus obtinuerit μ. His verbis haudquaquam dubiis Gunnadium unam tantum Macarii Aegyptii epistulam cogno-ViSSe apparet. Atque ad latinam opistulam sub Macarii nomine traditum Gennadii verba spectaro infra firmissimis

argumentis ostendemus. Illud autem ex eiS, quae Supra de epiStulae magnae argumento explicaVimus, Vel nunc

apparet, Gennadii verba nullo modo referri posse ad epistulam magnam. Gennadius igitur latinam opistulam

I) De opuscul0, quod Gregori Nysseni Sub nomine pr0ditum , de instituto Christiano inscribitur quodque cum epistula Macarii magna mira quadam ratione conSpirat, infra fusius tractabimus.

34쪽

Macarii novit, reliqua scripta ignorat Τ). At nonne ipsi supra demonstrare conati sumus, non eum ipsum qui Jhomilias habuit, sed 'fratrem monasterii illas conscripsisse Nonne hanc ob rem scriptores homilias praeterire poterant γ Minimo i Nam otiamsi a fratro abbatis litteris mandatae sunt, tamen, si homiliae a Macario habitae erant, Macarius homiliarum a discipulo quodam conscriptarum auctor habundus serat. Si igitur Macarii homilia0 a fratro conscriptae in eremo Scotica exstitissoni, Rufinus reliquique Scriptores eas Commemoravissent. Neo Opponatur

homilias fortass0 post mortem Macarii necnon, po Siquam Ρalladius set Rufinus in Asegypto versati essent, ConSeript3SeSSe. Homiliarum argumentum, etiam interdum Verba ita Conspirant cum epistula magna, - hoe Supra SBitSprobatum est -, ut homilias, dummodo a discipulo Madarii 00n Scriptae sint, non nisi, dum abbas loqueretur, conscriptas e8Se putandum sit.

Desuntne igitur festimonia scriptorum, quibus Macario Aegyptio scripta tribuantur 3 Ita osse vid0tur. At Stos ol-sius testimonium Isaaci Ninivitae, qui exeunte saeculo sexto floruit, affert. In bibliotheca enim orientali ab Ass0-

manni c0mposita I 448) illum episcopum in libris suis Iohannis Thebasei, Evagrii, Isaiae, Marci, Antonii necnon

Macarii ,testimoniis usum esse commemoratur. At quRenam seripia Macarii dicta sunt 3 Quis est qui sciat, an non Isaaeus ex apophthegmatibus tostimonia putivorit 3 Vides igitur sex hoc ,hostimoni0 nihil do Nadarii scriptis confici posSe. Immo primus Omnium Scriptorum, qui Macarii Aegyptii scripta testantur, Simeo Logotheta est, quem

35쪽

sa seculo X. ex Macarii liomitiis epistulaque aseetica opuscula compilasse atque sub titulo ,, κεφαλαια του αγίου M ακαρ ιου κτλ. edidisse vidimus. A000dunt tostimonia

Iohannis patriarchae Antiocheni Τ), qui circa annum 1100 floruit, codicumque, qui saeculo XIII exarati sunt. Testimonia igitur scriptorum Macarii Aegyptii ante saeculum

d0eimum frustra quaeruntur. Haec res nimirum eo S, qui

abbati Scotico homilias epistulasque tribuerunt, non fugit, atque Georgius fritius Migne fatrol. gr. 34, p. 368), qui

seditioni suae f0stimonia veterum scriptorum praemiSit, praeter Suidam Macarii A0gyptii opsera ignorantem Iohannis Trith0mii tantum a uotoritatem afferre potuit, quem quint0 destimo saeuulo fuisse Constat. Quae cum ita sint, dubitare cogimur, an homiliae epistulaeque re vera ab abbate Soetico concepta sint. Sed videamus, nonne hoc argumentum gravissimum etiam aliis confirmari possit. 2. Casi mirus Oudinus ') propter Pelagianam doctrinam, qua homilia0 Gennadiiqu0 vorba d0 Macarii epistula facta non plane carere Videntur, auetorem, qui Squi S eSSet, p08 tortam Ρ0lagii haeresin scripsisse neque ob eam rem MnCR-rium Aegyptium esse posse censuit cf. Migne 34, p. 379). Quod quidem argumentum pondere carere nobis Videtur, quia, etiamsi illius doctrinasi vos figia in homiliis inv0niri negari nequit, tamen multum abest, ut auctor noster fidem Pelagianam profiteatur. Pelagii doctrina in eo constat, quod homo ipse suo arbitrio atque sua virtute sanctitatem animi sibi comparare possit neque ad Vitam Refernnm recuperandam auxilio set gratia dot indigeat. Nihil voro Macarii praeceptis magis alienum est quam lineo douirina. Immo Macarius saepius graviter contendit morum integri . tatem ab homine ipso sua vi recuperari non p08Se, Sed gratia0 divina0 dobori cf. ho 2, 3 αδ υν ατ ον ουν ἐστιν χωρισαι τὴν απ0 της αιιαρτιας, ἐαν μὴ ὁ θεις παυσri

36쪽

καὶ μὴ εχειν εν εαυτ φ τὴν κακιαν, ἀλr' ἀεὶ μετὰ του θεουε ἐναι, τι ὁ ε δυνασθαι Ουκ 5). His verbis satis eludet hominem set facultate et officio uti malas cogitationes animo suo insitas compugnandi, ad expellendas vero et exstirpandas illas voluntatem et studium hominis

nihil valoro nisi adiuta divino auxilio. P0lagianae igitur

doctrinae homiliarum auetorem eum Oudino coarguere homiliarum i pis verbis vetamur. Sed alia argumenta graviora hoc ab Oudino allato non deesse niano Videbimus. 3. In quaestione nostra e re erit indagare, qu0nam Sermone MaenriuS, monachus Sceticus, usus sit. Linguam c0pticam in Aegypti finibus viguisse necnon ruri potissimum, unde plurimi in monasteria et eremitarum stolonias conveniebant, Constat. Commemoramus tantum Antonium, disciplinas monasti eue auetorem primarium, cuius diseipulus MacariusA0gyptius fuisso traditur δ), Athanasio teste copticae tantum linguae compotem, graecae Vero imperitum fuisse δ). D0indo adm01100 to Ρachomii, coenobiorum condit0riS primarii, quiitom ad discipuli eius coptice loquebatur cuiusque regulis coptice concepta erat q). Atque Maearium Alexandrinum qui aequalis necnon amicus Macarii A0gyptii fuisse rartur q) coptice locutum esse apophthegmate e0ptico docemur; in narrati0110 enim Macarii set hyaenae ex historia Lausiaca Satis nota, quae quidem a Rufino de Macari0 A0gyptio refertur, Macarium ab hyaena propter prodigium in catulis factum ovis pelle donatum deum laudasse legimus , coplico Sermone q), quippe qui animalia quoque mente instruXisset. Sin autem Macarius Alexandrinus, Nitriae eremi incola, coptice loquebatur, nihil verisimilius est quam Seuticuu

83 sqq. 2) Vita Ant0nti c. 43 4 Palla d. lii8t. Lau8. c. 22.3) Praefati0 Hier0nymi ad regulam S. Pach0mii; GriitZmacher,

37쪽

eremi quoque abbatem serm0ne coptico usum esse. Nam amicitia cum Alexandrino coniunctus erat atque magistro

Antonio abbato usus serat. Deinde pro certo dici p0test intor fratres Macarii Sceticos haud paucos fuisse copticae tantum linguae peritos. Hoc exemplo Ant0nii sit Ρachoniti

docemur, quorum diseipulos omnes fere coptice locutos esse constat. Nec monachos inferioris Aegypti sermone discrepasse a monachis Thebaidis inde apparet, quod h0set illos commeasso proditum est λ). Denique Amoli110aurecte monuit recensiones apophthegmatum coplicas paulo

copi0Siores es Se graeeis, Unde coptiens Vetustiores esse

graecis verisimile fieri. Qu0dsi apophthegmata c0ptica Vetustiora sunt graecis, inde Macarii fratres, a quibus ap0phthegmata tradebantur, copiice loqui solitos esse concludendum est. Quare si minus certum, attamen verisimillimum est Macarium Aegyptium cophica lingua uti solitum e8Se. Quae cum ita sint, homiliae nostrae vix ab abbate Seutico habitae esse possunt, nisi forte cenSeAS QRS EX COptico Sermone in graeeum translatas esse, id quod homiliis Semel perlectis nemo serio c0ntendet δ).4. Homiliarum auctorem et Macarium Aegyptium discernendos esse hoc tertio argumento etiam confirmari potest. Homitia 5, 9 auctor bis Xanthicum mensem nominat, quod Macedonicum mensis nomen extra Aegypti fines nos dolegare videtur. Non quo Macedonica mensium n0mina in Asegypti finibus omnino non viguerint. Ρtolemaeorum tomporibus in hac terra in usu fuerunt nec desunt

tituli, quibus haec ros probotur '). Sed per sequentia tempora Maced0nicum homerologium illic nequaquam Valuit. Sae eulis post Christum natum disparent illa nomina in Aegypto

2) Taceri non debet n0n defuisse virum, qui rem ita eS8e defenderit. Petrus Ρos sinus cf. Migne 34, p. 334) homilias n0n Macarii, Sed Antonii, archegetae monachorum, c0ptice loquentis esse iudicavit, litteris vero graecis mandatas esse a Macario quodam, Antonii di8cipul0, qui paulo p0st eius m0rtem coenobio Pispiritano praefuit. Qua in sententia vereor, ut habeat, qui a parte eiuS Stent.

38쪽

nec ea quarto post Christum saeculo ibi in usu fuissoverisimile est δ). Ah - id quod nostra plurimum interest ubicumque testimonia litterarum titul0rumque ex Aegypto orta Maeedonteos menses praebent, Aegyptium qu0que

sentanea nobis vid0tur considerantibus Macedonicum h0merologium utpote alienum in nulla Aegypti parte plane pervulgatum fuisse. Homiliae vero 5, 9 verba haec sunt:

πρ ίλλιος. Nonne si re vera haec verba in Aegypti sinibus dicta vel scripta essent, auctor pro n0mine Aprili Aegyptium nomen Xanthico respondens dixisset y Hac re confisi hunc locum extra Aegypti fines Seriptum esse Contendere possumus. Neque hic locus 80lum, sed etiam tota

quinta h0milia extra Aegypti sinus scripta sunt. Nam plane non habemus, cur hunc locum homiliae intorpolatum esse dicamus. Quod vero de quinta homilia dicendum est, id sim de reliquis quoque homiliis iudicandum serit, nisi forte quis homilias quinquaginta, quae quidem omnes eundem

animum spirant eundemque Sententiarum tenorem praebent, non cunctas eiusdem auctoris esse posse argumentiS COII1-pr0baverit. 5. Quartum denique argumentum ex mandatis homiliarum opistulaeque ad fratrum eonSuetudinem Spectantibus repetatur; quae antequam ipsa con Sideremus, pauci S

rem attulit, ut in memoriam revocaret veriloquium, quo Aprilis quasi Aperilis dicitur, quia illo mense caelum terra mare aperiatur et harbores quoque nec minus cetera, quae continet terra, aperire se in germen incipiant . Macr0b. I 12, 14. Doctus autem h0mo Christianus non diem sereSurgentis naturae , sed is diem resurrecti0nisse dicit. Ad illud veriloquium iam altera pars capitis octavi pertinet, ubi haec legimus:

ωσπερ τὰ δενδρα παρεληλυθοτα τον χειμοθνα ἐπιθαλ ς άσης δυνάμεως δοράτου εκ τε του γηλιου κῶ τῖν ανεμων καὶ ἐκβάλλει coσπερενδυματα φυλλα κH ῶνθη καὶ καρπους κτλ., qui locus totus apte cum Macrobii verbis comparatur.

39쪽

explicabimus, qualis eremitarum Aegypti inferioris eremos incolentium consuetudo fuerit. Nitimur in hac re describonita iterum Palladii Rufiniquo testimoniis, qu0s diu in

Ex illorum narrationibus haec fere colligi p0ssunt: Anachoretae, qui mundo abdicato asceseos. causa in solitudinem profugerunt, Secretis cellis singuli vol otiam bini habitantus vitam virtuti atqu0 pietati deditam degunt. Tantum abest, ut vita consociata utantur, ut sua quisque vitae ratione usus se suo arbitrio ad ieiunia, Vigilias, orationes, labores applicet atque suum quisque vietum sibi quaerat x). Solum dio

dominica in unum vel, si praesto est, in ecclesiam conVeniunt a presbytero, quem ipsi ex Senibus inter se creaVerunt cuiusque auetoritati se sua sponte subiecerunt, sacramenta accepturi. Reliquis vero diebus tantopere cellis nonnumquam longo intervallo remotis se retinent suum quisque officium praestans, ut perraro tantum fratres visitatum exeant atque fiat, ut fratrem c0mpluribus diebus ante dos unctum in cella inveniant Rufi hist. mon. e. 23,3). Sicut sua sponto ad vitam solitariam se applicaverunt, ita qu0libet tempor0 0 s0litudinu decoduro licet. Talibus fere finibus monachorum, qui Nitriam quae Vocatur eremum incolebant, vita circumscripta erat. Ρaulo aliter res est de eremo Scetica, cuius Macarium Aegyptium incolam fuisse cognovimus. Qua in s0litudine Vastissima planeque aVia, cum monachi speluncis cellisque longe remotis vitam degerent δ), etiam multo minus quam in eremo Nitria communem

3) Macarium Aegyptium in vastissima solitudine rem Otum a fratribus anachoreticam vitam exercui88e ap0phthegmate graeco Migne Patrol. gr. t0m. 34, p. 240 B) narratur.

40쪽

monaethorum vitam eXerceri potuisse elucet atque profecto eos in hanc eremum Se recepisse audimus, qui fratrum consuetudinem vitare solique esse vellent. Soetioso igitur solitudinis monachi proprii eremitae erant, quorum numerus quidem mOX RUgebatur, ut eremitarum coloniae si0rent λ). Quantum vero ab huius vitae consuetudine coenobitarum vita a Pachomio primo regulis gubernata abhorreat, vix dici neceSSe eSt. Qua re praemiSSa, quaenam ex homiliis epistulaque magna do fratrum consuetudine colligi possint, inquiramus.

Ρrimum quid homiliae de hac re praebent 3 Quam pauca

de temporibus, locis, persona ex homiliis c0gnosci possint, supra iam dictum est. Nihil0minus haud desunt lodi, ex quibus certum quiddam de fratrum vita se ratione conficip0ssit. Eos, ad qu0s homiliae habitae sunt, monachos

fuisse qualibet fere pagina legi potest ). Sed quaerendum

eSi, utrum eorum Vi in eoenobitarum an eremitarum more

instituta fuserit. Ne responsum retineamus: cum homiliarum tum epistulae Ioc0s, quibus de consuetudine et vitae ratione monachorum disseritur, recto interpretantibus Macarii fratres communem coenobitarum vitam eXercuisse nobis statuendum e8t, qua quidem re comprobata facere non poterimus, quin Macario Aegyptio, quem eremitarum Scoticorum coloniae praefuisse ex scriptorum testimoniis constat,

I) Quae usque adhuc de monachorum vitae rati0ne dicta Sunt, Spectant ad inferioris Aegypti eremitarum c0lonias, de quibus Palladius et Rufinus narrant. Aliter iudicandum est de , L a u r i s quae vocantur Syriae Ρalaestinaeque, quarum instituti0nes Cyrillus Scyth0polita vitis S. Sabae et S. Euthymii exponit. Haud mirum e8t, horum monachorum vitam a praeposito diligenter custoditam neque regula carentem certioribus praecepti8 gubernatam fuisse, quando quidem res a Cyrillo narratae ad temp0ra multo posteriora spectant atque in has lauras et Soli m0nachi recipi solebant, qui in coenobitarum monasterio diu versati quasi ad perfectas animi mensuras pervenissent neque Severa coenobitarum

regula indigere viderentur cf. Cyrilli vita Sabae c. 74 Cotelerit eccl. gr. mon. III p. 349 et vitae Euthymii c. 84. l. e. III p. 275).2) cf. h0 15, 51, 38, i, 45, 1, 48,6 necnon l0c08 haud paucos, quibus Verba μόναχοι, μονάζειν, μονηρης βιος Similia commem0rantur.