장음표시 사용
31쪽
genera cerussam candidam fundunt manifestantur autem huiusmodi substantiae inaqueo, nam an subsident, aut I miris arient. Blaumen autem sedimentum reddit sibili glum . aut fulvum Assuruginis colore in fictici Ferrum rubi inis &taruiem numQuodqUe proprium colorem , aut anus communicat aut sedimentis . Videntur tamen alia qaando aque coloratae ratione corporum circunstantium, cum ae purae sint. Omne en ita diaphanum color contianentiis spectatur. Recipissint preterea a JUae sapores pro sua, tura crre per quam transeund er Uita enim terra magis , &minus omnimodas accipit sermas aporum a Meteo cap.
nam alienam dulcedinem diuersam a propriae, quae aquae purae tribGitur , assiimunt e cerusia , aut lapide aliat te, ouae etiam lacteae sunt . Patet id in aquarum distillatione
per vasa plumbea saepe enim lacteae exeunt dulces. Scribit Pausanias aqua be Ineorum Cardie a campo vocato Albo iuxta Dascibum , longe dulatores iacte est: Traditur huius generis in Germania fons iuxta Glaucam, qui'bidlacteus dicitur. Viriosas quoque actuas reperiri tectia Iarur
ut iuxta Paphlagomam ad quam incolae omnes bibendi gratia confluebant' fluuium in ago a poetis Bacco ascriptum. Has Bituminosis este arbitror nam Bitumen spiri- tuosam , multam es mitem est diuestantiam Acid pri-terea aqu: e multis in locis reperiuntur, Acidula Plinius Vocat, saporis qualis in aceto Huiutinodi sens est Areiij iuxta B auium Castrui ad collis Montionis radicem 4nstat aceti acerrimi hanc rustici musta aqua dilutam pro vinobmunt. In Italia tres aiiereperiuntur, di in Germania plu- 11bus in locis . Artitoteles tradit in Sicilie Sicania reperiri,ae ova acidam muriam pro condimentis efficiunt Elie& ebrietatem,quana bibentiui asserebat. Similis in Aethyopiae, quae furioios Ecere dicitur colore vini rubri Ex bise tuminosa substantia has quoque fieri , argumento est. Nam
32쪽
acidula, quae Areti prouenit, in alueo lapides habet brutuminosos obducitur quoque caeteris lapillis quiddam fulvo colore Astringentes autem austerae, a acerbae ex ferro, alumine, chalcantho oriuntur. Mitiorem astrictionenia, iis rumificit, vehementiorem genera aluminis, maximam chalcanthum, quae eius generis Ferro ascribuntur multae in Aetruria,ut quae Borra dicitur prope Mont archium: Villaniis in agro Lucensi. Ficoncella in Senensi Balneum de aquis in Pisano aliae quam plures Cum enim refrigerare, astringere compertae stat, ob id ferreae naturae putantur: quanquam id modicae participationi aluministriabui poesit. Alumen autem manifestum habent balnea in agro Volaterrano : Albulae appellatae in agro Romano. Item Corsenna in Lucenti, cforrectana in Bononiensi: plarique sulphure etiam aluminose reperiuntur.Sulphuris enim combustio a umen reddit Chaleantum cum acerbitate exi m acrimoniam vehemenrem habet adimetam i, ide aquas reddit mordentes,&c orrodenteS , qualis traditur inrisse in agro Pateolano,quae plumbum corrodebat. Ce-pusiij quoque sunt quae ferrum corrodente, , in s vertunt Nostri temporibus quidam arte ex Pyrite cremat chalcanthum efficiebat , quo ferrum aeri simila reddebat. Huius naturae videtur Sti fluuius in Thegesia, cuius aqua , nec scrrco Vase, nec argenteo, nec aeneo contiueii pote omnia enim frangit, ct corrodit Clialeantho similam uim aeta ciorem tamen habet chalaitis, mysi, melanteria, seri, eiusdem enim generis sunt Aerugo quoque cadmia aliquando acrimoniam cum astrictione possident. Acria vero sunt sulphur, Mauripigmentum Aquae sulphurec fere Omnes actu calidς exeum,4 Thermas coiristituunt,quarum multus est numerus in Italia, praecipue in Volterrano, Ui-terbiensi Senensi Nam procul sulphur etym foetorem tran mittunt. Salsas aquas non solum mare habet ab ustae ihalatione genitas, vi sentit Aristotelas, sed etiam fontes r
33쪽
Volaterranoque m salem candidum ex uimi Similem
tradit Artitoteles a Meteo cap scin Chaoneuius atra marinadisretat axitate, censita te saporis Hunc non ab exlaalatione, Ied ab ereus a te xa fieri tradit Nirrore aquae Nili perhibentur in Aegypto. excoquuntur enim in nitrum inaedam balnea aputriam participare traduntur, ut Sancti Philippi, Porrectana, Reglic Amaritudinem praesesere a ova mari S , non tu enim orca Scythiam sentem amarum, quis uuiusu Quem iri gre taut totum amariam reddit . Est autem fuligo omnis ama, in ante luam Vratur, nam statailedinem gignit Nohitur mirum , si aqua marina trumque saporem prete efert ab exhalatione enim tuum saporem recipit. Stagnum autem
Pa si in abistioncitati inis idem patit u maxime inclaraumtatuiminis mutavim: at4n aliquo generebrae vocat Succini &Campi orae si Modone unguentum laicenum spirabat , ut Auctor est Pausinias ,Δ in Mesepotamia Qiis traditur sidauissimi odoris . Fientem in Calatia sent spoetae sebiam mi si civis M--Aretusa: α
iamni, sunt v, otia pinitati lamp. dites autem calidi e untes missionem corporumqL intra terram comburuntur , significant: Thermas has
visi cant,ωbathea. Nonnulli adcoieruent, Vt Ouae perco quant , Urtam etiam aminalia iniecta depilant, Quod in Germania conti e tradunt: sed apud nos in agro Vol-/terrano est aqua Eo feruem,ut ex animalibus iniectis modico temporis spatis ossa denudata a carne extrahantur.
c d aut 'usii Moi intra terram ignemhuiuimodi ueat
34쪽
i ter auctores dubitatur . Ignes enim esse subterraneos loca multa ardentia ostendunt, ut in Vestiuio Aethna ct multis Appennini locis . Ab ijs autem aquas pertranseuntes cale fieri non a sole , neque ab alia causa clariisimum est. At qui
fieri possit, ut aqua continue pertransiens ignes non exti guat, dissicile est videre. Praeterea unde materia combustibilis continue suppeditari possit, quae ignes perenne conseruet, ut videmus. Scitum profecto inuentum quorunda, ignem quemdam esse in aquis ardentem, a quo Thermas oriri. Hunc efficere bitumen solum nam eius proprietas est, aquis accendi,extingui oleo, ut Dioscorides tradit in Tlir cici aptae, qui bituminosus est Cum igitur duo tantum
Me go nera corporum ardentiu Min Ibterraneis , sulphuris bitumen a sulphure non posse aquas perpetuo Calefieri ,
Quia huiusmodi ignem extinguerent abitumine igitur tam tu' id contingere. Sed huic sententiae refragantur plurima Italis balnea, quae sulphur olent, non amem blamiten Verum non timenda ignis extinctio esset,si aquς praeterfluentes, ton materiam ignitam tangant, sed Iocae circumstantia ab φὴς ex calefacta, quς Empedoclis opinio fuisse dicitur non enim in eodem loco generari ignem, &aquam possibile est , cum toto diametro dicterant triusque materiae, de eLficiens Illud quoque argumento est reperiri fontes calidos absque odore sulphuris, aut bituminis: vi Vilientisinalyecm de aquis in Pisano qua et luces,&aiicquam- P ures . Mirum autem eia et balneum a1idassimum Auinionis in Senensi carere omni odore predictorum corporu, si materiam ardentem tangeret Patet id in Molite Vesuuio,
in una enim eius parte ignes apparent , Qx aizera autem
quae calidae effluunt Potest enim sola caliditas absqueTuligine ad ea loca peruenire , quo ab aqua irrigantur , praeci, pMe si intercedat mones lapidosum ac densum interuallum ynde autemnant ignes perpetui dicendum est ob eandem c uiam , ς perpetuam facit maris salsedinem apud Aristotelena. Perpetua est enita eaehalationis generatis ob caeli motum.
35쪽
Vertirin , Caedulcm ad ac tu Venit supra terram quidem
in sublimi varias impressones ignitas sacit: intra terram adtem condensatur in varia corpora, aut ignis principio at sinapi exardescit, ubi igitvrs mel nrig rit accendi, tamdiu perseuerabit ignis qua indiu exhalationis copia nuppeditabiriir: diutius autem in subdimetatur, qu In in acre ad comeras, Dia in Ccorangusto non disperditia exhalatio.Ticri tamen P est , colicina paulatim ardeat, nulla alia accedente qmaduertimus in Gagate lapide qui cum a pastoribus Θωa toc accenderetur, extingui polleae non potuit Sed DPrseuerat repensi ua extat lapis . reliquit autem post se vallem etxuitam Vitia magna locus 4lle appellatur . Gppidum S.Ioannis Vallis ,rni fumo bituminois locus il te inficitiar erumturautem carbones ardentes , qui imispeque miniijs , neque amne propinquo intromiis extangui Γ Fam PGriritu immo magis exardescit in fumum altius attollit, flagrante in pnofundo lapide . Sed reuertamur ad aquas Patet quidem caliditatem,&fiigiditatem non sem per missionem arguere . Simplices enim reperiuntur nos aselum later frigida , sed Minter calidas ut in Liparae, in Melo n Prusa quipaquae Regiae appellatetessiunt . Inter iastas autem rigidae exeunt Acidulς quae apud nos, a JU aBorra: frigidum balneum in agro insano prope Agnanu,
cuius aquam putant marmoream esse, quia exit ex marmore quodaminis aneo , quod excoquitur in calcem at ex sapore valde austero significatur multum aluminis continere. Fx leuitate autem ac pondere, tenuitate, crassiti magis discernuntur simplices amistis: simplices enim lautores, tenuioresque sunt misi autem: grauiores,& crassiores Attamen inter milias longe crassiores sunt Quae salium genera, aut aluminum , aut reliqua corpora humores lubilia receperunt, quam quae sulptaur, aut bitumen aut aliud genus hiationis Iutura enim spiritusaeuis est . Quae ver
36쪽
succ am Iapide centem continent, adhuc praedictis crassiores lint . Magis enim terrestres . Aquarum differentiae 4n grauitate leuitate etiam visu patent. Nam flumina aquae dulcis mare ingressa lupernatane, supra quosdam, Iacas ut Teianus supra lacum Verbanum i Rhodanus si pra Lemannum. Item amnes quosdam supra alios, Ut de Arsania scribitur, cuius aqua sigri supernatat, cum sertz ex alluvione proprios alueos egrediuntur. Ac Cm miram de Peneo fluuio scribit Plinius alierum fiuiarum Eurotam supra se gestare per aliquod pactum, Molei vice respuere a eius aquas, nec cum illis adm sceri, sed in alterum litum: tranimittere. Ex qualitatibus igitur aquarum hoc modo misturae inuestiganta sunt
F effecitis autem deinceps consi deremus. Quaedaenin
alia ratione discerni neq*eunt, cum neque in colore, aut sapore, aut odote a ceteteris simplicibus dictrant. Si t
men bibantur, aut enecant, aut morbo graueS Pariant ,Vt
quae succum lapidestentem habent. q.uicquid enim tetig rint, in lapidem conuertunt Ideo viscera gypsi modo reddunt immobilia, ac dura. Cognoscunturhae ex loco Vnde exeunt, aut per quem transeunt, aut ubi steterint: pariune enim crustam lapideam corporibus haerentem Quae obieruatio est maxime necessariam omnibus aquis eχplorandis rquod enim aquae deponunt, mistionem certam significat.
Deponunt etiam alienam substantiam per decoctionem, deIefrigera tionem, ut docet Gai. q. ni Epid. 9 sicenim falis concrescunt in salem, i nosce deponunt lepram. Sed exactrus per exsicationem aquae in sole aestiuo,aut lani igne: non solum enim deponunt crassam substantiam, quae grauis est fundum petens , sed etiam tenuem quanda α,4 leuem, quae supernatat spongiosa facie colore nunc viridi nunc u -- ut nigro, aut vario , cuiuimodie ossalis inlesustris
37쪽
bus Nili apud Diostoridem At per distillationem mistio do
praehendi nequit , cuaporat enim cum tenui sustantia, si quet est , aqueus humor sed corpulentia quae colligitur humore separato , non solum colore , sapore , odore depraehendi potest sed signis examine virum ardeat , aut fumii emit
rat , aut fudiciatur, aut colores mutet . Qui enim in re me
tallica fuerint exercitati facile misturam cognoscent Balneum de aquis in Pisano aes, argentum4 aurum inficit colore plumbeo, aut pallido , etiam si aporem an tunirecipiant , quod obseruatum est in nummis , vel in crumena
reconditis eorum qui circa balneum quibusdam tempori bus obuersantur. Eosdem colores aliquaudo tota aqua recipita ut reddatur turbida , vel pallida , quod mense Martis aut
Aprilis incolae contingere animaduerterunt, quo anno futurum noxium eius balnei sum Yperimento docti praenunciant. Indicium hoc est evaporationis, aut bituminisi testatur enim Diodorus in stagno Nabateorum cum lacus egesturus est bitumen , foetorem a vento agitatum sentiri , qui proprium argento, auroque, ri colorem aufert, vento iterum reflante restituitur aut Cadmiae, hos enim colores eius fumus prae se fert, ac metalla alterat. Ideo aqua illae oin potu a nemine usurpatur: ob id forte balneum id thoraci infestum est, ac nocet Asthmaticis. Simili modo quae r cipiunt evaporationem auripigmenti aut argenti viui thales lunt, D in potu sumantur . Ex reliquis metallicis nisi multum excesserint i etiam in potu salutares sunt ad varios morbos tollendos Ex sulphure enim , aut Bitumine infecte ubi modica est eorum participatio digerunt epotae super, filias humiditates Me ccam, uteri affectibia cor modae . Sulphureae tamen ventriculum dissoluunt, bituminosaec put magistentant , oculis sunt noxiae incidulae, quas diueximus tenuissimam bituminis substantiam participare, urianam ΠΛ uerat, Vapores vini ex ebrietate resiccant sudores
excitant, vermes interficiunt, grum mos sanguinis dis Iuunt ,& sanguinem sistunt exhibent quoque febricitanti bus
38쪽
hus, resistunt enim patredini. Extruasecus autem tam subphureae , quam bituminos, affect bas neruorum prosunt, articulos confirmant irrigatae capiti fluxiones 3stunt antiquas cutis infectiones, licera fanant. Quae salem conti,nent, potae vehementer exsiccant , abstergunt , aluum tusebant, sit uitam soluunt. Huic tamen sententiae videtur Hippocrates aduersari. nam in libro de Aere , aquis, locis, eos repraehendi , qui putant propter imperitiam aquas salsis aluum soluere cum sint ad egestionem maxime contrariae , astringunt enim, exsiccant. Dicendum est verissimum esse quod scribit Hippocrates: experimento enim compertum est Aquam Tettucch praesentaneum remedium esse indisseriteriae, adeo ut hodie nullum sit praestantius citissime enim abstergendo ea quae mordent, exsiccando astritagendoque fluxum cohibet. Soluit tamen aluum abstergendo, de pondere ob grauitatem enim salsedinis minime om-mmum ascendit in venas , sed celerrime orae caeteris discerudit , si ea copia assumatur quae suificiat ad descensum, reli quit enim aluc ma ictam , neque mordet intestina namuis Vlcerata , Ut aqua maris , mitiorem enim habet salsed nem , absque ulla acrimonia: sed aqua marri, nisi mitig tur, intus non assumitur. Nitrosis magis abstergunt, ideo.&ipsae aluum soluunt, sed ob tenuitatem magis Vrina promouent ad renum vitia, calculo atterunt , Vterum siccant,
emendant tutis vitia Numinosis praecipuae dos ad ala in gendum. corroborandum , sistunt mulierum profuitia is , vomitiones, prohibent abortum, ulcera vesicae . renum sanant, sanguinis mictum compescunt ut patet in aquae Mandula Vocata in Carpensi: sed haec a modica sulphuris participatione , aut bituminis , penetrationcnr acquirit, Vt ad ea loca transeat . Extrinsecus cutim condensant,4 cabiem , ac reliqua ulcera exsiccant Atrament osse,in quaerehalcitinam elameriam, reliqua eius generis contiΠznt, VPhementius quidem astringunt sed acrimoni am adian Oam corrodunt, ideo intus nequaquam tuta sunt i iuc
39쪽
modi putatur tutis aqua Stigis in Thessalla,qua Antipate
traditur Alexandrum interfecisse Extrini cus tamen vicoribus malignis , execientibus conterunt. Quae terream qualitatem hiabznt, relligerant, uo. roborant, firmant ventriculum , obitructiones hepatis, clienis,& renum toriunt , ducunt arenulas. Quae aeris substantiam continent,intrinsecus noxia sunt , liquant enim . corrodunt , sed e trinsecus efficaces ad ulcera. Quae plumbum abra serunt o structiones internorum pariunt,4 suffocant. Tandem quq ex lapidibus, aut terris aliquid traxerunt, ψmnes infarciat, occludunt meatus , quaedam dc calculos gignunt . inter has est aqua Borra Monteuarchiensis. Vidimus enim substantiam gypseam vasis inhqrentem pertinaciter ideo nili parce assumatur ad fluxiones istendas noxam inducit, sed melior redditur purgata sale . diutius asseruata, ut substantiam gypsegm deponat Balneum sancit Philippi o
pseam crustam relinquit in vertice capitis , qua eius irrigationem suscipit, quod utilitatem pr*stat in defluxionibus calidis. Sed demistionibus aquarum in uniuersum haec di- tia sint sigillatim autem satis diligenter ab ijs tractatur,qui de balneis scripserunt.
Postquam explicatum est, quae ex subterraneis aerem aquam inficere possint quo pacto misturae depraehendantur quas vires ijs communicent , relinquitur vitan'gulorum generum ortum, differentias explicemus .inciapientes abiis, quae ex sicca exhalatione constant, orycta, 1dest Fosiilia proprie appellata ab Aristoteli Quae cum diuisa sint in lapides illiquabilas, ea quae humido soluuntur, qu stulam es vocavit , de selubilibus prius dicamus.
Miuurui autem alia humore aqueo,nempe quoearida sent, ut terrarum genera, dis alium : Alia oleo quaecumque scialicet pinguia sunt, ut sulfhur, bitumen, quae esus
40쪽
ris . Terra igitur ut a simplicioribus ordiamur, ea pro prie appellatiar, 9 sc mpl. 2. o. quae siccatcam sit sine humore non cohaerct sed pulueris II do difflar hu more autem madefaecia glutinatur in citum. H Ec enim es terra D, qu subigitur . coiitur , d neren S a lapide , d hareni&Eia Orta duplex est, Vaus quidera exilia exhalatione refrigerata, descendit enim ex aere in puluerem , aut cum
aqua pluuia soluta , dein siccata in limum vertitur huius.
modi autem terra fertilis et i, quia ad aeris natur a rarefacta diu rem concoquere potest pro alimento plantarum. Huius enim gratia a icoli saepius terram versiant , Ut a solerarefiat. A ter ortu, eat ex mittis per patredihem infimum
conuersis, sc ex lapidibus sole aut igne incoctis, deinde aqua pluuia solutis . Sic enim montes lapide paulatim mstu, imbribus dissoluuntur in terram Pro diuersitate a
te in lapidum,&caererorum mistorum Varia genera terrarum oriuntur Ex cremabilibus enim ut saxo calcario terrae glutino de Acant ut Cretarum genera et ex non cremabillibus autem harenosae, ac minus coherentes , minus enim hum re dilabluuntur EX plantarum autem aut animalium puta dine ac fimo pingues Multae autem sunt. terrarum dictere
tiae pro ariditate , aut pinguedine, densitate, raritate, asperitate, lenitate, tenacitate, fragilitate, alijs huiusmodi: item coloribus, .saporibus. Quamuis enim terra simplis sapore facuet acquirit tamen diuersos sapores, di coloro , di odores , ex alaeratione, ac militone . aoniam autem ad diuerses usus petuntur ab artificcias, secundum hos diuel sa nomina imposita sunt speciebus Agricolae enim sus temras quaerunt: alias figuli 'lastici, alias fullones alias piactores alias medici Agricolae terrae gracilitatem,&pi guitudinem praecipue conliderant macram illam ham Pu tam vocantes . Quodda vero genus terrae pinguissimum Margam appellant.Est autem Marga apud Plinium quidam terrae adeps, ac veluti glandia in corporibus, qua utuntur