장음표시 사용
61쪽
Trassatia secta est. probat ex Pyth igoraeorum dis plina , apud quos relebre erat ἰnumeti ter Oniae. , quae verba bsolutionern quana in notant) tribus des uia narii. esse: quia Lirermorie inii tur ratio principit, medi; & finis: de quo lausim a natura persectionem acquirit, primo incipit, dcinde progreditur,p
Varia ra- d Qu ρ υ er hu. J Idem probate,c consuetudine gentium , quae naturaetio Deum quasi legem secutaem re diuina facienda tria adhibebant. Nam Chaldaei 'colendi a. Aethiopes .Dra in v e adiit turifuri,aut 3,myi ha Gieci, tene, libilia, arpud anti- plerique alit, thdre, igne&prctatione. Quis spectat istud ex Theocr: is in
Pharmaccutria: Terti , terque hae pronuntio m ita orba. Et illud: numero Deus impare gaudet.
e Assisu mus insuper. I Idem confirmat ex communi usu loquendi. Nam cum de duobus loquimur, ambo dicimus vel utrumque; cum autem de tribus, tum primo omne efferimus &accommodamuS.
f Quare exm omnia. I Ex dictis hanc concludit rationem ad propositum confirmandum Omnia,Omne, di persectum, iasi distin ruuntur somnia, id est, formali signi ficato: quandoquidem h c tria ex sua formali tatione integritatem, re absolutionem quandam : in portat: sed dissuent materia , siue rebus subiectis, de quibus
et iunctantur. Nam dum proprie lo- ulmur, omita accommodamus discretis, ut cum dicimus omnia et menta : omue seu retum continuis; ut
cuin dicimus omnem aquam: persetium ver 5 formis; veluti scientiae &albeditat. Cum ergo inter magnitudines solum corpus habeat rationem
omnis,quatenus omnem in se dime. sionein continet, modiique omnibus diuiduum est; fit ut inter ceteras in gnitudines corpus duintaxat perfectum iure censeatur. g QM igitur magnitudinum. J Tria recenset, quorum certitudo quanta sit declarat. Primum est. Omnem diu l-duam magnitudinem esse coti nuam: quod per te manifestum esse vult. Secundunt. Omneni magni ludi nem λ- tinuam es leui partes di indua: quod paulo ante in definitione continui Poluit. neque hoc loco demonstratum ab eo fuit. sed in o. Physic. Te tium, quod iam ex sit perioribus liquet e non dari progressam a corpore
ad aliam magni tudinem, id cit. exuuisquiser, 'sum omne, ae omnia triabus sunt definita. mis Οιm medium atque principiῶ is r omnis numerum
habent: hae autem trinita tis. ηd Quapropter hoc a natura numiro sumpto, perinde atque quadam ilius I ge, o in Deorum fac setis e/leriandis
e is signamur insuper a peltati
nes hoc modo: duo enim ambo aereimur ;γ duos ambos atque viresque ; non em-ner: ar de tripui hanc avectationem diarimus prim'. Hre autem dicimus, qui
f Quare . c,m omnia , omne, atque Text. a. te fectum inter sese non disserant homma .n si materia ranrum , o, hisce de quibus dirunt re est pus proseam magniaminum solum per se tum erit. Solum
enim iiiis tribus eiu de nitum: hae aurem est omne. Atque cu- sit tribus ex partibus diuisibile omni exparte, a Τυε omnino eis diti sibile. Cererarum a rem magnitudinum , altera au et num . altera ad duo erit a usibilis. Nam is numerumsubeun ,sic diuisionis eo linurationis eparticipessunt. Alia enim ad tinum continua est, alia ad duo. alia omni ex parte atque omnino est talis.
g ic igitur magni uinum suns Texf. diti sibiles , continua quoque seunt. A si metet quaque continua diuisibia Dasiit,non um ex hisce, qua nunc vix mussat verum ista i eme sit, in aliua inquam senui corpore migrationem
diu corporis non fieri aliam magnitudinem. Nam id,4 quo est ad aliud pro- grcssio, dcicctu in & imperitationem aliquam habet; quia progrcssio eri ab
62쪽
eo quod deest:quod tamen in corpus minime conueni t,cum in eo ratio omnis,atque adeo persecti reperiatur. Duo hic aduerte. Alterum est: locutum in pri sentia Aristotelem more Mathemat corum sui inra inantur, lineam fieri ductu seu progressu pulicti, superficiem ductu lineae,corpiis ductu superficiei. Alterum: id quod Aristoteles hoc capite probabili ter tanta n ostendit, videlicet praeter tres dimensiones non dari aliam , demonstrati a Ptolemaeo in Analemante: cuius demonstrationem assert Simplicius hoc loco,comm x. D. Thomas & Averroes ibid. M. Alberi. tradi. i.cap. 2. Ea vero hunc in inodum explicari potest. Diniensio colligi debet fecundum lineas rectas seu perpendiculares: atqui si pra idem punctum tres duntaxat lineς perpendiculares cadere possunt:
ergo tres tantummodo sunt di mei siones. Maior probatur: quia mensura debet esse certa, Z minima, ut docet Aristoteles i o. Metaph. cap. .
text. q. In tet omnes autem lineas, limctas ab eodem puncto ad idem punctum, reeta seu perpendicularis est
minima. Assumptio vero ostenditur:
quia si supra idem punctum possent
cuci plures lineae perpendiculares, quam tres , sequeretur in eodem plano versus eandem partem ab eodem puncto posse duci duas lineas perpendiculares: quod tamen est contra A. prop. II. lib. Elem. Evcl. est autem linea perpendicularis, ut habetur ex eodem Euclide, i lib. Elem defin. io.
linea . qua super rectam tineam consistens duos rectos angulos escis.
h Eorum igitur eos rum. 7 Ex iis . non esse, ut ex Iongitudine in supescio exsupe Die sit in corpus. exuenim talis proseos magnitudo perfecta erit; fiat enim egressa ratione defectionis ne cesse riurat perfectam defectionem has
re neganti st enim omni exstarte. h Eorum igitur carpstrum, quἀpartis subeuniformam, tale or unumquodque per ratiouem romu es enim Aasent dimensiones. Attamen ad id, quod eu propinquum,tactus est definitum: idcirco cor- - porum Unumquodque multa quodam modo ea. Ipsum autem omne ae imi
uersum,euisu Desuntparies, perse messa cesse ea , ct omni ex parte atque omnino, ut nomen ipsum significat; o non partim esse, paraim non e se. De ise Texo i uim iue sinatura inue sit m gnitudine in ita . . uia mole i-- , posterius consideremus oporιet .
quae hactenus disseruit, colligit praecipuurn institutum huius capitis, nempe; uniuersum esse persectum,intellia se in sua specie ; idque tum merito corporum singulorum, ex quibus coadimentatur; tum in se. Priori quidem modo,quia quodlibet corpus, ut pauibante ostensum fuit, omnes dimensiones vendicat; tametsi prout alterum ab altero circumscribitur a finitur, unumquodque sit quodammodo multa a que adeo periecti &imperfecti rationem obtinens: persecti,quatenus nutilaei deest dimensio; impersecti. quatenus iis,quod ab alio finitur & limit tur, imperfectum est. Posteriori autem sensu absolutionem uniuersi inde concludit: quia corpus, quod ita est totum, ut non contineatur abalio recrationem partis sortiatur; id perfectum absolutumque censetur: at uniuersum ita se habet; cum omuia corpora suo complexu coerceat, & ab alio comprehendi non pos fit. Quam absolutionem ipsum Universi nomen indicat. Nim quod in se uniuersa cohibet, nequitaba Ilo circumscribi, ut ita
Partim periectum, parum impersectu iudicetur, sicuti de singulis corporibus dicebamus.
63쪽
QVAESTIO LSitne Universium perfectum,
2uibus argum uti x essendi videatu , non Gyse pessectum.
capi re Universi perfectionem astruere conatus eis, ea de re paulo accuratius hoc loco disseremus. inod igitur uniuersum nons i persectum , nitetur quis suaderea, argutta huac in modum : Universo deeit pulchritudo, i ergo Sc perseetio . Coia cutio perspicua est : namque ut Dia Dion usius A. capit. de diu in notiai n. docet, pulchrum & persectum reci procantur, nec ni si ratione inter se differunt: quia unumquod-quc perfostum vocatur, qua ratione
nihil ei deest in silo genere 3 pulchrum vero quatenus uasta dignitate vim cognoscentem ad sui aspectin& notitiam allicit. Unde Plato i ii Craiylo dixit, pulchrum esse boni splendorem in ii , qua oculis,
aure, aut mente percipiuntur. Antecedens trifariam probatur . Pr mam: quia in uniuerso multa reperiuntur indecora de finda ; ut monstra, quae sunt de errantis naturae via
libr. M tia .dcfiuiunturque a Philosophis ' Phys. entia naturalia, alienam suae speciei deformitatem habentia. Tum, quia culpae sceleraque omnia, non solum ijs a quibus committuntur labem
aspergunt, sed ipsum quoque Val- uersum dedecorant sua foeditate : cii asse quod' Theologi in . disi. q7. texui caulas, stantur. Item, quia deficiente pace, ob quas quae est tranquillitas ordinis, necesia mundus P se est ordinem ipsum , quo mundi gne purga pulchr.tudo potissimum contine-xι debeat: tur,.illico perturbari. Desicere au- ubi ta rh. tem in Vm uerso pacem , satis con-
. a. quae- stat: tum ex aliarum rerum antis' stium a. iiii a &repugnantia tu minaxime
iacta ut crura lalc, quae . b qualita-
Dctum Scpulatu u. tum,quibus constant, dissidium, continenter inter se pugnant, dein mutuam perniciem concertant, ut alieno videlicet detrimento alantur, de extincto aut depulso aduersario tutiora sitit. Deinde: in Vii iuerso quaedam de- 2. argumsiderantur, alia redundant: non est
igitur undique aptum & persectum.
scior antecedentis pars ostenditur: quia non videntur ita ratione rerum creatarum existere Dinnes gradus entium , cum multo plures in thesauris diuinae sapientiae & potentiae contineantur. Ilcm,nitia desunt multae species, quae eruilectricem nat ratium caularum vim denuo excit ri queunt. Desciat etiam aliae, quae procreari a Deo possunt quidem ijs quae iam extant multo perficeti res. POlterior pars antecedentis eceo concluditur: quia multitudo singulatium in eadem specie superia canea eii , siquid in rerum indiso- Iubilium species uno singulari, dirusolubilium paucis abunde conseru tur. Deinde. quia vermes,ceteraeque id genus belliolae,& alia multa,quae hominibus non modo utilitate nullam parium. sed frequeter etiam nocent aut molesta sunt, supei sua
esset aequo et ur aggregatum ex Deo& rebus creatis, cile quid persectius uuam Deum : hoc autem admittendum non est: ergo neque illud. Probatur coli secutio : quia plura entia, perfecta plus in se perfectionis c laibet, quam unumquodque eorum: pro mucque id, quod o ijs coalesciti. persectius euadita Minoris veritas. inde perspicua est: quia quocunque modo spectetur Deus , nihil eo persectius aut esse, aut excogitari P teii. Item: Quantum decoris iuer- 4.argam sitati confert pulchritudo soror
rum , quibus tanquam imaginibus mundi Theatrum exornatur, quantamque eidem parit elegantiam ca testium corporum ab interietu immunitaS; tantundem adimit ruditas.
64쪽
inretitus & intonstantia: igitur Vniuersum non eii simpliciter pulchru,
atque persedium . Rursus : Omne totum , quod est undique absolia: una. conflat ex optimis; tale enim est totum ipsum, quales iunt partes e quibus eius persectio coniurgit: sed Universum non conitat ex optimis et non est igitur undique absolutum. Probatur minor; quia in uniuerso alia magis, alia mutus bona existunt, atq; adi hnon Dialma optima sunt. Quod si quis dicat, hanc ipsam bonitatis ins- qualitatem poscetionem esse,& ad Viuersi pulchritudinem absoluti nenique conducercrila contra licebit obiicere: Omnis persectio a Dco, ut ab archetypo & fonte totius esse,di L
inaequalitas non ita se habet: non est igitur perseelio . Piobatur assumptio: quia nullo antecedente creaturarum demerito nihil causs erat, cur diuinus opifex , in quem nulla cadit iniustitia, res alias ali)s dei riores conderet, & has ad infimam conis: tionem dei jceret, illas ad altioris nature gradum evehere 3 quare non vide inr Ierunt disparitas a Deo effluxisse. Postreino: Neque intelligentis, neque hornines sunt partes V niuer-s : ergo Vniuersi perfectio est diminuta. consecutio ex eo patet: quia si eiusmodi subitantis non sunt partes Viriuersi, caret utique Uniuei sum nobilissimis creaturis , sine quibus eius persectio non videtur poste constare. Antecedens quod ad intelli-fetitias i pectat probatur: quia inteligentiae appellamur a D. Dionysio
cap. s. ccclesi hierarch. mentes su- permundanae, id est. extra mundi ordinem consistentes. Quod vero ad homines attinet, confirmatur ademani cccdclas z primum s quia muncus cst quasi holituras domus , incola ameni domu, non cst eius pars deinde, quia hoino,ut testatur etiam Aristo t. i Polit. cap. s.cli finis mundi ; finis autem non cii pars cius, cuius finis dicitur ; maxime cum
suis cςnseatur pellectaui co , quod ad finem dirigitur: pars autem eo, quod componit, ignobilior sit.
Tr T proposits quassione explana-V tio illustrior sit, aduertendum De his e
est,quanque Mundos , Scanos ris.& mi dis i laab antiquis Philosophis ac rheolo- toiT mso. pis celebrari: non re Mundum Ar- Auetor O-cliclypum , Angelicum, Elenient a- peris desarem, Mundum magnum, Mundum pientia sc- partium . Mundus Archost os, sue cuncti A intelligibilis, est diuina nicias , in gyp. lib. 2. qua sunt omnes Din s& exempla- cs. Plotiaria rerum faciendatum: ,el, idch- nus Lb. s. nit D. August. i. Retraei cap.3. est ra- EnnH.c.c. tio sempiterna ct incommutabilis, D. Augii. qua fecit Deus mundum. Am/lιcks 3.colra A- est , qui ex triplici Angelorum Hi ει cad. Cisrarchia constat. Elem ιn aras est, qui mus Alex. componitur ex quattuor elementis, li. .strona.& corpore calesii: quid etiam ele- Eus. lepi qmentum vocat Aristoteles tibi. hu- par. Euag. ius veris,cap. i. text. I & a Meteor. lib. 2. c. o. cap. 3. dein illo lib. de lor. Mun- Ficinus ndus magnus, quod propr e Vniueta conui. Pla. sum vocatur , est tota creaturartim Eugub. 3. collectio. Paruus mu1 r. Graecis de petent όκοσμοe, cst homo. Dicitur au- Phil. c. II. t cin homo patuus mundus,quod cin Laelata. li. niuin in unum confiuentium nam- 2.ca. 13. D.
rarum posscssionem , & totius Vi in Th a. p. q. uersitatis su nimam in se cohibcal. 9 .arii c. . Est enim in illo mixtum ex elemeia- Philo It d. iis corpus , vita si irpium , brutorum in lib. de animantium scosus corporum caele- naudiopli. sit una quantum eius natura sert Miranu. tua contrari)s, ob temperamenti squa- Hcntapl. litatem rc motio i Angelicae mentis, Cettius li. propter intelligendi vim , parii ci- Σ .ant. leci. patio; ac denique, quod si ininum cap. t. eii, iii picna diu nitatis erigi es. Id quod prater allos obseruarunt Tristinc gilius in P; mandro , Greg
65쪽
De perse- Priscillianillas, ea. a. Damalc. lib. 2.ctione inu sid. Orth. c. I v. di, D. Gre- Porro cum Aristoteles capite su Sor. Nar. perioriolteiadit. Mundum este perso1n orat. de ei ii, de solo elementari locutus eit ;Pace. D. u. de hoc enura duntaxat in toto huius Thorn. 2. operis progressu egit. Nos vcrocii rico tra get. indi sputatione vocamus, sitive Unia c. 39. A- uersum perseetum, Uniuolunt acci-Iens. r. p., pimus pro in udo magno, siue pro U-q.r6. Mag. niuersitate creaturarum : quae fui effet. indis. quarta mundi acceptio paulo ante 4. ib. de . a Ignata.
que Schol. Mundum verb ita sumptum, hoc Doct. item modo definijt Arist. in lib. de Mudo M. Albe. r. ad Alex. si eius eli illud opus) ' ἀ-
Plato in Deum Q ruatu . Et si fortasse Atili Tunaeo. teles hisce definitionibus, saltem priori . solii inmundum corporeum
tersectio : tum aliter . rum ex abis solutioue si gularum rerum
HIs ita constitutis, propositae
quaellioni respondemus: Vni- Coilusio. uersum haud dubie perfectum esse. Perfectum vero intelligimus, non omnigena persecti6nc haec enim in solam diuinam naturam conuenit in sed ea quae in suo penere persectio dicitur. Huiusce astertionis veritatem sua et in primis ipsa appellatio Viriuersi, quod Latini a persecta absolutaque elegantia Mundum vocarunt : 'uia nihil eo sit mundius, Se pulchrius. Pythagoras vero omnium primus, a singulari digosione, ordineque decentissimo ,ον. Plato a rerum comprehenso ne, specierum leniiudicem nil n cupauit. Probat quoque eandem asia tertionem eo ratio: quia uniuersum
est arte factum quoddam supremi Archctypi, diuinaeque artis, quod promta non poteli perfectum non
esse. Qui, spectat illud Boetii lib.3.
de Contol. Philos . metro 9. ad imitationem Platonis in Timaeo:
Duris ni exemplo, pulchrum pulcherrimus ipse Mundam me te gerens ,similit; a; im tine formans, Perfecta sci iubet perfectum absoluere .
Praeterea idem ex eo ostenditur: quia Universo in suo genere, id est, ad Vniuersi rationem nihil deest ut ex iis quae mox dicemus patebit. T. ia nimirum sunt, ex quibus mundi perfectionem. & pulchritudinem
potissimu in constare oporteat: vi cilicet. singularum rerum ex quibus componitur absolutio, naturarum d si inctio, Sc varietas, partium Ordo. Haec autem tria in Mundi uninersitate mirifice elucent.
Ac quod ad primum attinet, duplex est cuiusque rei perfectio: una Duplex
essentialis . altera accidentaria. Pem veru perfectio essentialis eIt ipsa rei es len- sectio. tia ue ut animal rationis particeps Lege Diu.
comparatione hominis accidenta- Tho. l. p.q.r a vero sunt accidentia, quae vel ab c. ar. s. D. e sentia dimanant, ut facultas ad c Bona u. inpellendas disciplinas a natura hO- 4. d. 9.i. p. minis: vel aliunderem ornant, & q. l. nci. Α- cohonestant, ut eundem hominem ses. q. p.q.
scientia. Si igitur de essentiali per- s. m. I. sectione loquamur, sicuti nulla res sua quidditate . ita neque essentiae persectione carere potest. Quod ctiam de accidentaria, quae ab euenistia fluit, dicendum est: siquidem illa invariabili perpetuoque nexu cumateria rei conaetet. Si vero aduentitiam spectemus,etsi illi varietatem Sc mutationem subire queat, amitti tamen omnino non potest : nulla enim res suis omnibus deficitur a cidentibus, etiam aduentitiis. Liquet igitur, praedictam perfectione
unicuique rei in mundo existenti competere.
Rursus idem ex eo confirmari poteli : quia tunc ellectus , quilibet persectus censetur , cum in situm recurrit principium: unde & circulus inter o. inues figuras, de conuer
66쪽
sol nitromnes motus, principem Iocum habenis quia sci licet in eis fit ad principium reciprocat O. Redeunt autem omnes res creatae ad
suum fontem, suumque estudiorem Deum, dum eius similitudinemIecundum suum eis: & naturam g runt, eiusque perfectiones licet non ostendant exprimendo, adumbrantiamen imitando: per omnes quippe Deus Opt. Max. aliqua suae lignificationis sparsit indicia . Nam culus que rei a se ipsa in diuisio Dei viait rem , decor sapientiam, utilitas bonitatem repraesentat. Qua de re D. D. Th. p. Dyonysius inlit, de diutia. nona ca.
q. s. ar. 7. Io. D. Aupust. 6. de Trinit. cap. vltari lensis 1. 5 in lib. de natur. bona, cap.ῖia lilia P. R. I. m. a. que in locis.
iuersi , ex naturarum varietate distinctione .
rietatem & distinctionem, sine qua Universi absolutio consilere non posiet, est etiam tuaccx parte Universum perfectum : quia
continet omnes entium gradus. sallem primarios acgen. rajes : ut lib.
I. contra Tent. cap. ου .&lib. . c. 7 I.
Lege Diu. D. Thomas docet. Si quidem com-Tho. uad. prehendit in se sumina rerum gene- 44. q. i. ar. ra, in quae primo ens distribuitur: Σ .ad 3.&i. item substantias corporeas dc co P. q. O.& poris expertes: composita, mixta&Caiet. ibi. I impliciar animantes ratione Prae-Ferr. l. col. ditas,&ratione carentes: formas gem .c.m materiae at Exas,& a materia liberas,
aliaque genera similiter. Quin vero nulla est Categorim quae aliquot species quasi in con uiae mundi.
Rempublicam non conferat. Insuper, cum in unius speciei natura gradus omnes, &periecti nes incJudi nequeant, oporteatque multas et se species, per quas eius in Odi gradus , & perrectiones disperi tantur, quarum una atram dignitate vincat: ea var: etas & inaequalitas passim .ccurrit in mundi uniuersitate, in qua species per quosdam veluti gradus ascendunt. Nam nulta periaetiora sunt elementis , plantae metallis, bruta plantis, homines brutis, substantiae a matcria abiunctae hominibus. Praeterea , sub his ipsis rerum generibus magna varietas &discretiocst. Etenim ex elementis . aquaedam a Arist. ILleula sunt, alia grauia: quaedam su- huius opera. alia infera : quaedam calida, Peris ac t.
alia frigida: quaedam sicca, alia hu- ὶflin ditantida. In metallis , s alia obi cura, 33. nat. hi- alia nitentia: alia pretiola, alia vi- it. & 3 lia. In plantis cetiam & arboribus Georg. Aia non minor disterentia: sunt enim ur- gri c. l. 2. de banae, inueilro ; acuatiles . ieere. Dat . fossit. si res; hiati repae . sublimes , fiorige- e A uctor l. rae. dctine floribus. Item in aui man- de plant. l. tibiis, i terrestria, aquatilia. volati l c.3. Plin. lia , quadrupedi a , reptilia, & in his li. 26. cap. varia discrimi na . Pol tremo sub- 9 Se 3 i. stantiis materiae ex partibus e sua Arst l. id inest distinctio : tum ex specifica de hist. naturarum dii serentia , tum ex tri- nim. plici literarcharum coetu, nouem in Plin. li. g. te ordines complectente. Atq; ita hil .nat. demum, ut Tris inegiitus in Alcle- e D. Dion. pio ait , quasi harmonia quaedain c 6. celest. in mundo existit. Sicut e ina in can. hier. Diu.
tu ex diuersarum vocum modcratio- Tho .l P.q.nc concentus quidam concors e s- io 3.citur: sic mundi uniuersitas cx reruinaequalium ac diis in ilium consensu & x arietate concinit. Vnde Py-t agoras Vniuersum praedicabat ea ratione esse compositum, quam postea lyra est imitata. Qua similitu- Lepe mi Ld me usus etiam eit Philo Iudaeus in In l. de mulibro de Cherub. Diuus vero Au- dio Pis. Si - uilmus epilio l. quinta de r. . mun- ne l. in l. da dum comparat carmini , quod sylla- somni Jς. bis longis ac breuibus concinne & Cle. Alennumerose constat. i orat. ad Quaeri autem solet, utrum milia hori. aspertineant ad citentialem Vniuersi Graec. Plo. perfectionem γ oriturq; ratio dubi- l. 2. Elan. 3.iandi exco, quia poli una uersalis c. i7. Cael. iudic 7 diem , praeter hominem nul- lib. I. lectis
luna uilitum rcmanebit, cum celetra aul. cap. 2. communis ortas incendici. cfi: gra- D Tho. in iura atq; cxim Cnda sint: ne u - q. d. Αου. q. quam vero exitii mandum eii, mun- I. ait. I. cum in nouacione illa in deteriorem
67쪽
statum muti sum, quin potius in meliorem persectiorem a. traiis modu, communis est Patrum sententia, elicita ex dumis literis. madere D. August. lib xo. de Civit. Dai, ca' i 6. D. Hielo n. adcs i.&G. Esaiae. D. Ain brosius, & D. Gregoriuῆ Ma ad
2 l. Apocal. D. Gregor. Nirran. orat.
io. in laudem Caesarii Magi iter in .
dist. s. ili que eius interpretes: item Iun. Gad. Alensis a. pari.quaest. ι3 me .3 Hen. quodl. 4. GInd. quod i 4. q. I 2. q. t 1. de Ad haac dubitationem responde- hac re agit mus: et si mi ita non pertineant ad GD. Tho. i. sentialem persectionem elementaris lib. contra mundi; pertinere tamen adessentia-gent. c. s. lem perlaci onera mundi magni,t α 46. & tam rerum creatarum uniuerlitatem Ferr. ibi d. amplectentis : cum eius ctantia non
Caiet. ad solia ii ex simplicibus, sed ex mittis
q. sis. I. p. etiam, tanquam ex partibus coale-art. 2. stat, ut planum est. Nec refert. quod
poli diem iudicii uniuersum absquem illis per iactam erit: ut entiri liatus ille aliam conditionem sor iecur, Videlicet incorruptibilitatis ; ita non oportet ut eius persectio Se pulchritudo ex eis dein parti base florescat; habet enim mundus, quasi unus hOmo,suas aetates, quaru quaelibet proprium a ceteris'. dii iiii iam nitore,& dignitate obturet: ut animaduer. it Augus. lib. ῖ3. qii et tio nulla,quq il. - .
Quid om Enique elucet , uti diximus , clo. 1 Universi persectio in ordine
partium quibus constat Est enim or-ἀo, secundum eius uuandam notionem 3 ut D. August. l9. de Civit. Dci,M .Hb. i. c. 13. desinit partum dissanumq, erum se su I . qu. μα euιque loca tribues disposito. Quam es. tractati dispositionem esse in mundi parti- i. mein.i. bus, praesertim grandioribus, quae sunt corpora caelestia, scelementa, nemo non vidci: optimum namque situm ac sedem , cuius'. naturae cor gruuncem, lata tae iunt,adeo ut unaquaeque pars suo in loco , ut in pactria, consiliens, mutationem non e
poscat. Qua de re plura diximus in Physicis. ' lib. .c.3 Est autem pr ter hunc ordinem si- quaest. 3. tu, alius qlioque ordo persectionem
rerum creatarum mirifice commen-dras: quo sicuti milites ad se vicissim&ad ducem exercitus; ita uniuersi partes ad se Sc ad unum principem Deum ordinantur. Ad Deum quiadem, ut ad causam e scientem, exemplar, ac finem ultimum: ideoque res omnes dicuntur a Deo creatae In modo, specie. & ordine; ut docet D. Augustin. in lib. de nat. boni, cap. 3. Vt enim ad Deum sicuti ad caulam escientem referuntur, coin petit e s m
dui, hoc eis, ella certo modo & limitatione tributum. Vt vero spectant Deum laquam causam exemplarem, conuenit eis Decio, id est, esse specificum, formatum, A compleriam. - R
ni q. ut respiciunt Deum velut finem, accommoda ur eisdem , ,hoc est, inclinatio ad bonum, & finem unicuique proprium . Qiuae tria significantur sap. t i. in illis verbis: Omnia
mim. Num 'us eium speciem significat, quia si cies sunt veluti numeri :telle Arillo ele lib. 8. Metaph. xl. io. ca P. I. raud. x ordi nem,quia v t corpora pondc bus, i a qualibet res innata propensione in suu in proprium bonum sertur . Ie pura modum . quia mensura rem mod: ficat & co
Habent praeterea ultra hunc ordinem alium ad se res omnes creatae, quatenus aliae alijs adiumento sunt: siquidem in seriora corpora per superiora reguntur . superiora a sui stantiis inanisterialibus mouentur: in os vero quae sublimiores sunt, alijs diuina mysteria
enunciant; ut D. Dionysus is . capit. les'. her. t statur.
68쪽
uenda argumenta, quae initio OI ars'. proposuimus . Ac primi quidem antecedens negari debet , de ad eius probationem dicendum : quod ad monstra attinet , ea non omnino pulchritudine carere . sicuti nec elia sentiali deficiuntur perfectione ι ut constat ex iis quae superuis docuimus . Deinde. licet alienam suae speciei deformitatem habeant , facere tamen ad Umuerstat s elegantiam, a Consule a quatenus alia ex eorum collatione D. Aud. li. pulchriora apparent, ut in a. I hylia 6.de Ciu. cae auscult. lib. diximus. Ob quam Dei, ca 8. rationem ut intcr alios auerit in Alb. M. i. Audullinus cap. 9. lib.3. deli .arbH. P. su.trael. mala culpae, quantuin libet in se tur-δ I. q. 62. pia sint, & deformia. atq; secundum se praecise spectata dedecoris notam mundo inutant conserunt tamen ad
mundi ornamentum , quatenus ex eorum coparatione virtutum splendor magis enitet, & bona eminctius commendantur. ac magis placent: ι Ida asse- tum praeter tim quia, ut b iue in b. xit Liat in Doctor ait cap. i. . Enchir. N lib. I. lib. de Ira de Ord. cap. 7. Dciis quae ipsus bom- Dei, c. F3. lascii,&potentia. e malis bona elis Isid. li. i. te cit, dum mala re te ordinat, & pe sumo bo- cati dedecus emendat poena pcccano ca. it. il. Quare multa inpediriantur bona,
Hugo de si nullum malum a Deo pernariter S. Viet. i. rur. Neque cnim iustitia vindicans, de Sacr. p. ia patientia sust reris laudaretur, ii
A. ca. 6. D. iniquitas non esset.
Au . li. r. Ad id quod de terum inter se ait de 'Ciuit. sidentium pugna in eodem argu- Dei, c. s.& mento adducitur, res podendum cst: seq.& lib. huiusmodi pugnam mundo pu&hri
I l. p.ia. tudinem non ad inacre . Namque vi Ealeb. de aduertit D. Ambrosius lib. 3. Hexam. Prae P. Eua. capit. . D. Damas nus in tua Phili. I. Sen. i los capit. i 2. Se D. Gregorius Nys ii. cur - in lib Hexam. Gemens Alex. lib. i. ni eueniat stamin. j quae res una ex parte dissi- D. rho. I. dctis, caedem cxal icra contas uni,
& mutuo inter se foedere copulantur; atque adeo secundum ea in rationem Ordinis tranquillitatem scr-irant . Quod potissmum inelcmentis, i alibi edisseruimus, videre est tum quia contentio & pugna it ter contraria physica .csso ordinis traim quillitatem aliquatullina impediat, non tamen ordinem tollit, quia ipseoruo naturae ita postulat. Ad secundum , negandum est antecedens , & quod ad cius probationem primo assumitur de generat bus entium gradibus; quos in mundo contineri patet ex dictis. Ad rei quam partem eiusdem argumenti dicendum : licet Deus , & mundum alium persectiorem codere, & hunc quem videmus persectiorem redde re postii, , t suo loco uberi u , cxplicabitur; in hoc iainen ni nil desiderari,quo minus pei sectus cesseri queat. Etenim speciebus,quae diuina , irtute denuo produci queunt, non eget mundus ad eam persectionem quam in hoc liatu deposcri: quas autem fi-ue ars, siue Datura subinde proferet,ca, virtute, id est, in suis causis iam
Quod item obiiciebatur fuit au- rein ea M chao tu in ob edito; est equaedam in mundo ius ei sua ,s Ilum est N hi l enim continet mundi uniuersitas, quod non aliqu: d commodi & , alitat s pariat. aut parere sautem Possi, si eo congrue & sap:enter utamur I quantumlibct pruria specie inutile,aut omnino purmcio Liam vidcatur. In quam sententiam lege, quae scripsit D. Auguilin. lib. i. de Gen.contra Manich. capit. 16. Selitata .de Ciu Dei, capit. 21. D. Ambros lib. 3. Hex. ca it. 9. Hieron. lib. a. con .ra Iovin. Lacta in iis lib. 6 ι viai. insti t. cap. 4 S m lib. de Ira Dei. cap. 1 3. Tlieodor. q i 3 .E id. in G n. Ciolii .denat. dς. r. Privatim vero, quod a s animant S noxias attinet, uocet D. Aug. lib. . de Gen. ad lit. c. a 7. eas quadrifariam homini commodas eis: videlicet quia ipsusn ps-nal tet laedunt, aut salubriter exercent, aut utiliter probant, aut igno- raatcr docent.illi
69쪽
Illud etiam, quod de indiuiduo
rum multitudine in eodem argumento obiectum est, nihil efficit.
Non enim natura ob eam tantum rationem singularia producit, ut spe- . . Cies per ea conseruet; sed ut eorum. copia mundum locupletet; tametsi negandum non sit, rerum intereuntium indiuidua ad Universi persectionem, saltem primariam, minime pertinere: sicut enim, teste Avicenna a. susc. c. I. in ea: nec primo nec
per se natura fertur ; ita nec illa ad primariam sui persectionem depo-lcit, ut D. ThOm.2. III. Gent. cap. . docet.
Explicantur retera primi articula a
sol.3. A D tertium neganda est conseri cutio , &ad cius confirmatio nem dicendum : tunc aggregatum De hac re ex pluribus cntibus perfectis essedit putat quid persectius, quam unum quod-Dur. in I. que eorum per se sumptu in , cum dist m. qq. unum in alio non continetur emi- quael l 3. nenter atque infinite perstatius , quam in se : quo tamen pacto creaturae continentur in Deo . Itaque tantum argumento concluditur, a pregatum ex Deo Se rebus creatis ei
3 e plura entia persecta, quam solum Dcum; no autem ei se quippiam Deo persectius: sicuti nec punctum liueς additum maiorem reddit lineam, ut D.Thomas explicat in I .senti di it.6.
sol. . Ad quartum respondendum est :quod ad materiam attinet, etsi ea ex se rudis sit, augere nihilominus mu-di ornatum, quatenus Prothei cuiusdam more varias sormas induit, quibus uniuersitas naturae exoria tur. Quare Diuus Dionysius qua loca de divin. nomin. etiam materiae tuam pulchritudinem attribuit. Ad reliquam eiusdem argumenti partem dicendum: interitum imperfectionem qumdam esse, neque tamen mundi perfectioncm turbare;
quandoquid in res caducetidum alecedunt; aliaeque succedunt, peragunt infimam pulchritudinem temporum M. Alb. in genere suo, istius mundi partibus p. sum. tracon gruentem zornatur enim hac mu- ctat. II. T.
tabilitate Universum , sicuti sermo 62. bene compositus utique pulcher eis, quamuis in eo syllabae orianesque soni quasi nascendo ac moriendo ita a- scurrunt. Consule Diuus Augustinus in libro de natur. boni, cap. Octauo,
de in libro contra Epist. Manichaei
Ad quintum dic, cum Plotino li. Sol. 1.bro secundo Eon. I. capit. 3. Diuus Thomas prima parte,quaestio. 7. arti c. i. & Alensi 2.parte, quaestio. Io. Totum, quod perrectum est, constare ex optimis, hoc est, ex partibus, quae voti apte decenterque conueniant; nec oportere, ut quelibet pars
simpliciter optima sit; tollerct enim verbi gratia animantis perfectio, si quodlibet eius membrum oculorum obtineret dignitatem: nec ciuitatis descriptio constaret , si ordinis si natori j amplitudine cuncti eminerent: nec placeret Comoedia, in qua omnes heroes essent. Sic igitur Omnium opifex Deus totam mundi , ni- uersitatem optimam constituit,licet
eius partes alijs alias persectiores creari t: quia sic totius operis situ iura atque ordo postulabat. Ad eam rationem , quae ostendere Rerum dinit batur, rerum inaequalitatem ne. sparitas aque perfectionem esse, neque a Deo Deo insti- efflux:sse . concesta maiori neganda tuta. est minor, & ad eius probationem dicendum: nullam in eo iniustitiam fuisse,quod Deus res alias aliis prς- tulerit. Nec enim ad id antecedens culpa, aut demeritum quaeri debuit, quod neque esse pomit; sicut neque in lapidibus, e quibus artis ex domum comit ruit; sed spectandum a Deo fuit id, quod ipsa rerum natura,& Universordo emagitabat; quid- Error qiuid in contrariam partem scripsserit r: genis. Origenes r ἄρχων cap. 7. I 8.
cuius errorem consultat Diuus Thomas loco proxime citato, & a. contra Gent. cap qq.
Ad triti An argumentum negandit Sol. 6. est antecedens ad cuius cons a-
70쪽
tionem dicendunt: quod ad Angelos attinet, appellari eos a D. Dionysio
mentes supermunda, ias,accepto mu
di nomine paulo pressius, ut res du-
taxat materia concretas comprehendat . Id vero, quod probare videbatur,hominem, propterea quod munci incola sit, uniuersi partem non cLD,i ta diluendum est, ut dicamus; nominem sic esse mundi incolam, ut nihilominus una cum celetis rebus creatis quandam veluti familiam conlii tuai : quo pacto negari non potest . cum partem esse Universi. cum i n eiusmodi familia censeatur. Itaque non dicitur homo pars mundi, quatenus mundus eius nospitium eli sed prout ex eo tu rebus ali is m dus coustat. Non debet autem mi
nis mundi sit; alia tamen & alia ratione. Pars, quatenus ex eo ceterinque rebus mundus componitur: Finis, prout eius gratia sensibilium rerum Vniuersitas condita fuit, non
tanquam ob principalem, sed ob minus praecipuum finem . Ad id quod obi jcitur, partim esse impersectiorem toto, finem autem perfectiorem eo,quod ad finem dirigitur; respondemus: si homo conseratur cuin mu-do corporeo . qui ex ipso ceterisque rebus sensibilibus constat,esse hominem toto illo impersectiorem, cum in eo toto non hominis tantum, sed aliarum etiam rerum corporearum perfectiones includantur: at mundum sub hae amplitudine acceptum non fuisse hominis gratia creatum λalioqui homo, qui in eo ita sumpto continetur . est et conditus sui ipsius
gratia. Quod si homo per se seorsi inspectet tir, & ex altera parte reliquus mundus corporeus, licetur homo &finis illius,& eo persectior: non quidem extensiue, quasillura entia co- plectatur; sed intensiue , prout Cmnium creatarum rerum sumiaram &persectionum collectionem in se cohibet, modo superius explicato.
a unian imue. J Quia superiori capite ostendit, mundum element is rem perseetii in ei se; eius autem partes sunt quinque,cςlum, ignis,
aer, aqua, & terra: de coelo nunc agere incipit, tanquam de parte omnium prima & ex cclientissima. ut ergo probet,praeter quattuor elementa dandum esse quin tum corpus smplex, nempe Moelum, hypotheses quasdam praemittit, quae futurae disputationis fundamenta esse dubent. Hyp Ptimaeli: omnia coriora suapte na- thesis. t. Hypothesis. tura loco moueri posse: siqui dein omnia constant natura, quae principium eli motus & quietis. b Omvis autem motus. J Secunda hypothesis est: omnem lationem aut rectam esse, aut circularem , aut ex his
in xtam. Q bd verbnon plures sint lationes simplices , si generatim loquamur, quum reeta, aut c:rcularis, et moliendit quia duae tantum sunt magnitudines simplices ,recta & ci cularis, per 'sas motus localis exercetur . Desinit autem utrumquemυtum
dicendum esse Didetur; hine eas dissumpto. a omnia namque corpor naturalia magnitudinesve mobiles per
se loto diri mus esse. Natura enim princia pium tisis insitum esse motus afferimus.
b Omnis autem morus a/ Deum a re inmodatus, quem n/ionem eonsueuimus appellare, aus rectus e L aut circularis ,
aut ex hisce misius : Simplices enim haduo fun Ioli ρυρ erea quod, oe magni rudinos has, tum simi lic/s su τt,rerita in