장음표시 사용
81쪽
. Seoand . conclusio et Cis utaris motus non eos tantum naturalis ci l lex parin tit tacitae, sed ex partecti a serinae. Haec suadetusa quia xt mo scen scatur abiesule naturalis .c i sepositio phy sica, non sat cli , in Metauri esse eiu s principi um; sed oportet. ytsorma etiam, tanquam natura, ad illium de se habeat . Unde morias ci cularis, S motus in locum infimum, non sunt igni naturales; quia non ei
ven iun t ratione lorinae, Ilo, DI petant ratione materia . cum igitur
conuersio sit simpliciter naturalis coelo, ut Pau lo an te olicii dim us ,docuitque Aristoteles loco citato pe spicuis ver bri, a iens, sicuti elemento terrae descendere,ita coelesti corpori naturale esse in orbem versari: utique non solum materiam, sed sormam quoque c*lestem oportet principium &causam esse, ut coelum ita
Est autem inter Philosophos dis
sensio, quonam gen ere cauta formacsti concurrat ad talem motum Sunt qui dicant,concurrere ut causam essectricem. Veiam haec Opinio coi sutanda a nobis est a.huiusce operis libro . ubi tum argumentis , tum communi Patrum & communiori Philosophantium contensu ostendemus , coelestia corpora non a se, sed ab intelligenti; sau id munus obeundum delimatis moueri. D. Thomas in 4. d. 8. q. 2.art. 2.2d 3. contra gent. capi t. 2 3. Ferrariensis ibid. capreolus in z. d.9. q. I .art.3. Soncinnas 12. Metaph.q. 36 aliique sectatores D.Thomae aiunt, formam coeli concurrere tanquam princi
plum passurum , siue receptiuum motus. Qui si nihil aliud velint,
quam formam coeli eatenus praecise concurrere,quatenus materiam id neam aptamque reddit ad recipiendum in se motum , non satisfaciunt. Enimuero hanc ipsam causalitatem praestat quaelibet forma suae mat riae , ad eos motus qui corporibus non nisi preter naturam competunt. Nec enim illos materia per se recipitabique beneficio formae. qua perficitur α luci iacialiter aci turi sicqua. A iit idoneum receptaculum actumnie udorum. Igitur qui Propositam Propositae
lenteti t in magis illusitant,addunt; opin i istis Ormani cmli ita incurrere tanquam illi, strati princip:um pasti in admotumci .cularem, ut qndicet principium in pullivum inae num ad alium motum, sicu ti ignis vendinat. Nam ignis anateria cc recipit circularcni tum, ut ex parte formae habeat mi taui inclinationem & principium B impulsuum ad motum sursum. Inda enim fit, vin secundum illam ines inationem moueatur . dieatur naturaliter moueri: s colura illam, vim lenter ut aliter,praeternatura. Quod cinlesti corpori nequaquam accidit. Etenim cum non habeat principium internum activum inclinans ad ali quem motum , coris equcias est, x t is sui es ex pote formae, eo modo quo dictum est,competit, naturalis v C cetur. Haec propositae opinionis de semsio admodum celebris est hoc ι pore in scholis Philosophorum , Quae ita nobi s probatur, ut adden- cum arma tremur, formam coel essem respectu motus circularis non s lumesie principium patituum; sed modo aliquo formale:vt in ' a. Phy. ' Cap. Lo. Aus ibatatutinus,quaten S ism 3.art. a. 'tus coelesti formae , & toti quod D componit, maxime conuenit. Cuius rei indicium est circularis figu- 'ra, vacuitas qualitatum sursum aut deorsum impellentium , &s quae ita sunt, quibus natura cor teste corpus ad circularem motum conci
sententia coiirmant, respondeamus.
Ad primit dicendum est: locu coelo Resposiri
naturalem este, ut supra omnia emi- ad a.aroneat elementa: nec ad natiui loci ra-uoad perpctuo requiit , vise corpubintra
82쪽
intra illum ab interim noxaque de- Asendat, extra illum vero deterius habeat. Q amuis enim id competat Quidnam sedibus esementorum, quae dis lu-
satis ad co tioni obnoxia sunt mo tamen requi-munmo ra ritur ad communem rationem locitionem Io naturalis,adquam sat est corpora in in natura. tali loco eum situm obtinere, quem Es- pro suae dignitatis modo seu mensura in mundi uniuersitate vendicant. Ad priorem vero eiusdcm argum
ei confirmationem respondendum Best: conuenientiam locr cum corpore contento eum tantum motum sistere, qui diria itur ad quietem, id
est, inmuni rectum, quo corpora aliunde in patriam sedem commeat: atque hunc motum magis proprio desiderio simi Iem haberi, quamuis etiam motus circularis nonnullam
desideris praeserat similitudinem tprout corpu&, quod vertigine ei Lur, merito suarum partium,aIlium Catque alium situm subinde occu- Li. e. s. pat. ut est a nobis in Physicis ex vi ατ- plicarum . Posteriorem confirmationem facile refutabit qui dixerit: partem coeli a suo loco totoque diuulsam,si qua vi, siue in orbem, siue ad aliam loci differentiam impellatur, praeter naturam agi datum iri. Nec enam is motus naturalis esse poterit: quiae non est contentaneus natiuae inest natio tar quam co Ium ha- Dbet, ut in loco sibi a natura praesci
pro circumferatur. Nec vero contra naturam seu violentus existimari
Arist. debet: siquidem violentum dicitur ,
Lesa. a. cuius principium exterius est, eo quod patitur non conserente vim , sed renstente: forma autem coeli, sicuti ad motum efficienter non inclinat ta nulli motui obluctatur. Quo etiam fit, ut nulla ei quies violet taede possit. EAd i. Ad secundum dilar coelestem mmtum ex vi causae e scientis quod probat argumen tum non esse naturalem coelo; sed ratione passui,& formalis principit. vii diximus
Posse tamen, utcumque etiam ex parte ciliatricis causae naturalem v eari , quatenus ex corro S motore
dem ut compositum, quod ex materia de forina coalescit, sed secundum appulium & contactum virtutis ,
quo motor & res quae moueriir mutuo coniunguntur I maxime in raeproposita. Habent enim id peculiare corpora coelestia, ut in modum naturae ab intelligentia moueantur : tum quia sena per eodem lcnore&aequabilitate ab ea mouentur I luquia si usitatum naturs curriculum, de perpetua generationum corru-
Prionumque vicissitudo spectetur. non polesi intelligentia a suo orbe
discedere,eique motum non impertiri : sicuti etiam dicere consueuimus communem infiuxum , quo In fluxus
Deus ad tu ndas res creatas, earum- quo Deus
sue actiones una cum eis admini cum rebus strandas, hibet,quamquam est sim creatis coapliciter voluntarius ac si r;esse ta- currit. luomen quodammodo natui aleni si in- sensu dici spiciatur ordinariae legis decretum, possit na- quo Deus statuit cau sis secudis pip turalis is sto esse , eisque adsunctiones suas obeundas generalem concursum imperatri. Ad primam eiusnodi argumenti confirmationem quid dice dum sit, exsuperiori quaestione liqueto Est enim natura praefinita ad
unum motum specie: motus autem
coelestis ciusdem orbis ab Oriente&ab occasu, specie non dii urunt. Ad secundam. naturam horrere infi- Li. I. Physis nitum pro rie dictum, quale non a cap.
Ad tertium z Corpora coelestia , Ad 3-
dum perenni vertigine circumeunt.& in sublunarem mundum influxus demi et v nt,adumbrare i niel lagibilem motum diuinae mentis, imitarique pro suo captu exuberant emi bonitatem ac beneficentiam caula primae, omnibus rebus creatis sese communicantem. Atque hunc esse rinis m finem, quem coelum motu suo spe- tus coel elat. Eum autem, quoad potest,asse- stis. quitur omnium sublunarium corporum ortias occasusque Promouendo, di quadripartitam anni temporum .a
vari cratem, Hyetriis, UCris, Aestatis, . di Aulumni, simul a multiplices re- . . rum nascentium prouentus Nundo naturae partu invehendo e poci D
83쪽
ad hominis generationem, ad qua, tanquam ad finem ceterarum rerum generationes ordinantur. & cuius utilitati omnia obseruiunt. Vnde de
Deuteronom. q.legitur. Carpo a caeso tr. ι fuisse a Dea coudιra in munt rium cuntiis genusus. Quam rationem si
sus persequitur D. Thomas R. contra Genti capa v. Sed hoc Dei ben ficium hominibus in commune collatum, ex diurna prouidentiam tu, im eos spectat, qui ad beatam vitam diu initus p rudestinati sunt: videlicet quod annotauit D.ThO.q. . de poten artas. &in .dist. 8.qu stio. 2.artic. 2. ut labentium temporum Se generationum decursu e rum numerus expIeatur,cuius abs Rom. s. lutione ' creatura omnia quas parturiens Se ingemiscetis expectat. Patet ergo excietis. tum nequaquam frustra, sed gratia finis , eiusque prat Itantissimi moueri, talique motu perfectionem consequi s cuin naturalium agentium magnum fit
- ornamentum, sese communicare
Iijs,& secundum causalitatis simili tudinent di vi nam participare boniatatem
Postulat quarti argumenti dis.
cultas, ut explicemus, utrum quemadmodum motus, ita &quies secundum naturam c loconueniat.
His cuius rei intelligentiam praenotanduin est, polle nos de quaere i qui vel ad mentem Aristotelis, vel secundum rem ipsam. Hoc polito, iduobus pinniaciatis r expedie Primu mus. Primum sit: Secundum mei nunciatu. tem Aristotelis quies non est cito naturalis. Probatur: quia Aristot U. . rhy las, ut ' alibi ex proseliis docuimus,. s. ω- q. s. arbitratus est, saltem ea .quς ad com-M. a. munem Vniuersistatum, & mundi ordinem spectant. non libere, sed
misitate natura: i Dco natui, da A disponi; atque adeo nullatenus p tu illa Deum non applicare intelligentias ade sci edos motus orbrum
cstellium: & quod hinc sequitur,
cfluin non habere potestatem , siue aptitudinem, via motu ceset; Pr indeque non conuenire ei quietem secundum naturam. Vnde lib. 9. Metaph. cap. q. text. t . scripsit, non uso pertimesceu D re coeleiata corporasent subditque eiust ei causam, rura noug iis, inquit, eis poren ia cyntradicti nis,ut videlicet moueant, Se no moueantur. Hinc Graeci interpretes, Artitotelis vestigia securi , negant quietem c. oeste naturalem: Th mi suus, Philoponus, Sc Simplicius a. Phys. Aphrodis adius a. lib. nat. qu Pilio. cis.&ex Latinis nonnulli. Secundum pronunciatum : Non z. Pronta est negandum secundum rem ipsam, quietem esse naturalem csto. Hu- ius pronunciati veritas ex eo Ostenditur; quia c um suopte ingenio , S ex propenhone suae naturae, po- m. test indifferenter moueti dc non moueti, motum lubire, &abeo cesi re. Etenim cum in se non habeat Principium est. tiuum motus, sed natiuam habilitatem, siue ut motum subeat externae vi, sue ut quiescat nullo impehente iique non magism tum quam quietem , vendicat, , aut respuit,sid utrumlibet naturali-
raris: praesertim cum omnis qui ea, qtis corpori in loco naturali conu
His non obilat, quod celestia Cur e la corpora post diem iudici; non nisi stia corpo
miraculo a suo motu cessare debeat. ra a suo Non enim id propterea miraculum motu. no
dicitur, quod quiescerest supra na- nisi mi a turam csti, in se atque ex intimis culo qu c- suis principiis spectata; sed quia in- iurasin ductio talis quietis immutabit quod solius diuinae virtutis est γ v statum
rerum cursum. &extinguet seriei generationum , de corruptionum mundi sublunaris, quae motu cilicontinuato, si res tuae naturae reli γ cntyr, i cicnais cset, & in on
84쪽
nem memitatem duratura. In quam A
sententiam lege,quq scripsit D. Tho
Vtrum corium ex materia,er forma constet nec ne '
Torum opinio, qηι caelum expers m ieria constitu
Explicato coelesti motu, a quo
Atistoteles ad inuestigandam csti naturam processit, reliquum est, ut nos quoque de eadem natura, deque lestium corporum simplicitate compositioneve disseramus. Non desierunt, qui c turn corpus ita simplex secerint, ut ab eo mat riam penitus ablegarint. A qua semientia non videtur alienus fuisse Iamblichus in libro de my ster. Eam vero obnixe tuetur Auerto es in libro de substan. orbis, cap. i. ra libros. Metaph. c. . N lib. i. huius operis
text. 7. 5 I o. ubi ait, corpus esti se esse medium qi id inter puram potentiam, purum acirum , tr delicet formam quan m perse coha entem a que ma reriaφr iram quantitatis dimensionia in Nes- bus, ad lationem aptam lucis D M.que ci- rac: m aliorum accidentium 'ariis
at Bess, pem. Averro em secutus est Duraimio lib. s. dus in a.d. o. c. i. num. 14. Gabriel ont .cstu. ibi. q. 2. Aureolus apud Capreolum 'lat. I. q. unica, ar. . latrones d i ψ q. a. Bas oti fres' totius q. r. l. .alij que 'nonnulli. iuodla. a. Scotus velo in a.d. . I. I. putat, se-luaest.2. cundum Theolodos tribuendam cς,nt. And. lo materiam, secudum Philosophos l. Meta.q. negadam: additq. Aue: roem quem alioqui raro laudare consueuit in andunus Ilus hac in re, quam ceteros Peripa- .7. teticos, Aristotelis mentem assecu-,axonia I. tum fuisse.
huius ope. Quod igitur materia nullo pacto P .ar. i. Hlo insit, his argumentis videtur
ad cognoscendam materiam n Balia ingressi sunt via, quam Per transmutationem abesse ad non esse: &quidem iure optimo : sicut enim o peratio est emis in actu, ita transmutatio est entis in potentia. Quare cum celum ab omni transmutatione proclii absit, a materia quoque alienum existimari debet. Secundo: si inc lo esset materia, χ. Ratio. possct coelum corrumpi: sed non B potest: non est igitur in cflo materia. Probatur maior: quia cum materia sit pura potentia, atque adcointerminata, nequit sibi certam aliquam formam, cui illigata sit, dc finite; sed una abiecta potest quamlibet suapte natura suscipei c. Id quo dnon obscure docet Aristotclc, 9.
nem potentiam indiscrinii natim se habere ad esse,& non esse: seu,posse habere, vel non habere aetum,cuius est potentia.& I. Phys .cap. 7.tra. 63. cum ait, materiam csse priuationis subiectum . At priuationein semper nouae formae appetitio . deinde interitus rei comitatur. Stabilitumque argumetum: quia mattria prius obtinet priuationem, quam forma ἀnam priuationem habet a se, sormam ab alio : prius aut in unicuique rei inest quod a se, quam quod
aliunde sorti tur . . Sed in naturacs linunquam fuit priuatio : ergo nec
Tertio: Rerum multitudo non est S. Ratio. absque neccissitate, aut rationc a Plu losopho inducenda: sed nulla nccesssitas ratione persuadet tribuerec lo materiam; cum Omnia, quae inc lo anima lucri a , atque compte hensa sunt,eidem conuen i re po illint, si ponatur esse forma assicota dimensionibus sine materia : non est igitur, quod dicamus cstum materiacon stare. Quarto: Ad uniuersi pulchritu- 4. Ratio. dinem, quam rerum varietas concl- Iiat, per tinere videtur, ut exulat ii, natura corylis aliquod sint plex, non modo simplicitate opposita mistioni, quo pacto elementa simplicia dicuntur , scd etiam opposita
85쪽
compositioni , qua ex partibus dissina i lis naturae. id est, ex materia αforma via alia B: datur ergo corpus
tali simplicitate praeditum L quod
non. aliud erit quam coelum , cuius merito suminum mundi corporei &marerialis, hoc eli, natura coelestis, attingat infimum. mundi in corporei , id est,. anima rationis partiespe n , ad eius videlicet sinceritatem proxime accedens.
D Basho- Υ ΥAeetamen sententia nullo mo-m l. l. Hex. II do nobis probatur: tum quod I . D Amb. parum Aristotelica, parum q. Philo-I. . Hex. c. sophica sit ; tum quod distentiat a
3. It cm D. placitis antiquorum Patrum , . qui Chrys. ho. ad i.caput Genes. de rerum procre a Q. ad pop.. tione dis utantes, tanquam ratum ac Ant. Theo firmum supponunt, sorpora omnia, doret. suPi tam coelestia quam sublimaria , ex illud, Fiat materia coalui sie. Vnde in contrifirmam Cn. uersiam. vocant L v minane mus. Hipp. ibi .. materiam insorinem produxerit, an Seueria. m. non λPro quo etiam. etiam facit illud
rnamentu Ubi D. August. l. i is de Gen. contracculu. Alta Manich. c. s . &de Genesia mperseel. Iss . p. q. O.3. orbis terrai unomine intelligi Aq. m. 2.M. totum undum corporcum . Itaque Alberi. in . statuimus,orbes coelestes ex materia tracta. de & forma constare. Quam. assi. rei quattuor nem post. Pythagoram , EmpedO- coquis & clem, Democritum, Platonem, tuen
in sumna. tur Auempace apud Albertum intract. i. q. coeli trest. L c. 3, Aulcebron uidib. .
In fontis vitae. Plotinus lib. I. En n. 2. Alexander i. nai. quant. c. Ioa Philoponus ad 6.& I3. Procli, Simplicius. Ex. huius operis . comm .3. & 3 s. aliJq.. in turpretes. Item D. Thomas I P. q. 4 6.art. l. & Σ. D. Bona uentura. Aegi dius, de Capreolus in x. d. o. Her--us quod l. q. q. s. Mali quorum lantentia hunc in modum probatur ..1 ratio. . Primo: Si coelum esset forma sine maturia, conueniret ei immaterialis
L uenit: non est ergo forma sine male Ra . Maior propositio suadetur: quia operatio sequitur esse de sormam I ac quo forma a materiae nexa liberiore it, eo praestantiolem naturam possidet. ideoque intelligentia nobilior est, qui in anima rationalis.quia haec coit in unum cum materia, i ita vero minime. Quare si se ma coelestis ita a materis concreti ne abiuncta sit, ut nullum habeat cad mater lacommurcium, haud dubie nobilissimam sorii eiur operationem,
id est , . intelligendi actum; eumque melioris notae, quam. sitis, qui ab anima rationali progreditur. Minor ostenditur; quia si coelum particeps soletintellectionis, esset et iamicompos beatae vide: quod 1 veritat . procul abest ; cum beatorum societas ex solis. Angelis & hominibus.
que sub sca sumi cadi t ratione naat riς,. sub. intellectum vero, ratione sera ς; atqui coelum cadit sub sensum,cum percipiatur aspectu; itemque sub intellectum , clim a nobis. intelligatur: igitur coelumaron soluin. t Ormam,i sed formam)imul de materiam haber. Pisterea. Motus physicus est ma- 3. ratio teri garguinentum, & propr: a entis.
mobilis a lectio, ut x ipsa ' mo- Lib. 3 tus definitione liquet :: sed motus, Phys. v
nhysicus conuenit collo: ergo coelum. eli ens mobile. Ens autem in bile , ut docet Ars itot M Physic. cap.. I. text. i. is quod ex mare ia, re so ma constar : agi uir coplum compos laim est ex materia ru forma;
densitas .coinitantur mat iam c. sed:
in.corporibus ccelesti bus refcri uir tui h c Omnia, . vi ex diet1s liquet:: Ergo in eis necessamo poni debet materia . Quod de ipse Auermes.sui oblitus. videtur admisisse, libro
T. Mutaphy .commen. 3. ubi de mat Na. pralnadoque a S, fatetur non possedari accidentia, nisi. ubi materia prima sitia Testimo
Dunique , attributam suisse ab nia Anci .
86쪽
Aristotele materiam corporibus cl-lestibus,multa eius testimonia ostedunt. Nam capit.2. huius lib. text. s. Probauit, sphaeras coelelus circulari motu cieri, eo quod ex naturis
constente naturae autem sunt maloria. Se forma. Rursus s. capit.eiusdem lib.text. 92. ait, coelum esse substantiam sensibilem,& omne subiectum
sensibus in materia esse. Item I 2. Me taphys cap. a. text. Id. a firmat, Omnia quae mutantur materiam habere, licet ea quae sempiterna, & genera- ionis expertia sunt, diuersam h beant. Perspicue igitur sentit,corpo rac testia admistipae materiae concreta esse.
I. I .rat. Iluamus nunc aduersa torum LI rationes. Ad primam respondemus : non ex transmutatione su
stantiali duntaxat sed etiam ex accidentalia sensibili, qualis est illuminatio, venisse Philosophos in mat riae cognitionem: itemque ex motu physico, qui tametsi in nudam materiam non. reci ptatur, eam tamen latentem arguit.
Dilut.2. Ad secundam neganda est maior propositio,ad eiusque probationem
dicendum: etsi omnis materia sit yura potentia, nec ullum actum pla v. scum , quem in sua ei lentia inci dat, sibi determinet; posse taliaeta aliquam materiam certam formam n
xu indissolubili sibi cohaerentem ita respicere, ut nec illam fastidire possit, nec aliam expetere et non enim hoc purae potentiae rationem adimit, Lib. I .c. uti diximus ' in Phusicis. Ut autem
a s. q s. id quod ex s. Me taph. obiectum fuit,
Potentia dissoluatur, obseivandum erit ex A. dupliciter ristotelis doctrina 1. de Interp. cap. suini. 3. duobus modis accipi potentiam: uno pro ea quae non semper cum actu vingitur; qualis est potentia ad sedendum, Se facultas ad excipiendas formas a inateria leparabiles:alum pro quavis non repugnautia . quo pacto dicere celamus socratem, non modo ut sedeat, sed et ia ut suam humanitatem habeat, potentiam obtinere. Aristoteles igitur loco cit.potentiam in primo sensu usurpauit, quod potentiae denus non cadit in materiam coelestem; cadit tamen in sublunarem,de qua sola cap. 7aidia. Phys. disseruit. Similiter cum dicitur materi aprius sub priuatione, quam sub forma existere, id de sola materia rerum corruptibilium intelligi debet, quae ex levi ulli certae sorniae addicta est : Se in se spectata, omnium, quas subinde recipere potest, priuationem habet. Ad tertiam concedenda est maior Dilutio 3. propositio, neganda milior: neque enim motus Phy sicus,aut quan titas, aliave accidentia subrecta telasibus, quae cςlo insident.&materialia procul dubiosunt,in sola forma haerere possunt. Quod autem aduersarii so mam quandam dimensi ibus affe-etam,& nihilominus a materia Iib ram ad mundi ornatum exl gunt, per peram faciunt : cum sine alia possit mundi pulchritudo consare: siquidem concinna di elegam corporum dissimilitudo ac varie tra iam re ipsa in uniuerso datur, cum in sublunari globo sint corpora disiis habilia, ex materia Sc forma separabili compa-eta: in coelesti vero corpora incorruptibilia,ex materia deforma inseparabili composita. Illa verb,quam ipsi desiderant, corporum simplicitas, fictilia est, utra dictis patet.
Vtrum n. tura substantiaue cιηγο-rum carie uma subluxars diuersa FG,an non ARTICVLVS I.
Quos assertores habue i . quiam a gumen tu ostenda Ddeartir negastinua pars controuersia.
P Lerique Philolophorum ante . Aristotelein arbitrati sum cc lum
87쪽
buit Platoni Macr. i. iii sona.
Ium eiusdem esse naturae cum ele- Amentis. Quanquam ii etiam inter se
discrepates fuere, uti reserunt The doretus iii lib de mater. de mundo , Philo Iudaeus in lib. de sona. Plutare. a. lib. de plac c. II. Mirandula li. i. de
Heraclitus & Pythaetoras coelum igneae naturae esse arb: trati sunt. Quam opinionem ab Aempti is m nasse,iradit Alb. traei. r. huius Oper. capit. q. Aiebantemni lii, globum BiSi eum, cum celsiorein mundi pa te occii asset. nec iam altius potuisset euehi esse in gyrum composuisse;
ad eum modum,quo flamma, quae Vbi concameratae fornacis summit tem attingit, inconnexam efiigiem deflectitatur.
Empedocles eredidit, coeIum esse solidum velut crustallum, compactu ex aere Ge igni. Vel, ut alii reserunt,
esse terreum, graueque, nec tamen ca Cdere, propter rapidissimam vertigine qua circumuoluitur. Thales etiam coelestia corpora terrestria constituit: eademque fabricauit ex terra
Plato, secu tus Timaeum, in opere de an ima mundi docuit , orbem a therium coelestemve non esse prorsus igneum,sed colli tui ex floribus, seu ut Proclus vocati ex deliciis Glementoria, maxime ex terra S: igni. DCum enim, inquit, nihil videri possit sine lumine, nec tangi sine solido, cstum vero sub aspeetum & laetum cadat; fateri necessse est coetu ex ignide ictrae soliditate concretum esse; cum rursus terra & ignis sine aqua& aere coagmentari nequcant, utique secundum congruam rationem hoc tanquam vinculo virorumque medio ad extrema vincienda opus crat. Docuit autem Plato, plurimum Eigneae subilantiae cςlo inesse, propterea quod, cum in xta ipsius dogma
quattuor tint genera animantium :vnum coeleste atque diuinum, ait rum Penn:gerum se aerium, tertium aquat tu, terrenum quar tu: par erasidiatos anmiationis speciem ,hoc est. cor p u ea in molem coelestium animauu uai ad aspc tuu Pulatura .atque adeo splendore ignis colIucetiis rem,a Deo 2Eci. Hsc ex Alcinoo lib.
de eius doctrina,cap. . Sunt tamen qui addubitent,utrum coeli substantia secundum Platonem mista sit, an fmplex. veriamqubdeam Platoex elemen tis,uti di ximus, consti tueripatet ex ipsius Timaeo. sicque eudem intelligunt nobilissimi eius interpretes&alumni: Plotinus in lib. de mu- O. Taurus, Porphyrius, di Proclus in eo lib. qui inser ibi tur, obsera is
E sacris etiam doctoribus non nutili , ut qui ad Platonicam doctrinam magis propendeant, coelum ex igni
conflarunt. D. Basilius hom. I. H xain. D. Ambrosius lib2. Hexam. 3. Theodoretus q uaest. p. in Gen. D. August. 2. de Gen. adiit. cap. 3.
putet, inter Philosophos quintae substantis asser tores,& inter Patres. Inon esse rerum, sed verborum disii- diu: videlicet Patres, quia ignis maxime lucet, igneos coelos appellasta
secundum quandam rationem an logiae ἱ reuera tamen alterius naturae esse credidisse. Non desunt autem rationes, quae ostendere videantur, naturam c lie:usdem rationis eue cum Uementari . Est in primis argumentum illud r. argum Platonicum.quod paulo ante addu- quod c Ieximus. Deinde hoc: ' Corpora c*- stis naturalestia,& sublunaria habent commu- non dissenia accidentia: e go & communem rat abes naturam, siue subitantiam. Conse- mentari. cutio inde suadetur: quia accidentia 'sunt veluti partus, qui substantias tanquam parentes suos exprimere.& commonstrare solent. Antecedens probatur : quia coelo non I luni inest quantitas, sed etiam raritas & dentitas, ut elementariis corporibus . Nam coelum rarum e eeat et, premum ex diaphan ei tale, desuperiorum luminum ad nos traiectione: Deinde . quia ad Auitraicia polum visuntur nocte screna quidam velut hiatus & foramina, quae nihil aliud iunt,quam partcs coeli IlI. rariora. Conuenire autem
88쪽
densitatem planum est: eum stellae
snt partes coeli magis compactae,&demae, quae ideo splendorem reuerberant di iaculantur. Praeterea con , firmatur idem antecedens: quia coelum est astcinim colore, qui ab eo
- - caeruleus, a gemma Sapphirinus dicitur. Et Planetae varii generis coloribus pinguntur: est enim Saturno color iuscus: Ioui clarus; Marti ruis heus: li,cum oritur ardens, postea radians: veneri croceus: Mercurio mic viridis,nuc sustus: Luns bladus.
, Quin vero ex Ptolemςi di alimrum Astrologorum dogmatibus Planetae se inuicem calore permutant, B: Digore,&i terrς etiam vaporibus varie assciuntur. Sic enim statuit Ptolema' Ptolemaeus i. lib. apotelesin. Luna inuas affe- humida est, quoniam proxima te et iones rae adscendentibus ad eam expira-
Planetisat tionibus hirmescit: Saturni stellata buati frigida in primis & modice sicca; sei. et procul a Sole posita, arescitque longe a faeculento terrae halitu constituta: Mars a Solis vicinitate siccς,
ign eae, a r den ti sque natu rae est: Iu piter medius inter frigus Saturni Martisque set uorem,ab utroque tem p ratur; quoniam vero luper calidos Martis,ac Solis orbes vehitur, ideo
praecipuam calefaciendi obtinet potestatem: Venus humida est aeque aem, Luna; quia luminis sui copia multos sibi terrae halitus adsciscii : habet item a Sole, cui proxima eit,vim ca- faciendi: Mercurius & a Sole, cuidem per haeret , obtinet exsiccandi proprietatem; & a terrae vicinia Lunaeque confinio humectandi vires. . Haec ex Ptolemaeo: quibus similia scripsit Plin. lib. 1. natur. histor ca 8. Vnde patet, secundum Altrologo iudisciplinam errantes stellas primarum qualitatum alterationi esse obnoxias. Quo nullum maius potest
esse indicium , ad deplehendendam couenientiam inter coelestes & suta
Argum .ab Postremo est ad in stitu tum com-
auctorita- probandum Theologicum argumi nte diuina- tum, quod ita habet: Diuinae literaerum tric- Gen. i. docent , Mundi opificem rarum. Dcum in prima rerum procreatione A secreuisse aquas liae erant supra fi mamentum, ab i)s quae sub firmamento erant: firmamentum autem
Graece αρέκχα, ut Septuaginta interpretes reddidderunt ) est octa ua sph ra , siue stellarum coelum, cum ibidem dicatur Deus posui iasse stellas in firmamento: vel certE est compositum ex octaua sphaera ,& septem in serioribus , Orbibus,
ubi Deus stellas, id est, sydera,tam
B fixa , qtiam errantia collocauit: igitur coeleltis mundus , sa item quoad eiusmodi aquas, eli elementaris naturae, videlicet aqueae. Ac quM Quod i aquae verae sint, sententia ellinulis cstelli mutorum Patrum e ut Ambrosiij lib. do sint v
a Hex.cap 3.&nasiiij hom. 3.de O- rae aquaeiapis mundi. item Chrulos tomi. Hi in polyti , Seueriani, Tneodoreti, B dae, Iulii ni Martyris,&aliorum, qui censent ideo tales aquas supra cor- C lum a Deo fuisse positas, ut insiti augoris, proe inquitate ignem syderum. &aetheris axis seruorem minuerent, atque ad temperiem reu
D DRimus Aristoteles eam senten-L tiam, quae tuetur coelum esse distinctae naturq ab elementis,in scholis illustrem reddidit. Unde in Prouerbium fere abijt: lainta subctantia
Peripatetι eorum . Aristotelem secu
tus est eius auditor Theophrastus,ceteri q. eius dedisciplinae alumni. Su detur aute hς copinio q vera est, pri- C tu non
mum exeo: quia onanes rmae luta esse natu
lunares ita materiam insormant, ut rae sublu-
E ab ea seiungi queant; unde eli quod naris.
omnia ex iis confata. interitum subcuta at corpora c*lesl ia immortalia sunt. Secundo, idcm probatur a m tu circulari coeli , qui ut specie disia fert abi Is,qui corporibus subcini stibus conueniunt , ita diuersam in coelo naturam arguit. Tum, quia sic; tu esset Hementaris nature tenderet lursum aut deorsum simili terque
89쪽
si es eteorpus mistum: quandoquidem deberet agitari motu elementi Praedominantis. Tertibia loco omnium supremo, qui non minus naturae diuersitatem indicat; nam si cς- Ium csset elementum, vel ex elanientis concrctum, neutiquam lupra illa
emineret. Quarto,ab actione: cum enim sit commune & uniuersale gens, & in omnia subiecta corpora it si uentem vim spargat, eorumquem titiones, alterationes & motuum vicissitudines moderetur . , aequum, est, ut eius forma , sicuti agendi eis-caeitate , ita naturae excellentra , praeat,ac longo nobilioris notae sit, Quod non quam elementaris. Privatim vero,
sit igneae quod coelestes globi non sint ignei,
subitatis . probat ea ratio : qui ctim tanta sit ignis voracitas & acrimonia, unde Herodotus ignem belluam auidiss-niani inexplebilemque vocat, quae quan io plura consumi t.tanto tarcu.c iis te parii ) si tota coelestis machina,altraq omnia ex igni coalui Limit, am pridem totus inferior mundus eorum incendio dc flagrasset: praesertim Aim Sol,& reliqua sudera adco magna, simulque compacta, &densa sint, ut non possint non quam longuli me propter magnitudinem,
quam acerrime, propter densitatem multitudinemque materiae , cuncta urere, de depopulari. Quod est argumentum Aristotelis I. lib. Me Icor. n cap 3.
RAtiones, quae probare nitebantur , coelestem subitantiam a sublu naribus non disserre, sic erunt Resp. ad i. explicandae. Ad rationem Plato rationem . nis dicendum est : coelum cadere sub aspectum; num vero sub tactum cadat, in libro de Anima expendemus. Deinde negandum, quidquid videri & tangi potest constare equattuor elemeniri ; cum terra , etiam in natiuo statu . quantumli-
ita truca, deuincera, videri possit &A tangi: ouandoquidem splendore Solis perfusa ob opacitatem aspectum
terminat, & interuentu siccitatis v. g. aut frigoris tangitur, nec tamen quattuor elementorum permisti
Ad secundam dicendum: in pri- Hd a.
mis ex unitate assectionum, etiam eiusdem speciei .non rite neque uniuersim colliei, unitatem specificam naturae substantialis a quamuis apis B posite colligatur ex assectionibus propriis, de reciprocis: quomodo ex aptitudine ad capessendas disciplinas,ouae homini propria & peculiaris est, & in Socrate ac Platone reperitur, apte arguimus conuenientiam formae Socratis,& Platonis secundum speciem. Quod vero attinet ad illa accidentia , quorum in argumento fit , mentio,concedendum est,compet C re coelo Non quantitatem solum . . sed etiam raritatum , se densitatem :vt probat argumentum , docetque Averroes lib. de substant. orbis. c. v. Mag. Alber. 2.de Coelo t rael. I. cap. 2. D. Thomas lu 2.1ent. dist.2.quali. 2. artic χ. Sc diit. I . quaeli I. arti c. 2. .&al:I. Colores autem coelo conuenire negamus. cum ij solis misi is corporibus inesse queant: ut dicetur in lib. D de Anima. Itaque coelum color cp Cur incoctruleus aut sapphirinus reuera non to appa- imbuit, etsi imbuere videatur ludi- reat color ficato aspectu. Cuius rei aeausa est, coeruleus ut aduertit Cardinalis Conta eniis auisapphilib. s. de elem. quia lotu in hoc cor- rinus .
pus hinc ad ultimum coelum lon- Item Sca-gissimo tractu susum, speciem subit lig. exerci.den sitatis ; eo quod diliantia reprae- 66. &to. sentat visui multas partes, alias su- in Card. pra alias per longitudinem disposi-E tas, in linea visuali: ita ut eadem sit ratio visionis in corpore raro pr duci in longum, & eiusdem in e
dem corpore condensato .& in breuitatem coeunte. Sic igitur totum hoc spacium, alioqui pellucidii, quia praedicto modo quasi opacum redditur , terminum quendam o iseri, in vi quo figitur visus: admissio o. illa lu-
90쪽
refert, qui tamen non est verus cs Alor, sed apparens, id est,iux certa ratione attemperata sese obtutui nostro exhibens. Richardus in a. d. I . circa 3. pri. q c. probabile existimat, id, quod videmus esieri tum crystallinum, affectu tum propria, tum Solis & aliorum Astro tu luce: quae ideo visum terminet, quod hoc cςlu paulo densius sit, quam reliquae Partes non stellatae orbium inferiorum: vel egeant, nec si egerent,traducere id ad se possent,obsidente viam ignis elemento prope Lurqconcaua, S: in super traiectuna impediente cςlestium corporum soliditate. Ad ultimam respondemus e etsi verba illa I. Genes. a multis insigni alictoritate Patribus,ut in argumen- tur locusto retulimus, intelligantur: ab alijs i. Gen. tamen, quorum sententia verisimilior habetur, secus exponi ι via D. Adult.
esse partes non stellatas omnium Or- B Bonavent. in a.distinet. q. art. r. q. Ibium, pr dicta luce,&densitate comspicua . Planetarii Quod ad planetarum coIoresattia colores fi. net , similiter dicendum, non inessectitia. eis veros colores, sed luce variem
discatam,qus in quibusdam ad unii,
in alijs ad alium colorem videatur accedere. Eam autem modificatione prouenire,partim ex diuersa eorum a Sole distatia, partim ex maiori minori ve eorundem raritate: haec enim in causa sunt, ut nec omnes planetae
similiter lucem ab eo hauriant, nec eode pacto ad nos repercussum sple-dorem vibrent. Sed enim & varia a Dfectio med ij, pet quod species ad oculum traiiciuntur, aduentitios colores syderib. a lingit. Constat enim, multum ad id referre aerem seret . u. . aut nubilum, aut ex utroq. mistum. Quin vero nec semper stellae octaui Orbis eodem prorsus quo sunt loco inobis apparent, ob dissultationem radiorum ab una parte medi I ad aliam ferientium. Tantum momentii in medio est . . Illud hic etiam aduerte. non satis inter Astrolo os conuenire de coloribus, quos pranetas accommodant: ut constant ex ijs,quae scripsit uterq.
Mirandula, alter tiro. contra Astrol. c. I alter lib. I .de exam. van .c 8.L
ge hae de re disserenteni Aegidium Elidi et Hex. c. 3s Quod spectat ad calorem, frigus, alias l. primas qualitates, vel ex Primis tantum oriundas, quas Astrologi suderibus ascribunt , dicendum:
eas non ait: ctu. sed effectu, non to maliter . sed virtute duntaxat et scO- petere. Nec uem stellis in pallum va. IIui I at calii, cum neque alimcnto a Durandoq. i. M. Alberto ead. dist.
no in Comment. Eiusdem cap. qui locum illum ita interpretatur, ut nomine firmamenti intelligatur cflumstellatum, supra quod perhibeantur esse aquae, id est, nonus & decimus orbis. aquae similitudinem referentes'. quia undique translucidi sunt, Q nec ullam in se stellam habent: vel Ita, ut per firmamentum designetur aer, utrumlibet enim significat vo . Alia expolcabulum Hebraeum Risηulah. id est, sitio. extensio, siue expans Q sicque dicatur Deus secreuisse aquas pluuias ab aquis inferioribus. Quam inrerpre- Lege Diu. .
rationem amplectiantur D. Aug.li. 2. Th. l. p. q. de Gen.adlit. cap. 4. Ruper t. in 1. lib. 63.ar. 1. de de Trinit. & eius ope r. capit. 22. D. I. Eugub.
Hieron. in epist .s3. quam scripsit ad in a. c. G I Oceanum.
Vtrumnd materia caelestis, ct βλlunaris inter se specie di-