장음표시 사용
91쪽
placi ) materiam coeli cum materia
inferiorum corporum specie conuenire. Ita sensi Trismegillus. Empedocles, Heraclitus, Thales Milesius. Xenophanes , Anaximander, Xenocrates. Anaaimenes, Plato, de alij, qui ante Aristotelem de natura disseruerunt. In eandem postea tuere seni etiam Avicenna lib. t .suae sustici
cap 3. D. Bona uentura in z. d. I a. q. I.
Oe hamus in x. q. . Aegidius in 1. d. q. & in opus c. de mat. coeli,aliique non pauci I. Argum. Probatur vero haec opinio hisce argumentis: In quolibet causarum
genere datur una prima causa, ultra quam excurrere in uel tigando non liceat; ut demonstrat Aristo t. Σ. bl
taph. capit. 6. igitur in genere causae materialis deueni edum est ad unam materiam primam. Hoc autem fieri nequit, si coelesiis & sublunaris materia specie dilimguantur; iam enim non una dabitur materia, sed plures: c non est igitur putandum , materias inter se specie diiserte. Confirmatur arguinetum: quia sicu test unus duntaxat purus actus; ita oportet unam. Lantummodo puram potentiam in natura rerum existere.
x. Argum. Deinde, ut est apud Aristot. 7. M taph. c. I 3. tex. 49 Omnis distinctio fit per aliquem actum : sed materia coeli, & materia mundi inferioris ,
cum sint purae potentiae, nullum sibi actum vendicant mon possunt igitarrraeoccu- inter se specie differre. Ouod si qui- patio. spiam occurrat, Aristotelem docere omnem distinctionem fieri per M: vel intrinsecum, quo pacto 4 distinguuntur ea quae ex materia, &forma constant; vel extrinsecum,
quomodo coelassis & sublunaris materia inter se disserunt, nimirum A serentia sit amas,habebunt utique sasta essentia aliquem actum, atque adeo non erunt purae potentiae.
Praeterea: Si duplex esset materia 3 . Argua
secundum speciem, cum viraque P
rem nobilitatem sortiri non posset
sunt enim species veluti numeri . t Gste Ari l l .li b. 8. Metaph. cap. 3. tex. lo.)sequeretur earum unam altera perscructiorem esse: hoc autem fieri non potest: ergo neque illud. Probatur asias sumptio: tum quia pura potentia a puro actu maxime distat, tanquam unum extremum ab alio: tum quia materia illa, quae excellentioris notaresset, non recte diceretur prope nihili siquidem longius distaret a nihilo, quam ea quae esset deterior, cui tamen D. Augustinus indiscriminatim ac simpliciter materiam vocet prope nihil sic enim ait lib. I a. Conis
Item : Si Deus sublunarem ali- 4.Argum. quam formam cum materia, coelest hconiungat, fiet ex iis unum qui
piam pergo utraque materia sorti tur unam specie rationem. Antecedens ostenditur. quia ex pura potentia, &puro actu suapte natura fit unum .
Consecutio inde patet: quia si mate-D ria coelestis & sublunaris forma : avnius compositi naturam coalescant. iam utraque materia eundem specie
transcendentem respectum habebit, eundemque ordinem ad formas. Ex quo sequitur. utramque sub eadem specie contineri . Accedit commune illud argumen s. Arguntatum: Res no sunt a Philosophis abnque necessitate multiplicandae: sed nulla necessitas cogitasserere, mate- per sermas, ad quas reseruntur: quod E riam coelestem , S: in seriorem esie,
non adtim trationem potet aiae. Sic
urgent aduersarii: Quaelibet duae species diu ei sis habent intrinsecas, deessentiales disterentias , quibus &renus contrahant,& inter se mutuo dissideant: ergo s p relictae materiae specie distinguuntur, aliquam im trinsecam & essentia Iem di flaretiam obtinebunt. Quare cum omius d: L. 1 pecie diuisas: rectius ergo philosophantur, qui utramque sub una specie collocant. Probatur minor: Praeci ptii quia necessitas ac praecipua ratio, sundamen quae ab aduersarijs affertur, est ea, tum oppoquam a coelestium corporum i ncor- siae op
ruptibili late ducunt. Aiunt enim,in- nionis.
corruptibilitatem. quam alioqui ratara esse 1 olunt, defendi non posse ab
92쪽
uiamcnti. ab iis,qui coelo,& inferioribus eandem tribuum materiam: Propterea quod si utrobique eadem inateria sit, idem erit viro Dique communis a petitus ad easdem formas ; sicque materia ignis appetet formam lunς, materia lunae formam ignis. Ex quo sequitur transmutatio subiecti, &mutua formarum vicissitudo in vir que materia, at ue adeo coelestiumlphaerarum di solutio. At quod haec ratio non concludat. probatur: quia Besto coelestes orbes ex eadem mat ria componantur, non continuis sequitur, eos possedis tui; si constentiorma, quae vagum mater me appetitum refrenet, nec sinat materiam recipere qualitates interitus effectrices : qualem formam putandum est esse eam,ex qua c*lestes globi compacti sunt. Quo sane modo,aut pe finiti, D. Aug. libί. de Gen. ad lit.c. I .cum daemones corpore praeditos C fecisset, eos tamen ab interitu liberauit; aiens, prsualere in eis naturam
ad agendum , quam ad patiendum
Denique huiusce opinionis d sensores,ut aequiori iudicio causam tueantur , a Philosophia ad Theol giam prouocant, nitunturq; altria re, suam hanc politionem magis esse consentaneam diuinae historiae i. Genes. ubi, dum ea, quae prima die Dcreata sunt, commemorantur, illis nempe verbis: In principio ere
nit Deus coelum 1er me terra amem erat manu vacua , γ tenebra erant
Iuperfacie in piratus Domini ferebatur super aquas non fit metio nisi trium corporum : nimirum coeli, quo nomine videtur cinium Empyleu designari; deinde terrae,& aquarum . seu abyssi. Itaque prima die, ut ex ipso ni storiae contextu licet colligere, totum spatium a terra via sue ad coelum Empureum abyssis,
id est,aquarum immen sitate occupatum fuit. Tum die sequenti dicitur Deus condidi ste firmamentum, eiusque interiectu secreuisse aquas ab a quis. Quare non Ex alia,quam ex illa aquarum mat ia, videtur Dcus inpagcri corPorum a terra usquc
ad Empi reum coelum efformasse. Pro quo faciunt verba illa, Spiritus
dicant Diuini Spiritus quasi artificis curam . aquis,tanqua in materiare
qua opus moliebatur. in sidentem ac velut incubantem. Vnde S in alia versione legitur: viri ut Damini incubabar aquis. Itaque D Augustin. lib. t .super Gen .contra Manicia. cap. 7.&lib. ix.conscis capit. 2 o. asserit. Deum ex eadem materia coelum de terram fabricasse. Et Theodoretus, uaest. ii. in Gen. ait, ex aquarum
uida substantia compositum fuisse Coelum Denique Patres communi voce coelestis & inferioris mundi materiam unam esse inquiunt: Ambrosius, Damascenus, Basilius , Gregorius Nys. Chrysostomus,Hi ronymus, Beda, Strabo. Hippolytus , Seuerianus, Alcvinus, Rabba nus, quos sequitur Magi iter Sent. in .d. I .capit. I. Non e it ergo a flerendum , materiam coelestem di ferre specie a materia inferiorum
Opinio eorum, qui materiam earlessem, sublunarem Decie diuinguunt.
tiani permulti e nobilissimis scholasticae Theologiae professorsebus acerrime tuentur. D. Tho. I. p.q. 66.art. a. ibidem Caiet. Alensis 1. p. qua . 6 . mcin b. 2. Henricus Quodl. 4.q. 16. Richardus in a. d. I 2. q. d. quo
loco pro se assert Rabbi Moysem rHispalensis eadem dist. itcnaque C
preolus q I .ari. I. Hemaeus in tracti E cemateria coel 1, q. 3. Ferraiiensis 3. contra Gent.ca P io. Maior I. huius operis,q 3. Alea an der I. natri v. cap. is. Idem etiam sentire videtur Boratius in lib. de Trinit. & Dion usius . cap. de diu. nom.quem D. Thomas 1. sent. d. l . q. I .art. 2. hac in re. ut sis realias. Aristotelis doctrinam fecitum suille ait. Q od ergo materia Orbium coele.
93쪽
nium a materia inferioris mundi specie d muleat, hunc in modum stenditur: Materiae, cum ad formas respectu transcendenti referantur,
necessario per cas distingui debent; non quidem secundum cuiusque naturam praecise spectatas sic enim materia Elemcntaris, quae complures formas specie di itinctas respicit, non potiet este unus speciei se is
cunctum diuertum in tormandi m dum : atqui is modus in materia e Plesti & sublunari non idem est; cum illa in dissolubili, haec diliis lubilin xu informetur: nccetiario igitur hsemateria ab illa specie disiungitur.
Secundo, idem confirmatur hac ratione, quaepta putrin est, ac pene totum lia: us sententiae fundamentum si lectis & inferioris mundi materia elusaem essent sp ciet, sequeretur,celum suapte natura caducum ei Iur noc aurem falsum
eli: ergo & illud. Assumptio, etsi
aquil idam negetur, ait ruitur t mcn, Probat urnue ab Aristo t. hoc in lib. c.I. a to. 2o. de a nobis etiarn suo
loco illustrabitur. Maior propositio siue consecutio suadetur: quia si
praedictae materiae in unam speciem conuenirent, haberet irrateria cst
his ordinem ad easdem formas, ad quas sublunaris, inessetque utrique Communis priuatio & desiderium omnium sormarum: atqui ex priuatione .rmae, ut Philolophi communi asta cludocent, corruptibiliatas sequitur: cisset igitur cflum corruptibile.
Huic argumento occurrunt Aduellara1: tunc ibium priuat ionem se appetitum aliarum formarum in materia dari, euin ca non possidetur ab aliqua forina, quae ceteras in se vi tute sine eminenter cohibeat, quaeque omnem matellae appetitioncm
expleat: quo pacto, inquiunt, sese habeat forma ccestis, quaecum ad
omnes inferiores sormas producen das vim N concursum pnaestet, ne, cellario eas omnes in se virtute co-tinet. Verum haec responsio non satisfacit. Primiain. quia forma orbis Lunae non cuntia et virtute la . . s. O
A mas superiorum orbium,ut planumeli. Quo fit,ut forma Lunae nec iam
suae materiae appetitum exhauriat, nec omnem aliarum sormarum priuationem remoueat. unde sequinar,o: bem Lunae cum Mercurio, I ue, aut Sole comparatum, corruptibilem esse, siquidem illius materia
potest horum corporum sormas recipere : quas non recipiet,nisi prius suam intereundo deponat. Quin Lege Diit.
B etiam nec omnium inferiorum com G. I. p. q. porum formaes cstum eminenter . 4.ar. 2. Dunibet; sed eas tantum, quas propria ran. in l. d. vi, ut princi valis earum cauta, valet 36. q. 2. Caproducere noc enim Theoloῖi in preo. ita Peo, quod aliud eminenter continere I .art. I.
dicitur, requirunt: at inter huiusmodi formas saltem an inaae pers ctorum animalium nequaquam c sentur I cum excepta rationali, quae a Deo creatur principalis earunt si causa sint alia animamia, ut suo loco patebit.
Hoc igitur amisso praesidio, ad a- Alia resp5liud se recipiunt aduersariae partis sio Adue
defensores contendentes, eam dian. sariorum. taxat materiam alterius formae pri- . irationi obnoxiam esse, quae subestiorinae habenti contrarium ser:namauit m csti contrarium non habere, ut proximo c. tex. 1 o. iocuit Aristoteles. Sed neque adhuc vim argumen- Que etiaD ti euadunt. Nam siue materia csti rei alitur. occupata sita forma habente, siue anon habcnte contrarium; si tamen ponatur, eiusdem egie rationis cum Aristo t. s. sublunari, necestitio crit apta nata Met. texta ad inseriores formas suscipiendas : 22. & i natque ita, dum eis camem, earum noli r. Phyhabebit priuationem: si quidem pri- sic. l. I. c. s. uatio non est aliud, quam negatio q. 6. art. I. formae in subiecto apto. Persis sum tamen Aduersarii, re- Aduersa E spondentque: hoc argumento solum riorum reconfici. dari in materia Hii polen- pugnatia.. Nam remotam ad alias formas. non vero proximam, ex qua duntaxat corruptio existit: tale autem pote tiam remotam materis naturam eius a inclinationem ad alias formas; quae . Lautamen per nexum formae non ii hemis contrarium eit impedita, ne
possit in actum egredi , re ipsa
94쪽
eiusnodi sol as suscipiendo. P A
tentiam autem proximarn vocari eandem propensiouem nihilo impeditam, qualem habet maletia a ris ad sormam ignis; cuius aeris
forma. cum neutiquam tinti Mat in agressum qualitatum sibi aduersantium, quibus ignis generatum: sit ita, ut in eius materia insit completa priuatio& potentia proxima ad formam igitis,ceterasque formas ln-NihII prs seriorum corporum . Sed quod hςc B
citi solutio non diluat argumentum, ex eo probatur: quia minime congruit, ut natura una ex parie tribuat incli- nationem & appetitum ad aliquem actum,& ex altera parte expletioni talis appetitus obstaculum ponat: iam etenim ea potentia frustra Lege Hen esset. Nec ossi cat,quod materia cortic. Gand. porum beatorum per dotem immor Quodsi . 9, talitatis ui pedita erit, ne formasa - q. I s. Pal. i lias queat recipere: quandoquidem C d. q. q. id non ad aliquod naturae donum, 2. Capri se sed ad supernaturale beneficium ,&Did. artis. illius status praerogatiuam resere ad argum . dum erit.
tra Get. ARTICVLVS III. OP. 86. Qira Nonis dissilurio. DRopositis ad utramque contro. I uersiae partem at umentis, quid Dnobis statuendunt videatur, dupli-
r. allei tio. ci assertione exponemus . I CL haec elio: Secundum Peripateticam coetrinam dicendum est, materiam coelestem dister re specie a sublunari. Hanc probant testimonia Aristotimulus in locis. Nam i .de ortu&inter cap. 6. text. 43. docet. ea tantum in materia conuenire, quae in se mutuo agunt vicissim q. transmutantur suod etiam inculcat cap. 7. eiusdem EIib. text. 33. &sq. dc capit. IO. text. 8 . Constat vero , inter coelestia de inferiora corpora non dari actio nem do pastionem reciprocam. Praeterea 8. Metaph. cap. q. text. Q. ait,rnsus Zan 's Baturalibus perpetuis fom
tisse non se materiam , aut non talem, quatis ιn rebus ea eis reperitur. Et lib. Id. eiusdem operi s.cap. 2. text. io. di
sertis verbis assimat, quasempiterna
Secunda assertio: In utramq; par- 1. assertio tem probabi te est , materiam Loel
nem specie distingui vel non distin
guia sublunari. Hanc assertionem probant primi & secundi articuli ra .
tiones,quas qui aequo se attento animo expenderit .paria fere momenta, uti nobis videtur , habere iudic bit . Nos tamen in decursu nostrarum Commentationum in Aristotelem, cuius doctrinam. saltem
cum ςqua probabilita e defendi potest, pi ofitemur,decrevimus eam parrem tueri, luς prs dictas materias inter se specie disiu agit: ne,cum de huiuscemodi distinctione mentio inciderit, quod non raia, accidit, cog mur ambiguitate sententiae nos ad utramque partem accommodare.
Qua via progrediendum si ijs , qui m
ieriam coelestem a mareνιa inferi ras mundis cie diseraminant.
b Orto ad maiorem illustratione
huius sententiae, cui adstipulamur, nonnulla diligenter anima uertenda erunt. Quorum primum sit: Cum essentia materiae in ordinepotemiave, siue respcctu transce denti ad formas consistat, eas materias specie inter se conuenire, quae easdem formas respiciunt, seu quod
eodem recidit qus easdem formas
suapte natura induere possunt: quae vero aliter se habent, specie diste re . Unde collige, non modo coel nena materiam a sublunari specie disi ingui, sed omnes sublunares sub una infima specie contineri. Sicut enim, materia coeli nullam inseri rum corporum formam suscipere Potest: ita nulla forma est in ins rioribus corporibus, quam horum materia subinde non admittat, ut ex mutua ipsorum tras mutatione per- Occupa.
95쪽
in mundo inserῖori tam multae for-- A ria in se recipiat seuerique; ex stmae specia distinctae reperiuntur Etenim materiae identitas & discrimen, ut ad initium et .art. disputat,
mus, non debent sumi ex sormis spe. D ctatis in septςci se, sed secundu mo-- dum informandi: qui in cunctis ita mis interioribus unus secundus ciem est,quatenus omnes dissolubili nexu separabiliterve informanti obiectio. i Erit tamen qui ira opponata si distinctio materiς esset petenda a sor- Bmis secundum modum, quo in B mant; etiam distinctio sormarum esset desumenda a materia secundum modum, quo recipit sotietque so
mas: quandoquidem, ut materiar spicit Qtinam .ita forma materiam.
At quod formarum distinctio non
eo pacto a materia accipiatur, ex eo ostenditur: quia materia sublunaris, ut est unius speciei, ita vendicat sibi unum specie modum,quoomnes in- Cin feriores formas recipit. Quare, si , materia secundum talem modum
spectata formae in seriores speciem distinctionemque sortirentia , Omnes in eandem infimam speciem
Resp. G- Huic obiectioni respondet Ca
eodem pacto, quo ad hoc, sese rem habere in materi a, & in forma; quia, cum forma sit actus, no pendet eius Ddistinctio a potentia, siue amodo potentiae, licet distinctio ipsius potentia , quae ignobilioris entitatis ell, pendeat a torma actuque secundum Praedictum modum. Haec responsio non satis facit. Nam cum materia &. forma sint relata transcendentia
mutua; sicuti illa ab hac, ita haec ab illa, siue in ordine ad illam di itinctionem capiat oportet. Aliter ergo occurreduin. videlicet: formas su, EResp. ve- lunares distingui specie per ordi-ra. nem ad materiam sublunarem,consideratam secundum modum recipiendi Quendique ipsas,qui modus in tot species diuiditur, in quot sommae ipsae. Cuius rei illud est epotest
argumentum: Quod,ut quaeque so
ma sublunarisa alia secundum speciem di ilinguitur, ita ut illam Inate- diuersum temperamentum S dispositiones, quae quidem se habent ex
Parte materiae . quatenus earum interuentu fit habilis aptaque ad recipiendas sormas. Deinde, ut institutum circa dist nctione inferioris &superioris materiae persequamur, illud est etiam prae oculis habendum : non ex priuatione & appetitu cuiusque rommae, sed eius tantum,quae specie dissert ab ea, quam materia possidet, comi et ibilitatem argui: sicut enim materia formam , quam possidet , non nisi accessu alterius specie dinsuentis abiicit, & agens natiarat non nisi serinam specie distinctam ab ea, qua materia in sermata est, in
materiam inducere conatur, ut experientia ipsa docet: ita quod coniectarium est sela priuatio se ae
specie diuersae interitum rei molitur, ac proinde ex ea dutarat rei dis selubilitatem deprehendere licebit. Ex quo patet, quamuis unius coeli materia alterius ibrinae cςlestis priuationem haberet; si tamen cori stia corpora eiusdem essent speciei. non inde recte ar3uendum , coelum caducum esse 5 aliquando interiturum: cum sola priuatio se ae sp eie dii serentis malefica fit. solaque agens naturale ad rei commmae corruptionem invitet. Tertio nec illud est praetereundum: etiam inter eos, qui materiam coeli a materia horum inferiorum specie distinsuunt, controuersiam versari, num in omnibus corporibus cslestibus eadem sit specie materia,
an non λ Partem affirmativam amplexus est Capi eol. 2 sent.dist. Ia.q. uni c. artici. Hispalensis ibi. &-ncin. . Metaph. q io. Quibus illud poti stimum fauet argumentu: quod sicuti modus inserinandi separabiliter, qui conuenit sormis sub co testibus , est unus secundum speciem infimam; ita modus inso andi inseparabiliter , qui cslestibus rmis competit: cum par utrobique ratione utrat. Addunt praeterea, nos equi in hac positione, materiam
96쪽
unius coeli expetere se a m alte- Arius, aut esse in potentia ad illam :quia potentia, inquiunt, S appeti-
. tus materiae cuiusque orbis a suasorma omnino expletur. Aduersa. ria tamen sententia verior est,quam asserit M Alberi. in tract.de q. cori
bib.q. x.&alij. Nam si eorum materia unius mi et speciei, necessario materia orbis Lunae respiceiet non Bmodo suam serinam, sed etiam sermo aliorum orbium, haberet q. ilia Iarum priuationem : siquidem potentia eadem specie eundem specie terminum sortitur. Quare cum se inae globorum Hlelbu inter se specie dii linguantur, ut suo loco ostendemus, equeretur.c qium dissolubile esse.
Resellitur Nec satisfaciunt, qui dicunt, se
quoi unda mam cuiusque orbis satiare appeti- Cresponsio. tum suae materiae. Non enim potentia, qua multos actus specie dis linctos respicit, unius duntaxat possessione expleri valet; cum eo adepto non minus adhuc ad ceteros obtinendos suapte vi inclinetur. Argu- solutiata. metum vero, quod pro aduerso par-
aduersaris te adduximus , facile dissoluerit qui Partis dixerit : ct si modus informandi i parabiliter sit unus specie; modum tamen inseparabiliter informandi Din tot species dii tribui,quot Iunicς-lestes globi. Rationem aute in discriminis esse, quia ibi diuersus in-sormandi modus deprehenditur , ubi sic materia a forma actuatur, ut ab alia forma diuersae speciei inso - mari nequeat; quod praestat quaelibet Arma cfleliis suae materiae. Et entin sic illius capacitatem explet, ut aliam formain specie diuersam in nec desideret, nec suscipere valeat: sed tum forma, qualia materia ex
sua natura inter se mutuo approprietatur.
obiectio . Obijciet tamen aliquis : viderinos ea Parte recidere in sententiam, quam oppugnamus, dum asserimus, qua ualibet cxlellem formam explere suae materiae appetitum Sc capa
Dilutio. citatcin . Sed occurrendum z uOS haudquaquam admittere posse, ullas armamc testem talem appetitum satiare, si eius inateria respiceret simit alias sormas specie discrepates quod in Aduersariorum DP mone, constitue me praedictas materias sub eadem specie, fatendum eli)sed tantummodo asserere, cς testem sorina satiare eiusmodi appetitum, quia eulimitat & circuna scribit, ita ut ad alias formas ulterius non referatur:& quemadmodum ipsa forma aliain materiam actuare nequit ue ita nec materia aliam formam possit indu re,cum sit tantummodo potentia i lis actus. Sane ver5, qubd non Iriare, nee Modus in- sine optima ratione pronunciatum separabilia nobis sit, modum informandi in- ter insor- separabiliter in varias species tri- mandi carbui, ex eo suadetur : quia minime in varias videtur inficiandum, poste a Deo species di- creari orbes cslestes natura sua in- uitatur. dissolubiles, coagmentatos ex forininis & materiis, quae non modo a
sublunaribus, sed a se mutuo specie dissideant. Quo dato,haud dubie admittendum toret, modum inseparabiliter in*rmandi,qui tunc cς testibus Q rmis competeret, ino. unam communem rationem haberet .dissocium iri nihilominus in plures species, pix, cstellium sphaerarum multitudine. At quod i nco eventu esset, fieri que poste Aduersaris concedet, id nos hoc verum statu factum iam
Solutis argumentorum qua primo arti-
NVoc primi articuli argumenia Sol. I. arseta diluamus. Ad primum G pro Opi L. spondemus: et si in nullo ηcnere cau quae cSli
sae detur progressus in intinuum. ut it cm di in Arisboteles loco cit. demonstrat. ro serioremuo porcete tamen in genere causε ni teria spe-terialis venire ad unam materiam cie no di- eo pacto, quo in genere caulae fina- stinguit. lis &eficientis pcruenitur ad ultim una finem, viruinque primum e sciens: ita ut, sicut datur unus finis supccmus singularis, de unum prima
97쪽
sngulare essiciens, a duo omnis fi- Λnis&omne esticiens dependet; ita detur una singularis materia, a qua omnes materiales causs dependeant. Fatendum tamen est , in quolibet composito physico deueniendum csse ad unum , ltimum in genere causae materialis di subiectivae, videlicet ad materiam primam. Argumenti autem confirmatio facile diluetur ab eo, qui dixerit, non eandem esii:
rationem actus puri, de purae poten- Btis. Etenim actus purus,cum omnem
in se cohibeat persectionem , nec specie nec numero multiplicari po- teli: pura vero potentia non ita se habet, ut perspicuum est . Sol. 1. Ad secundum dicendum: materia
superiorem & inferiorem dili inguiser actum extrinsecum , id est, perormas , quas respiciunt ; & peractum intrinsecum metaphysicum, hoc est, per disserentias, quibus con- Cui tuuntur, & quibus materiam incommune contrahunt : quae disserentiae, cum non sint aliud quam o
do, & ipsae mei potentiae ad formam;
ita sunt actus, ut non adimant maleriae rationem purae potentiae, sicuti Lib.l.c s. suit a nobis ' in Phys dictum. q. 3. Ad tertium concessa maiori pro-5Ol.3. positione neganda est minor, & ad
eius confirmationem dicendum: m teriam coelestem praestantiorem en DR sublunari, & hanc longius abcsse
a Deo, quam illam: verum hoc non obstare, quo inimis utraq; inter sit stantias sit quidpiam infimae notet ac prope nihil de longi fine distans a Deo; quatenus nulla substantia est,
quae minus habeat entitatis, quam
materia secundum suum genus spe
Sol. . Ad quartum negandum est , vlla
vi fieri posse , ut materia coelestis Ecum forma sublunari, vel materia sublunaris cum forma coelesti in v-nius compositi naturam conueniant. Non enim ex qualibet forma 8c materia quatum libet lisc sit pura potentia, unum fit: sed ex iis, quae mutuum ad sese ordinem & rei pectum habet.
At neque sublunaris inateria adcintellem formam ordinatur: cum ex
sua natura formam separabiliter informantem sibi ven dicet; neque m teria coelestis sublunarem formam respicit: cum similiter poscat forma, quae inseparabili nexu informet. Ad quintum respondemus. suppo- SOIut. s. 'a incorruptibilitate corporum cς-lestium, neces Iario dicendum,eorum materiam differre specie a materia inferiorum corporum : Sc ad huius i impugnationem negandum , si
materiae lint eiusdem speciei, posse,ilam formam coelestem refrenare appetitum suae materiae ad ceteras formas; ut liquet ex ijs, quae hactenus d steruimus. Videlicet stabili naturae decreto omnis forma, quae actuat materiam alias formas appetentem, neqηit aditum praeclusere extraneis & corruptricibus qualitatibus; atque adeo non est in eius potestate, compositum ab interi tu vindicare. Ad id verb, quod ex D. Augusti nocitatur, dicendum: eam senistentiam, quae angelos vel daemones concretione corporum praeditos s ciebat,euanuisse iam, nec in Theologorum scholis pdmitti: imo nec tutam videri post Concilium Latera-nense secundum. Nam cap. Firmiter, de summa Trin.&fide Cathol. statuit Concilium, Deum ab initio temporis utramque de nihilo condidisse creaturam , spiritualem &corporalem, angelicam videlicet&corpore constitutam. Quibus verbis angelica natura spiritualis vocatur, distinguiturq; a corporea. Nec vero D. August. ex suo sensu daemoni bus corpus dedit, sed ex Platonicae
scholae dogmate: ut interpretatur D.
in a.d. 8. q. i. & plerique alii schol si icae Theologiae proscssores. sol. vlt. Ad ultimum dicendum : etsi mul- Quod De ii nobiles Theologi locum illum Ge no creavenes ut in argumento dicitur, enam rit mundurent; ab alijs tamen secus explicari, per intem aientibus, nec totum illud intersti- ualla tepotium, quod a terra ad coelum Empy- rum,sed si- reum porrigebatur, aquis obsessium mul, putat Disse, neque Deum e materia aqua- D Aug. l. q. rum coelelies globos est rinasie: sed de Gen. ad iam coelestia , quam elementaria lit. ac 2k.
98쪽
M. Alb. I. corpora, e quibus nunc constat uni- AP. sum. tra. uersum , eodem puncto tem horis XI. Ru. Αο. condidis te. Itaque diuinam hist Philo Iud. riam nomine coeli totum coelestem in li. de al- orbem designasse: nomine terrae &Ieg. Caiet. aquarum, quasi in summa, inferioreaci 1.cGe. mundum. Quadere lege D. Thom.
Procopi , disserentem prima partea quq stione a Rus di septuagesimaquarta, & in secunda Mia. distinctione duodecima, ibidemque
alios Doctores . Ad Patrum vero testimonia re- BDondet D. Thom. prima parte quaestione 66. articu l. a. ad I. S in a. sent. distinet. μ. quaest. vnic. artic. 2. Patres eam opinionem non tam asseuerasse, quam ex disciplina Platonis &aliorum Philosophorum , quibus operam dederant, retulisse. Itaque nac in re, quae Scholasticae &Philosophicae palaestrae, magis est propria,
non maiorem habere auctoritatem,
quam dicta Philosophorum, quos Clequuntur; nisi quod ab omni im- sietatis suspicione longissime ab
uni: vel certe fecisse omnium cooporum materiam unam, non unitate infimae speciei, sed unitate ordinis :quo pacto omnia corpora unum sunt in ordine naturae corporeae.
secundi articuli respondendrum sit.
que argumenta , quae pro sententia,quam tuemur,proposita sunt, dissoluamus: quandoquidem utramque controuersiae partem aequa fere probabilitate nixam esse statuimus.
Re P.ad a. Ad primum responderi potest: diuerias illas rationes informandino Eterminare per se i espectum materiae
ad formam; sed accidentario sese habere ad illam , proindeq; non ei inuehere specificae naturae distinctionem. Quod si quis petat, unde
nam materia habeat, ut sit una specie , cum non accipiat unitatem a
formis absolute sumptis; si quidem naspeciet materia ad plures formas
specie distinctas reserturpoccurrendum erit. materiam habere, ut sit una secundum speciem , a sua disterentia specilica . per quam conlis tui tur; in ordine tamen & respectu ad formam, spectatam non absolute de secundum se,sed secundum rationem informandi actuandiq; ip sarta materiam . Quae ratio est unius infimae speciei, i cet sormae inter se specie di tinguantur: sicuti Stratio visibilitatis,qua colores terminant, specificantque potetiam videndi, est unius speciei infimae, quantumlibet colores specie dist erant. Ad secundum cocessa maiori pro. Resp. ad x. Positione neganda est minor, & ad eius probationem diluendam accornmodanda posterior solutio , aiendo : et si materia coeli referatur ad
formas horum inferiorum, non tamen habere eorum priuationem . saltem completam; nec esse ad eas inpotentia proxima. sed remota, ob rationem, quae inibi traditur. Ad cuius confutationem rursus dicendum: nihil mirum esse, quod natuis ira impedierit cohibueritq; materiae coelestis appetitum, ne alias formis re ipsa interdum potiri queat; cum inde non sequatur, eius potentiam& appetitum frustra esse. Neque. n. frustra esse d citur id, quod tametsi in uno , aut pluribus singularibus non exeat in actum. exit tamen in alus; uti in re proposita euenit. Nam v. g. potentia, quam materia orbis Luns obtinet ad formam ignis recipien
99쪽
si esset eorpus misium : quandoquidem deberet agitati motu elementi Praedominantis. Terti O,a loco omnium supremo, qui non minus naturae diuersitatem indicat; nam si cγIum esset elementum, vel ex clamcntis concrctum, neutiquam supra illa
emineret. Quarto,ab actione: cum enim sit commune & uniuersale agens, & in omnia subiecta corpora it si uentem vim spargat, eorumque
mi iliones, alterationes & motuum vicinitudines moderetur . , aequuln est, ut eius sorma, scuti agendi eis-cacitate , ita naturae excellentra , Praeat, ac longe nobilioris notae sit, Quod non quam es ementaris. Privatim vero,
sit ' igneae quod coelestes globi non sint ignei, .subilaus . probat ea ratio : qui cum tanta sit ignis voracitas & acrimonia, unde
Herodotus ignem belluam auidiss-ir a tu inexplebilemque vocat , quae quan tb plura consumi t. tanto foecue is te parit ) si tota coelestis machina ailraq. omnia ex igni coaluius idam pridem torus inferior mundus eorum incendio dc flagrasset praesertim cum Sol,& reliqua sudera adco magna, simulque compacta, &dei sa sint, ut non possint non quam longissime propter magnitudinem, quam acerrime propter densitatem multitudinemque materiae , cuncta urere, S: depopulari. Quod est argumentum Ar illo telis 1. lib. Me Ie Or. cap
Orcurritin primi articuli aram
RAtiones, quae probare nitebaniatur , coelestem subitantiam a sublunaribus non diiserte, sic erunt
Resp. ad i. explicandae. Ad rationem Platoia rationem. nis dicendum est': coelum cadere subaspeetum; num ves Olubta tum cadat, in libro de Anima expende mus. Deinde negandum, quidquid videri & tangi potest constare equattuor elemeniis ; cum terra , etiam in natiuo statu. quantumli-
verruca, de sincera, vidcri possit &
A tangi. quandoquidem splendore Solis perfusa ob opacitatem aspectum terminat, & interuentu siccitatis v. g. aut frigoris tangitur, nec tamen quattuor elementorum permisti
Ad secundam dicendum: in pri- AEd a.
mis ex unitate astectionum, etiam
eiusdem seeciei, non rite neque uniuersim colligi, unitatem specificam naturae substantialis; quamuis ap-B posite colligatur ex assectionibus propriis,& reciprocis: quomodo ex a plitudine ad capessendas disciplinas, irae homini propria & peculiaris est, & in Socrate ac Platone reperitur, apte arguimus conuenientiam formae Socrates, de Platonis secundum speciem. Quod vero attinet ad illa accidentia , quorum in argumento fit mentio concedendum est, compet iC re coelo non quantitatem solum. sed etiam raritatum , se densitatem :vt probat argumentum, docetque Auetroes l. b.de Iubstant. Orbis.c. 2. Nag. Alber. 2.de Coelo traei I. cap. 2.D.Thomas in a. sent. disi. 2.quast.2. artic Σ.& dist. I . quasi I. arti c. 2. .
Colores autem coelo conuenire negamus. cum ii solis misi is corporibus ines id queant: ut dicetur in lib. D de Anima. Itaque coelum color cp Cur in corruleus aut sapphirinus reuera non to appa- imbuit, etsi imbuere videatur ludi- reat color ficato aspectu. Cuius rei .causa est, cmruleus ut aduertit Cardi ualis Contaienus aut sapphilib. s. de Clem. quia lotum hoc com rinus .
pus hinc ad ultimum coelum lon- Item Magis limo tractu susum, speciem subit lig. exercidensitatis; eo quod distantia reprae- 66. &fo. sentat visui multas partes, alias su- in Card. pra alias per longitudinem disposi-E tas, in linea visuali: ita ut eadem sit ratio visionis in corpore raro pr ductae in longum, & eiusdem in e
dem corpore condensato. & in bi uitatem coeunte. Sic igitur totum hoc spacium,alioqui pellucidii, quia praedicto modo quasi Opacum redditur . terminum quendam Oiseri, in quo figitur visus: admistioq. illa tu
.minis In opaco colorem caeruleumi refert,
100쪽
resere , quἰ tomen non est verus co- Alor, sed apparens,id est, lux certa ratione attemperata sese obtutui nostro exhibens. Richaidus in 1. d. Iq.
circa 3. pii q c. probabile existimat, id, quod videmus este tum crystallinum, affectu tum propria, tum Solis & aliorum Astro tu luce: quae ideo visum terminet. quod hoc cς tu paulo densius sit, quam reliquae Partes . non stellatae orbium inferiorum: vel esse partes non stellatas omni uinor- Bbi uin,p: dicta luce.&densitate comspicuas . Planetarii Quod ad planetarum coIores attia ςolores si. net, s: militer dicendum , non inessectit ι; . eis veros colores, sed luce variem
discatam, quq in quibusdam ad unu,
in alijs ad alium colorem videatur accedere. Eam autem modificatione prouenire, partim ex diuersa eorum a Sole distatia, partim ex maiori minori ve eorundem raritate: haec enim alta causa sunt, ut nec omnes planetae
similiter lucem ab eo hauriant, nec eode pacto ad nos repercussum sple-dorem vibrent. Sed enim & varia a D sectio media, pen quod species ad oculum traijciuntur, aduentitios colores syderib. affligit. Constat enim, multum ad id referre aerem serenu . . aut nubilum, aut ex utroq. mistum. Quin vero nec semper stellae octauior bis eodem prorsus quo sunt loco . nobis apparent, ob distultationem radiorum ab una parte me ad aliam ferientium. Tantum momenti in medio eit . . Illud hic etiam aduerte. non satis inter Ali rologos conuenire de coloribus, quos planetis accommodant: ut constant ex iis,quaescripsit uterq.
pe hac de re disserentem Aegidium lsib. 2 Hex c. s. Quod spectat ad calorem, frigus, aliasq. primas qualitates, vel ex primis tantum oriundas quas Astrologi suderibus ascribunt , dicendum:
eas non a tinctu. sed effectu, non fo maliter . sed virtute duntaxat eis co- petere. N .item stellis in pallum valmi 1 attrahi, cum neque alimento
egeant, nec si Uerent,rraducere id ad se possent,obs dente viam ignis elemento prope Lur concaua,S insuper traiectum impediente cςlestium corporum soliditate. Ad ultimam respondemus : et si Adulta verba illa I. Gene1. a multis insigni Exponia alictoritate Patribus, ut in argumen- tur locus to retulimus, intelligantur: ab alios I. Gen. tamen, quorum sententia verisimiatior habetur, secus exponi; ut a D.
no in C milient. eiusdem cap. qui locum illum ita interpretatur, ut nomine firmamenti intelligatur cς lumstella tuni, supra quod perhibeantur esse aquae, id est, nonus & decimus orbis. aquae similitudinem referentes'. quia undique translucidi sunt, nec ullam in se stellam habent: velata, ut per firmamentum designetur aer, utrumlibet enim significat vo . Alia expo cabulum Hebraeum id est, sitio. exiensio, siue expans Q sicque dic
tur Deus f ecreuisse aquas pluuias ab aquis inferioribus. Quam interpre- Lege Diu. . tationem amplectuntur D. Aug.li. 2. Th. l. p. q. de Gen. ad lit. cap. q. Ruper t. in ta lib. 6 a. ar. 2. Ac de Trinit. &eius oper. capit. 22. D. 3. Eugub. Hieron. in epist. ἴ3. quam scripsit ad in a. c. GR. .