장음표시 사용
191쪽
A rum numero erant hostibus inseriores. & sine perspicere nemo non potuit , id factum esse diuinitus . nam ut omittamus id, quod de commutarione venti supra memorauimus,tam ingentem classem , tam longam nauigationem, ea anni tempestate ,ita breui temporis interuallo conficere potuisse, egressuin fuisse hostem ad Christianos lacesiundos, cum alioqui domi suae tutus eisse posset, animaduersione plane dignum videtur . Sed piratam, qui ad Claristianam classem explorandam venerat,salso retulisse, ad L X. triremes nostras retrorsum nauigationem inte dille , sicuti Christianis quoque fuerat renunciatum , e Turcarum classe totidem rothratas naues ad Orientem recellisse,id essecit, ut progredi,signaq. contare, mutuo, sed nostris fausto errore decepti utrinque B non dubitarint. Diuino pGterea consilio factum, ut bene mane hostem
eo loci nostri prospectarent.nam S: eis fuit otium se se ad pugna instrue-di. perflaiendi q. victoriam, & natura loci quantam maxima optare ρο- riuilent,rei bene gerendae praebuit facultatem. Sinus ille Ionii maris ad Naupactum, ubi res gesta est, theatri speciem praebens intuentibus, in circuitu patet amplius C C L. mil. oris ad XXV. millia passuum inter se distantibus. ab ortu Solis ora Peloponnesi,&Aetoliae montibus cingitur a meridie Zacynthum insulam, ab occasu Cephaleniam, S: Leucadem respicit. Qua in orientem spectat, nulle sere passus procul a continenti, tres eminent scopuli, nunc CorZulares insulae, Echinadae olim appellabantur. Sive quod praeacuti illi scopuli spinosi echini formam referant, C siue quod ibi echinus pilcis sutrumq. enim verum est) copiose a piscatoribus capiatur. Sed nomen antea sere ignotum,& obseurum celebris haec
Ceterum victores duces, ac milites ad Petalam portum recepti, inter se mirifice gratulantur, alter alterius egregia facinora meritis extollunt laudibus: omne' singulari laetitia supinas manus ad caelum tendentes. Omnipotenti Deo rerum bene gestarum auctori summas laudes, & qua maximas possunt gratias agunt, qui se tantae victoriae compotes secisset. eamq. P II obsecrationibus, ac pietati secundum Deum acceptam roserentes quae liberi parentibus debet,ea se illi debere profitentur . Mox ad
eum,& ad alios Principes de rebus gestis nuncios cum litteris decernunt. I, Ad Pontificem Ausitriacus Ferdinandum Carrillum,Plegi Comitem, Columna vero Prosperum affinem ac gentilem suum, & Maturinum R magasiiu, Ieroselymitant Ordinis militem insigne, cum vexillo hostium ducibus erepto legauerunt . Interea vero nostri curandis Lucijs, praedae diuidendae,reficiendisq. viribus intenti, per aliquot dies aduersis fluctibus impediti in illis portubus substitere.
192쪽
Carserum hostium , & captarum triremium
- A seruntur eo die triginta sere hostium millia.s i nobiliores duces, & trierarchae omnes, pars caesi, pars capti fiant, praeter Portaum Bassam, eius'. filium ,-Lucialium,quibuscum alij pauci , ut dixi. imus, fugam arripuerunt. Recensendis captiuis, i s qui vivi in potestatem nostroru venerunt, in parti-M - - -- cione quidem przeda: tria millia quadringenti, &octoginta sex inuenti sunt. sed multo plures priuatim occultati, qui in B
communem sortem non Venerunt. Inter alios complures primarios duces ac milites, capti sunt duo fili j Alis Bassae, ex Se mi sorore suscepti,
Amathes decem de octo, alter tredecim annos natus, Mahemetes appellatus. Ad quindecim millia Christianorum, quos superioribus annis barbni captiuos fecerant, iunt in libertatem vindicata. Ex nostris,censa habito, septem millia quingenti sexaginta sex desiderati sunt. Et eorum magna pars Veneti . quattuor namq. millia, & quingenti ex ijs pugna tes cecidere: in quibus complures clari viri, ducesq. fortissimi. ut praeter Augustinum Barbadicum, & alios, quos supra memorauimus, Benedictus Superantius, Vincensius Quirinus, Ioannes Lauretanus,Hieronymus,& Matinus Contarent, Georgius,5 Andreas Barbadici; M. Antonius Lan- Cdus, Antonius Pasqualicus, Franciscus Bonus, Hieronymus Venerius, de alij, quos recensere longum ellet. Eiusdem vero casus, gloriaeq. participes luere nonnulli ex socijs ciuitatibus triremium praefecti clari nominis, ut Io. Baptista Benedictus, Cyprius; Andreas Calcrgus, Cretensis; inclis M-Hieronymus Bylantius, Ascri-uientis; Iacobiis Metius, Dalmata; & Iacobus Tristinus, Vicentinus; qui omnes lingulari fortitudine ad extremum usq. spiritum dimicantes e vi
uis ex cessere. Sed hos, ac ceteros,qui in nostrorum classe mortem obiere , non tam vit hostium perculit,quam ille, pro quo pugnabant, sibi pigneratus est Christus. Credibile nam q. est, qui prius Catholico ritu e pIati, ac culpis omnibus soluti, tunc vero in Deum intuentes , vitam pro Dillius gloria profuderunt, eos eodem tempore Angelorum agmine stipulos triumphantes in cassum euolasse. Tanta enim belli sacri contra sanctae Ecclesiae lios es vis est,ut, quod ex diuinis litteris tradunt auctores boni , vel parum probos,sanctos,& Dei martyres eificiat. ubi vinci salutare, vincere vero gloriosum. Captae sunt centum circiter, & nonaginta hostium partim triremes, partim biremes. quarum centum & triginta erant integrae, eaeq. Omnes
omni commeatus, pretiosae supellectilis, B: armorum genere instructis simae Duiligod by Gorale
193쪽
A sime octoginta, parcim triremes, partim biremes, aut fractae, aut incensae , aut depressae perierunt. triginta vero plus minus in fugam dissipatae. E quadraginta triremibus honorarijs, quae quod nocturni luminis tarant signa , Graeco nomine Phanones appellantur, omnes,una dempta, in Christianorum potestatem peruenerunt. aenea tormenta maioris BD mae CX VI. reperta. minora vero CCLUI. Quae omnia inter foederatos ex lege foederis pro rata parte diuisa sent.
Victoria PIO mirabiliter enunciam Γ; eaq. a.dita, ipse laetus cum alijs immortales Deo gratias agit. Cap. VI.
OC ipse pugnae die, ninaxq. praecedenti, Romae PIVS, quippe qui classes iam prope esse, ut congrederentur , existimaret, multo maiores se in preces dedit. Id ipsiimq.sacrorum hominum in Collegij1, ac Coenobijs per omnes hosce dies faciendum curauit. Vbi in singulas horas Dei famuli erant distributi, ob id assidue Dominum de scantes. neque enim ulla magis eum premebat cura, quam selix, de optatus expeditionis huius euentiis. cuius caussa, tot tanti'. vigilijs, & ieiu-nijs, aetate alioqui devexa , se se affictauerat; ac tot lacrymas prece . prosederat, quibus misericordiam, clementiamq. diuinam in Christi nos inclinans, meruit exaudiri. ac praeterea dignus est habitus, cui Deus licet tantis locorumlinteruallis in Vaticano videlicet, sitis in cubiculis genti, eadem die & hora, qua pugnatum est, victoriam diuinitus indicarit.Vbi cum familiaribus suis,praesertim cum Bartholomaeo BusAtto,aerari j Pontificii Quaestore,grauibus de rebus agens, illis ex improvise relictis, senestram aperuit, oculi'. in caesum sublatis, paulisper fixus ita perstitit: ac speculam subinde claudens, cogitabundus, Butatium intuitus : Non est, inquit, nunc tempus negotiandi. vade ergo, dc Deo Domino gratias age. nam classis nostra cum Turcica congresti hac ipsa hora victoriam retulit. Hoc ille audit statim admirationis plenus abstessit. Sed eundo respiciens, Pontificem ad paruam aram iam genibus prouolutum, iunctis manibus Deo grates agentem vidit. Id vero Butatio
licet mirum videretur, tamen piner domesticos, ac fidos amicos, cum aliquo rem communicare noluit . veritus, ne si minus verum seret visium, de Pontificis exstimatione quicquam detraheretur. Domum igitur prosectus, certo libro eius rei memoriam, diem, horamq. notauit. Cum porro certus de victoria nuncius esset allatus, nullus de visionis eius
dictiq. ventate dubitandi sibi relictus est locus. Idi multis pruindr
194쪽
Cardinalibus, atque alijs principibus vitis ipse Bartholomaeus enarrauit; APontifice praesertim vita functo. Cardinalis quoque Cael ius, se ad Pontificem tunc statim introille,eumq. in genua procumbentem , & Orantem vidisse testabatur. Neq. ita multo post, nempe XII. Kal. Nouembris de re bene gesta PIVS per nuncium Venetijs profectum certior factus est. Cum Ferdinandus Carrillus, & alij ab Austriaco, Columnaq. ad Pontificem legati rectantibus ventis praepediti, Romam citius peruenire non potuissent. Ferunt PIUM saepius demiratum, quod sibi res setius, quam tempus posceret, enunciaretur. quippe qui de felici rerum euentu nihil dubitaret. Hoc igitur nuncio intempesta nocte PlVS accepto, e lectulo statim exiliens, atque ad domesticum sacellum accurrens singularis laetitiae, pa- Bri'. pietatis, S gratiarum actionis indices voces supplex obtulit Deo, rerum bene gestarum auctori: ac Palatinos, & familiares suos omnes euigilare visios, ad eamdem gratiarum actionem excitauit. Orta vero luce, cunctis Patribus ad eum gratulationis caussa venerabundis pariter, ac laetabundis conuolantibus, hilaris limeq. exceptis, & communicata utrinq laetitia, ijs atque alijs quam plurimis comitatus, inde quantas maximas potuit, in Sancti Pctri Basilica, ut par erat, Deo gratias egit: publicasq. ac celebres supplicationes indixit,& obijt. Atque per omnes parochias ijs,qui tam praeclaro bello mortem oppetierat, rite iusta persolui,& eorum egregia facinora, virtute'. publicis orationibus concelebrari curauit. Quin etiam ut tantum diuinae clementiae beneficium, qua par Cerat pietate, Christianus populus perpetuo coleret, ad honorem Dei, eiu . Sanctissimae genitricis Virginis Mariae,cuius potissimum precibus re auxilio tantam se victoriam adeptum esse profitebatur, instituit, ut deinceps in perpetuum Nonis Octodri Commemoratio Sanctae Mariae de Victoria in Ecclesii a Catholica pie recoleretur. ut hoc videlicet exi. mio diuinae benignitatis monumento posterorum animi ad agedas Deo, eiusq. parenti gratias excitati, in eam spem erigerentur , posse nostrae religionis hostes s modo in unum Christianorum sens is, viresq. conueniant) omnino vinci, profligati, deleri q. praesertim si non tam in arm is, quam in ope diuina, uti tunc factum est spes reponatur. peccatorumq. sordibus elutis, purae ad Deum preces effundantur, atque genitricis eius DMatiae subsidium sedulis votis imploretur.
195쪽
Pij V. Pont. Max. Lib. V. 1 8 iCh ristiani Principes de victoria PIO gratulantur , eius'. tum Pontificis, tum victoriae metu Turcae contremiscunt.
stingularem nuncios gratulati, illi secundum Deum, tam insignem victoriam acceptam retulerunt. Mox ubiq. gentium peruulgatur fama, diuino consilio factum, ut eius Pontificatus in ea uacidisset tempora, quibus Ecclesia Dei,Turcarum Christianos diuexantium viribus assiicta, hoc opportuno subsidio vehementer indigebat. ac Pontificis operam usque adeo summo Deo gratam fuisse, ut ea satis extitisset ad lacrosanctam Principum secietatem conciliandam, & ut talis tantaeq. victoriae ipse princeps estet, & auctor. qua de re tum soluta, tum vincta numeris oratione, a cunctis serme praeclari ingenij viris inscriptiones, & elogia passim edita, & tribus nobilioribus linguis ad eius rei memoriam sempite nam ubique terrarum peruulgata. C Ceterum Selymus, sua amissa classe, furore percitus, ut, qui in regno erant suo, Christiani omnes interimerentur , edixit. Quod tamen Deus auertit, Tyranno Per Mahomerum eius consiliarium ex ea mente deducto. Id nempe si fieret, fore, ut non silum Turcae omnes, qui apud Christianos essent, eodem modo petimerentur,verum Galliae quoque Rex, hac immanitate perspecta, veteri pace nihili pensa, una cum ceteris Christianis Principibus,in Turcicum Imperium excidendum c5- spiraret. Illud vero satis constitit, per ide tempus Constantinopoli, tim re perterritos publice Turcas excessisse: & in Asiam confugiente eo res plurimas comportasse. omnes porro,qui Christum olim abnegauerant, apud Turcas tranfugae,pari formidine correpti,iam perfidiam suam ρογD gare, seq. oretenus, non ex animo Christum eierasse. Itaq. abiiciendi Turcicam superstitionem,& ad Christianam distiplinam redeundi tem-eus aduenisse. Quamobrem ipsit Turcae terrore perculsi, amentibusq. similes,se se Christianis submittentes dictitabant: Cum in vestra potes late suerimus, nostri , quaesumus, vos misericordia teneat. Is videlicet hostium animos diuor invaserat,eri. existimationis venerant Christi norum armδ, propter celebrem huius victoriae, Pontificisq.virtutis fama,&eam,qua de ipsius precationum vi conceperant, opinionem sanctitatis.
:mpus Romanorum Imperator Augu- ri Christiani Principes, tam felicem, ac rerum euentum P IO per litteras, de Disiligod by Corale
196쪽
i 8 a De vita , & rebus gestis
Timorem Turcis augebant e caeso ostensa prodigia, quae Ottomanici Aimperi j excidium portendere videbantur . nam Constantinopoli sepra Moscheam. quod olim sancte Sophiae nomine, Deo dicatum , instigne templum fuit J tres lucentissimas Cruces ignea specie, puro, claroq. aethere, apparuisse, fama percrebuerat.ea'. a barbaris pluribus sagittis p titas numquam laedi potuisse. verum celeri motu se se in sublime attollentes , vanos,irrito'. ictus reddidisse . In ipse quoque naualis pugnae confiictu, Christum Redemptorem nostrum, &S S. Apostolos Petrum MPaulum, Angelorum agmine stipatos strictis gladiis Turcis minitantes in sublimi aere constitisse. id vero Turcae ipsi,ut aiunt, eo praelio capti is conspexisse testabatur.quod etiam indicat ipsius praelij affabre adumbrata pictura, quae in Vaticano in aula Regia conspicitur sibiectis histe inscri- Bptionibus:quarum altera id innuere videtur.
Classes oppositae, Turcarum Vna, Christianae so- , cietatis altera, inter PIVM V. Pont. Max. Hispaniarum Regem, Venetam Remp. inito iam scede
re, ingentibus Vtrinque animis concurrunt.
Hostes perpetui Christianae Relig. Turcae, diu
turno victoriarum successii exultates,sibiq. temere
praefidentes, militibus, ducibus, tormentis, omni Gden ique bellico apparatu ad terrorem instructi, ad Echinadas insulas,a communi classe,praelio post hominum memoriam maximo, perspicua diuini spiritus ope profligantur.
His autem ostentis Christiani imperij prolationem, ac Turcarum exitium portendi, hostes quidem sermidabant. Sed tamen siue Christianorum Principum dii sidiis ne dicam, an desidia siue nostris peccatis id emerentibus, neque id factum adhuc videre meruimus, neque barbarorum caecitas ad lucem veritatis, vel signis e caelo missis, amplectem D
At vero,ut ad victricem classem redeamus,victores duces, classis vimbus instauratis, concilium aduocant, Et quid agendum , consultant.
Alii hostilis regni caput Bygantium petendum, alij Naupacteum sinum
M oras, alij alias expeditiones aggrediendas. ac dum victoribus calerent animi, hoste . timor occuparet, bellum sertiter prosequendum siu debant. At cum remigibus sere spoliatae triremes ellent, militum q. napars Duili os by Corale
197쪽
A pars uulnerati, pleriq. decederent, alij decumberent; & qui pugnare possent, uix sex millia superestent; & copiarum, quas praesidio relinqui
oporteret, de commeatus laborarent inopia; tum uel maxime, quod praecipi aret autumnus, hiemis. procellas minaretur, in hiberna redire conitituerunt. eo tamen consilio, ut uere novo, statim in altum prodirent , & coniunctis armis ad insistandos intimos hostium fines, aperto liberoq. mari progrederentur. Interiin uero terra Maximilianus Caesar in Pannonia XX. peditum, equitum uero IV. mill1bus, quae illi foed rati Pruicipes, ut diximus, offerebant, bene suffiilius, bello Selymum urgeret : dc Sarmatae , Moschouitae, Persae, Tartari, aliaeq. Turcis finitimae gentes ad proximas prouincias bello petendas euocati concumrerent : ut terra mariq. undique circuin vallatum, quod P I V S mo- η liebatur, Ottomanicum euerteretur imperium. His igitur constitutis, Austriacus cum regia classe Mellanam, inde Neapolim summis honoribus exceptus concesiit; Venetus intra portus suos continuit se se, Columna triumphans Romam contendit.
Marco Antonio Columnae, deuicta Turcarum
classe,ad Urbem redeunti, PIUS,& Populus
Romanus magnos honores habent.
T quoniam uirtuti honos, & uictoriae triumphus debetur, praesertim cum illud quondam in more,& mihi tuto Senatus, Populi q. Romani positum eo set, ut imperatoribus suis poli deuictos hostes ad Vrbem redeuntibus triumphu decernerent, illosq. honorificentius exciperent, Coluinnae Romam appropinquanti , hanc honoris, & communis laetitiae significationem pro uictoriae magnitudine Romani dare constituerant. Quod genus spectaculi, per multa faecula Romae numquam uisi , dum summa pompa, eximiisq. sumptibus publice curatur, ecce Id minus expedire , statim PIO resertur. tum quod id honoris uni Austriam, summo clauis Imperatori deserti par esse videretur; tum etiam ne Marcus Antonius inde maiorem in inuidiam apud aemulos suos, ut contigit, adducerctur. At uero P I V S, etsi eum unice diligebat, si ummoq. honore dignum existimabat, tamen ne minorem potestatem maiori aequare uideretur, ut moderata illum pompa cohonestarent, ρο-pulo permisit. quod si Vrbem ingrederetur Austriacus, maiores se illi honores habiturum. Romanorum tamen studia quin Columnς ingres-x sum
198쪽
sim triumphali honore, & omnium ordinum eeleberrimo concurse ce- Αlebrarent cohiberi non potuere. Itaque ad XVII. Kal. Ianuar. Capena porta Vrbem ineunti, & Pontificis propinqui,& Magiitratus &alij praeterea summi viri, pontifici aeq. cuitodiae equites obuiam prodiere,atque honorifice salutatum equo ornatistimo insidentem magnifice deduxere. Porta, qua inuectus est, sumptuosius exornata, ad eam erexerant magna trophaea duo, ad quae nonnulli captiui religati cernebantur. supra portam vero hoc positum erat elogium.
Marco Antonio Columnae, Pontificiae classis Praesecto , & de Apostolica Sede, Sociorumq. salute, ac Pop. Rom. dignitate optime merito. AS. P. Q. R.
Coplures porro aliae pastim, praesertim ad veteres arcus,eruditae, bchon rificae legebantur inscriptiones, quibus & partae victariae magnitudo, de Pontificis,& tati Ducis laudes paucis memorabatur. Ubi vero duci pompa coepta est, ducenti circiter captiui coposito ordine Pontificiae fantiliae
vestitu praecedebant: alia porro CLXX. mancipia proxime disposita se . quebantur. hostiumq. spolia hinc inde elata pulcherrimum triumphi spectaculum praebebant. Pontificiae custodiae equitibus, inde Magistratibus ordine dispossitis , grauiter incedentibus, secialis foederis vexilium , aliaq. signa militaria praeserebantur . Columnae latera cingebant Hieronymus, & Michael fiatres Bonelli, Pontificis propinqui . QAd Romanum serum progressis obuia fuit Vrbana militia, in septemdecim distributa cohortes. quae decore instructa, post captiuos incedens egregiam spectantibus reserebat speciem, pompamq. perficiebat . Hoc ordine ad Capitolium , inde ad Vaticanum procellerunt . ibi PIUS Pont plurimis Cardinalibus, alijsq. summis viris inspectantibus, ad deosculandos sacros pedes summittentem se Columnam sustulit, amantissimeq. complexus est. Ille de more ducum rebus ab se gestis breuiter expositis, statim productos captiuos in potestatem PIO tradidit. In iis erat Alis minor filius . nam etsi uterq. perinde, ac si Principum Christianorum liberi essent, commode , ac liberaliter habitus
fuerat; tamen maior ex aegritudine , quae eum sim no priuauerat, de Dinedia coniecerat, Neapoli iam excesserat e vivis.CaptIuos vero PIUS,
partim in domicilio ad id praeparato , partim in Adriani mole sebcustodia condi , ac sumptu publico tam humaniter haberi voluit, ut hospitum potius , quam hostium loco esse viderentur . Gratum inde PIVS Columnae se praebuit; eumq. non modo honorificis extulit verbis , sed copiosa quoque pecunia donauit. At Columnae animus omni auro praecellentior , id non ad priuatum suum Diuitigod by Corale
199쪽
A suum, sed ad publicum referens commodum, eam pecuniam in pauperes puellas collocandas erogauit. Ad ceterorum vero indigentium tenuitatem subleuandam, publicae huius laetitiae caussa PI V S alias pecunias large distribuit.Curatu deinde est in Capitolino Araecaeli templo,magna caeremonia Sacrosanctum Mista sacrificium, pro gratijs agendis diuinae maiestati.Cui rei complures sacri Praesules, de Marcus Antonius ipse, de alij quam plurimi Romani proceres interfuere. ubi sacris tite per clis, postea quam de summa Pontificis virtute, de praestantia sertissimorum ducum, oc militum, ac de insigni parta victoria, Marcus Antonius
Muretus, egregius illius temporis orator, luculenta oratione perorauit, argenteam columellam rostratarum nauium figuris ex argento expressis
B ornatam, B.Virgini Deiparae, eiusdem aedis patronae, Columna singulari pietate dedicauit His autem habendis celebritatibus, tam benigna fauit caeli clementia,ut post hominum memoria per autumnum, aut hiemem sere nulla felicior, vel augustior umquam fuisse diceretur . nam sudo, dc temperato caelo, rosae flores, noueli' fructus de arboribus non modo in Urbe, sed alibi quoque' per Italiam praeter consuetudinem pendebant, ut aspectantibus ubiq. essent admirationi, ac de tam selici rerum successu
Principes tum Christianos, tum Ethnicos in staciale bellum contra Turcas conspirare , PI US omni studio contendit. Cap. IX.
perbos Turcarum animos , eorumq. vires imminuendas valde prodesse , ad Ottomanicumq. I gnum euertendum , magnum inde Christianis aditum aperiri, non ignorabat. Sed cum etiam probe intelligeret, non satis esse vincere, nisi victoria quoque uti victores scirent,ne tam opportuna e manibus D laberetur occasio, omnem, ut aiunt, lapidem mouendum ine existim uiti nam si Turcis ad suas reparandas vires tempus daretur, eos, m lare instaurata classe, reuersuros, dc acceptam cladem ardentius vindicaturos . Hoc igitur ne magno Christianae Reipub.damno, par . ded core contingeret, sed potius ut tantae victoriae fructus quam uberrimos
colligere, saeuissimi q. Tyranni communis hostis regnum socijs animis & armis excindere ne cunctarentur, non modo laederatos, atque
alios Christiani nominis Principes,sed etiam Ethnicos, Ac extremi propererrarum orbis Reges per littera , ac nuncios orabat, & obtestabatur. Q - 3 dc u Dissili od by Cooste
200쪽
dc vero quoniam fieri plerumq. selet, ut res feliciter gestae, magniq.rerum Aapparatus facile multorum animos ad amicitias, ope'. iungendas alli. ciant, omui studio curauit, ut partae victoriae magnitudine diligentius explicata,seciorumq. animi ac viribus ostensis,reliquos principes in eandem belli societatem adscisceret. Itaque ad Mennam Aethiopuni R gem, vulgo Preteiannem appellatum, cuius imperium in Africa Turcis finitimum longe lateq. patet, quiq.se Christianam religionem colere profitetur,& ad Sciecum I homa Petiarum Regem,& alios Orientales Pri cipes, etsi Ethnicos, opibus tamen, ac viribus potentissimos, litteras dedit quaecu alijs in fine huius operis extant)amplis limis verbis. quibus magna partae victoriae momenta, & Christianae classis apparatus reserens , eos tamquam perpetuos Turci ci nominis hostes, ac serme naturales cum il- Blis inimicitias,continentiaq.bella gerentes hortabatur, ut foederatos adiuuarent, admoti . ex diuersis locis exercitibus, communem hostem
ancipiti contentione percellerent. Id si secissent, hostem, qui saepe ianes eorum occupasset, euersum iri: seq. multo plura, quam amisissent,
recuperaturos, & uniuerso terrarum orbi salutem allaturos idq. non modo ad communis salutis su nam an1, sed etiam ad gloriam, ac selicitatem eoru pertinere: qui ubiq. serme gentium regia maiestate, M opibus excellerent.Eas vero litteras PIVS per Sebastianum Lusitaniae Regem,qui Pontificis hortatu suas etiam illis adiunxit, missis peritis viris,ad eos perserendas curauit.
Ceterum PIUS complures triremes in annum insequentem diligenter Cinstrui,ornariq.iussit,atque ingentem colligi pecuniarum vim,fidei Mo- te, Foederis nomine constituto. Et cum humana, tum etiam diuina pso aliorum Pontificum more Apost. indulgentiae praemia concessit ijs, qui uel in hanc iuuandam expeditionem proficiscerentur,vel ipsi bello facultatibus suis opem ferrent.His vero,& alijs parem opem praestantibus aeria
alieni solutionem disserri iussi, litibusq. supersederi. Demum ita multa sunt,quae de hoc sacro bello filiciter gerendo,sapienter constituit, ac firma,sanctaq.Hispanos inter,& Venetos, ei promptissimis animis obsequetes, retinenda concordia, procurauit; ut quam plurimis voluntarijs militibus undique ad eum c on fluentibus, cuncti'. Turcarum hostibus ad eos debellandos concitatis, si coeptis exitus respondisset, a Turcica tyran- Dnade liberam Christianam rempublicam videremus, neque magnis, Ut
saepe fit, periculis, & damnis ab hoste saevissimo nobis illatis,tantopere la