장음표시 사용
161쪽
Pij V. Pont. Max. Lib. IV. 147
A cerauerant, de a sacerdotibus illis alienaverant. eorum partes esse aiebat, ut in rerum diuinarum studia incumberent, non ut regnorum administrationibus se ad miseerent, aut Regibus modum coniugij dc caelibatus, pacis 5e belli facere auderent. Plus ijs rationibus nocituros Regii quam, quod sanctis institutis imbuerent, profuturos. De his, atque alijs tum priuatis, tum publicis in nepotem Regem querelis Resina ipsa libellum, deditteras Lesato dedit ad PIUM perserendas,ut ijs malis occurreret . ac nisi rebus modus fieret,in Castellam,unde venerat serat enim Caroli V. CH
ris soron reuerti constituerat. Sed Reginae querelae, Legatiq. maestitia,qua ex negatis auxilijs prς se serebat,re prolapsam aliqua ex parte restituerunt. Nam Legato squod erat alterum susceptae legationis caput in PII verbis, B ut Margaritam Valesiam Gallorum Regis sororem sibi uxorem adiungeret,Sebastianum vehementer hortante ille demum,ut alicui eius petitioni obsecutus videretur,se in potestate Pontificis futurum pronunciauit; dotis nomine nihil aliud postillans, nisi ut Gallorum Rex cum alijs Christianis Principibus in Turcas belli societatem iniret. Sed praeclare composita consilia longe alium, quam sperabatur, exitum habuere'.
Dum enim haec in Lusitania curantur, Antonius Maria Salutatus, sancti Papuli Episcopus, postea Cardinalis, qui tunc Internuncij Apostolici
munere apud Galliae Regem sungebatur, PIO renunciat, Margaritam fictis sponsalibus Henrico Borbonio, Nauarrae Principi, desponsam esse'. se omnibus rationibus,ne id fieret,obtinente; quod Plo molestissimum C sere non ignoraret. & quoniam ij consanguinitate coniuncti essent in re tio gradu, alijsque rebus praepediti, Catharina Galliae Regina senior petebat, ut eos ad legitimi matrimonij ius PI VS legibus exolueret. Re audita, PIU S aeserrime tulit. negauitque ullum tristiorem nuncium ad se perferri potui fle. haec non modo non placere, sed ne licere quidem.
Henricus enim, licet regio genere ortus, iam inde a puero patris contubernio bellis, de artibus militiae eruditus, missusque in varias expediti nes fortibus factis Gallotum in se animos conuertisset; hanc tamen gloriam opinionum haereticarum labes magnopere Bedabat. Ex matre namque haeretica natus,& inter haereticos educatus, Caluinianoque veneno a teneris imbutus, iam Ingentes in Gallia motus excitauerat. & quamquam
D vulgari quadam opinione hac fieri assiestat'posse videbatur, ut inter Gaulos i plos bene conueniret, haereticique ab infestandis Catholicis deinceps abitinerent, de quod ad res saeculares attinet, Regi Gallorum obtemper, rent, sic, ut regnum illud in pristinum statum restitueretur; verumtamen PI VS, qui secundum Deum iudicabat omnia, rem secus interpret batur . prauitatem videlicet iam expertus eorum, qui Christianissimi nominis splendorem deprauatae religionis seco non mediocriter obscurare conabantur. Itaque non modo in aliam partem accipiebat omnia, sed N x etiam
162쪽
etiam quicquid dicerent refellebat, quid inde mali futurum esset, prospi- Aciens . ac rei dolore aestuans, dc d i uini nonoris studio ardens. laeuam manum , qua de terae loco uti solebat, ad ceruicem admouisse dicitur, & i reiurando firmaste, se capitis sul iacturam fieturum este potius, quam ut Reginae iniqxta petenti morem gereret, & publicae caustae deesset, seque tempe statoni omnem subiturum, ne quibusdam indulgendo malum publicum fieret.
Eiusdem Card. Alexandrini Legatio Gallicana. Cap. X.
E B V S in Lusitania utcumque compositis, regijsque illic animis inter se conciliatis, Legatus Pi I litteris in Galliam deuocatur. quo maximis itineribus per dubios, inlcliolque saltus media hieme cum penaenisset, honorifice acceptus, adeundi Regis potestate facta, PII consilia diligenter exponit. Ac primum nihil esse, quod PlVS, Principes, populiq. Christiani magis expeterent, quam ut Rex eosdem, quos Catholica Ecclesia amicos de inimicos haberet, & societate cum ceteris Regibus inita, arma in Turcas, viretque conuerteret. id si faceret, & se pro Christianissimi nomiius dii nitate, officioquc facturum,& omnia domi, fbriique pacata & tranquil, Capropediem habiturum. Ad haec praeclara veterum pra sertim Galliae Regum instituta, facinoraque commemorat. Quamdiu Reges S. Ecclesiam tutati essent, eos rebus secundis usos este, orbemque terrarum vici rijs de triumphis peragrasse. si qui postea ex ijs consociando se cum Tu cis iram Dei meruissent, nunc Rex vires conferendo cum Christianis db uinam clementiam promereretur. Deinde consilium de sorore Borbonio collocanda vehementer improbauit. PIV M, qui Regem unice diligeret, eum per regalem dignitatem, pcr effusum a Christo sanguinem, per quicquid carum esset, orare, atque obsecrare, ne quid grauius de salute Gallorum, & Regni incolumitate consideret. Deum, hominesq. testificari, vatem se haud inanem futurum ;msi orientem fiammam oppressis. Dset, mox cum nemo auxilio esse pollet, eum nuptialibus hilae facibus co flagraturum . male se rem habere, cum impietati vires adderentur. Vbi esset religionis, studiorumq. dissimilitudo, ibi veram & tutam pacem esse
non posse. etiam atque etiam caueret, ne spe praesentis tranquillitatis,pe petuam tranquillitatem amitterct.tacitas ct occultas inimicitias magis timendas else, quam indictas, & apertas. si cum Lusitano Catholici nominis Principe longe clarissiuno, assinitatem, amicitiamq. iunxisset, id sere
163쪽
Λ Galliae Regi, Regnoq. de ad dignitatem gloriosium, & ad securitatem tutissimum, oc ad reium amplificationem utili stimum. ad eam rem PIUM ad ultorem se . & inter nuncium profiteri.
Illud praeterea PIO, pro Christiana repub. sollicito, magnam suspicionem iniecisse, quod homo inimicus, Catholicae fidei desertor, Aquen- si uin in Gallia Episcopus, dignitatis abrogatione notatus, Constantinopolim legatus e siet. augurari coniectura, eum nihil recte facturum, qui a Catholicae veritatis via declinasset. Quid Venetias tentatum venisset, PIVM sub oratum fuisse. eumque subuereri, ne is vlgendo peruinceret, ut vel pace, induc ijsue inter Venetos Sc Turcas saetis, sociale foedus disturbaretur, vel inita noua aliqua cum Galliarum haereticis societate, B Turcae ad maiorem Christianae reipub. perniciem impellerentur: praesertim bello contra aliquam Catholici Regis ditionem inferendo. Augeri
suspicionem, quod Philippus Sicotius in Gallia haud procul a Rupellanaues aliquot ornare iam instituerat. specie quidem in Indias nuper a Gallis inuentas transinittendi, tantas tamen esse latebras, tantosque animorum recesius, ut quid credi possit, ignoraret. Haec od alia ad Regem Legatus. Sed magi, benigne auditus est, quam ut quicquam impetrare
Quibus Rex ita respondit: Romanae Ecclesiae dignitatem, atque adeo Christianae reipub. tutelam, Galliae Regibus maximae curae semper fuisse; eolque propterea magnos olim labores, dc pericula subpisse, ac proinde C fama rerum pro Catholica religione gestarum, orbem terrarum compi uisse. de animo suo inde conijci posse, quod caristimum fratrem pro Catholica fide summis vitae periculis, Sc hostium telis obijcere non dubitasset. Sed ciuilibus bellis contra haereticos ut ipse nosset, per annos multos paulo ante se finendis, nunc aerarium ita extiaustum esse, populos sic afflictos. ut praesentibus viribus ad tutandum regnum vix contentus esie posset. Rebus sitis melius constitutis, officio suo non defuturum,& quantum in se e siet enixurum, ut stud ijs suis & opibus in re Christiana conseruanda,& amplificanda ceteros Reges ac Principes superaret. Aquensum Episeopum de rebus ad Galliam vald pertinentibus legationem ad Turca obiisse, nihil mali moliturum. Optare sit a Deo, ut potius terra sibi dehisce-D ret, quam ut tam praeclarum, ac sanctum foedus impediret. Christianae reipub. salutem dc dignitatem sibi primam semper fuisie,vitaq. cariorem. Quod Margaritam sororem de consilio Principum, prudentiumque virorum, Henrico despondi siet, ad id multa fuisse, quae hortarentur. Sed praecipue, quod ille maiorem animi, ingenij que indolem prae se serret, quam in ullo umquam Borboniae gentis eluxisset. multa in homine signa perspici, ut coni jci posset, parem bello iuuenem neminem ijs temporibus suturum . illud unum intolerandum esse, quod haereticis opinio nibus deceptus abhorreret a Catholica veritate . cuius tamen veritatis N a tanta Diui jg Corale
164쪽
tanta vis esset, ut se contra Elsarum opinionum commenta ficile tuere- Atur. Catholicae religionis hoc esse proprium, ut victa vinceret . qui magnis praeterea naturae bonis praediti essent, eos facile adduci, ut eiectis errorum tenebris, veritatis lucem intuerentur. Ad curandum hunc morbum praesertim in principum virorum insenijs existimasse, lenia remedia plerumque salubriora esse, quam acria. sibi quidem persuasium esse, tradi tis vera: & germanae pietatis rudimentis, eum non istum euasurum, qua lis optaretur, sed aliquando magno Ecclesiae ornamento, & adiumento futurum. multos nostra, & antiquorum memoria celebrari, qui cum Christiano nomini, & Catholicae religioni infestissimi fuissent, ex inscitiae tandem tenebris emersistent, seque ad bonam frugem recepissent. Si is, qui caput errantium esset, ad bonas partes traduceretur, quot, & quanta B commoda consecutura Galliam magnis & intestinis oppressam malis caput tandem erecturam: consilio, 6c auctoritati locum futurum. qui contagione insanirent, furere desituros. Fateri se necessitate adactum indigna multa pertulisse. verum illud iureiurando assirmare, Regnum se potius & caput in discrimen adducturum, quam ut illatas Deo iniurias inultas relinqueret. Ceterum quid moliretur, enunciandum non esse'.
Inter haec Rex e digito suo detracto annulo, cui adamas eximij pretii erat illigatus; Accipe, inquit, Legate, pignus hoc, arrhabonem promisitonis, fideique meae, quam tibi do, me ab tinctae Sedis Apostolicae obedientia numquam defecturum, & quaecumque si1m pollicitus aduersus horum scelestorum hominum impietatem, cumulate praestaturum . Legatus Caccipere annulum recusam, sibi omnino satis esse ait, tanti Regis testata fidem omni pignore, omnique obside maiorem. At P IO ex humanis erepto, Rex Cardinali annulum misit.cuius in pala incisa erant haec verba
Non minus haec solida est pietas, ne pietas possit mea sanguine solui.
Ceterum eiusmodi nuptiarum negotium in aliud tempus extractum, quod nollet PIV S eos legibus soluere, eius successoris Gregorij XIII. permissu consectum est. Quid autem postea successerit, quibus de caussis CLEMENS VIII. Pont. Max.id coniugium irritum esse declarauerit, assiduisque precibus, ieiunijs, ac lacrymis a Deo, ipsius Henrici ad C, D tholicam fidem conuersionem exorauerit, eumque in sanctae Romanae.&Catholicae Ecclesiae gremium receperit, receptumq. Christianissimi Galliarum Regis in selio, quod nunc felicillime tenet, legitime col locauerit, ut vera omnino pius Rex Carolus IX. praedixisse videatur, plenius litteris prodere, nostri non est instituti. Ceterum P IV S ex occasione natae per eos dies Regi Philippo Catholico virilis prolis, Cassiarinam eiusdem Regis secundo genitam Henrico Valesio, qui postea Galliarum regno infeliciter potitus est, in matrimonium tradi procurabat. sperans, hac rati
165쪽
Α ne seri posie, ut nouo amitatis nexu elusinodi Regum animi in amicitia magis confirmarentur, maiorique pacis vinculo consecrarentur . ex quo multa, eaque praeclara Christianae rei commoda consecutura vide. bantur. praesertim ad tollendam Hispanorum se spicionem de peliculo ditionum, ne videlicet gerendo bello Turcico, corum inde studia reta daremur . sed eiusnodi quoque nuptiae varijs impeditae consilijs non se
Caesarem ad opem Christianae reip. contra Turcas serendam PIUS adhortatur.3 Cap. XI.
N T E R E A Cardinalis Commendonus, de quo
ante commemorauimus, de ineundo Mere, delre Chrilliana publica a a urcarum impetu vindicanda ad Caesarem a PIO Legatus Apostolicus in Germaniam profectus, cum eo Pontificis consilia communicauit. Sed eo peruenienti Legato PIVsant enenduin existimauit,ut Caesiarem ad facie dam hanc belli secietatem, Ecesesiamque Dei strenue protegendam per litteras grauiter adhortaretur. id enim Imperatoris titulum, id Caesareae C maiestatis dignitatem, dc ossicium, id familiae suae, maiorumque sple dorem, id denique Dei honorem, Climitianaeq. reipub. siue salutem, siue periculum ab eo in primis iure deposcere,& efflagitare. At vero quoniam ad imminuendas Turcarum vires, non autem ad eorum penitus euertendum imperium, nomenque delendum sid quod, si fieri potui siet, ipis moliebatur j n uales Christianorum copias satis eia PIUS intelligebat, hostem prorsus ut tolleret e medio, eum terra, marique petere, praesertim in Pannoniae, Poloniaeque finibus cogitabat. Hoc igitur praeter cetera consilium Caesari Legatus enunciauit, ab eo vehementer contendens, Ut hac ipse expeditione susscepta, in Pannonia Turcam vexare, dc Italico, quod Pontifex submisistet, auxilio munitus expugnare sertiter ingred D retur. Se ad eum in tanto discrimine, tamquam ad unicum Christianae reipula praesidium, misium esie ostendit. ab eo cuncta auxilia non sperarIselum, sed etiam stagitari. Vt dignitate M loco ceteris Principibus ante, ret, ita ei maius tutandae Christianae rei onus iniungi. ab eo rerum omniuegregiarum exempla petenda. atque omnium oculos in eum tamquam in patronum ac vindicet Christianae libertatis eia coniectos. Quale consilium ipse cepi siet, talo & reliquos ine capturos. si ipse, qui tua dignitate sustineret persenam Christiani nominis, qui etiam propria caussa Turcae infens is cia deberet, ibcietatem tenuisset, non alum periclitantium
166쪽
animos alienaturum, sed etiam ceterorum; obtrectareq. volentibus caus- Asas sermonum praebiturum. Meminisset praeterea quoties & ipse, SI Ferdinandus pater Deum precati fuissent,ut Venetos sibi contra Turcam daret socios. Factus nunc voti compos, nec sibi ipse, nec officio deesse vellet. Si seciale foedus aspernaretur, id Turcam non beneuolentiae ulli. aut consilio, sed timori tributurum. tergiversationeque magis irritaturum esse hostem, quam leniturum. Quod si pactis inducijs Caesar consideret,
eum vehementer falli. Turcarum perfidiam cum ceteris rebus plurimis, tum violatione foederis, quod cum Venetis secerant, satis esse perspecta. Christianis, prudentibusq. principibus contra Turcas tutum, bc acerrimudiuinitus datum esse telum, ut eorum promissis nullam haberent fidem. idque diuino sapientis,immo Dei consilio traditum, admonentis illis ver- Bbis: Non credaae inimico tuo in aeternam. Si Chri litanorum copijs bifariam diuisis Turea terra, marique peteretur, numquid lare, ut queat obsist rε ρ Caesarem numquam maiorem rei bene gerendae occasionem habiturum. Nunc ei declarandum esie, an cum summis Principibus foederriunctis malit vincere , an perpetua premi seruatute, vel certe suam alio rum q. salute in periclitari. Haec, & alia in hanc sententiam PII verbis cum Legatus exposuisset, ea Caesar, quod vera esse constaret, non improbare, aut se officio deesse velle, lad varia excusare impedimenta coepit. Ac primum quidem scederatorum principum consilium, qui Turcam arcere ,& communibus armis communem salutem vindicare parati essent,commendauit. deinde Crem Christianam sibi curae fore significans, communicato prius cum Germaniae ordinibus consilio, certiora responsa daturum pollicetur. Pluribus vero diebus loquendo, quae in rem non essent, absumptis. Legatus instare, & docere, quid officium, quid dignitatis altitudo postularet,quam
ea coniunctio salutaris esset sutura. Sed tantum aberat,Vt quicquam certi exprimeretur, ut quotidie languidiora, & perplexiora responsa redderentur. Caesari res inter se pugnantes cogitanti nutabat animus . neque
satis constabat,quid ageret, aut quid conliiij caperet. Maiestatis quidem fastigium, dignitatis amplitudo, & officij ratio ad ineundam societatem
hortabantur. At conscientia virium, & praeteritarum cladium mem
ria, dc pactae cum Turcis induciae a belli cogitationibus absterribant.Illud D etiam obstabat, quod insensus Caesar, subiratusque erat Pontifici,qui Magni Ducis titulo Cosnum Medicem decorasset . quod ipse facere ad se,ut diximus, pertinere profiteretur. His ergo rebus impullias dictitabat, ma-pna de re deliberationem esse. Rempublicain,& maiestatem Imperij quς
in suo capite periclitaretur, in discrimen temere non esse deducendam. non in postremos euentus,sed in primas errorum caussas culpam maloru
nijci solere . A lijs quorum fines,dc urbes procul a periculis abessent, libera esse consilia; se, qui expositus aduersus Turcam primos hostium impetus
167쪽
Ρij V. Pont. Ma X. Lib. IV. I M
A petus esset excepturus, seo periculo erraturum, de in se omnem belli molem conuersiurum. Timorem Caesaris augebat Selymus, qui haud ignarus eum legationibus foederatorum ad arma sollicitari, scriptis minaciter litteris, eum foederis secum initi admonens hortabatur, ne pacem , quam
tantopere experisset, turbare auderet. Quanto spes victoriae certior Turcae,qtiam Christiano esset, denunciabat. Maximilianum bc vim, de gratia hostis expertum, debere malle Turcam amicum, quam inimicum habere . haec edicere voluisse, ne qua vana spe erectus in irrevocabilem casum incideret. non in eiusdem potestate & initium belli, & finem futurum . Denique cum variis contentionibus inchoati negoti j ratio diutius caetraheretur, res tandem eo deducta est, ut Caesar magnis se copijs adiuuari B postularet,nec tamen quantis exprimeret. Sed praedibus in Germania datis,sibi cauendum . vereri enim se, ne cum bello implicatus esset. aut pace facita, aut aliqua obtenta causia delereretur. Caesiaria consilium, eo spectare videbatur, ut qui aperte non auderet, condicionum d:fficultate foederis negotium excluderet. At PIVS, Legato referente, multa concedete malebat, quam tantae rei spem infectam relinquere. Legatus vero Pontificis
iussa de Caesareo decernendo subsidio ita fecit, nihil ut offerret ipse singillatim : sed exspectaret, ut quo numero, aut genere etiam auxilij sibi opus esset, per se Caesar ipse proponeret. Verente P I O, ne si parum obtuli , set, inde negotium deserendi, si vero multum plus quoque postulandi sumeretur occasio. Quae deliberatio in multos extracta Les est . dum nol- C let Caesar quicquam definire. demum Legatus exspectationis pertaesiuS ei libere denunciat, velle se de huiusmodi implicato consilio Romam nuncios dimittere . de quando ille certi nihil vellet explicare, vel illud ediceret, qua ratione P IO , ceterisque foederatis persuadere poliet, omnino . cupere se huic foederi sedulam operam dare. itaque, inultis, ac varijs,quibus per eam noctem agitatus est, cogitationibus implicitu illum reliquit. Sed cum inde Caesar edixisset, ne se inconsulto, cuiquam Romam petemti ulla iumentorum genera praebcrentur, postridie prima luce per syngrapham Legatum rogat, ne Romam haec velit renunciari. Nam de peditu ec equitum, quo indigeret,numero, se decreturum: sicuti subinde secit. deposcens triginta peditum,equitum vero quattuor millia. Ceterum crat D P lo constitutum viginti peditum, & quattuor equitum millibus in hac terrestri expeditione Caesari suppetias ferre, nihilq. foederatis grauius ilN- ponere. Sed eo tum equitum squando ij aegre ac sere nequicquam in classibus expediuntur in tum etiam peditum numero ad eam rem uti, qui instruendis sociorum classibus superfuisset. cui numero, quod ex Italia, ut
mox dicemus, colligendum erat, accedente subsidio, eo Caeser contentus esie poterat. Haec igitur auxilia cum Caesari Legatus osterret, propcq. eLset, ut eius cunctatio condicionum aequitate vinceretur; tum demu, quod ante Caesar tacuerat,Obiecit,se in octo annos inducias cum Turca pepigi C
168쪽
se. aequum non esic, fas, fidem, Deumque testem conuentorum falleret; Aac periurio caput obstringere, qui fraudem & perfidiam in alijs vindicaret . Dictis facta minus opportuna adiecit . quod pactum cum Turca tributum Constantinopolim deserendum curauit. quae resut nostris detrimento & dolori, sic nostibus gaudio fuit & adiumento. Nam ut illis Germanici periculi curam Sc timorem ademit, ita nostris auxilij impetrandi spem omnino praecidit .
Italicos Principes ad rem Christianam contra
Τ igitur id, de quo proxime dicebamus, subsidium
ex italia colligeret, e vestigio PIUS Antonium M riam Salutatum, & Paulum Ode calcum ad Italicos Duces Oratores misi. ut ij quoque pro suis singuli facultatibus in Turci cum bellum conspirantes isderatis opem ferrent . itaque ab Sedis Apostolicae stipendiarius rem aggressius, a Guidone Vbaldo, Vrbinatium Duce, eui tenue magis vectigal erat, pedites mille postulauit. ab Octauio Farnesio, Placentiae,Parmaeque Duce, pedites totidem, equite'. ducentost ab Alsense Atestino, Ferrariae Duce, trecentos equites, pedites Gmille. Α Gulielino Gonzaga,Mantuae Duce,pedites M. equites CC. Ab Emanuele Philiberto, Duce Sabaudiae, bis mille peditum, equites quadringentos. Α Magno Etruriae Duce Cosmo, quattuor millia peditum, equites quadringentos. A Genuensibus autem, atque Lucensibus simul pro rata utriusque Reipub. virium bis mille peditum, equitesque trece eos . Ceterum ni Principes sere omnes se pro viribus obsecuturos esse Pontisci,& quaecumque postent in id belli subsidia collaturos responderunt . In primis vero Cosmus, Magnus Dux, salutato renunciauit, se quicquid auxilij praeterea PIUS ad ijciendum decreuisset, libenter praebiturum. modo Hispaniarum Rex,quocum pepigerat nullius Principis bellicam societatem ipso inscio,inire sibi licere, id prius restiuisset. Quae PIO responsa Diuere sane gratissima. eumq. inter haec dixisse serunt velle se,in eam expoditionem ploficisci, si modo prius maritimum imperium Turcis ademisset. turpe, & indecorum sere, domi se iuuenes continere, confecto iam aetate viro principe, & eo quidem omnium summo, ad bella prodeunte. haee autem pro suo tuendae Christianae religionis ardore ex animo pronunciata eo pertinebant, ut Galliarum R egem ac Resarein, qui piam Eac belli secietatem inire cunctabantur, ad eiusmodi consilium promptius &
169쪽
V M haec ita geruntur diligenter de illud sbi sacie
dum P IVS existimauit ut isderis negotium in P lonia, Moschouiaque pariter ageretur. ac primum quidem id per Vincentium Porticum Internuncium Pontificium, deinde per Spe memoratum Cardinalem Commendonum, quem Germanica legatione tertia perfunctum ad Sigismundum Poloniae Rege Legatum,ut diximus, de lignauerat,diligenter procurauit. Sed quae Portica opera gesta sent,ordine prius reseramus. i s igitur cum de Pontifici js consilijs ad Regem retuli flet, ille nomen suum in hanc secietatem dare se non Posse respondit. propterea quod perpetuam cum Turca pacem sec ibsit; sed eam unam reliquam viam et se docuit, ut ad Polonicos Dynastas, uos Palatinos appellant,confugeretur.ac cum eorum aliquo de obtineno triginta, aut quadraginta millium equitum subsidio tractaretur . nam
Palatini, in quos sibi minus plena potestas eiat, cum ad eam faciendam pacem nihil consensilient, quicquid agerent, eius pacis iura nihil violare C hinc igitur Internunci j opera curatum est, ut Albertus I astus primarius
Syradiae Palatinus per duos menses equitum triginta millia in eam expeditionem se daturum polliceretur. ac proinde Nicolaus Torlaus magna: potentiae Dynasta, alium equitum numerum cogeret sane quam copiosum. ut ijs copijs in extrema Polonia ad Hadrianopolim urbem in iur-cas irrumpete, eosq. frangere coniunctis viribus aggrederentur. At enim cum Moschorum Principem centum dc quinquaginta equia tum millia deducere in aciem posse eumdemq. rearum hollem exiit
re, PIV S cognouisset Portico in Polonia commoranti iussit,ut in Moseli iam inde proficisceretur. Magnoq. Moschorum Duci ostenderet, se a PIO missum esse ad eius sensus de vires consociandas Christianis D cum Principibus, inter quos inito secialis belli Ledere contra Turcam regna Christianorum occupantem optime iam conueniret. bellum inique' Venetis indictum: idque non in mari selum sed ad Hungaricam quoque plagam gerendum. ex Italia ingentem clasiem, de copiaes collectis esse . Terrestri huic expeditioni opem ferre, Mosthum non decere silum ted ere sua maxime videri. Turcarum enim tyrannum longe, lateq imperandi libidine incensem,alijs finitimis regnis occupatis, Molchotu.e demuIn non parciturum. Vrgetat sane vehementer Pi VS, ut Moselius hanc in
I urcas expeditionem susciperet.quam ille pro imperij tui amplitudine, dc
170쪽
locorum vicinitate feliciter agere, ac sustinere potuisiet, quod Moschorii Alonge, lateq. maxime pateat imperium . protenditur enim ab Alexandri Magni Aris, ad Tanais usque sontes in extremas terras, ad Borealc Oce num,s db ipsis firme Septemtrionibus. ab Oriente vero,& a meridie Mos. ehouia snitimos habet Scythas,hodie Tartaros appellatos. occupant aute Tartari latissimam planitiem ad Sericam usque prouinciam, quae vergit ad orientalem Oceanum. Verum, qui Tanaim inter & Volgam incolunt, in obsequio Moschiesie solent. atque inter eos,qui Casani j dicuntur,Moschorum colunt amicitiam. Moschouiam inde ad occidentem Solem rospicit Lithuania. Itaque PIVS per eiusmodi populos tum amicitia Ac obedientia,quam praestant Moschouitis, tum praedae spe, rerumque nouitate permotos, cum Polonis coniunctos,Mahometanum imperium deleti for- Ble, vel certe frangi posse ratus, cos ad id efficiendum idemtidem impellere non desistebat. Sed quoniam PIUS non tam Christiani nominis hostium caedem, adique victoriam, quam aeternam eorum, atque adeo omnium gentium, in
Christo IESU partam salutem ardenter sitiebat, Moscho per Internuncium ostendi iussit, se non solum bellicae societatis caussa ,sed etiam vehementi animarum salutis desiderio permotum esie ad eam decernendam legationem, ut Moschouitas, qui tum Christo nomen dederant, cum ab Ecclesia Latina Graeci desciuere, ac deinceps Graecamcos errores magna pertinacia sectabantur, ad Catholicae pietatis cultum, sanctaeq. Rom. Ecclesiae obedientiam reuocaret. eius rei spem sibi iniectam esse, quod olim Cad Romanos Pontifices antecesiores suos, Clementem Septimum, Paulu, α Iulium,utrumq. eius nominis Tertium, a Moschorum Principibus istati missi seisient, qui certa munera, regia videlicet insignia ab Apost
ica Sede postularent;& ut sacerdotes, alijq. pij viri,ciuilium artium opifices in Mosch iam mitterentur.optabat enim Basilius Moschorum Plinceps Regij nominis titulo per ipsum Clementem decorari. cum id dare, sacrosancti iuris, & Pontificiae maiestatis esse iudicaret . quando & ipsos quoque Caesares a summis Pontificibus coronam auream, dc sceptrum Romani Imperij insignia suscipere inueterata consuetudine cognouisset. Itaque si Moschorum Dux in eo consilio esset, quod memoratis Pontificibus olim antecesiores eius ostenderant, pollicebatur PIU S, se misiurum Desie sacerdotes, dc Episcopos, qui populos illos edocerent Catholicae religionis veritatem,quam a Christo traditam tenet,ac docet sacrosancta Sedes Apostolica, cui diuino munere datum est,ut errare non queat. At ubi
Porticus de barbaris Moschorum moribus plene cognouit,& ad PIUM perscripsit de rebus omnibus, quas nouerat ab Alberio Pomerano, qui praesens oculis perlustrauerat omni Principi'. illius ingenium probe nouerat, ei PIVS resipondit,non eis, cur in eas ille regiones iam proficisceretur. quamuis profectionem illam Poloniae Rex commendaret,seueretque Disiligod by Corale