장음표시 사용
71쪽
eonsuetudinem introducendam , nam tempus simplaeiter non est causa iusta mutandae, vel variand .e obligatio his, taliaberandi debitorem ab augmento . quod debetur habitaratione ad tempus contractus. Et primo requiritur bona fides 74 'soluentis, scientia recipientis, quod illa moneta,quae sol
requiritur. quod illa lolutio fuerit uniformis per multos actus tolutionum licet ad inducendum solitum binus actus regulariter sunficiat, ut alibi scripsi. Nam ab actibus dii Porinibus voluntas non declaratur. l. quaesitum Isiluu eoae m. D.LIun.iu- γ' - . in iis non potest considerari consuetudo scin quibus usus varius obseruatioque diuersa contigit. l. nem 3 tempora-
pune Diso consδ o numeri . bb.ske dii Tormibus praestationibus, ac solutionibus non inducitur praescriptio Calca confrat.
tum in receptione solutionum, tunc consuetudo parum osti- γ' ceret.Tertio requiritur tempus legitimum: ita ut cosuetudo illa diei possit praescripta Sed circa tempus variant Doctores,
hi prior arridet sententia. nam per id tempus consuetudo talis videtur introducta, ut non possit conqueri creditor super qualitate solutionis; de id quidem frequentius in censibus Mannuis
72쪽
annuis obligationibus contingit, de quibus tamen in casu.ro. dictum cla ius fuit. Et cum ista opinione transiti fide monet.name , . in illam saepius inclinauit Senatus noller; tuli ei-
semus in iis person:s, quibus praetcriptio nocere posset, ut in udis .i beneficiis, de quibus dicto in loco dicetur. Et in
causa Allenti de Buneis, etiam iἰuod fluxissent 2 .anni, quI-bus durantibus solutio fuerat facta de moneta currenti tempore solutionum censuit Senatus augmentum deberi ad ra. tionem antiquae monetae per ex. in dio m censeb.tenendo,
quod essent 3o anni necessarii ad praescriptionem inducen dato 6o a. a 2 Aprilis. quamuis medio tempore multae vara tiones monetarum contigissent,in creditor nunquam reci masset a qualitate solutionum,aliquibus tamen nempe Pia li-dibus illius Camerae contradicentibus, qui tenebant eo casu nullum deberi augmentum. Et in intrinseca bonitate id videtur expeditum, ut illa temper non obstante consuetudine debeatur, S ita se habere communem opinionem testatur. δε Graia pracl.. seruat.tib. obsim; Purpur.cons Ips .ct cons 2 2 praesertim quando tractu temporis moneta antiqua re
duceretur ad minimam summam, si de currenti solueretur- nisi dictum fuisset, ut lolutio fieret de moneta currentii minpore solutionum, nam haec verba videntur posita fauore debitoris, ut ille ad augmentum medio tempore contingens non teneatur, ut similiter censuit Senatus in casibus, de quibus dicto casu &dixi in s.ca uinfra. Et haec consuetudo solet etiam esse localis ab antiquo introducta. prout de consuetudine Venetiis obseruata testatur Peregr. V. U.numerJ.tib. .ut solutio fiat de moneta currenti tempore solutionis nullati bita ratione augmenti Dicetur autem praescripta cosuetudo in qualitate solutionis, quando pro quantitate, specie unius f monetae soluitur certum genus monetae,ut si instrumen.
tu dicat deflorenis , cum storen sint diuersae speciei,ut dixi supra conua. as. pro floreno parui poderis fuit solutus aureus,
vel Taureoliorcno sucrut loluti florent parui poderis ad rationem
73쪽
tionem grossorum i a. Et tunc valebit praescriptio, ut plene per Suia cons. aao num ιδ. 5 ad hanc consuetudinem praescriptam, S antiquatam respexerunt omnes illi, qui scripterunt, quod de generali consuctu dine solet fieri solutio de moneta. quae curtat, expenditur tempore selutionis, ut post Curi.
Rom. Aou.c TD.demi tenet Rub.consstr. num.o η . illamque videmus etiam nunc seruari, ut fiant solutiones de moneta Currcnte Curi iun confis .n. r. dic plene de omnibus istis traditidem Sur .d.co .ys n.as. or olbs. Hinc succedit decima quinta conclusio, Quod quotiescunque non est conuentum inter partes, ut certa species monetae loluatur, quae moneta non reperitur, possit una moneta 72 pro alia solui, ut argentea' pro aurea.grolya pro minuta, minuta pro grossa, Et hanc conclusionem iure consuetudinario introductam omnes fatentur, contraius Commune, quo cauetur non compellendum creditorem unam speciem pro alia luere. l. a. g. mutui datio Icum quid. o vinum.si certerea. erita in specie concludi mi. Rebus in n. C de veternumt asot. Lb. II.num Ian.mael. Paulus.numer.3. in in se ibi 'ostisi ver
ctionem deiuntur Abbas aentiquus in . a. dedecim ubi voluit esse in facultare debitoris soluere unum pro altero est idem ocnum. II Roman.in cum rutaenum a I. dc ad hanc consuetudinem se restringit agnoi ila num ΟΙ. Didac.de numismar.cap. I. g. unico. ν um. I. Et hanc cimclusionem permultas rationes firmat Ii reum Bulle Pind. l. cum ivisa num ty. que adro Cami Plaut. ibi. Lb. . num oss. Ratio autem fundamentalis huius consuetudinis est, quia susscit creditori summam promissam solui,licet in diuersa specie, cum damnum non patiatur, kideo bluiturio perminione iuris,argentum pro auro. l. nica C. dea gent pretio lib. ro. Socin. sen. consitoin stipulatio si fiat de moneta aurea pro argentea valet stipulatio. qua extrinsecus. et bigis. D. de verbor. obligat. Et ad hanc solutionis speciem moneta pro altera
74쪽
altera respexerunt Etoli apud uium lib.3I ubi haec refert mpecun summa quampenderent pensionibmque eiω,nssilex eo quod
eum congule conuenerat mutatum pro argentisi aurum darem gent, dare conuenit, dum proargenteis decem aurem unus perflueretur.
Sed ne decipiamur in hac conclusione, quoniam aliquib. in iudicando dururn videtur, ut creditor unam speciem pro altera capiat, est aduertedum ad id quod ab initio diximus,4 ut hoc habeat locum quando solutio non est promissa ince ta specie,vel in tali specie qaicet sit in nominatione, ima ginarie non tamen est in usu drancursu, ut est exemplum in florenis nostris Sabaudiae, et in libris Turonensibus, Viena nensibus lanuensibus de similibus aliis, quae non reperiun tur: sed si certa species sit in stipulationem deducta , puta in tot ducatonis, aureis, duplis, vel similibus, tunc non posset
solui una moneta pro allega contra conuentionem iuramento praesertim accedentes, ne damnum patiatur creditor ut bene aduertit Papisn.mformurbesi ad Z pol.in verto Etlaxindumnum.a.r n. Curt.d num a s Brun in a Iras pos . num.1. Oparticu. r.es simitat . . Sola in decreto Exfrequμιibin. num. o. vers. ua in
re. Et ideo pro pleniori huius conclusionis intelligentia. sunt meo iudicio distinguendi plures casus,vltra illos,quos suis dis examinabimus m. Primus casus est quando stipulatio' est facta in auro, vel
moneta grossa tam aurea quam argentea. restitutio vel Glutio fuit promissa in eadem specie cum iuramento, tunc vel species promissa reperitur, tenetur debitor pactum obseruare, iuramentum obligat praecise ad factum Alexandriton 7. colum. s. lib. a Gmd P .m te misquaesi. py d anteo miles id videtur voluisi ego. inclem a dedecim peris o. comsueta.quam equituribi Ocnum. io. dicens generaliter quod debet emitilla species monetara in reuerasi penes debitorem iII mon siri cum ubique campsores pro cambiis deputati reperiatii erit illa omni pretio a debitore emenda, ut pactum seruetur a quo consuetudo solutionis non liberat, B posset
75쪽
isto casu creditor reperire illam speciem monetae penes amiacum, dicere debitori emas istam monetam, mihi lati tactas, loc siue hi in mora, vel non debitor quando fuit ex- preis conuentum. Et ideo hoc in casu arbitror errasse virum alioquin doctillimum l . Senatorem Sotim, qui ab antiqua sua
sententia recedens, de qua supra, tu nouoseo tracia.de monet. a-Iaso. temni contrariurn non obstante iuramento illa ratione, quia iuramentum non operatur u Maagentium in ictionem,
nam praesupposito pacto cl.ua est contrahentium intentio,Vt illa moneta loluatur &ideo prudentes solent illa cautela uti, de qua supra diximus, ut solutio fiat in tali monetae specie, n6 autem de imaginaria sed de expendibili, ¤ci, de qua semper est intelligendum , ut dicit Calcan. consit. I . numero . Et quando tolutio est facienda incerta specie monetae Vt in auro vel argento, non potest Iolui de pecunia aerosa, prout est pecunia minuta, ut postgo Bara Ariel. Imo est ita charan.ῶ-cit Bruncio praesupposnum'. . quinu Neris. dicit conclusionem illam soluendi unam monetam pro alia non habere locum,
quando in una specie facta est stipulatio,&quando per illam.
solutionem damnum sentiret creditor & designata quantiatate in certa nummorum species est facienda solutio iuxta eam aestimationem, qua viget tempore solutionis Bart. in δα Pau cuius opinionem hac in re communem dicit Idem Brun in I limitat colum a se in . . mplias conci ultima,&in hoc casu quando valor aurei est declaratus per certam speciem monetae,ut sunt rosi s. nullam esse ambiguitatem dicit Purpurico Vsiarp.lib. r. 9 soaib. a.di sequitur hanc opini
nem A .de exequut. g. r. cap. Ia J. num . . Si vero illa species noni reperiretur,' tunc omissis altercationibus ego inprudentis Iudicis arbitrio relinquerem, de qua monet alit soluendum,&ita arbitrium regularem, si de rossa conuentum sit loluatur de specie grossae tunc currentis, ii deminuta fiat solutio
in moneta minuta,expendibili habita, tamen ratione augme- iuxta valorem currerueuntempore con ractuS, Vt incalu
76쪽
stius eonsuetudinis, dicit Laudens de monet numer ay ET. . de
supra scripta opinionis ratio est praecipua, quia Cum illa consuetudo generalis, de quasi pra, sit magis ex ciuilitate, &h nignitate creditorum, quam ex dispositione iuras introducta,
poterit cogi creditor inuitus contra pactum Tecipere aliud genus monetae; si enim constretudo sit in loco, ut una moneta pro alia possit solui. creditor conuenerit,ut in certa specie soluatur, frustra ad consuetudinem recurretur, quaa illa per pactum est sublata, quod leges rumpere vulgo dicitur,&pactis, ac conuentionibus standum est. l. .copac Ter dixi praeonia .rs. ita est intelligenda prima conclusio Didata. quae alias una cum opinione Bari.in istac Paulus. reprobanda citet ut scilicet Barioli, Maliorum communis traditio intelligatur quado non est ymissa certa species,vel illa quae tuit promissa non eXtat loriationis tempote, vela Principe fuit reprobata. alias a sua promissione credito praetextu consuetudinis seli berare non possi tes&ita in hoc primo calu semper iudicaui.&per optimos iudices iudicarii in vidi,tico per alios multum interminricrrare,casus confundendo, viderim.Etidem esse dicendum arbitropinaurei obligatione, qui tuerit,pmissus iusti ponderis.&bonae ligar prout solent seri multi contractus. loquuntur in illis terminis multi Doctores, quos allegabimus in primo casu circa contractus ubi quid de augmento dicendum si examinabimus, nam tunc clarum est quod ad speciem illam monetae magis specificc contrahentes cipeXeruti&ina pro inera non poterit persoliti. Hic autem dubitari posset si solutio sit prominiam auro,&debrior' velit soluere tot aureos, vel duplas expendibilesius tempore solutionis qui tamen aurei non sunt eiusdem ligar.&bonitatis, quae erant tempore contractus,an sit audicdus creditor, qui hanc solutionem recipere recusat Et videretur dicendum fauore creditoris, quod non sit cogedus recipere illa speciem deteriorem, prout in hac facti specie videtur sentire
77쪽
pha con II. num. . sed contrarium est verius, quia inaestimatione attenditur usus communis, ut per dabam in t m. a. δε tm. nec materia attenditur, S satis it solui aureos bonae Iigae, ponderis, cum bonitas dicatur illa, quae est communia ter approbata, nec ullum damnum ex hac solutione consequitur creditor, qui habet eandem quantitatem auri d argeti,&qui lucratur augmentum contingens arcn UOI e conrra-
ctus ad tempus solutionis, Et cum hac opinione pallim solet transire Senatus, etiam quod fuerint pro milli aure iusti porr- deris,in boni auri qui modo in pondere non it variatio bonitas intelligitur iuxta communem loquendi sum det potis Iuta omissilo.in cap.a.dema dic. A bcI.d cf. I9q. num . Et hoc verum est, nisi talis esset deterioratio ex qua maximum creditor sentire posset incommodum, prout diximus in con clusione circa intrinsecam bonitatem. Secundus casus est, quando fuit promula certa species, sed contrahentes ulterius sibi prospexerunt conueniendo alte nati uc, ut soluatur aurum, vel argentum in tali specie; vel vera τι fualuta, prout olent cauti nummulari facere in eorum apochi si in literis cambit, tunc militare crederem, quod dicitur de consuetudine, ut soluatur de quacunque moneta currenti, ix pendibili, nec posset solui de reproba, vel det riorata, ut bene. optime sentit Casini, cum surd. num o sed hoc casu illa contingit dubitatio, de qua late scripsitna,hult :8s ne a cfi 7 .an debitor possit totam solutionem facere in moneta minuta, de ibi Conclusi non elle cogendum creditorem recipere in tali specie sub praetextu illius valutae, per rationes ibi addiscias quas non repeto. quia quando conuense. tio est acta de bona moneta expendibili, tunc neque dema tori, neque de iminori est faciendas ludio, sed de media uti argentea, tuae magis currit in commercio go. in cap. . de males Calcan. conso .num. o. r.es J.c Iradu Pinest in rubr. Cod de rescind. venditiar. r. uum. I7 Lusitaniae ordinatione cautum fuit se,ud
quarta pals debui tantum soluatur in pecunia vilioris mate
78쪽
riae. de qua etiam constitutione mentionem facit Ant. Isnma decis37. . num a. in in alibi miles extare leges municipales dicit si de execui. . p. cap. Iaδ. in . cui conuenit illa constitutio Ferdinandi,de qua meminit atrMus Colerius inae addi-tIone alligatus ut ultra summam 2; aureorum non possit solui deminuta moneta,&in hoc semper sum cie status quorundam debitorum auaritiam, qua petentibus creditoribus bonas monetas, illas plus iusto pretio acceptare recusantibus, ad aemulatione solet perquirere monetas minutas etiam pro solutione magnarum summarum S sunt per probos iudices cohercendi, nam minuta moneta cudi solet pro cibariis ordinariis sbluendis videbita proportio cum commerciis detur,
Npro supplendo pretio grossioris monetae in ideo a bonis Principibus, non cuditur de illa moneta minuta,nisi quatum pro ordinario usu status expedit, &eo casse non crescit grauior moneta Imo altera ratione minutam monetam curretem
rerutari posse albitror, quia etiamsi illi expenderentur tempore contractus, quando non sunt bonae ligae, de iusti ponderis,ut contingere potest si boni sunt inscio Principe fusi,&det riores tantum remanserunt, ita ut omnis bonitas intrinseca
desit, non possunt recte solui, & hoc experientia ipsa docebit
si ponderentur habita ratione ad quantitatem, proportionem, quae ad marcham argenti consti uendam est necessaria, nam maior intrabit quantitas hodie in quarto summae quam antiquitus requireretur, α abemus etiam huius rei probationem ex edicto facto de anno 138 . in quo illi solidi, Malbi qui erant maioris valoris tempore fabricationis fuerunt pecedictum reducti ad minorem valorem &ideo hodie nonpos.set debitor qui tenetur valutam soluere auri vel argenti soluere in illa moneta sub praetextu, quod soluat de moneta cumrenti tempore contractus,quia illa est deterior etiam in boni te intrinseca, sequiturcommunis conclusio supra relata conclus 7 quod monetam diraeu nutam in bonitate intrinseca non cogitur creditor recipere, nisi maugmento,&pros
79쪽
cto durum esset cogi creditorem, qui soluit monetam aurea,
vel argenteam recipere aerosam, ut dicit e Gran co dato. numer. i. sea .lib. y. 9 equitur A .dc p. a nu. in iudicauit Senatus Sabaudiae, ut testaturi tox Faberi uopulcherrimo libro auem Codicem Fabrianum in risit Eb octauo titul a st de
Tertius est casus quando conuentio est facta in illis florenis parui poderis o in illa moneta fantastica maginatia, quae 86 non reperitur,4 eo' casu si sumus in moneta proba cum co- trahentes non respexerint admonetam rostam, sed ad paruam,&illa species non reperiatur arbitrarer positum in electione creditoris, vel solucrede moneta minuta tempore ι - lutionis currente iuxta consuetudinem, vel de moneta ros sa, nec posse creditorem circunscripta opinione illa, de qua supra recusare solidos,&cabalottos, cum a qualitas sit seruanda,&sicut in conuentione alterius specie non est damnificandus creditor ita in ista non est debitori damnum inserendum, quando moneta non est deteriorata. Sed hoc casu sicuti,
Minatio superiori solet Senatus, uti iam sepius allegato tem
peramento, ut solutiones magnaequantitatis iant pro tertia in auro,pro tertia in argento, pro tertia in moneta minuta;s 4 quem stilum in hoc tertio casu iuridicum arbitror, ut dixi indicta additione mea licet idem stilus aliquibus displiceat qua- do verus valor, seu valuta specie in obligatione positae promissa fuit, dicentes non liberari debitorem, nisi soluat talem
valutam, Cum qua apud mercatores, iambium possit reperire aurum, argentum vel eam monetae speciem, quae ruit conuenta; verum stilus est obseruandus ex aequitate introductus ut dixi in istis duobus vltimis casibus non autem quando certa species monetae promissa ruit S illa in commertioreperitur. Et cum distinctione horum casuum sunt intelligendi Doctores, qui de consuetudine solutionis loquuti sunt post
Mn.in D. Paulus nec reditor damnum patiatur, ut diciti ut de Butr.maec. uanIo.n m. I . postsi ad Barr.ι d. Paulus litera. E. quae
80쪽
que ponit exemplum in profecturo in longinquas partes, re illa Parioti doctrina circa tacultatem soluendi est ano modo intelligenda, luia ipse loquebatur, scribebat rix se ubi pro- ut, e tere in omnibus circunuicinis regionibus bona moneta cudi soli bat vi expendi, mori erat illius minutae monetae,ia magna deterioratio, prouet hodie est, neque ego possem cogi
recipere monetam aere contaminatam quacunque prae riptione.& consuetudine non obstante. Hoc autem casti quando pro minuta moneta soluitur rosa argentea, vel aurea non attenditur variatio valotas cum illa spectes monetae non