장음표시 사용
131쪽
tiqne obsistere aut mederi: ut sunt sere infirmiori; sexus homines mulierculae, infantes,seniculi, να- sortio semoti, vitam solitariam sunt amplex quos calor languidus, spiritus animalis renuis atq; ex lis pusillanimos efficit, trepidos,meticulosins, ani- miq; deiectioris,quam ut se sortes praebere possint in obluctandis&propulsandis aduersis. Caeterum
aetas cuiusque coeli temperies,influxus siderum, ducatio,vitetq; institutum ac mos gentilitius maxi. . inum momentum in affectuum morumq; dister
tiis obtinent. Si enim singulas regiones c0llustres, si omnium gentium naturam, studia ac propensio
. neS cutias . comperies diuelsa vivendi instituta. Varia ingeniorum,astectionum, morum4; disco
mina: Magni itaque refert, qua quis sit aetate, qua ceducation quo sidere, caesoque natus, quali terre p. peramemto,ac corporis constitutione existat, quo i rum deniq; conuictu,& consuetudine utatur,quae humo . humorum tum copia,tum qualitas. Hqc enim ma-:e et g t gna ex parte animi mores constituunt. 4ic quibus - es. 1anguis crassius est, feroces plerunque sitiat, improbis moribus, i n hospitales, inli uma ni dc qui nullos
sentiunt vel admittunt conscientiae stimulos, nul sis euus lotangiitur metu, nulla ducuntur religionis reue ahominum rentia, nullo pietatis, nulloque mouentur humanitatis affectu: cuius generis sunt nautae, auloedi,
aurigae, baiuli,Vectores, & quotquot militiae sunt assue . qui ob sanguinis crassitiem, densosque ac . turbulentos spiritus , conscientiam incrassatam habent, mentem que densissimis vitiis obscura tam . Quod si qua suboriatur sanioris mentis scin titia, aut si quas habent virtutes, qui huic Vitae in- .stituto se dediderunt, illas vel obruunt, Vel graui- .hus vitiis commaculant. Cum enim omnem aeta
132쪽
tem iii pessima quaeque consumpserunt,im robi- .
tas vitae iam ex consuetudine iii naturam illis a bi t. sic Hanibali, auctore Liuio,inhumana crudelitas, perfidia plusquam Punica nihil veri, nihil
sancti nullus Diviun metus,nullum iusiuradum, nulla religio. Si quidem ex Lucani sentcntia: Nullasdes pietas se iris qui castra siqκuntur, aenales ue ma subi fas,Ῥbi maxima merces.. J
Quae ingenior una, Morumq; atque assecutum πι- rietas commonstrare naihi videtur,motus atque a
nimi cuiusque propensiones in multas esse causas referendas. QBnquam enim obiecta,ipsumque cor, ac mebra nutritioni, gignendis lite spiritibuβHnsiu
testinata,organa sunt,atque affectuum concepi . cula :laumorcstamem corpori infixi, calor immo dicit influxus siderum, alimentorum facultates, ambientis aeris qualitas, vini immodicus 3 suis
ees accendunt,atque in perturbanda mcnte, con-
citandisque omnis generis affectibus praebent si minaria. Hinc elice, quid noxae rationi, mentiquet inseratur, ubi organa, ubi spiritus, ubi humores aliquid vitii aut labis cotraxerint. Eo enim fit, ut ho- mo a sui dignitate ac praestantia dcsciscat,atque in belluam degeneret. od vates Regius deplorat, i
Nomo cum in honore esset constitutus,non id cu- rae habuit, reputatus est cum iumentis insipient bus illis luc factus est assimilis. Extinguitur enim . . ratio, mentisci; lumen obruitur vitiosis assectibus impeditum. 'tenim lychni,ac faculae minus Iucis . . exhibent, loculo insertae lucernario impolito, parumque nitido : ita mens hominis tenebris' 'corporis ossiisse, minus splendescit, pati loque se nius vires suas exeiit Est quidcm humanae na' turae insit uni,vi sanguinei exhilarescant, Melancholici moerore contrahantua, te des sint,ac ve
133쪽
ν-δε - asse s moderati sitiit, minusq; vitiosi, ubi humo-
. . res intra mediocritate consistunt, nullaque aliena , . qualitate sunt vitiati Quod si qualitas, piaq; iis . augeatur,auta teperie desse cerint, miris modisti' minem assici c5tingit atque a recta ratione deflecti, 'quanquam qualitates elemetares, humores de- .: nique, ac spiritus nemini ad actione necessitatem Nera et buimponiit, ut nec siderum aspectus: eam tamen Vim 'mi Nini, in permovendis ass.ctibus obtinent, Vt hominer , iobluctante etiam inuitaque ratione . tanquam tem n nu.
pestile quadam ad perturbationum scopulos illi datur. Q a lis est enim aeris, marisque intemperies. qualis vini immoderate sumpti violentia: talis est humoris Cholerici', ac Melancholici vis plus fatis
adaucta. Quis autem si sese intime excutiat, suam que natur in accurate explore turbulentos animi motus, atque enormes impetus non subit,de re . . cipit,ade.,ut sit mod vel irritatior,morosior,in
uidentior,lasciuior,Vel in alium atq; affectum pro H hudiorum intemperie inclinatiorὶ Quod si eam . sustinct mutationem humanus animus, Vbi pau- Mi a stia lummodo degenerarint a genuina natura hum t res. Vt momento lcmporis mens variis affectibus . rapiatur. Quid suturum speramus, ubi ad extremit
prauitatis ac malitis sunt progressi, atque in principes partes impetum feceruntὶ Cuius nobis eam m et rimenta proferunt, funestaque spectacula exhibet εmui Maniaci,suriosi lymphati, phrenetici, melanch morbi QG, quique alienatione mentis , vel desipientia,' delirioque tentantur, quibus cum morbi corporis in mentem redundent, formidandis horrendis malis homines excruciant. Quamobrem qui sibi, suaeque valetudini optime consultum cupiunt,
'temperanter vitae rationem instituant, ne ii
morum fuligine mentem alienis, absurdis iue ima
ginationibus diuexari contingat,atque a sedibus
134쪽
sitis dimoueri. Haec autem his potissimum incul- νὶ canda, tui munia publica obeunt, aestieris intem qui ne nti estiuius sunt addicti: quod hi magna ex parte me mboliam ancholia seleant infestari. Qui humor tametsi excuti sit.
mentem acuat, ut vinum moderate haustum, L pse tamen plus satis auctus, vitioque aliquo im- . . Dutus maximo incommodo mentem assicit, adeo
ut Cicero siistinuerit tardioris esse ingenii potius, quam ingeniosus, ac melancholicus. Huiusmodi με ' autem corporis habitu nonnulli natura nacti sunt; plurimi ex variis,diuersisque causis contraxerunt, ab eo primu alieni. Non desunt qui ex iugi studio, atque intempestiua lucubratione huc deueneriit: alij ex metu, solicitudine, moerore,uistitia huc sunt delapsi. Plerique ex haemorrhoidum, mensiumq; suppresse profluuio, aut subsistente consueta ali rua vacuatione huc sunt delati: quibus cumacra ensaque fuligine cerebrum impleatur, mentem absurdis imaginatioibus diuexari contingit. cantique mutationem sustinere, ac violentiam perpeti, ut aliquando spectatae probitatis, summaeque ex stimationis viri ad funestum vitae exitum adigam
tur, adeo ut mirari subeat tantam inesse Vini, ac iferociam humori melancholico,Vt oppressa rati ne mentem cuiquam possit eripere. Porro ut atra
densaq; nubes soli essus a,radios eius intexcipit, betae Iiune offuscat sic humor Melancholicus mentem obnubilat, atque ad noxia quaeque impellit. Ingerunt quidem se prauis humoribus mali Geni , metiribinae atque atrae bili praecipuE se immiscentiquod is hu- incumbunt.
inor, ubi naturae limites excedit, adpetiima quaeq; perpetranda si accommodus. Concipiunt enim .nuiusmodi constitutionis homines graues, acre que motus,ac diuturnos affectus propter humoris 3 et infesta
tenacitate,quiae rEliquescit ac dissetuitur. QO mi se ab ἡ fit ut prauae cogitationes A conceptus diu animo dat metiti A
135쪽
i haereant, quae noti nunquam in eis cc iam erum-' .punt adeo,Vt notos ignotosque indiscriminatini adoriantur,dc cum alijs, tum sibi ipsis sint in sese i 'sic etiana cliolericis faces mini strant sed hi irritati non se, sed alios impetunt. Quod autem horum causa in huniori by consistit, nec omnino in malis j :
Ceni j licet frigidam illi suffundan , vel hinc colli gi potest, quod Maniaci, Melancholici, quiq; ab
natae mentis existunt, haemorrhoidum incnuuitaq; quod substiterant affluuio soleant liberari, atque ad saniorern mentem reduci. auersa scilicet humorii is uligine, quae imaginationes ac spiritus animales. vitiabat. Cui his Aphoris. Hippocrates fide astru Lib. s. apbo. iKInsanientibus, si varices aut hemorrhoide, si perueniunt, morbo liberantur, derivante natu ra humores a parte principe ad abiectas atque ig- ii, Apho. x nobiles. Rursus, Maniacis ac renu pastoriibus o ira inrei noxiis, hoemorrhoides innatae salubre. Clim eniim
is humoi siue i hypocondrijs Ic splene consistat,
siue in toto corpore, parteq; aliqua aceruetur, t tro atque insuavi halitu cerebrum implear, metu tristitiam,moerorem, luctuosa suspiria,cordis astri Etibnem, aurium sibilum adfert, atque oppressia in . tione, luceci; mentis extincta quasi rebus propemo dum deplorati; rnψdhi; exoptatae mortis spe, mes DL,is hin do eiu metum , atq; horrorem coniicit. Qii ira obrem ex Galeni sententia,ineunte Vere atq; Au tumno is huimor placide, ac sensini expurgandus est vomitu, ructii,deiectione, fl.atibus,'venae sectio ne, mensium denique, atq; haemorrhoidum iritata excretione. Quisquis autem huic malo obnoxius est, acriter illi, summaque cura obsistat. atq; oblita cietur, nec Vllo modo foueat imaginationes tacitEobrepentes .anime, blandas quidem initio atque amabiles, sed quae adebinualescant, Vt aegre exci queant aut sopiri,
136쪽
. Quod si incomoda duersitates,insortunia, paru-que prosperi rerum successus hoc malum inuex xint huic infractum inuictumque animi robur Opponas,ac ver bo Dei eiusq; fiducia te ivlcias, quib' terribiles iiii sormas, variaque imaginationummostra minimo negotio conficies. His en pr*- Dei suci dasidiis substiterunt spectatissimi quique Heroes, qui , tametsi rebus propemodum desperatis, calamitatum finem morte accelerari cuperent, non tamen dolorum impatientia sunt oppressi. Sic Heliasina 'E, Plorum taedio mortemcxoptabat: sic David inimi Gi corum insidijs toties impetitus saluti subinde dis fidebat: I b desperabundus mori potius sustinuit, ac quocunq; fato abrumpere Vitam, quam tam atrocia perpeti Christus denique dissidentis homi a reaia nis more,nostraq; caussa in se translata, desertu sis dux ditiae. a patre queritur. Sed omnes hi meliorum spe ac si
ducia,omnem animi trepidationem,ac dissidentia Gecta in Deum mente discusserunt. Hoc aulcm cxiis Ciceronis sententia omnibus persuasum esse c' - uenit: Animum retinendum in excubatione, ac custodia corporis, nec iniussu, contraque imper uni eius, a quo nobis ille datus est, emigrandum . . stationemque deserendam, ne munus humanum assignatum a Deo defugisse videamur. Bra . Iuda. hi pr clarE concionari visus est Iosephus: Vt quid libr. a. quid mali nobis obtigerit, alacri atque infraiso a nimo perseramus . Nec committendum quis ducat, VtandecorE, ac praeter hominis dignita tem, contraque naturae ordinem 'vitae nitem imponat . Quod si quis ex morbo, aut mentis alienatione ad tunestum vitae exitum deuene Metarchon ixit, nemo istiusmodi conditionis hominibus comiterati
insulte quin in illo. sit scuςrior: yςxum illorum
137쪽
nriscriae indolescat potius, viceniq; deploret, cdni ' non sint sui compotes, atque a ratione mentisque iudicio exciderint,quo fit ut ratio illis inuertatur, atq; in delectu rerum prorsus hallucinentur,accFcutiant. Cum enim imaginationis virtute corru- ipta,absurda quaedam animo φbuersentur,confvsh de re is statuunt, vitiosE ratiocinatur ac iudicat. 'Simile enim quiddam menti euenit, quod oculis, ubi varii diuersiq; coloris conspicilia obiiciuntur. quibus omnia vel cerulea, vel rubra,flaua,viridan- tia, vel denique eius coloris, quo vitrum suffiisunt. ' est,apparent,sicut aliter se proserant species,obie ctaq; rerum, quam reuera existunt. Hinc ebrij at riMiami gemina cospectare se crediit, cum unum et ebl obuium. Sic ex febri delirantibus varia d Erevi. spectra animo obuersari videntur, ac corrupta i . maginatione, Vitiatisq; organis multa spectacula sementi osserunt, ob prauorum humorum ac spi . . rituum agitationem, qui Vltro citroque commear, spmim cor' sinusque cerebri oberrant. Spiritus itaque atqueroret metem humores maximum momentum obtinent in per-
turbanda mente,ciendisque affectibus,atque inse
rendis conscienti stimulis. Qui si synceri existant, nec ulla comagione inquinati, placidis moribus hominem esse contingit, minimeque querulum aut morosum:Sin turbuleti ac labe aliqua imbuti, va
i rii cientur animi motus assectusque tumultuosi. exoriuntur ac turbulenti. Proinde cum corpus at que anima iuxta assiciantur, danda inprimis op xa,ut anima inquietudo, mentisq; aestuatio verbo
rum lenocinijs, ac blandimentis sopiatur.siquidem prouerbiali sententia, Animo aegroto medicus oratio: tractandus iue istiusinodi nominum ani r se H f mus,ut exigit naturare ut corporis habitus,ut hus iis ις ' morum qualitas exposcit. Qivmadmodum enim . sser. atque immanti belluae cura tque officio limi num
138쪽
ininum mansuescunt acci curatur: Ita placidὸ tra ctari postulat istorum animus, ut qui seuerioribus
ac minacibus Verbis cxasperetur. Noniumquam tamen, ut in corporum morbis scitiones, cauteria,
atque ustiones adhibemus: Sic aliquando acrius instandum, ac salubri increpatione cocrcendi improbi illorum conatus, ad quos per interualla r stagnante humore noxio, solent incitari. Corpori vcro non minor cura adhibetida est. Sed meminearit, qui curationem instituit, ne humorem illum validis medicamentis irritare pergat, scd scia simac placide sinamaque dexteritate id perficiat. N que enim cossertim sentinam exhaurire consulti; est . Siquidem agitatus is hum0rmephitim quan- dam e halat, ac nidoris graveolentiam, qua cer brum incredibiliter offenditur . ac mens absurda phantasmata concipit. In primis autem excitandi spiritus olfictoriolis ac fasciculis manualibus, alendumque corpus optimi cibi siticis, atq; in molliter subacta culcitra. placido somno fouedum est. Porro omnium citissime alit vinum, minimumq; negotii natur facessit. Ceterum in eo exhibendo, . , quanquam unicum sit discutiendi moeroris praesi dium,delectus habendus est, curandum que vi lcm- 'restiue,atque ut cuiusque aetas, naturae conditio, consuetudo vii ,regio exigit, praescribatur. Neque enim semper vinum tristitiam Melancholicis ex nitit, aut moerorem discutit, sed non nunquam ades auge malum que exasperat ac in crudesceres acit, praesertim ubi vitiosis humoribus corpus est oppletum. Qu0circa ante inaniri debet, atque appostis remediis expurgari, antequam ulla victus ratio instituatur. Impura enim corpora quanto magis nutrias, tantis magi si des. Cum autem Vini ita APH tura varia sit, ac differetia multiplex,nec quod uis aeque genciosum obseruandum ut optimum bi-
139쪽
issura vilios. bete consilescant, & quod nulla re vitiosa sit cor,
mentem pera ditum , quale plerunque Cenopolae ac caupones -nau. magno valetudi nis detrimento offerunt calce, gL. pso, bitumine,orminio vulgo scarlea,eruca, stiue stri myrto adulteratum. Sic vini aliquot genera. animi impetus non modo non consopiunt,sed re crudescere faciunt,atque denudex hulcerari. Hinc
plebeii nostrates ex vini Pictaviensis potu, quod mordaces sum os cerebro inserat, morosi essicium se tur,calcitrosi, iracundi, implacabiles, sic ut rixen tur assidue, suasque uxores crebro pulsent, ac pugnis subigant. dipsum illis facere religio est, 'ubi Rhenanum, aut aliud generosae natura: Vinum .hauserint. Tunc enim blandiores sunt, atq; ost lo potius, quam fustibus impetunt. inamobrem Melancholici,lassi, siticulosi,quic, arido sunt co 'poris habitu, ex Horati j praescripto.
ZEi cti. is . siμ'd cura abigat, quod cum oe diuita manet . In Ῥenas, animumque meum,quod Neriam stret, 25οd me Lucane iuuenem commendet amicae.
spectat illud Plinii, Omnis animi asperitas :Lib. zic as. dulciori succo mitigatur, lenit transitum spiritus,acmolliores cssicit meatus. Experimenta in sequic que capere potest. Nullus enim non ira, luctu, min- , rore, moestitia, aliquando conficitur. Sic in lassi tudine, siti,inedia, intepestiua vigilia pronior quicque ad iram. Sic fames & mora, ex Plauti sententia, . bilem in nares conciunt. Sed ea oblato cibo confestim' mitescit ac sedatur. Quo fit ut fati iiciunis minus effervescat. QMd corpus cibo po- laedia bilem tuque irriga tum, minus siccescat,ac calore Ratium .caendit. tepefacto corpus ad concipiendam iracundiam minus est propensum. Incumbunt enim natura- les facultates concoctionis, ac flauabilis, quae im-
pransis ebullire solet, infusis humoribus diluit RG
140쪽
a clebetes, sartagines,ac frixoria magis ignosciit,
nidoremque grauiorem naribus offundiit, ubilia s litor, aut innatans pinguedo immodico calorea.- sumitur ac torrescit. Omnia siquide, quae vel hu- . more vel pinguedine destituta sunt, ollis ad hae rescunt, atque nidorosos halitus cffundunt, sicut
populari ioco dici solear. Ex eadem Olla cli a atquς diopulare A.
assa depromi. ocirca consulte mihi facere vi-. dentur macilenti, quique sicco temperamento exist unt 'ubd mirius diu ieiuni persistant,ac calo . vi natiuo fomenta ministient. Siccessit enim cor pus intempestiua, diutinaque inedia, quae humi dum nutricium, quod radicate vocant, depopula-Inedia nisi.tur,quadere nobis alias habitus est sermo. lentis noxia
Derbo mutationibati obnoxias, tum viribuΥ,
QVERUNTVR medicorum plerique heri
harum descriptio es esse fallaces, earumq; virtutes inessicaces atq; evanidas, multaque pastini obuia Herbas in apud Veteres, quae parum apte, si nostris conseran lauioni obnoistur, suo nomini ac descriptioni responde 't, eoque xi , ac se diuersa sese herbas contendunt, licet nostio artio ge rei, idem nomen obtineant . Sic hysopum nostratem, fabas, pentaphyllon,phu, typham, Cerealem, fataraginem, secate, o lyram, alia existimant: quia veterum descriptionibus no per omnia congruunt. Equidem ut nemini patrocinari volo,aut illorum errorem tueri,qui in herbarum censu & cogi ritione prorsus sunt halluciliati : Sic nonnullos existi mo non satis ad rationis amussim omnia exi ere. Tametsi enim in lata herbaru varietate, dc muta- Mone singula in certam classem referri nequeant, H a nec