장음표시 사용
111쪽
mentemq; in tanti opificis opera dirigat, abundbmulta est perspect hirus, qtie illi non deesse vires de clarabunt non solum instaura di hominis, verum&quiduis eorum, quae animo destinauit, perficienmtμra Collustremus coetu hoc sideribus undiq; CXOG βμ rectioni natum,illiq; subiacetem terrae globum, ex qua pullulant tot speciosi, fragrantesque flosculi, tot stirpes
salubres, cum esui, tum medendis corporibus ac conamodae, tot in maris gurgite pisci xi genera, tot in aere ac terra alites, tot pecora partim ad vescendum, partim ad cultus agroru, ipsumque hominem tanti operis , ac muneris dominatorem , ac praese-onditoris ctum me initio Dei verbo ex nihilo, nullaci; sub-nniiest- σ iecta materia creata, stabiliter perseuerant, ac sub--liua . sistunt, suasci; vicissitudines, ortus, progressiis,m- crementa obtinent. Cum itaq; ta sit immensa con
ditoris vis & potentia: quis illi vires deeste dictabit erigendi ,restauradiq; collapsa, qui admira da quaeque ex nihilo construxit3 divid si corpus hominis nullo negotio ex nihilo creauit opifex: quanto illi
facilius erit mortuum restituere, atq; in vitam reuocare'no quide ex nihilo, sed ex materia cognata . . , , ac familiari, quae Vel in cineres reuoluta est, vel a
'm lio quouis modo in auras euanuit: Ut aute artifexrci Ps eb fractum atq; imminutum ex eadem mali ria restaurat, formamq; ii lucit pr stantiore ita D is corpus in terram resolutum suo tempore . revocabit in vita, eadem quidem, qua fuit, specie: sed omni labe, omni 4; terrena cocretione sublata. obis honotis deseramus inaniem opifici Deo, totens iis eo potentiam illi asseramus, ut quiduis eorum nubdiust. ' quaelibet, efficere illum posse cofiteamur, nec quis aquam ex sua imbecillitate, aut ignor alia illud aesti
met aut metiatur. cum minutissima a nobis cona.
ε Uς nequeant, prorsus k; ingeni j nostri captu
excedant. id si haec mundi spectacula, totius 4; naturq
112쪽
riaturet ordo ac series no sit satis essicax ad excitandas homi numentes, nec ullae rationes satis firmae ac selidae ad declaranda Dei vim ac potentia: salicinia quisque des endar,ac mentis sui dignitate ac praestantia sedulo excutiat: fecto intelliget atque experietur, quanta sit humani animi, mentisque evicelle iitia, qua ta deniqi illius vis & potentia,qui homini hoc munus indulsit. Mihi vero humana mes Mentisci no omnino gemmis videtur absimilis.quae prster gemmis in id, quod ad spectu gratet sint, atq; oculis bladiantur, paratio,
tum internas vires, effectusq; cssicaces obtinent, ac latetes,quas attritu, dc conicatione proserunt: Vt
Succinii, Gagates, Magnes agitata ac cocalefacta serici astucas, floccos, quisquilias,ferra violenter ad se rapiunt:sic animet vis exustitata acco cuila vim suam exerit, utq; ignis sopitus, ac cineribus obductus e micat,sensimque scintillare incipit. Et quanqua diui na virtus passim se profert, atq; in tanto naturqar- tificio omniti se oculis exhibet, adeo ut humanus animus expleri ac fatiari nequeat in nulla tamen re Dei vis atq; amplitudo magis elucci, aut expres.sius se declarat, quam in animo menteq; hominis,
quae ab archetypo diuinitatis est deprompta. Qu)--hum propter non est quod quisquam eam Opinione co--Divinita cipiat, ut id existimet aliqua do interiturum, quod iis exemplar. abessentia Diuinitatis dimanauit, talisci; dotibus
est excultu. Quo mihi non absurde ratiocinaridetur Plato: Qui d quid non 'constat ex elementis, est immortale, atque interitus expers. Anima non
constat ex elementis, nec ex materiae concretione
conflatur,sed diuinitus originem est sortita. Igitur non est obnoxia corruptioni . Nec sane tanta inesset hominum animis vis,& acumen ingenii:,
praestantia doctrinae, intientionis subtilitas, co nitio rerum, Dei vel amor vel notitia: nisi anima. terreno concretu aliena , Diuinitatis esset
113쪽
particeps, atq; aeternitati destinatia. Q persuasio priscorum etiam animos occupauit. Quibu*insitu erat, teste Cicerone, esse a morte sensun G. que excessiti vitae sic deleri hominem, ut funmtus ξιβ' ς ' interiret. Idq; tum multis alijs, tum caerimonus si 'pulchrorum intelligi licet. Quas nec tanta curac ' luissent, nec tam inexpiabili religione sanxistent, nisi haesisset in eoru animis, Mortem no delere ola, sed quandam esse migratione comutationeq; vitqeici de Dia melioris. Nec sane quisquam potest esse tam rudis, tam ferinis moribus, qui in coetu attollens oculos, tametsi nesciat cuius Dei prouidentia reoitur hoc omne, quod spectamus, aliquod tame esse numen intelligat ex ipsa rerum magnitudine, motu, dispositione, ordine, utilitate, constantia, quod fulcit acmmiminui amoderatur omnia. Cum itaq; Deus Opt. naa X. qui trino ius nihil temere aut fortuite est molitus, tantaruior πιπι Mi . rum uni homini principatum attribuit, absurdum. videri possiet, ut is ad nihilum sit redigedus, totusque spectat ad interitum. Longe profecto melius consuluit generi humano naturae parens, quam Vt id uigneret atq; educaret, quod cum perpessurus esset extremos labores, tu incideret in mortis sempiternum malum, portum potius commonstravit,. ac fidam tutamque stationem, in qua post cxactos huius aeui labores liceat conquiescere. Hinc Pau- ριν δ' omnia studia, curasque nostras sursum spectare vult,erectaque mente in supernam ciuitatem, caelestia meditari. inod si huius tantum seculi finibus vit nostra terminatur, nec ultra producitur, nihil homine calamitosius, nihil abiectius, pro susque iniqua opulentorum atque inopum conditio. Clim illi delici is adfluant,rertinuiue omnium copia perfruantur; isti malis omnibus evi
positi, nullam habituri sint post hanc vitam, nul lam spcni, nullum solatium. Quamobrem optime
114쪽
rati inatur Paulus: Si in hac tantum vita spein i corii s. fixam in Christum habemus: nihil Christianae pro olidae Pauci fessionis hominibus miserius, multoque potior lorii conditio qui a Christo alieni silauiter vivunt, osse revia seseque molliter curant, quam Cinistianorum, mori timeo qui vana spe ludificati malis sed vi ari patiuntur, omniumque ludibrium cs sustinent ac reiectamen-
tu. Quod si quidquid est hominis, perit,totaq; spes
morte finitur: quid sibi vult anxius ille menti ςxu- , uisim carenciatus, atq; animi carnificina 3 quid scelerum Vlixi victiε conscietia Z quid ingruentς tempestate aliqua pauo Ῥellicat. ει trepidatio irursus quid securitas, animique tranquillitas , & constantia Z Nonne illa poenam sunt metuentis post hanc vitam: ista praemia spectantis, ac malorum lenimen , vitaeque ex Dei praescripto exactae non sine certa spe, remunerationem Z Quae res effecit, Vt Paulus exhortatus Timotheum suae . disciplinae assectatorem ad peragendam muneris Apostolici functionem, ad quam erat asciscendus, desumpto ab athletis ac pugilibus exemplo , confidenter pronunciarii: Certamen bonum certaui, cursum cosummaui, fidem seruaun quod superest, a. Timota. reposita est mihi corona iustitiae, quam reddet Dominus iustus iudex, non solum autem mihi, sed quotquot illi fidunt , illiusque promission ibus nituntur . Quamobrem non est, quod quisquam ab hac spe decidat, mentemque sinat a tants felicitatis expectatione dimoueri. Huius enim rei veritatem sua cuique mens dictat, intellectus percipit, ratio confirmat, natura rerum loquitur: adde quod omnibus insita sit immortalitatis honesta ambitio, dc iubd quisque memoriam sui quam maxim ongam efficere cupiat, eam ciue apud posteros durare Pereniter,ac nulla vetustate aboleri Quae una ratio validissima Augustino ac Ciceroni creditur, qua
nuinci possit Animam esse immortalem, nec
115쪽
nfcuibr. i. Vnquam interituram. Haec siquidem perstasio, magnos addit stimulos, magnaque incitamenta ad virtutem, ac propositis praemijs ad praeclarisiima quaeque mentem extimulat. Et qualiquam 'haec S pleraque alia non exigant rationum suffragia, nec diuina ut Paulus ait) consistant in persuasoriis humanae sapientiae vcrbis: non tamen impro-stuatenin e- bandus illorum conatus', atque industria , qui λ- rarenda deita brias rationes adferunt: quo illorum animis errorti si V . eximi posset, tui contemptis scripture testimoniis
aegre ferunt animae immortalitatem, ac resurrectionis fidem hominibus inculcari. In caeteri S V rb non consilii tum arbitror diuina curiosius periscrutari: ac sacri codices frenum iiiij ciunt huma nae temeritati, quae eruere tentat accessu, adituque difficilia,atque unde non facile resilire, ac referre pedem licet. Cuius rei documentum Iob, Esdras,
ac pcipue Paulus exhibuit, qui eb erat Egressus, ut exclamare sit coactus: O altitudo diuitiarii sapientiae & cognitionis Dei, g inscrutabilia sunt iudicia eius & impii estigabiles vi e eius. Quis enim cognouit mente domini Z aut quis illi fuit a cosiliis 3 Quo nia ex illo,&periliti,& in illo omnia. Caeterum nequis se diuelli patiatur ab hoc solido fundamento, in quo tota spes hominis decubit, totiusq; salutis
cardo Vertitur, Paulus acriter urget ac inculcat resurrectione, quae &animae immortalitatem complectitur, eiusque rei fidem, certitudinem, ratione, his exprimit, ex natura rerum desumpta similitudine. Natura enim omnium rerum artifeV - . , inimitabilis, & cuius Vim nemo exacte exprim re, aut ementiri potest, multa parit atque essingit, quae Dei potentia in omni b. efficace demo strant. atque in elaborandis, fingendisque rerum simula , , chris, Virtutem declarant. ubd si admiramur ar
tificem obiasignem aliquam, concinneque depu
116쪽
clam tabulam. aut rem quandam affabre elabi ranile a s- ratam, ut Gaditanus fecit persecta Liui j historia:
quanto magis illum suspiccre ac Venerari par est, qui tam stupenda rerum miracula oculis mentique hominum obi jcit, quorum nec numerus iniri , potest,nec ratio i Nam ut ex minutissimis naturae rebus corporis humani innovatio comprobetur: Quis non obseruauit ex cicada iam vetula atque,exolescente proiecto exuuio prosilire recens atque a rite, argutumque insecti genus 3 ex segni ac moribunda eruca papilionem picturatum ac Volitan irata tem Z xx formicis alatam muscam λ Quid bona-.
Dix Vermiculus, quiscrica texit, nomine u gnar nascentis vitae commonstrat, dum mortua reuiuiscit 3 Phoenix Lactant ij carmine celebrata, an ne rediuiua re uir rectionis specimen nobis exhi beti Quid ipsa veris amoenitas, grataque recur rentis' anni vicissitudo Z nonne resurrectionem V 'repraesentant, mentesque nostras in spem immortalitatis erigunt Z Quem vero terrae vis ac natura non oblectet 3 quae cum gremio mollito ac subacto semen sparsum acceperit, primum id oc- cicet Serucatum cohibet, deinde tepefactu vapore, dc complexu suo elicit, herbescentem viriditatem, quae fibris nixa stirpium sensim adolescit, culmoque erecto geniculato, vaginis iam quasi pubescens includitur, e quibus cum emerserit, fiugem fundit
spicae ordine instructam, de contra auium minorum morsum munitur vallo aristarum . Mirpes rem vim ipsam omnium, quae ex terra pullulant.Siqui- si Tire iurisdem ex fici tatulo grano, ex acino Vinaceo, aut c*- rectisηεω- terarum stirpium minutissimis seminibus tanto. molnstraxi. truncos, ramos 4;, ac frondium pompam procreari perspicimus: malleoli plantae, sarmenta, radices, propa ines,insitiones, labii ne ea ciliciunt, Vt non
bsurda videri possit corporis humani innovatio 3 Hanc
117쪽
Mne s. . Hanc tam admirandam naturae vim post Cicero Homiι7. nem Chrysostomus exaggerat in immesum,ac temram omnium parentem summis praeconijs effert. Terrumst De Omnium enim rerum Vita ex terrae uligine existit: um rerumpa , arbores , flosculi multisorines, re varii. ω summaque arte elaborati, non sine eximia odoris suauitate ex soli ubertate ortus, atque incrementa suscipiunt. Aercrassus in aquam densescit, quae cinlitus delapsa terram irrigat, cadem rursus solis calore extenuata rarescit, atque in aerem commut Naturae artia tur; multaque eius generis Varias mutationes su
Mam. stinent, lug non minus admirationis adseruyt,quaxesurrectio. Verbi caussa, vitis ex terrae humiditate non solu pampinos,& capreolos gustu peracerbos, sed salubrem etiam succum, vitasque sapidas pro ducit. Palma scabra arbor dicorticos adactylos pro bominis fert dulces, vinosos, succulentos. Iam vero semen, 'μcturae unde homo concipitur,quomodo in aures,in manus.in brachia, in cor,pulmonem, neruos,arterias, carnem, ossa, cartilagines, membranas figuretur,
quis possit ratione cosequii tam multa sunt in cor pore humano qualitatum, humorti,potentiarum, Virtutum, functionum discrimina, ex unico semi ne costituta. Anne tibi inexplicabile videtur, quo
modo humidum dc molle in os duru ac frigidum selidescitὶ quomodo in sanguinem rubicudum aci florulentum cibi alterentur, in venas, arteria ne uos,musculos, liga meta, tendines, alimenta commutentur, ac solidescant Z Cum itaque tam multa quotidie natura moliatur,quorum mens humana
rationem assequi nequeat quis negabit id praest re posse totius uniuersitatis opificem in resuscitandis, erigendisque corporibus, quod natura Dei mi-mstra quotidie facit in fovendo, eliciendoque pM-trefacto semine Z Vident id madefactum repullu
118쪽
, sondem emergere: & non credunt hominem hilamo conditum reuicturum, suoci; nitori aliquando restituendum. Itaque Cyprianus, cui Symbolumiumremi asscriptum est, Pauli exemplo ex natura seminum resurrectionis fidem illustrat. Si quis,inquit, liue La semina in unum comisceat, atque haec indiscreta seminet,vel passim in terram spargationne cuiusque seminis fatio competenti tempore, secundum naturae suae speciem germen producit. & culmum suae formae, suique corporis reparatὶ Ita qumque carnis substatia quamuis Varie ac diuerse sparsa si cui in Deo visum erit, reducetur in vitam, illa specie, quam mors abstulerat: atque ita fit, Vt viii cuique animae non confusum,non asci titium, aut extraneum corpus; sed suum quod habuerat, sit re stituendum, ut consequenter possit pro praesentis Vitae certamine cum anima sua caro pudica coronari,vel impudica puniri. Quapropter no Videtur mihi Paulus, magis apposita, propinquaque imagi- 1 ne resurrectionis typum potuisse figurare, quam,
sparsi seminis subactiq; scrobissimilitudine. 'd
est enim in natura semen humo condere, hoc est in resurrectione cadauer sepelire: quod illic enas hi at que in vivam stirpem emergere id homini reuiui scere. Committitur terrae corpus putredini obnoxium: at idemreuiuiscet sublata omni naturae imabecillitate:defoditur in terram variis affectibus, calamitatibus, morbisque expositum: rcsurget alacre, vividum,erectum, purumque ac putum, atque ab omni labe desecatu. Exemplo res erit lucidior: Aeagroto qui graui morbo conflictatur, color deflore Exemplum scit, emciturque luridus, mustelinus, squallidus, siluus, cadauerosus: totumque corpus adeo graci 'τρης lescit, atque extenuatur, ut exhausto vitali succo agnosci nequeat. At is adhibitis medicamentis, ac
salubri victus ratione reuiuiscit, fitque pinguis ac
119쪽
nitidus, cutequela suauiter curata, ut Maugonis excultus atque expolitus videri possit. Sic in tesur rectione idem coi pus emerget, sed illustrius, dc in quo nulla apparebunt concretae labis, aut corrui 'ptele magis veteris vestigia. Hoc eκemplar in Chri .. sto primum inchoatu est, qui nulla re efficacius di uinitatem siram declarauit, quam resurrectionis triumpho. Id ipsum in omnibus eius virtute est cxprimendum. Qui, ut Paulus ait, transformabit corpus nostrum humile, ac consurine reddet corpori suo glorioso, secundum efficaciam , qua pOtest etia sibi subi j cere omnia. Quamob rem ito Vult nos discruciare metu mortis Apostolus, nec impotentius luctu ac lamentis confici. ndoqitidem
qui in Christo obdormiscunt, Dei verbo sunt re
suscitandi ,sempiterno quo cum illo fruituri: quod ita futurum praedixit Seruator: Veniet hora, qua omnes qui in monumentis sunt,audient Vocem eius, ac prodibunt: qui bona fecerunt, in resurre ctio em vitae: qui vero mala egerunt, in resurrecti nem condemnationis. Qtibus verbis solatium ad fert deiectis, afflictisque mentibus, ne malis su icumbant: impiis vero, ac deploratis hominibus terrorem incutit, ac trepidationem, ut qui nullum prorsus sibi scelerum finem statuerent, nisi post hanc vitam perio luerentur pietatis atque ampi tatis praemia. Vnde Iob in extrema calamitate constitutus, 3c cui ad summam miseriam nihil es set reliqui, hac certa spe se ipse solatur: Scio quod redemptor meus vivit,&in nouissimo die de terra resurrem rus sum, & in carne mea videbo Deum seruatorem meum, quem conspecturus sum ego i- pse,& non alius: reposita est haec spes in sinu meo; hoc est, nemo excutiet mihi hanc fiduciam dc cer titudinem. Cum itaq; tota spes ac fiducia cons quendae salutis, omneque in extremis selatium ituresuv-
120쪽
resurrectionis fide consistat, hanc praecipuὸ opponamus insultibus, ac terriculamentis, quibus mentes nostras subruere tentant, ac labetactare mones,in eo que spem fixam habeamus, qui tantae christi qMalibertatis nobis auctor atque assertor cxtitit. In ma esse. ximam autem spem ac salutis fiduciam erexit ho minum mentes diu expectata Seruatoris natiuitas, multum contulit eius inter homines conue satio, morum integritas, doctrina, mors denique ipsius,quam nostra causa subijt, atque ab interitu nos vindicauit, verum hoc essecit resurrectionis taveritas, Ut parto de morte triumpho ac victoria, unemo de promissa filute possit ambigere, sed
mam spem concipere audeat in se quoque omnia I perficienda, quae in capite sunt expressa, exhibita que . Itaque tota fides nostra illius resurrectione nititur, per quam Christus mortem eXpugnauit, ' iusque aculeum, hoc est, peccatum,quod a Deo nos aueris reddidit, atque alienos, consecit. Proinde clim t tam selicitatem per mortem Seruatoris ac resurrectionem simus consequuti, non sinamus nos a recta sentetia dimoueri, sed demus operam, ut tantorum bonorum fructum percipiamus, atq; Peccin illum continenter defigamus oculos, qui singulari suo fauore ac misericordia, per Christum exclaratum a morte,regenuit nos in spem vivam,vitae mnunquam interiturae restituit, atque haereditatem immortaiem consignauit, condonans nobis ona cessiti
nia delicta, obliterato explictoque,quod aduersus nos erat, Chirographo. Huius benefici j mrmoria ρεμ, is animo nostro assidue obuersari debet, potissime quando postremus co flictus nobis adeundus est, in niti reuoca quo detestatis omni b.anteactet vitae flagiti js, opponamus satans,in orti, peccato inferno immensam
Dei patris misericordiam per fiduciam in Christia, Per quem nobis certo obvia, parataque est salus,