장음표시 사용
321쪽
I MIRACULISI I p. II. 26 enim humorum suliginem crassosque spiritus, qui
mentes nostras obnubilant, aeris amoenitas, spiritusq; cxhilarat,atq; anina o laetitiam inserit. ducia usto hoc carmine expressit Virgilius. Verum ubi tempestas, v caeli mobilis humor Mutauire Vas, o I pher humidus Au bis
De ait, erant qVae rara modo cr quae tarda relaxat. V rium oecies animorum, cypectore motus Nunc alios, aris; dum nubila ventus agebat, concipiunt,hinc isse auiam concentu in ris, in ει Miae pecudes, tromimes guiture cor i.
Exiliut enim paulo ant E cohibiti spiritus aura pla- . . cida ac suaui spiranteque Fauonio recreantur. enim fumi ac vapores reseratis aedibus, ostiisque patefactis, i inmis undi que aere, atque externisse 'satibus dissipari solent, omnesque porticus ac αsibula situ pedoreque obducta perspirari: Ita in corporib' humanis omnes graum halitus, si qua
corpori mephitis inhaerer,aut moeror anim discuti contingit atque chicntilari. Itaque non internae modo causae, insitique humores ad sanitatem vel morbum sunt adiumento, sed exicrni quoque siderum concursus, atque aerisaureque constitutio, ac ventorum qualitas, Varias subita que mutati0- eo,sti uiserines hominum corporibus inscrunt, quod singulis momentis insequisque cxperiri potest. Qui seste
nim ut animorum a sectus praeteream, qui imminente tempestate aliqua, aeris que intemperie, triduo etiam antequam ingruat, punctur. Is in membris no percipiat, ac dolores pulsatiles, neruorum contractiones,palpitationes,assectusque alios do
lorificos non persciatiscat 3 Claui si quidem, calli, verrucae, cicatrices, gladulae, nodi, deniq; si quid tu xatum, ruptum, fractu, c5uulfum,solutumque suerit . in aliqua corporis parte, omnia sutura tempestate
322쪽
prae iunt, quod non sine acerbissimo cruciatu iis potissime usuuenire solet, qui aliquid latcntis occultioris que morbi ex scortorum contagio contatraxerunt. Hi enim ubi venti rigidi spirare inc piunt,doloribus promptius in seliantur. Intendit turenim nerui, ac rigescunt musculi, agitatisque vitiosis humoribus, qui membris infixi iunt,ace rime cruciantur. Subest enim illis partibus intem. peries quaedam tempestati externae cognata ac fa in iliaris, quae carnificinam quadam intimo membrorum recessu exercet. Q i vero inculpato sunt corporis habitu, firma 4; valetudine ac stabili, nihil incommodi, nullosque astedius sciatiunt. Vt nim sutiles quasse quenaues ac rimosae, cuius tempestati succumbunt, ita morbosa corpora, quique vacillanti sitiit ac dubia valetudine, omnibus ecpositi sunt iniurijs, omnibusque obnoxii incommodis. Siquidem oborta vel leuissima aeris intemperie, dolores illis intensos inserri contingit, aut ubi Sol ac Luna inserioribus aliqua mutationem inducunt. Haec enim sidera prae caeteris vires suas non in humana modo corpora, sed in terrena qu que exerunt, quorum vis tanta est, adeoque scin immensum porrigit, ut quaecunque coeli ambitu
continentur, suum ordinem, ornatumque ac d cus ex i is capessant ac consequamur,omniS ue re
rum series- atque anni tempora horum arbitrio decurrant. Et quaquam superiorum astrorum p tentia hon sit inefficax, Solis tamen beneficio ma xima quaeque perficiuntur. Is enim hunc orbem praecipue exornat, omniaque concinnE disponit ac moderatur. Hui us opera propagantur fata, ac fruges maturescunt cunctaque incremeta ac progressus suscipiunt.
323쪽
Magna sane & Lunae opera in rerum natura apparent: verum Solis es ectibus posteriora. bolis enim beneficio illa fruitur, lucemque ab illo sortitur, sic t tanta illius pars illustretur,quanta bol suo splendore irradiat, deficit autem, lucisque expers reddi tur, ubi ternae interuentu lux illi intercipitur.Tunc autem potissime in terrena vires suas explicat, cum vel Soli ex aduersi, opposita impletur, atque Orbiculata cisic tur, vel ubi primum illi coniungitur, o miliis His enim dierum spatijs augescunt segetes,conchis lenilunii ,1 b lia turgescunt, venae sanguine, ossaque medullis coni,nilio implentur. fit, ut concubitus iis temporibus minus ossiciat. Et quoniam omnia humorebuit, fit ut carnes radiis illius expositae tabescant, atq; homines somno vinoque sopiti, pallorem capitisq; grauedii te contrahant,ac morbo comitiali assiciantur,relaxat enim neruos, ac cerebrum plus satis humectar, mentique vi algifica stuporem in sext. Oceani quoque aestus excitare, causam lite re-ni V
ciprocandi illi praebere, non est quod quis ambi nat. Siquidem cum perspicimus illenti atque o i cura Luna, ea due vel medio orbe disiecta, vel in
cornua falcata, liue augescat, aut minuatur, nullos propemodum fieri aquarum concursus, nec in ullam altitudinem attolli Oceanum, quaecunque etiam littora alluit: Rursum ubi cu Sole congreditur, atq; innovari incipit,aut in orbe circunducta plena conspicitur, maximos excitari aestus, fluctus ciue attolli in immensum: civis alib, quana 'motum fluxum refluxumque Oceani reseratὶ Vt enim magnes ferrum allicit : Sic sidus hoc terrae proximum, mare attrahit, concitatque. Nam cum Luna oritur, Oceanus circa illas plagas deuolui tur, nempe Orientales, partesque Occidentales deserit: quando verbad occasum ver3u, in illis par
324쪽
tum spectant, demutescunt. id ue affluentius vel parcius pro incremento desectiique lucis,quam litinares radii exhibent. Qu9d si cui libeat in Oceano Gallico nostroque mari, quod se ad Septentrionem porrigit, locorum ti actus ac spatia oras 4; r gionum nacti ri. Jc quos .aestus littora perserant ob seruare, luce clarius perspicit omnia Lunae motu
aspectuque perfici. Vt enim hoc sidus exoriens diuersas plagas ac climata collustrat, cursum due suum per coeli meatus prosequitur, eb aestumni P xumque edi recto deserri contingit. quo radios dirigit, dc quas te partes ac littora exaduerso sibi oppositas respectat. Ut enim Sol ex humenti gramine humorem clicit, multam que aquae vim ex mari, stagnis, paludibusque absorbet, unde pluuia milia sitas rumorigo existit: Vt denique multae herbae, luru. vi auraG- hinc Heli tropia dicuntur Solis vi ac calore,qui hu ria. morem allicit, circumaguntur, eiusq; iter ab ortu in occasum expansis patulisq; flosculis comitatur: Ita Lunae vi Oceanus modo in hoc, modo in illud littus impellitur, eoq; se inclinat, atque in illam ram declibit, quis sidus feratur. Cuius rei aliquod dabo se ecimen, ac quorundam locorum, urbiumque ac littorum, quae mare alluit, exempla proseram . Principio quo omnia exacte percipi que ant, hoc axioma seu pronunciatum subiicien dum putaui: Lunam semperauersis a Sole corni bus, si crescat, ortum spectare : si decrescat, o casum , quae triduo plerumque in coitu morata demum lucescit, ac falcata emicat. Singulis vero diebus ab incremento a Sole remotior ad septi anum Vsque augescens, medio orbe diuisa spe tur, eaque pars illustratur , quae Soli in Occiden tem delato opponitur, illa opaca, quae Orienti obuersa est. Semper enim Luna crescens Solem in
Occidentem sequitur, supraque nostrum horizonta
325쪽
κonta conspicitur. Ubi verbdecrescit, Solem praecedit, illique prauia est, ac supra horizonta ante- l tisano conspicitur, ea semper parte illuminata, quae Solem respicit coque cincitur, ut pars incur-Da atque in cornua fi lcata semper a Sole auersa sit,
globosa veris atque in gibbum sinuata, aduersa, totique exposita. Quarto autem dc decimo die cum ex diametro Soli opposita est, plena perfici. tur, ipsaque oritur, ubi Sor in Occidentem deest nat. Quo fit, ut undique illustretur, solisque splendorem quaquauersum recipiat. Decimoseptimo die cum Sol oritur, Luna in occidentem depreci a conspicitur. Altero & vigesimo die Sole emerso Luna medias sere coli regiones peruagatur, eaque pars, quae ad Solem sertur, lucida cst obscua ratis reliquis. Deinceps cum singulis diebus cia sum suum prosequitur, octauo & vigesimo de naum die dc tertia eius parte, seu horis octo, totum signiferi circulum absoluit: atque ut anniun Sol,
ita Luna mensem conficit immutatione per si ptimanas illi accedente. Nam utrumque tempus dc post*primam apparitionem in dimidium
orbem accrcscit, de quo inde plenum efficit, attaque in rotundum circinatur, septem diebus abaseluitur, qui geminati quatuordecim constituunt. Simili modo si inde cum aequali portione diuisa est, ad secundam diuisionem eiusmodi rationem subduxeris, & hos dies reliquosque climplane ob oculos Luna declinata est , septem in uenies. Qu. are mensem a Luna immutari per spicuum est, quam vim illa a Solis aspectu con m ssequitur, ex se nullis facultatibus ac viribus in . buta. Vbi vero cum Sole congressum init, aut vi dique ex opposita face illustratur , vehementes
mutationes terrae marique inseruntur, ar mem
326쪽
bus littora pulset. Obseruatum est aut em nostra memoria minimo annorum interuallo iam quar tum excreuis se in immensam altitudinem Ocea
num, totam que Belgicam dissipatis diuulsisq; a gerum molibus miseranda clade oppressam idque Dibernis mensibus, quibus vis Lunae in concita dis fluctibus, ciendisque tempestatibus, quam aestiuis
acrior, sic ut semper aquarum concursus ac redian
dantia vel in noui tunsum, vel plenilunium incide rit, illaecive regiones ac climata omnium primo damno oppresta sunt, in quae aspectus influxusque si deris proxime ferebatur: mox cum alijs littoribus se obverteret, illis quoque aquarum violentia atq; inundatio illata est. Hinc Flandri Oceani saeuientis incommoda prim 'in sentiunt, ac periclitari inci piunt, proximo Mattiaci, qui Zelandiae insulas oci cupant, mox Brabanti, ac modo hi, modo illi pota tus sidae a ue alioqui ac tutae nauium stationes Via darum vi premi solent, sideris motu in certos re gionum tractus conuerib. Exasperant quoque ma laeuitiam Cori ac Circi j qui ex sol ilitiali occasu im pei uostili me in terras decumbunt, marinasque aquas longe lateque in continentem prouehunt,sic tamen ut modo in hanc, modo in illam terrae partem volui fluctus contingat, ac subeunte quaque regione sitas vices pro locorum distantia atque i terstitio, celerius tardius ciue aestum concursiun- que maris perpeti. ut cuique exactὸ innote scant, rem paulo altius repetam. die Luna' noua conspicitur, quae semper occidenti incumbit,qubd eo sol inclinet, cuius fulgore splendesce-xe incipit: & quo plena efficitur, eodem aestus exci- tari diffundique obseruamus, portusque primum vicinos ad certa altitudinem impleri, ac Geinceps versus Orientem ad obuia quaeque loca deserri, sic risiibsequentibus diebus hora una tardius se gniusque
327쪽
gniusque Oceanus moueri incipiat, quod sidus . indies ab illo fiat remoti tis,ac xc HS meridiem, G , . tum que elatum a Sole longius recedat. Verbi gra- V. . . tia, Portum Ictium sue Caictum, tum Stusses,quae urbecula est in Flandriae confinibus sita, Brugis contermina, noua plenaque Luna summo aestu implet hora plus minus undecima, ea parte illii strata. quae in Austrum res exaest, Arnemudae ac Metelliburgi tractus hora secunda seu noctis, scudiei,Zirizese hora tertia, Luna in occasum brum
lem seu hybernum conuersa, a quo Africu sat, & Am M. Sol Capricornum subit, Bergis sesquihora aut bus serius, Antuerpiae ac Dordraci Luna inclinata in Aequinoctialem occidentem, a quo Fauonij seu Zephyri spirant hora propemodum sexta, Mechii
aliae octaua, si tamen ut modo tardius,modb properantius mare in fluat,aere vel tranquillo, vel vetis incitato. Et cum sex horarum spatio versus o casum fertur,totidem horis refluit &subsidit,usq;. dum sidus nostrum conspectum egressum ijs oriatur,qui aduersum nos urgent vestigia: tunc siquidem denuo exaestuat. Cum vero Luna mediae no- ictis lineam attigerit,incle que ad nostrum hemisphe ixium deuenerit, rursus in se fluctus residunt. Itaq; obseruandi locorum situs, 3c ad qua coeli plagam
spectent,metiendique regionum tractus atque ijs, assurgentis labentisque t deris cursus accommodadus, hac enim ratione procliue admodum erit, cuique regioni fluxum refluxumq; assignare. Ca
terum ne quis cornua spectanda sibi persuadeat, cum ab illa parte nullos affectus obtineat, sed gibbam deuexamque, quam Sol illustrat, ea siquidem pars,quae Soli terraeque obuersa est, aquam allicit, illosque portus ac stationes maris affluxu implere luimplere. satagit, quos edi recto splendore suo eradiat. Eo si qui in Oceanus confluit, quo Lunares radi j impellunt.
328쪽
pellunt. Interim hic meminerint,qui n. auigio iter aliquo instituunt, cum Luna oritur. ac se primuri in nostio hemisphaerio conspiciendam exhibet pars, tu. aea Sole illustratur, in ortum radios resti etat, in his terrarum partibus, quae in ortum 6 sunt, fluctus in funamum excreuisse: rursus si A atro, vel Occidenti sesbuertat, illae partes aestuiri perferunt,exhaustis exiccatisque Orientis. Itaque si quis ab ortu vel aequinoctiali,vel brumali,a quo Euro notus, Sc Subsolanus spirant in occidentale . regiones properat, alto mari, sitnamoque aestu iii tram inferiores deuehi tempestiuu erit. Verbi cau-La,A Mech linia, Aniuerpia, Dordraco, Bergis, Bre da, Busco lucis,Delphis, Golida,& si quae loca vite rius sita sint,pleno ia iamq; refluxu minitanti ma ri, nauem conscendere expedit. E contra, si quis ab Occidente versiis Austrmos sinus, tractumue Orientales cursum instituit, portu vacuo, aestuque aduentante ac remetantibus fluctibus in altum deferri debet, sic ut pro locorum ratione obseruet Lunae decursum,& in quas coeli plagas se reflectat, quasque oras ac portuum stationes respect at.
I, Lactucae natura, ac viribus , ct quibus in prosit velo ciat. .
LACTUCA, in acetariis frequentius assiin
pta, nisi erucam ac nasturtium, tum quae Piarmicet prorsus assinis, Dragon vulgo dicitur, admiscean oculis ossicit, ac caliginem infert, incrassateni nidens atque spiritus visorios, atque humorem crystallinum turbidum efficit, nisi vino eius vis retundatur. Veteres hanc non initio coenae, nec primis
mensis inserebant , sed postremo: quod Martialis indicat;
329쪽
claudere quae cenas Lactuca silebat auorem, Dic mihi cur nostras inchoat ita dapes' Quod ipsos non citra rationem sectitasse cen- - Oo: cum enim frigidae humentisque sit naturae, a . coena assui rapta essicacius somnum conciliat, vinique feruorem reprimit, atque ebrietati obsistit in ducta cerebro humiditate. Nosti a vero aetas falsi. brius existimat ab eius csu coenam auspicari. Siqui- Lames isdem cum ex prolixiori prandio exigua sere e sic Q- aut post criteat ad cibum auiditas, mos inoleuit, ut in ipso sta- ησμmendirim accubitu fastidienti stomacho lactucis oleo, acetoque conditis appetetia cxcitetur, quin &illavsum lactuca praebet, ut ante omnem cibum in v cas delata sanguinis feruorem reprimat,atque ii patis, cordisque calidam intemperiem amitiget,adeb, ut immodicus eius usus Venerem coerceat,ac Samica quia concumbendi desiderium extinguat, ut cucumies, pepones,portulaca,caphura. QDmobre affluentius ijs pr scribenda, qui cos ibatui addicti sunt,
sic pudicitiam illaesam tueri cupiunt, quo prurire,vrique desinant:ijs vero, qui matrimonii capistris sunt alligati, non prorsus respuendus est citis Vsus: cum cerebrum illorum aliquando ex immoderata Venere cotingat siccessere. Verum calorificis heria bis retundi d t eius frigiditas, ne semen genitale plus fatis diluatur, atque ad progignendos liberos fiat inessica parumque idoneum.
De Hippolapatho herba, Patientia. CA F. XLIIL
2CVM multa sint Rumicis, seu Lapathi gene is, duo potissmum in esum expeti solent, Oxalis, rari αvulgo Acedula vel acetosa dicta , quae in acetari,s Hippessu
appetentiam acuit, ac nauseam discutit, tum a m a. ibi descri- '
gnitudine i lippolapatho. Est aut olas cinnosum, ptis
330쪽
soliis amplis ac praelongis, caula, ubi maturuit,r bicundo, radice sau scenti Eius elle iacultatis hae herbam experior, ut carnes, atque edulia quaeque quamlibet annosa, ac peruetuita hac elixata ten rescant, atque esui reddantur apta . Clim enim i u bricae sit humentisque naturae durissimam etiam vel bubulam, vel gallinaceam mollit, ac macerat. Quocirca apud veteres frequens eius usus erat, si cibos concoctu faciles praestet aluumque molliat.
Eiusdem cum hac facultatis est Atriplex, de quae a spinoso semine Spinacia dicitur, Lampsanae Di scoridis assinis, quam designasse puto Martialem,
cum inquit: Vim Laucis, moribus teremad s. Denique Horatium, ---Lecta deping si is, oliua ramis arborum, avi herba ta arbitrata amantis, grasu Maluae alubres corpori.
J esa ahominis esse M. CAP. XLII
SALIVA ieiuni praesertim hominis nulla bi potusque qualitate diluta, qua vi polleat, qui
busque viribus imbuta sit, varia experimenta c5- monstrant. Nam lichenas, menta gram, impetigi. nem,uariolos, serpigenem, omnisque generis p x sulas abstergit. Et si cui parti corporis virulentae bestiolae insederint, crabrones, scarabei, busones,
araneae, tum aliae pleraeque, qua suo contail utu
tali evis et mores dolorificos, atque inflammationes ins esse . rut illius conseicatione omnes affectus subsidunt ac discutititur. Insuper & scorpios interimit, alia que venenatas bestias conficit,aut saltem insigni ter laedit. Insita esst enim illi latens quoddam virus ac venenosa qualitas,quam partima dentium so