장음표시 사용
331쪽
dibus atque uligine, partim ex humoribus
consequitur. Ad os si quidem ac fauces sumi ex his lilia ex binis cmanat, ac sputum alic na qualitate imbuunt, quom sensit, Vt nonnunquam saporem amarum, vel acidum, ortu iniuravel siti, dulcen, saliuae inesse percipiamus, quemadmodum & sudori. A tque hinc est, quis lieiunis os - impense olidum cxistat, atque halitus graveolen- ..tia obuios qu0sque feriant inficiantque Restagnant'
enim evaporantque e corpore, tanquam ex palude quadam limosa vapores ictri atque insuaves . quicum veneni naturam obtineant, saliuae sontes vitiant. Est aute liquor hic, qui ori innatat, linguam que humectat, ac cibum irrigat, nihil aliud, equam opituitosum quoddam excrementum, quod in ven citriculo ex alimentorum succo conceptum, ad cere auri brum desertur, atque hinc ad linguam faucesque corriuatur. Quo fit, ut quibus stomachus pituita redundat, os quoque saltuosum sit, atque humo re immodico periunda tur: quibus vero praecordia aestuant, ac sebrili calore torrcscunt, lingua omni similiisue his prorsus humore destituta est,atque Ut terra nimii budini m. blis ardoribus adusta, finditur. Clim itaque saliuae qualitas effectusque cx humoribus emergat exil- . , lis siquidem illam naturae facultas elicit, ut ignis ex herbis stillatilium liquorem facile iniri ratio potest, quare tam prodigiosa efficiat, rebusque non , nullis perniciem adferat. Quod si fani hominissaliua ad multa percipitur eisicax, ad eb Vt non modo' ianimalcula quaedam , sed argentum vitium extin- .guat, atque mobilitatem illi eripiat: quid de iis sta tui debet,qui elephantia si seu lepra ac morbo Neapolitano, alijsque contagiosis morbis sunt conta minati is qui de noui complures, qui pustulas, ata 'que exanthemata contraXerunt, admotis ori cya
in is, quibus infecto runa saliua adhaeserat propter lentorem & venenatum limum, qui dentibus ad haerescit
332쪽
haerescit, sic ut ea ratione omnis animalium ira odit susperniciosus sit, licet nerui aut musculi ill si sinu. ob saliuae contagionem.
De et is lactis, de colostro ac cremore, illud Tingae bicit, hu=nc roona indigerant: Tum p . haec coagulari in stomacho prohibent. CAP. XLV.
. V SV S lactis non omnibus aeque salubris, λquidem qui fri idiore sunt ventriculo, iis acescitiae praecordi. a flatibus distendit: qui vero calidiore
corporis i cmperamento existunt, iis aduritur, a que in nidorossis halitus est unaat,capitique grauedinem adicri. Et cum lac eius sit naturae, ut calore denses cat ac spissctui, frigore liquescat: fit 't in aestuanti stomacho promptius coaguletus, quod ipsum nulla re inhibetur civicacius, quam melle Vel Zaccaro, salisque monaculo. Caeterum cum P virosque nouerim ex coagulato lacte, eoque in gri Diosconcrcto,strangulatos, spirandi meatu, obo to vomitu, intercluso, inconsulte mihi sacere videntur lasciuae at i quot a, olescentulae,procique petulci, qui in pomeridianis symposijs colostris ac cremore, alijsque lactarsis scin farciunt, nec ca no a sati in per i undere verentur maximo valetudi nis detrimento. Vinum siquidcm coalescere facio. lac, atque in casei consistentiam conglobari, quocum ostendatur stomastius, ac repugnantiactaborare ac concoquere nequeat , inia ad putrcdine devergunt, ni agnarumque aegritudinum iemin xia ministrant. Sic pisces ac lac, oniniaque acidal dii admixta, vinoque perfusa , scabiem ac lepram Fonciliant. Omnia enim impromiscit E sic ingesta. computrescunt, ac corruptioni ciliciuntur obnoxia. Colourio quae scet ante cluxaquc bouci desi
333쪽
d s habent ganeones, nihil homini nocentius, adeo ut infantibus etiam triduo a partu lac mater' lmini degustasse perniciosum sit, actatum noni thale. Coit enim ac crasscscit in corpore, Vcnasque a sanguinis rivos obstruit; quominus commode atque inoffense possciat alimenta permeare. Lacautem tum sanguinem concretum disii luit cymianuin, Oximcl & acetum scilliticum, angelicabo structui
Podagricio ur salaces,atque in Venerem proni, ct quotquot in doryum decumbunt, duros
QVI articulari morbo obnoxii sunt; magna ex parte falaces esse solent, atque impensus prurire, partim quod ex diutina assuereidine illi rei assue e nimium uerint, curus immoderato vis is hiorbiis contractu, fra potis' est; partim quod identidem ijs nerui rigescant at cit que intendantur, crebro ue in dorsum decubitu humores ad partes genitales confluant. Pari ratio- ne qui frequen ius equitant , tum qui nauium ta- bulatis incumbunt, atque in dorsum proiecti dii xius cubant, ill rem Veneream proni sunt ac prOcliues. incalescunt enim nerui, qui ad partes gene Lando homini destinatas porriguntur, sic ut exagitatione, influxuque humorum lumbos incitari conting. it,ac tentiginem suboriri. Eadem ratione euenit ut si quis ostendat collidatque pedis Pollicem, consessim ex huiusmodi affectu inguen in imescat , ac scorteum, hoc est, rugosarii illud testium inuolucrum condolescat consciisus xatione, atque ob neruorum venarumque imple a re milixam scri cm . Vt enim si quis forcipem aut ferra simile.
mentum aliud calenti, ignitoque foco immittat, . a nou
334쪽
' non solum pars igni insertat nescit, sed etiam ab
igne remotior ita plerumque incaletiit, ut contrectari nequeat: ita membris edi recta constitutis do lor in fertur, affectusque morbidus vic is partibus communicatur. Sic a ventriculo, intestinis, utero splene, hepate caput afficitur,atque ediverso cere 'bro lsso,aut intemperie aliqua affecto, in subiectas subditasque partes malum derivatur. Atque hine Partes Πῶ- est, quod obstetrices, licet huius causam isnorent, tuis; ψιμ- explorare λleaiit,in pueroru mor bis genitale, id c da ei que assixos testes, & quorum obseruatione etiam aduς α πι- adulti concipere possitiit, indubitata vel salutis, vel interitus, deliique aduersae secundaeque valetudia
μέμυ- nis indicia. Si enini testium loculi flaccidi sint ac . languescant, eorum que attendix deprimitur, sciavstra sucim cultates naturales concidisse,omnesque Vitales spiφ zm ritus qui vitam sulciunt,collapsos ene argumento est: Sin corrugatae erectaeq; sint abditae illae partes,
ac mentula rigescat, omnia fore salua denudiant. Caeter liquo euentus exacte praesagio respondeat, . obseruandum in qua corporis parte morbus con-
cerebri re sistat. Si enim in morbis cerebri, dc qui supra dia-' hepam est aphragii a septumque transuersurii constituti sunt,p M/μm propendent,ac flacccscant genitalia,salutare es ver iuuiu i. econtra contracta esse ominosum, intermoritur e nim facultas vitalis,ac nerui ad sua originem com uelluntur. Obseruaui autem in multis constante, etiam mente,Vigente que ratione ita contractos te
stes,ac penem virilemque pessulum resiliisse, ut imtium reddituri illius adminiculo essent destituti. . In omnibus autem effectibus, qui insernas partes . occupant, auspicatum est iciles esse corrugatos;
pudendumque subrigidum, reualescere enim haec indicant illas partes,quae naturalibus facultatibus subseruiunt, atque ad obeundas functiones ac nimnia denuo accingi,nullae liquidem corporis partea
335쪽
citius reuiuiscunt, discussoque morbo vegetas se prse gerit iri evbent acerectas,quam quae natur' parens in occul. morbo primcto constituita revisitani.
An exanihemata ac pueriles varisti quae vulgo
Inariquepossint, denique lacte bubulo, quc a mulierculis exhiberi solent, cum huiusmod puItalae rescant. CAP. XLVII.
IN morbis, qui in sanguinis ebullitione atque inflammatione consistur, hi aphoretica seu discucsoria,exhibenda,quaeque humores attenuent,qubco modius per corporis meatus ac spiracula queas expurgari, non est quod quisquam ambigat. Itaq; mirari subest,qua ratione matronae nostrae, cum laqpustulae eruptionem moliuntur, vinum rubicundum exhibeant, quod plerumque asti ingentis est naturae,atque humorem cogit ac densat. Qim circa calthae ego decoctum confici iubeo ex Catthae floribus Gaudblimg. croca tis,quae vulgo Caledula dicitur, melissophil lo, anetho, hysopo, satureia, ficibus,aniso,&feniculo, quod cutem relaxat, humorumque collectionem. ι dissipat. Iniri tamen rationem posse Video, qua in-ossense citraq; incommodum praescribi possit mo 'do tempestiue id fiat, cum scilicet omnis humo rum impetus ad cutem delatus est, tunc enim ea 28 μ' 'dem ratione propellit,qua illa, quae comprimendo aluum laxant,ut myrobolani, dc radix Pontica, vul go Rhabarbarii dict.a, quibus manifestEastringens vis aliqua inesse percipitur. Itaque astringen si ratione rubellum fuliginem propellit, atque humores sumidos,qui mediis spatijs in ii rescunt, ad extimam cutem deuehit. Sic experior in nonnullis
336쪽
vinum nigrum Hispanicum,quod a tingendo Tin ctoer nostri vo ant aluum ducere. quod tam e dyc sentericis exhiberi solet, quo aluum sistat. id esticit partim quod ob crassitiem venas subire nequeat, partim astringendi priinendique facultate, qua ea, tu intestinis inhaerent, proluit. Pari ratione rubrum vinum, quod calorificum sit disciniendi vi
ppliet ac sudorem elicit. Lac autem nulla ratione Lac cium: pte exhibet ducenseo, cium febricitantibus sit noxium,t obnoxia. prompteque corrumpatur, ac contagia concipiat. Experimento enim comprobatum habeo, moriente aliquo lac livescere, ac corrumpi,omnesque ha
litus pestis eros in illud deserri.
Tonitru acfulmine vitiari vinum . eumque Γ-quorem,quae Breis cereuisa dicitur quia hi id prohibeatur, eorum Ne τι res resia
TONITRU & fulmen noxam inferre rei penuaris, cellisque vinariis, nemo non patrum fami lias luculento tuo damno experitur. Si quidem fui mine vas escit vinum,colorcinque rutum asciscit. ac genuinus illi sapor aboletur calore igneo, ac vi mira penetrabili vientique. Cereuisa horrendo inoso fume hq '- motu que violento ac concussione ac ore vi et ii Mu. proluique ciscitur in idonea. Et quanquat estiuus calor pi scipua causa sit, ut liquores acescat. ulmen ac tonitru subitam mutationem tame hii iusmodi rebus inserunt, etiam hibernis mensibus, cum aestus pedetentim id essiciat. a d si penora subterranea sint ac concamerata, fornicibusque . ac testudine constructa, minus detrimenti pocii
lenta accipiunt, quam si tabulatis constrata sint
337쪽
Celerius enim in haec penet r. at aeris auraeque in Ferrum puttemperies, ac violentius indolia, cadosque Vina- rationes. xios decumbit. Q uocirca ego istos praemunire so mena seu leo antequam tempestas ingruat, superposita vasis ribus reat. ferri lamina cum sale, aut illicibus, i ulmen enim cum durissimis conflictatur, in eaque potissime
vim suam exerit. Nam rana dc tenera intacta relinquit, lubd per ea transitus pateat, nec illis inha res cat, coque feri videmus, ut qucrcus atque i lcaedi rissimae celsissimeque arbores fulminis iniuria maximae sint exi 'star, cum Laurus, tu cilli cedit, nec renititur, intacta conspiciatur. Sic experimento potius, quam ration C comprobatum est, Phoς , istu Abisai vituli marini tegmcn ob id opinor, quod contextu 'raro sit minusque solido, fulmine inuictum csic, si militer Aquilam eiusque eximias. Caetcrum hoc omni u scire interest ac memini si expedit, Vt valetudini cons dant: Alimenta fulmine vitiata, noxia esse ac perniciosa ade ut ne canes quidem contacta degustent. In est enim illi vis pestii cra ex qua spiritus venenatus in contacta diffunditur, eoque fit vias ulmine adustis teterrimus odor emanet quod in aristis confricaris percipimus , quae tactu sulminis robigine vitiata sulphurcum odorem nari- , .
bus offendunt. Atqui cum indicauimus quid ossi ciant tempestates hae naturales , & quid damnibus inserant: restat ut quibus ea restaurari possint, pristino igori restitui, commonstremus, quod i ipsum nori facile effeceris, nisi liquorem in aliud dolium transfundas, quod tamen prius defricari debet, deinde decocto soliorum fatureiae, thimbrae, lauri, iuglandis, myrtictim hortensis, tum sylvestris. quae Gagel Brabantis dicitur, seniculi, baccarum iuniperi, Orminii , quae triuiali vo- .ce Galli tricum dicitur, vulgo Schei leo, macerari, iccatoque dolio recondi. postmodum ybi in v-- - 5 si in
338쪽
sim depromi continget,colorem odoremq; ac saporem exhibebit gratissimum. Cereuitiam quoque ubi a genuino sapore degenerauit, aut ubidangu J Uscit, medicatis odoratisqtie rebus restituimus, ac
saporis gratiam conciliamus, nempe Iricis radice,
ZinZibere, nuce myristica, seu mos cata, gariophyla lis, lauri baccis,eiusque aridis foliis, Calamo odo rato,origano beta. Cum enim Brassica, vulgo Ca Era eta - lis, Vini naturam corrumpat, tum beta restaurat, num corris quod nitrosa facultate praedita sit, qua efficit ne vi pit.betato num in mellis lentore denses cat ac cogatur, quod a. rati ipsiim & Erucae semen praestit, sed non sine graui et ' valetudinis dispedio, neruos siquidem vi causica, atque adurenti assicit, morbosque articulares inducit, ut rcsinata quaedam Vina, atque exoticis qui- busdam rebus condita. Nostri enim caupones sul-R phure cados sumunt, atque aquam marinam me μ' iii ιδεμ infundunt, non desunt,qui lac bubulum t ' illi iiiiiiiisceant, alii calcem, arenam, tritosquet pides cadidos ex Bentimargo in has oras aduectos, doliis insternunt,adiectos aliquot salis manipulis, aut sex septemtie ovis, quibus omnia vitia vini e mendari solent.ac sapor & color in pristinum vigo . rem restitui, quorum nonnulla tametsi minus noxia sunt, semper tamen factitia natiuis ac genuini deteriora minusque salubria existunt.
Tempestatu ex marinae aquae eonta praesegia, tum quidportendant hiberna tonitrua.
o Asr Ru AV I saepilis scapha in ulterioraliubra deuectus, manu salo immersa, aquas mari-.. nas prorsiis egelidas ac tepore imbutas, quod ipsu. , tempestates ante tridusi imminere portendit , ventosque ubpetuosoriac fiuctus validos. Cum enim
339쪽
in alto remotoque mari,unde ad nos aestus deuehi tur, tempestas incubuit, aqua marina concussa atque agitata seruescit, Vtque manus complosae, ca- . itore perfunditur, in Ox ad nos turbines, ac tempe- 'states deuoluuntur, fluctusque in summam altitudinem intumescunt. Sic ineunte vere tempestates austxinae herbas, & gramina eliciunt concussu Mallitatione aeris concalefacta . Similiter siquando hi rnis mensibus tonitru ingruat, accosum sulmine corruscat, crebrisque ignibus aethera micat: dubsequuturam tempestatem ventosque Typhonicos exorituros, ac saeuissimos in Oceano aestus imdicat. Cum enim praeter temporis rationem, contraque naturae ordinem excitatur aeris illa intem
peries, necesse est validam subesse causam,quae turbines commoueat: nunquam enim tale quid das S mi obseruaui, quin postridie hqrrendae tempestates sint exortae magnaque aquarum eluvies. Fulmen e nim & tonitru aestati familiaria sunt, quemadmodum & ardetes sebres, quae si hiberno tempore in- Madant ac concitentur, ex vehementi id fieri causa Uportet, quam 'rohibere ac reprimere teporis contrarietas non potuit. Quo spectat illud Hippocra- , tis: Minus periculose aegrotantii, quorun i naturae, vel aetati,vel consuetudini, vel tempor fami liaris morbus est, quam quibus horum nulli asΞnis j cognatusque existit.
eros rebus pulchris asses, ac rugo ου defor-
-m exhorressere, quocirca cum a
risu forminis in eodem l lo non costocaridos,
multo minus si pedibus ex aduersi is sis
340쪽
ILLOS comperio morbis contagiosis, quales autumno, estiuisque mensibus grauari solent,citius
- . NEM O non mortalium rebus pulchris blat invio non disque ducitur, sed praeca teris tenella aetas atque ibitur, impuberes qiu cum vividi sint ac gesticulosi: igia iememtastri faculas,sunalia,scintillas, ac flammantia quaequc aut de spectant, omniaque veri orum lenocinia α lux animum demulcent, spiritusque erectiores ciunt, captant. ' fit,ut pueri nulla re melius co- ticescant quamlibet implacabiles quam cantilenis, . . aut cum lucentia lineque oculis admoueas, quod efficit igneus vigor, atque aerea lucidaque substan- tia,qub fit, ut tenebras exhorrescant, aspcctuci; t , , . . tra ac torua auersentur. Sic ubi matrona aliqua se Verrucosa, vel ruetosa anus infantes vinis etestant, emisi. gremioq; iouent, ad primum statisn intuitum Plo . rabundi resiliunt: at si qua sorte elegantiori 1 br ma beneque culta astiterit,ebscinclinant, illam i que exporrectis brachiis ambiunt. QNm0bremi , inconsulte faciunt, qui tetricas aut trioi osas nutri ces conducunt , aut aniculis alendos committunt. infantes, quae mansima in os tenerum inserant.
Clim enim halitu graui fere sint, ac Viuo , hir cum que oleant, sit ut quidquid ex huiusmodi cor Mittitisse ad se alliciant, eo i sic afficiatur,ut 5 uisi pae, solox iluo exis ant, ac iniistelino,inulta que vitia ex illarum accubitu contrahant praesertim si in de- , cliviori sponds parte redinentur,illisque ex aduerso sint constituti.ummi, ut teneri in praegnates acrifici, qui-quefolitaria visam agunt, a criniarymiit, primo omni m morbispopularibus ac piare corripiantur. CAP. LI.