장음표시 사용
371쪽
se comes praebent, blandos, suaves, assabiles, sere uos lepidos, sic tamen ut ridiculos subinde mores ac facetos exprimere non desinant, ex quibus fa cile coniecturam feceris, quo sint corporis habitu, 'qua mentis constitutione. . 'C AETE R V Minter ventos, qui iii Austrico sinio constituti, ab occasu hiberno perstant nul 'lus Africo, vulgo rio δε est, impetuosior, aut pro
cellis foecundior, nam tonitrua ac sulmina aestiuis mensibus profert, uasque icmpestates parit, a Leb, ut culmina conuellat,iata prosternat, naues iii vada ac scopulas illi fas ad naufragia impellat, aes state tamen, quam hyeme, minus diuturnus: ut e nim subitis exoritur, ac suribundus est : ita conse estim d e sinit ac consopitur, acuit autem huius ii as :. o Ventus ille, quem Horatius Iap ' vocat , L p ireest, omnia que exasperat, & fauiora eisicit: 'qui etiam magna anni parte stationem suam con stanter tuetur , expulsisq alijs ineunte hyeme Gia itiitenter spirat, maximo nauigantium incommo do : a state autem media magis placidus est, ac minus turbulentus. Qui verbal, quinoctiali occasu se proferunt, nempe, Zephyri ac Favoni j . talis ponente ineunte vere atque hirundine pri- ma, placidi sunt, amoeni, blandi, suaves quique' anni asouent ac recreant, siquidem moderato S lis calore tepefacti, stirpes ad flosculos eliciunt, omniaque rediuiua praestant, ac renouant, adeo, Vt etiam sanguinem ac synceros humores, qui by me delituerunt, proserant, disciis laque moestitia atque animi nebulis, mentem hilaritate ac laetitia reficiant. Desinente tamen autumno, anniq; ci cultu in hyemem inclinato, venti Occidentales iinclementer saeuiunt, terrasque ac maria turbule 'ta tempestate concutiunt: in excitandis vel b mo
372쪽
vi gatus,n xij sunt ac periculos. Veti au cm O cidenti ac Septentrioni confines, ac finitimi enumerantur, Corus siue Argestes res, Circius ab occasu solstitiali Nur Nesi, Thra
rius mota no dimes, venti omnes validi,quima. 'rinos fluctus surenter quatiunt, diruptisq; ac co' uulsis aggeribus Ocea nil in conci entem longEla teque deuehunt, duabus autem a ni partibus pOtissimulta, vigent, declinante autumno, atque adueniante vere . praesertim mense Martio: quit,' t poribus grandines, nimbos, procellas, sui mina Esublimi deiiciunt, ita ut uno temporis momento, aut perexiguo saltem interuallo tres illi inter se cogi Omerati, proruant, magnaci; detrimenta hi minibus,satisque inserant. Emergut autem cx ij ac plerisque aliis, repentini,subitique status qui in concitatissima aeris intemperie, ignotos globo ardentesque faces eiaculantur, ut Praester, Ecne-
illinias, ventusq; Tyi bonicus, Paulo Apostolo in Dfestus. Obseruata uint haec superioribus seculis, cum alijs,tiim maxime Vergilio, qui ea hisce versibus complexus est,quae singulis anni temporibus non sine insigni clade, atque annonae iactura n bis obii niunt. cyd rem stares autumni, dera d mi Arque ubi iam breui De dies, inorior latis es Hilauda his dies cani ruit imbris , - go, flavis me rem induceret arnis re se, fragili iam i laeteretordeaciam:
onmia entorum couurrerepraelia vidi, . -
grauuam Li egetem ab radisibin imis Sublime ex ta erudirent, a turbine nigro. Et uuiaingenii uiata: Hirum mi elaborei
Corporibus quoq;, quae non minus, culmina convellunt, multo. morbos inserunt. 4iquide V . re
373쪽
re dc autumno,tum praesertim mense Martio, a cticulis, neruis, musculis, membranis, tendinibus puncturas, rigores, contractiones, palpitationes,' lassitudii ies ulcerosas accumulant, ita, ut sic aime chi, suturae tempestatis prognostica edant, & qualis sit exoritura aeris intemperies, indubitarer de nuncient ac praesagiant,nostri Varei mys vocat, hoc i est euenturq tempeitatis praescios,quales sere sunt valetudinarii quique morbida ac ficosa cadaueracircumferunt:& quemadmodum huiusmodi veti morbos, ac febres, multaque Valetudinis detri menta adserunt, ae sanitatem vitiant: ita solo socia cundo ac fertili, excultisque agris ad sementem atque uberem messem ossiciunt. Terra siquidem
non minus vento rigido pertiata, quam pluuia tristi atque insuaui madefacta, non salutares het bas, sed lolium, Tigania, sentes, carduos, lappas, tribulos,vepres profert, tuae fata strata gulant, nisi sedulo extirpentur. His proxime adsistit Septen trionalis mordi, Italis Tramontano nonnullo adortum progressit, Aparetias Noordi,noord Aqui loseu Boreas ab aestiuo, ac solstitiali ortu medium locum tuetur: Nooria οπιι Caecias vero soli, noord
os, ab Aquilone Sub lano seu Apeliota stipa
tur. Septentrionarius natura effectuque stigidus, dc siccus existit, magna ex parte serenus , licet a
liquando pluuius, mitigat autem Cori ac Cic. cij serociam: ubi enim plus satis saeuitum est, ae iam propemodum sunt defesti , in Ventum Selmtentrionalem sere desinunt, sic, ut mox aura mi rescar, ac tempestas sopiatur: quocirca unice ebtransferri cupiunt hos ventos indigenae: nanisi versus Austrum ferantur , recrudestit intem peries ferocius , ac rursus nouas Vires concipit, quo sit, ut quotannis multae rostratae naues, ac
vastae holcades periclitentur , atque in ipso i E. Portus
374쪽
portus aditu in breuia& syrtes. adaque caeca, ad latentia illimae dissoluatur, incredibili merciuia mira
ac dispendio. circa ventus Septentrionalis, nosiluni Coro & Circio salubrior, sed etia sedatior, quila diuersa
atque in concitadis ciendisque tempestatibus mi- rationec
tior: tametsi hibernis aliquando mensibus rigidus thrbos in si, ac violenter spiret. quo fit, ut catarrho S excitet, Ment. pleuritides, atque anginas,sed alia, quam Auster, ratione. Siquidem spirante Noto humores liquefacti sponte dissoluuntur, atque e capite in subiectas . partes defluunt. Septentrionali vero atq; Aquilo hio satu, quoniam constringi contingat musculos ac membranas, pituita exprimitur, quemadmodu/ 'complicatis compressisque in pugnum digitis, ex spongia aquam extundimus. cunque autem anni parte hi venti spirant, frigore corpora assiciunt, meatus constipant, aeris contagia dissipant,cbachoque intus calore natiuo, concoctioni auxi liantur. Cum autem Austrini status, dis luta cor poris compage, membrisque languore ac Veterno affectis, homines Ortiniculosos efficiant, oscitan-M , flaccidos, 'eternosos, nauseant , desides, atq; ad obeundas, ullas functiones aut exercitationes imparatos. Tum Aquilonai. Hippocrate teste, agi- ies praestant vividos, erectos, alacres, gesticulosos,
atque ad quiduis aptos, praesertim quibus habitus 'est humidior iis enim naturae munera ac functi oes melius perficiuntur, omniaque salubrius procedunt, quemadmodiam siccis aridisque corporibus, hu auster et . midus coeli status salutaris, eo enim nimiis frigore pr-- rigent,aut Virantur calore. Cum itaque duo isti ventiuti Auster & Aquilo, illisque utrinque amnes in tota fere: Europa vicissitudines anniuersarias constituant, prae ςaeteris hos obscreandos censeo: nullus
enim Ventorum per totum anni circuitum spirat
constantius: siquidem cessante sopitoque altero, Σ alter
375쪽
alter exoritur, suamque stationem tuetur: tametsi caeteri paulo nte memorati suas vices etiam se . tiantur, sed qui celerius conquiescant ac desinant. Quocirca horum vixiusque habenda ratio, non tum in tuenda .valetudine, profligandisque incom is modis, sed cum iter ingredimur, aut cum terra marique nos aeri committimus. Hoc enim l 'nga o M. seruatione compertum habeo, aquilonem noctu exortum non esse diuturnum,aut stabilem, nec tri- duo in ea statione atq; ijs excubiis consistere. quod Aristotele teste, etiam Homerus, dum Vlissis err res prosequitur,indicauit. Tertia lux nunquam noctimo aquilone laborat: - arili fit, quoniam exhalationes, ac materi mduiniis: minus copiosam sit nactus, quibus subsistere pociaretur . diuturniores flatus perficere. Siquidem motatus atque agitatio aeris, qui ventum emci abeqq; Vires & incrementa concipit,debilis est,imbecillis, 'tenuis, exiguus, ita ut vires desint,quarum adminiculo progredi posset, ac se diutius proferre, essi- Simile ab m. cique diuturnus. Vt enim in morbis ac febribus fultu febria humorum copia ac redundantia omnia grauiora, lis . magisq; diuturna facit,atq; insultum producit:ita
Vehemens aeris concitatio, atqueexnalationum Vaporumque, qui e terra emanant, creber densusq; concursiis ventos exasperant, atque illos cum vi lentos, tum diuturnos essiciunt. Et quemadmodum ignis confestim extinguitur, ubi arida nutri menta desiderantur, ac somites desinunt:. ita Aqui. lo, intempesta nocte, vel ipso noctis crepusculo ex ortus, mox eua nescit, ac stationem deserit: eoque fit, ut exercitati nautae non temere Aquiloni fidae
ad pximum intuitum, nec quidquam aggrediamtur, nisi triduanus sit. Cum Auster primi diei ex ortu spem fulciat nautis diuturnum fore ac spiraturum
376쪽
turum constatius: quod ipsum apud Italos nati cleri ac nauarchi, qui xu pari idiomate Pilotae dc fa admirabili dicuntur, Prouerbii, desiunant, naucura em
Νοτος talωλος,2 ας ιτ amomi. 'Cui sententiae cutia esset addictus And reas ab HAurea archita liliis, hoc est, Caesarianae classis a pud Genuentcs pro fe ius, carolo imperatori eius m 'nominis quinto id obseruandum consulitit. Si qui dem cum in Africam expeditionem meditaretur, ac Ca sa ad primum Aquilonis conspectum, Maii
ros ad i xi icntaret, admonuit alter, non incitandas triremes nec classem naari committendam nisi Boreas seu ventus Aquilonius triduum substi- , .
lisset: Austro vero ingruente, euestigio, prim que a
lucem altum ducendas naues, ac conscuim, cibistic e .cla tu mora, si omnia ornata sint suis is armamqn- ri tuis illustiis abunde instructii classis nauigationem instituen N 'dam, velaque exponenda flatibus: non enim me tuendum, ne mox desinat, aut minus futurus sit diuturnus: clim iere nebulis densisci; nubibus sui tus, ac caligine stipatus, diuturnitatis, ac constari ita: spem proebeat. Caecias Orientali vento, minimo linteruallo a dea ' i ixtra proximus, minus Aquilone violentus est, aut sonorus tragore tam penetrabili, flatuque rigido, quod Soli sit vicinior, conuoluit autem ac conglomerat nubes, illasque conglobat s ad se allicit. quoniam retortae aliarum nubium, vel monii uiri obiectu resiliant: od in fluminibus, at tu pinni- caecius pis. sus, ipsoque Oceani fluxu sopius obseruaui,in qui- , diisne bus non continuato cursu, obseruatoque alues scr--ti diuit. tur ac voluitur fluctus, sed utrinque circa littorii .
oras, ac ripae extremitates reflectitur ac retorquetur, aueri scilicet ac deflexo, contortoque
377쪽
dextrorsum ac sinistrorsum cursu,nec aliam huius rei excogitari posse rationem video. Ex huius aua snouerba is natura Prou bium manavit in impro inuisi i ' attrahens, uti Caecias nubes, nunc passim factitant nocturni oppressores, qui conglobati intempesta nocte aedes subriniit, atque excruciato hospite, adactisque domesticis ad com
monstradum thesaurum,omnia conuasint, ac diaripiunt. Mimelaert nunc passim appellantusea vi lentia, quam inserunt contorquendis hominum' membris. Caeterum ut ex rebus naturae aliquod documentum eruatur, hoc cuique persuasum cu- pio omnes istos aeris ac naturae effectus a nutu a 'rue arbitrio summi opificis pendere, eiusq; vi perci. Siquidem ignis,grando, nix, pruina, acie , turbines ac spiritus procellarum obsequuntur ve bo illius. Ipse enim mittit niuem sicut lanam, ae ne bulam sicut cinerem spargit: qui iacit grandinent frustulatim, atque essicit ut omnia glacie constrata tsint,tanquam planicies,adeb Vt nemo a frigore e . rum possit subsistere: Ipse eadem,incitato natu, liquefacit ac confestim in pluviam resoluit. Ipse au fert Eurum, atque in virtute sua inducit Asricum. Halis dis dominatur potestati maris, motum autem stu P abis s. eius compescit ac mitigat. Ipse producit u quaeiceiti Vientem,& arescere facit germina terra . Pa titur quidem Deus mundu hunc, atq; uniueis; ii
turam ferri,voluique suo ordine ac modo, ut initio constituit, elementa, sidera, Oceanum, ventorum impetus, Veris, aestatis, autumni, hyemis discrinii nata tempora, sic tamen xr penes eiura horum sit .
potestas & imperium. Si quidem ubi illi visurii est, Delo et em & expedire videtur, quaedam in scelerii vindictam ' μμη exasperat, ac saeuiora cisicit, multasque clades ac damna horum ministerio hominibus infert, quo ue mentes sopore opprenas sopitasque ac deliciis in
378쪽
dormientes excitet, sic enim religionis desertori bus minitatur. Qv d si praeceptis meis non fit ritis obsequuti, persequar Vos tabe, morbis, ac
sebribus, animique taedio,ac moerore dabo vobis . . fcoelum ferreum, & terram aeneam, ita ut ne quidquam ac frustra vires consumentibus neque terraei ruges, neque arbores fructus proserant. Sic apud alios expostulat cum populo suo: Excitaui vobis, ventum Vrentem,quo rubigin atque uredine Vos
afflixi, vestrosq; hortos, oliveta, vineas, siccta condumpsit bruchus dc eruca, nec tamen ad me estis . - reuersi, dicit Dominus: in euenit,teste vate alio, Vt terra rorem, pluuias atque imbres deneget, omniaque sata ardore, rubigine, grandine infestentur, in e documento sunt, ac quemque erudiunt, tempCstates,nimbos, grandines, tonitrua , fulmi. n. a,turbines,ex naturalium quidem causarum pro-. gressu exoriri, sed quae recrudescant atque homines diuexent atrocius, ubi Deus illos castigatos
ad frugem reuocat, qui ubi resipiscente homine fa Etus est placatior, ac furor mitigatus deferbuit,calain tes transfert, immutat, ςohibet, imminuit, omniaque feliciora pollicetur, nempe uberem an- nons prouentum,agros foecundos ac fertiles, rei pestiuani pluuiam, messem copiosam, trituram, Vindemiam,greges,armenta,pecora, quae Volo re- DGLE. spondeant, corpus salubre, ac vegetum, Vires fi mas, facultates ac res familiares stabiles, animum verbimpavidum,tranquillum,securum,quietum,
infractum, & qui fiducia Diuinitatis, Vnde men tem haustam ac libatam obtinemus, non facile ex. Ulam.' pallescat metu, aut timore concutiaturi
379쪽
sa 6 DE OCCULT. NATURAE pixide nautica, vulgo Compas, quam PGu
- seruatione naucleris velificatio perficitur, o qua vi, ac ratione contineter fleptentrioisi is,
. . S CVM Ventorum paulo ante habita sit ratio, Q. eamque fusius explicasse visus sim restat ut de Ver soria nonnihil proferam, quandoquidem nautac huius usu & commoditate nauigatione instituunt, ac longa maris spatia, tractusque Oceani immensos,denique locoru stum,ac distantiam dimetiun- Herseria & quantiun viae peractum sit, &quid restet si riones peragrandum, exactissime explorant. 0mniaque ad index ex vi hanc pixidulam, tanqua amussim, exigunt: quam magnetis. Vim consequitur ex magnetis aut lapidis Lydii a tritu, qui singulari vi pollet iii attrahendo ferro, i vim aura nisi oleo aut pingui aliqua re oblitus sit, tunc enim h Mieripit. id respuit: hic nostratibus re suetem vocatur, quod
eo cursum naturae instituant, ac securae velificentur. Subest huic pixi deculae rotula quaedam versatilis papyracea : plana, circinatae rotunditatis, i nui ac bipartito ferramento suffulta, in cuius centatro seu medio turricula aenea acuminata nam se
i . . xum res effectum eo loco impediret) affixa es quae stilo aut cuspidi acutissimae insistit, eoque hi ncin-
. . ' de in aequilibri 0 voluitur, atque ubi conquiescit . . pars illa,quaeliiij imagine inscripta est, & in quam ferramentum magnete confricatum desinit, stabi liter Septentrioni obueritur, polumque Arcticululi respectat, quocunque etiam contorto clauo nauis limpellitur. Producuntur autem in huius r'truix circulo a centro ad circumferentiam aequali di stantiad Rae dc trigintae lineae,quae & ventos ac cc
380쪽
li cardines designant, terraeq; ac maris spatia post tubus distincta commonstrant,ac numeratis retro Nautae lutis clepsydris aut,ut nunc Vsus esst, defluente ara κγ. . itinnea cleps animis, quantum itineris emensum sit,&tur. . quid emetiendum , quantoque interuallo a loco, quo properant, absint, exactissime dinumerant ac metiuntuτ.Qua autem vi magnes in Versoria haec perficiat, qui exaduerso septentrioni se opponit, eamque coeli partem obtuetur, non facile ratione Fa expectri potest: quanquam multorum ingenia an ooveseria. xi e torserit huius rei inuestigatio. Sunt qui in mutuum consensum,ac concordiam reserant, qua alter alteri similitudinis ratione qua perficitur attractio, mirifice assiciatur, sicut magnes odoretur ferrum in montibus Septentrionalibus, ex quibus aerulus est: non secus quam vultures, naturae fag - iurus una. citate, cadauera maxima locorum distantia, biduo etiam, ut plerique opinantur, antequam caedes .
, facta sit: multa autem perfici occulta, abditaque sacultate, quorum non facile ratio iniri potest pa iam est, ita ut effectum rei conspiciamus, causam vero ignoremus: Sic Rhabarbarum&Scammonium flauam bilem expurgant, epithimum, poly- podion, sena humorem naclancholicum, Agaricus pituitam, Succinum Gagates lapi , adama festu-ιὰ ue cas,ac Daleas allicit.Argentum tuum auro assici- u mtur, eique maritari gaitilet: Quam Vim etiam her g T. Ubis inesse spectamus ita ut nonnullae mutuo coma ' .plexu ac vicinitate delectentur: aliae inter se dissi- deant ac contactum alterius respuant. simili quoq;
affectu ει inclinati me magnes ista perficit in hae qI '' '
pixide,solarijs minutis,quibus inter inoressit adso νlem horas exploramus, ubi extremam riparseM
polita, non rubigine vitiata, hoc lapide confricata est,quae semper Septentrioni obuersa potu comon Dibata reu