장음표시 사용
381쪽
quae V'x a ducendo nomen sollita est, xt Leydsimo G ura duc Orct comes iti perus, cuius adminiculo cursum vulgo dirigimus: veteribus Cynosura denominata, atq; Maiis. Vrsa minor longo usu & experientia obseruata aequor sulcantibus,quoniam fixa est, & immota. V sa autem maior Elice vocatur. cuius Cicero in Academicis meminit, huiusmodi propemodii verbis: Meas cogitationes dirigo non ad illam paruulani Cynosuram,sed ad Elicen&clarissimos septetriones, id est, rationes has latiore spatio non ad tenue climatas,eoque si ut errem & vager latius. Quos indicat sus fama se consectari ac laxatis velis diluta gari latius, tametsi certior cursus sit, ac minus d
uius, qui inspecta Cynosura perficitur:quod ipsum
Dat uos Elice carius maioribio astus, Phaeηicas ono ara regit: sed candida tota. certior est notara tamen sulcautib saequor,
culpe bretiis,totam ido se cardine vertit. Dcsumitur autem Ciceroni hic loquendi tropus a nautarum cosuetudine, quorum alij, qui exactissi, ni poto omnia studet dimetiri, oculis in minore Vrsanisqμmp μm, defixi, alii qui ii nus rigide omnia obseruant, hec in ullis angusitiis sunt constituti, ursam maiorem intuentur. Ita Cicero, qui non vult aritii atque cicereris I ast icta consectam , sed latos ac spatiosos Rhetorii
cus in Aca- campos obambulare, Elicen seu maiorem ursam
demici, ex. sibi tanquam scopum defigit, ita enim diua ari liccet, ac longius progredi, ut qui nullis certis limiti- . bus concluduntur : securior vero est velificatio recertior, minusque digreditur extra stationem nauigium, ubi vi si minor, squae proprie nostratibus . Polus dicitur, populari voce hoc est, ductor in
dirigendo cursu inspicitur. Nostri ycro naucleri
382쪽
praeter Polum quem non oscitanter obseruant, Versirido pixidem hanc versatilem continenter intuentur, cuiuia su & commoditate etiam intempesta nocte ac densissimis tenebris, atraque caligine clauo a fixi hauem dirigui. An autem hoc instrumentum nautic 'in silperioribus saeculis extitit, an nostro id
aeuo excogitatum, non ausim certo pronunciare:
hoc tamen mihi persuadeo, Plautinam illam Versoriam aut eandem esse cum hac nostra, aut illi aisneni: quanquam, Ut opinor, haec Pixidecula nostro iam tempore magis exculta sit, elimata, expolita, omniaque exactius demonstret. Cum autem
Poeni ac Carthaginenses nauigandi periti Vltra bis curibus
mille annos non solum maris Mediterranei portus nauigat ac littora frequentarent, sed in Oceanum longius disertinprogressi, instructissima classe totum Mauritaniae ambitum perlustrarent: verisimile non est, huius rei usum illis defuisseFne commemorem Tyrios ac Sidonios, apud quos,Ezechiele teste,maxima olina erat negotiatio ac nauigandi peritia:ac pr ter hos, Solomo is naucleros, qui classe per mare rubrum ac sinum Persicum deducta, qua aditus in Indaam patet Ophyr Iudaeis appellatam) immensam auri im,ac simias, pauones, elephantos, gemmas adstarebant, ut nunc Lusitani factitant, qui hunc naui sationis cursum vix anni curriculo perfici ut. Quocirca non facile cuiqua persuaderi debet illis temtaporib' ignorata suisse haec velificandi adminicula, praesertim seculo tam felici , tantis que artificibus industriis ac blertibus laec do. Fieri autem pOtest, ut ob Barbarorum incursiones, VastitateS, cae-hai ades,incenata, populationes ta salutare instrumen tum interciderit, extinctis etiam oppressisqueata 'tificibus; rursus, pacatis rebus, ac sopito tumultu
bellico , cura atque industria hominum quorumhigenia inuentioni rerum accommoda postlimi A s nio in
383쪽
nio in usum sit reuocatiim. Ita non desunt qui ac serant multa superioribus annis in xui fuisse, quae
nobis nunc noua videntur, ac recens excogitata: quod ipsum Solomon constantcr asseuerat. Qiti
, quid, inquit,olim fuit, nunc est, & sinii te ili quod paulo post futurum: quicquid factum cstoliria, nuceristit, & illo intercidente postmodum i cno abi σο --m- tur Obiter nihil sub Sole novum, & si quid velut
bilum m. nouum ac recens ostendatur, id Priscis scuculis aliquando extitit, nec futura est apud posteros memoria eorum, quae nunc Vigent, quoniam interitura araim,=ὴρ iunt,ac Vetustate exolesccnt. Sic nonnulla videturmis Olina fuisset imprinaeiadi ars, Vt quibusdam placet,
sex vetustis picturis, sigillis, annulis nomismatis, in quibus litterarum characteres graphice Velut ry pis expressi conspiciuntur: neque enim illi aetati cae latores atque artifices defuerunt: quanquam, si a veteribus tale quiddam ex rogitatum sit, ut nemo debita laude fraudandus, fateri quisque debeat αmnia minus fuisse ex culta, nitida, subtilia, climata, nec tam spectabili litterarum varietat exornata, atque expolita. Bombardas quoque tormentaque V aenea ac ferrea, tum Scio petas manuales caeteris habiliores,ac magis tractabiles , vulgo Pistol iten ψὶ Sinc rorem, quod manu capulo illorum, tanquam clauo, admoto, excussis a ue e sili ce scin tillis, in ob ilios detorqueat, superioribus taculis extitisse, non nulli ex Vir ilianis hisce versibus contendunt:
Dum flainviis Dumein sinitus imitatur Olympi: cui tuor hic inuectus equis, ac lampada quastutii, Per Graiam populos,mediaeque per Elidis urbes Ibat ouans, Diuumque bi poscebat honores Demens, qui nymbos, m non imitabile' est
384쪽
Quanquam omnia ista dubia sunt, nec certi quid de iis statim possit, ut quae sorte aliud quiddad
signent. De Versoria verbalia est ratio: clim enim 'po lus ac Cynostira, oppositis obiectisque nubib', atque offusa caligine, oculis nauigantiu in se subi duca nec semper sit conspicua, ita ut periculti vim dique immineat, certo statui potest in tanta olim nauigationisi requentia, illi stati non defuisse hse velificationis adiumenta. Nec me sugit Philan drum editis in Vitruvium commentari j cum pri- Lib. io. c., inis eruditis in ea esse sententia, ut credat hanc pi- xide)ulam que chalybis ac magnetis vi polum V
hit indice demonstrat, non ita multo retro laecu- ... . .
lis, in Campaniae oppido Amalphis fabricatam . . . Verum ego existi imo id initiumentum non nec eo tempore repertum, aut nostra memoria excogitatum, sed interpolarum, hoc est, renouatione quadam instauraram. illosque artifices esse- ii , ut aete atque amussim, nullaque siti parte 'claudicante nutanteque pcrlici diculo scit virgi
l, verticem coeli, hoc est, polum, qui duplici cardine sis prodit,indicaret, quo cursu magis secundo atque optato successu quaquaued stim nauis dari- tur, omnia pex voto atque animi sententia petaciantur circa veteribus huius usium non de fili se, atque illius obseruatione maris spatia con- fleuisse dimetiri. Plautus expresse his versibus indicasse visus est, arrepta etiam nauigandi occa- . sione, si quando res poscat colerem profectionem: Sibucitein properes, tilluc prorem faciora restius. QHuc secundus wntus Duc est, cape modo versiorium. In Mercari Hie Fauonim ferenus e st, illic Auster imbricus. Scorias. facit tranquillitatevitae omnes fluctus conciet. Ita non est, quod quis ambigat, veteribus eui
dem fuisse huiusce insti iuuenti usum gccpinna
385쪽
33α DE OCCyLT. NATURAS suidcanes agat in rabiem, ct quo potissimvis hinni tepore, ct qua ratione 's mederipos
CANE S fidi hominum custodes, ac familia
res domesticique cxcubitores in rabiem aguntur vel Sole semido,ac caniculae ardoribus, vel hibe
λ ni mensibus gelu intensissimo, quoniam eo anni acui atque acerbari atram bilem contin Iovi. g t, ac Virus effundi, quod aspersione contactuq;
exitiale est ac deleterium': aestate quidem perusto ab aestu solis sanguine, qui concepto contagi'λ i spiritu inficitur: hyeme vcr., lubd sanguis conci
tus ac conglobatus, quique propemodum coaguta riatur ac congelascit, computrescat, quoniam cor
pori inclusus non ventiletur quo sit,ut ab eo Fa-uis h litus Acontagio emanet, qui spiritus vita- canes apsa les vitiant ac conti minant. Quocirca huic anima- : os m. iiijs anni temporibus semper aqua offerenda, qua subinde lambant praesertim cum per loca aestuo sa, vel nimis gelidae, exerta lingua hianteque ore, se viatori itineris comites praebent, quo sanguis
dilui possit atque irrigari, minus que rdore torre ri. Columella, quod& Plinius eius nomine non LiA . --ε subticuit censet catellorum caudas post diem qu dragesimum, quamsunt editi,castradas, sic enini cauda caram tutos fieri a rabie, hoc modo: Neruus est,qui perti Ancula non articulos spinae perrepit usque ad ultimam caudarrabiam. . partem, is mordicus una cum postremo axticulo . prehensus, quod etiam nostrates factitare 'ideo)aliquatenus eductis ac riotensis abrumpitur, quo facto nec in longitudinem indecoram porrigitur, nec foedum & enorme incrementum capessit, denique ut plurimi pastores asserunt, rabies arcetur, ab eaque tuti sunt. Alia etiam est cautio ac prouuso, qua obtineri potest, ne canis unquam efficia-
386쪽
tur rabiosus Subest linguae catellorum neruus V miculi figura, rotunda teretique form , ut etiam
capiti humano, cuius cerebellum desinit in sp pabis rasteriem quandam, teredini qui ligno innascitur,qua
simillima, hic vermis linguae ςXemptus canes a Vermis bie tutos praescat. Non dissimilis concretio Duilli ruacanis ex pedibus anterioribus ac polle oribus inhaerent Litur. parte, qua terram calcant, vermiculi sub rotunda sorma lanuginosa intus ac crinita congerie, qualis est in rosarum sp5giolis ac calicibus, quibus f . en includitur, molli, tenui que lanugine implici tum, exemi autem tale quiddam saepius ex decin Ouitas pedi. tis eius pecudis pedibus, teredini, qui vermicula bustansigiati ac carioso ligno inesse solet, aut nucibus auella no a concrenis prorsus amne atque assimile. Qubd si quis aut incuria, aut huius rei ignorantia pedes ouillos derit, quibus illa concretio non sit exempla , con festim nausea, ac stomachi dolore assicitur, omni quem ometo ad ruetus ac vomitionem incitatur. Persitassem aute habet promiscua multitudo, V nenosum quiddam subesse si uic concretioni: quo ivt non ausim certo asseuerare, aut iis assentiri: ita facile crediderim, capillatam illam congeriem, pilosamque lanuginem,quae bisulcis fissisque ungulis inhaeret, concoitioni ossicere, ac ventriculo negotium facessere. Opiliones autem,pastoresque O-uium ea sinit opinione imbuti, nullum hoc animante in cursu fore velocius,omniaque quadrupedia perpicitate superaturum, nisi tale quiddam ar-.ticulis, quibus se fulciunt, subesset: qua de re quid statui debeat, non ausim exerit: pronunciare: hoc tantum testatus, obseruasse me has pecudes fugi tantes, ubi canes ac lupi praedae inhiantes, illas in Onsnata rat sectantur, celerrimo quidem cursu se subducere, iucursu. sed non longius progredi, ae mox respectantes . . subsistere ea, ut opinor, ratione,quod praeter paui- dum an
387쪽
dum animum,&meticulosum, aliquid illas remoretur pedibus subditum,&qubdanhelosae sint, ac pulmonis vitiis obnoxis: quod indicat arida tussi
. cula, qtia subinde infestanter: quo fit, ut longiu) g pio ducere cursum nequeant. Vt itaque huic peco- si si ii tale quiddam subest, quod illi in cursu moram g ς η inlidit: ita sub canina lingua subdelitescit neruo-
sa, atque ut ita dicam, Vermicularis quaedam con
feries, quae a Vermis specie atque effectu, quo ra-,iem inseri, dicitur, quae vox dc vermem , . rabie significat: Vnde Αλυατο, herba dicta , cruda
rabiem expugnet,ac canum more furiosos aclyrri L pliatos cohibeat, etiam si abi is demorsos esse co tingat. Q d si catellis sectione id eximatur, nun quam efficiuntur rabidi, nec quenqua letali morsu impetunt, minimoque latratu sunt insciti, in flammatur autem huic animanti, atque incendi tur sanguis melancholicus , alijsque circumfusi cauos quadο humores, Canicule potissimilio ardoribus,ac con rabie concia cepta ex putredine contagio ra bierit furoremque tantur. .concitat, ad eb, ut extumcscente lingua ac neruo, Saliua canu qui illi subditus est, os spuma exitiali ac contagio ratas noxia. fa saliua redundet, quae etiam contactu inssciat. Siquidem clim hoc animal notos ignotosque in discriminatim adoriatur, si forte ulli parte spuma aut saliua adhaeserit, etiam citra morsiim noxam inser ac perniciem : nisi confestim sit sugine elua . tur. Cum enim venenati huius morsiis multa sint ' excogitata remedia, tum nullum magis praesentaneum, quam euestigio dilatare vulnus, ac scarrificata cute, concurbitulas copiosa flamima asse, parti assisere, mox cataplasma adhibere exporro, cepe, allio, eruca, centaurio, minori absyn-
Emesia ad thio, ac butyros alito, melleque confectum. Uriambiε canis. na quoque impuberis fomenti loco applicata, Vi-Tu. Hicit, nccnon opopanacum, ruta, sal, sciis, brassica
388쪽
brasssica rubenti lio, una cum melle& butyi opistillo subacta, laeso membro admota. Nulla autem ratione incidenda Vena: rapitur enim intem--m ita pestiuo illo remedio virus in habitum corpori , nemustum ac continuo vitalia corripit, humoresque acritus inficit. circa quae venenatos halitus dis 'spant ac discutiunt, intra corpus exhibenda, pe Theriaca, mitridation, allium, scordium, La- emanenti ser, qhae vulgo magistrantia,& Ostructum dici itu , illi hue amnis Angelica, quae laserpitio pol
state, asinis est, radix Zed uariae, ruta, caltha, in
lysibi hillos, iridis radix exiccata, innula, ficus, li- i Indici decoctum, o cymum vulgo basilicum,
hula, hysopus,tymbry, Ori num, tuoru quoesque vi discus ria pollet, seu a taphoretica, quae laxatis corporis spiramentis, atque excitato sudore, virus dii pellit ac demolitur, nec patitur in Venas demanare. Nostrates qui mari finitimi sunt, at- . . que Oceani accolae demὀrsos a cane rabioso cer o tu i it tim ad mare rapiunt, etiam brutas pecudes, ac uero μημ' septenis vicibus immergunt, non superstitione iobseruato illo numero, sed vi cssicacius Virus G .luatur quo & illud consequuntur, omnis aquae a tus υδ ραρο ς;αν vocant, qua maximc Vrgeri so- mu nulent, prorsus eximatur: nam sic affecti de aquam rabidi. appetunt, & cxpauescunt ob metis alienationem, &quod ratione destituti sint, quo sit, ut nullo rerum delectu ac si crimine sal utaria respuant, atq;
aucri cutur , appetant autem ac sera 'tur ac no-.
aia, siquidem si bibant affatim, sanescunt: quocirca, iam etsi aquam omniaque liquida ex nor Iescant, ad potum taliten cogendi sunt, quo virus min iis ad internas partes propecti, ac diluatur. Mi randum autem non sollina venena intus exhibita Rabidius letale vulnus infligere, sed morsus ictusque venena tu non δε-
to ,que inservitur sensim, tacitoqi , ac latenti
389쪽
progressu vitalia corripere, atque ad cor vitae tem , partesque principes aditum sibi patefacere. tali noxa. Sic saliua eorum,qui elephantiast, hoc est, vulgari lepra infecti sunt, canis denique rabidi spuma cu ti inspersa penetrabili vi perniciem adfert, nisi c6- sestim abstergatur,ac locus sale defricetur,ade visi partes neruosas, aut per quas arteriae derivatur, laniatu morsuque vulnerari contingat, vel foeda . spumantique uligine inquinari, cordi ac cerebro riuus vi ad Virus communicetur, ita ut cor vitiato spiritu vita iste, mira- tali, deliquio defectuque animi periclitetur: Cer . Maiar. brum propter affectos neruos, qui ab ipso prodii cuntur furore atque amentia, mentisque aliena Dies quadra tione ac rabie corripiatur. Si vero partes carnosas, simus r quae sanguine ex venis aluntur assici cotingat, aut iei expositus morsu infestari, mortiferum variis per venarum ria orss. uos ad hepar ac cor,reliquaque membra dimanat. ac quadragesimo die aut paulo serius rabie, me tu
. ' que aquae,ac pavore tentantur. Hoc autem metrii
nisse expedit, ut dextre, ac scutici successu, affectus huius curatio snstituatur . ne temere patiaris vul- nus coalescere, ac cicatrice obduci ,quod etiam iii carbunculis ac bubonibus, alijsque in peste tuin ribus accurate obseruandum, siquid erit si vel scin tilla contagii inhaeserit, in crudescit malunt , om- inmmu niaque essiciuntur euiora. Q circa sinapi sino, crio obducen- aut puluere praecipitato virus eluendum, id enim d i in morsis. vulnus, hiantemque plagam occludi prohibet,a
que essicaciter venenum emungit. Interim per in
terualla, ac leniter l, umores melancholici expur-ς pit Ondi, quo furor vel prohibeatur, vel mitescat, in quem usum commode ex deluto, aut decocto exhibentur: Sena, polypodium, epithimum, heli borus, phillitis, asplenium, sumaria, buglossus, repraesertim ea consectio, quae Hamech inscribitur, cum serupo de epithimo,ac sumaria, quae in cael
390쪽
rerum etiam animantium morsibus adhiberi poc sunt,quorum alij alijssunt nocentiores.
auri natura ac viribus, ct quo essectu poti ' : leat, i ando insanitatis usum ac tutelamia corpori humans adhibetur.
INT Rea, quae hominum cura atq; industria is terrae visceribus eruuntur , nihilauidius expetit huimanus animus, qui non solidis rebus inhiat,sed φ . fragiles, fluxas,incertas,fuga res,caducas persequi
. turac consectatur,quam aurum: quo tameneul
rhaut prorsus satiari nequit, etiam si id affatim, accumulate sit consequutus. Praecipuus autem Auri, sola argentique usus in eo consistit nam Respub. pecu finiri.' 'commoditate, uti corpus neruis, continetur, eaq; omnis contractus, stipulati ,nundins, pacta, . - ς0uuenta,mercatura, negotiatio perficitur)vt ne- ος cessitati inseruiat , atque illa nobis comparemus, at quibus subsistit natura mortalium, nec Vlla in par te carere possit,ut sunt vestes ac domicilia, quiuus . qa vento nos auraeque iniuria defendimus, res fa- miliaris, ac domestica , victus frugalis ac moderatus, multaque alia, quibus non minus commod quam salubriter vitam transigimus. Reuocat ad hanc animi tranquillitatem, ac frugales iarum V hs homines Horatius, optimus vitiorum castiga lib. ur, ac conamonefacit, quid potissimum spectare debeant, quibus sere auaritiae vitium necessitatis inuolucris tegitur: iuuat mensium te argentitondus auri