장음표시 사용
311쪽
cessione distrahi , caute id quidem intelligendum.
Si enim qui bonis cesserit , nudam operam in societatem contulisse dicatur , ea prosecto in specie neque cum ipse , neque cum reliquis societas dis luetur. Parum enim in ea specie sociorum inter est , quod qui bonis cesserit, extrema egestate laboret . Vid. doctores ad d. h. 8. h. t. X. Nunc, illud definiamus, Oportet, quatenus
alios sibi socii, aliisve ipsi se obligent . Quod ad primum, si duo, pluresve socii alios sibi obligent,
veluti communi re vendita, communibus suffiagiis docuere doctores post Bariolum , & Baldum ad . 9. Cor cert. pet. non in solidum singulis actionem acquiri, sed pro ea tantum parte, quam in societatem quisque contulerit. Ceterum si in venditione placuerit , ut pro pluribus 'credendi reis in soli. dum socii haberentur, ratio juris exposcit, ut in solidum singulis quaeratur actio d. I. 9. C. eod. Inde autem fit, ut, nisi socii se credendi reos in soli.
dum constituerint, uni solvens a ceteris non liberiretur emptor , ut recte observatum a Struvio iubnia m. Iuri prud. exere.χ3.th. a. Hinc autem sucile definiri potest , quatenus ipsi socii aliis obligentur ex contractibus causa societatis initis. Ad shrvandam enim aequalitatem , nisi diserte placuerit , ut singuli teneantur in solidum, quisque pro ea tantum parte, qnam habet in societate, tendi hitur . Eo non invita trahi posse videtur l. 4. F. do exercit. am ubi Ulpianus scribit, exercentibus pluribus per se navem , pro portionibus exercitoriis teneri sngulos. XI. Cum vero societas utriusque contrahentis spectet emolumentum , eaque ab initio uterque contrahens obligetur, actio pro socio utrimque di recta
312쪽
De societate. 3 1 recta ex societate nascitur . Ea autem socii adversus se invicem , heredesque agunt non solum ad conferenda bona communia, reddendas rationes, ac lucrum communicandum , sed damna etiam , si qua culpa fuerint illata, resarcienda. Socius igitur non tantum dolum , sed & culpam praestare compellitur i. 71. Jf. pro foc. Exploratum autem in iure est , apud Iurisconsultos appellatione culpae levem tantum culpam generatim intelligi ; dubitatum tamen apud veteres fuisse narrat Tribonia. Dus 9. h. t. an ob levem culpam socius conveniri posset . Ipsa quidem societatis natura utriusque socii emolumentum spectans suadere videbatLir, culpam etiam levem a socio praestari oportere. Uerum cum ultro a socio socius assuma.
tur, & desidiosi hominis societati pro lubitu renunciari queat , duriusculum videbatur , levis ab eo culpae praestationem exigere, qui ultro retentus in societate soret. Dissidia igitur ita componi placuit , ut levis quidem culpa praestaretur a socio non in abstracto, sed in concreto tamen, ut ajunt. Id eo pertinet , ut securus sit socius , si rebus Communibus expediendis eam adhibeat diligentiam, qua ipsemet suis in rebus utitur . Cum enim ultro socius eligatur , eique pro lubitu societatem renunciare liceat , qui parum diligentem socium sibi assumit, de se potius , quam de socio queri debet. Aliunde sat durum esset, diligentiam a socio ea majorem exigere, quam suis in rebus expediendis adhibet. Uid. doctores ad d. g. 9. h. t. TI.
313쪽
ΡOstremum contractuum , qui consensu perficiuntur, mandatum est . Vulgo vocabuli ori. ginem inde repetunt, quod sua olim negotia mandaturi homines dexteram fidei symbolum mandat, rio porrigebant eo significantes, summam in negotio expediendo fidem adhiberi oportere. Hinc Isidorus mandatum a manuum datione dimim scribit 4. orig. 4. Utcumque id erit, in hoc contra. ctu potissimum fides praestari debet , ubi commissum negotium susceptum semel a mandatario sue. rit . Cumque fidem potissimum amico debitam turpiter destituat mandatarius dolose agens, merito notatur infamia, si quid contra fidem is molitus in mandato fuerit ι. 6. h. s F. mand. vel contr. D. iniri autem mandatum potest contractus consensumtis, quo negotium honesium ab amico commissum gratis gerendum , experiendumque suscipitur . Priora definitionis verba mandatum solo consensuperfici monent , seu inter praesentes , seu inter absentes etiam per nuncium , aut per epistolam fuerit id interpositum . Utque contrachus ceteri tu cito quoque consensu recte consistunt , ita tacite etiam interponi consensus in mandato potest . Ita quidem si patiar , pro me fidejubere quempiam, mandati ab eo conveniri potero d.l. 6. f. eod. Quod autem statim in definitione sequitur , res tantum licitas & honestas in mandatum monet deduci posse. Proinde si quis tibi caedem hominis, aut surtum faciendum mandet, eoque nomine sit a te praestita delicti poena, ad indemnitatem consequen
314쪽
De mandato. 3.3dam adversus mdantem frustra actionem institues β. 7. h. t. Verum si ex mandato alterius facinus
sit perpetratum, non minus mandans, quam mam
datarius poenae subjicientur i. ai. ε 3. II. de iniur. Postrema definitionis verba mandatum gratis enpediendum suadent. Alias, squidem certa merces ab initio sit constituta , locatio potius contracta videbitur ; sin incerta quantitas promissa dicatur,
neque locatio, neque mandatum erit, 'sed contra. Eius innominatus I 3. b. t. Cum tamen remune. rari eos oporteat, qui nos gratia, scientia, patrincinio juvant, mandatum consistet adhuc, si advocato , procuratori, honorarium sit promissum d.ι6.ν. mand. vel contr. Id ipsum tamen non mandati actione, sed extra ordinem peti debet L 7. F. eod. Atque hic commodum suerit advertere, jure pamdectarum olim ad advocato honorarium peti non potuisse, nisi & in certa quantitate promissum esset, & summam a jure definitam haud excederet
L sis. 3 3. f. eod. σι. r. Io F de extraorae cognit. Id ipsum tamen perpetuum Romae non fuit, ac saepius latin leges , ne ob causam orandam pecuniam liceret accipere. Uerum, ut ad liberabes artes inflammarentur adolescentes, leges in ea re subactae per mores. Cons Lips ad Tacit. annal. II. s. oe seqv. Ceterum ulterius apud nostrates procedi placuit. Ex recepta enim Regni consuetudine per pragmaticas etiam confirmata a procuratoribus, causarumque patronis honoraria licet non promissa apud noe recte petuntur. II. Mandatum autem a doctoribus non uno modo dividitur. Primo enim , prout verbis , aut
facto contrahitur, dividi vulgo solet in expressium,& tacitum . Deinde , prout singularia quaedam,
315쪽
3o4 Ontagm.Romyuris te Pare.L MILTit. XXVII. aut universa negotia committuntur , veluti ob imratione mandatum in Deriale , & generias dividitur. Mandato autem generali constitui procuratorem quidam addunt vel simpliciter, vel cum tibera, ut ajunt. Si cum libera procurator sit co stitutus, singularibus quibusdam facultatibus eum instrui opinantur, & quas in procuratore instructo generali mandato simpliciter frustra desideres. Pro.
curatori enim cum libera ipsam alienationem pedimittunt , modo ne ea animo donandi fiat. Verum rectius post mnellum alii comm. 4. I s. id inter procuratores discrimen veteres agnovisse negant 3 inter generalem etiam procuratorem simpliciteν constitutum , & mandato cum libera instructum
haud interesse quicquam quemadmodum & nihil interest, num ex asse quispiam, an simpliciter sit strietus heres. Sane generalis procurator seu simpliciter , seu cum libera sit constitutus , liberam
in rebus alienis potestateiri exercet haud secus, quam si speciatim ei de singulis demandatum esset. Verumtamen, generali procuratore quomodolibet constituto , ad ea mandatum extendi non debet, quae vulgo homines mandare non solent. Ejusim
di est donatio ι. 7. F. de donat. & , ut alia omittam, generatim Omnia, quae ratio administrati
nis haud flagitat l. 63. 3. de precur. Utcumque id erit, ratione finis in praesenti rubrica mandatum in quinque species a Triboniano dividitur , prout scilicet mandatum interponitur vel mandantis gratia tantum , vel mandantis & mandatarii , vel mandantis & aliena , vel mandatarii & aliena,
vel denique aliena tantum princ. h. t. Nos exemplo Triboniani has tantum mandati species enmcleabim . III. Prim
316쪽
III. Principio igitur mandantis gratia tantum mandatum interponi potest . Ejusmodi quidem
mandatum erit, si tibi mandem, ut certum praedium mihi emas f. i. h. t. Deinde recte etiam mandatum videbitur , si mandantis & mandatam gratia mandatum interponatur. Ita quidem volenti creditori cum fidejussore agere recte fideiussor mandat, ut periculo suo adversus principalem actionem instituat a. b. t. Ubi enim ita placuerit, mandantis quidem utilitas sua sponte patet , quia in iudicium ante principalem excussum vocari nequit: mandatarii vero utilitas in eo versatur , quod si reus principalis solvendo non fuerit, fidejussor adhuc conveniri poterit. Alias ex jure veteri, electo principali debitore, fideiussor omnino liberabitur, licet secus Iustiniano placuerit in Lutt.C.de eiusf. Praeterea recte quoque mandatur causa mandantis & alidina , veluti si cui mandes, ut tibi, & Titio fundum
emat h. 4. b. t. Rursus recte etiam mandatum inte ponetur mandatarii ,& aliena causa. Ita autem mandatum videbitur, si negotium commissum mandatarii , & alienam utilitatem spectet, veluti si tibi
mandem, ut Titio pecuniam iub usuris credas hs. h. t. Recte tandem mandatur gratia tantum aliena: ita vero mandatum videbitur, cum aliena tantum utilitas in mandato versatur, veluti si tibi mandem, ut Titio iundum emas 3. 3 h. t. Duas tamen postremas mandati species in controversiam adduci video. Cum enim ex mandato alias directa mandati actio mandatori competat, ex praedictis mandati speciebus actio isthaec non nascitur. Nam cum eatenUs agere generatim liceat, quatenus nostra interest, quid factum esse, si mandatum aliena gratia, aut mandatarii & aliena interpositum non sterit impletum, eo m. III. U noe
317쪽
gos Syntagm.RomJ-h,ac PatriLι b.IILTit. VILnomine directa actione mandati non potest mandator agere. Neque enim, quas species proponit hic Imperator, mandatoris interest, alteri credi pecuniam , aut fundum emi . Uerum inficias ego non ierim, mandata isthaec a mandatario impune contemni posse, si tamen ea ipse sit exequutus, quemadmodum adversus mandantem actionem mandati contrariam sibi parat, ita & directa mandati acti ne tenetur ipse mandanti , si non omnia ex fide gesserit. Hinc igitur ad summυm constat, a principio directam mandati actionem nasci non oportere, ut mandatum rite consistat. Uid. Uinn. ad
IV. Cuicuimodi sit mandatum, qui illud jam
susceptum exequitur , ad praescriptum omnia debet agere . Proinde si egrediatur mandati fines,
ipse quidem pulsari poterit directo mandati judi.
Cio , contraria tamen actione mandati impensas repetere nequit t. l. F. mandat. vel conre. Si quis igitur tibi mandarit , ut ultra centum aureos infundo coemendo non eroges, atque in ejus emptimnem majorem summam impenderis , frustra vir illud actionem inititues , quod ultra centum a te su
rit impensum. Quin ea in specie Sabinus & Cassus censuerunt , non solum frustra repeti , quod ultra centum erogatum soret , sed ne pretium quidem a mandante praefinitum actione mandati contraria condici posse. Cum enim sua sponte negotia lint individua, qui mandati fines egressus esset, non exequutus pro parte mandatum , sed plane aliud in praedicta specie videbatur egisse ι. s. princist. eod. Verum , aequitate ita suadente, Nervae &Proculi sententiam praevaluisse comperio, recte scilicet mandatarium agere saltem ad consequendam
praefinitam ab initio iummam β. 8. l. r. π i. g. β. a.
318쪽
De mandato. 3o θ eod. Verum enimvero , cum unusquisque praesumatur , quanti minimi sibi rem emi velle, si
minoris res empta dicatur , quam quantum praescriptum ab initio fuerit, ne ex juris rigore quidem actio mandati contraria mandatario denegari debet, ubi minus erogando meliorem mandatoris causam secerit t. s.f. eod. V. Mandatum vero rite constitutum primo finitur revocatione mandantis, modo rebus integris revocatio fiat o. h. t. Neque absurdum videri dicas , a contractu ultro citroque obligatorio si. ne alterius consensu recedi. Cum enim mandatum in ossicii praestatione consistat, mandatori luberum esse oportebat , oblato semel ossicio renunciare pro lubitu . Quod si , rebus haud integris,
mandatum revocatum suerit , mandatum quidem solvetur adhuc, aequitas tamen ipsa suasit, actionem ex ante gesto mandatario dari ad consequendum, quod ei propter susceptum mandatum abest I. I s. ff. maud. vel contr. Rursus a parte etiam mandatarii mandatum libera renuntiatione solvitur: cum enim, ut diximus, mandatum in voluntaria
ossicii praestatione consistat, invitis illud extorqueri non debet . Id tamen intellige , si renunciatum tempestive fuerit, & negotium demandatum seque commodς per alium expediri possit ; alias intempestiva renunci 1tione mandatum quidem solvetur; mandatarius tamen tenebitur, quatenus mandatoris interest, mandatum impletum esse II. h. t.
Verum si justa causa intercesserit , cur tempestive renunci tum haud suerit , veluti si inter contrahentes capitales inimicitiae subortae fuerinx , qui adversa valetudo mandatarium oscium praestare non
sinat, mandatario ςglutynia fieri nequit, si aut non
319쪽
3o8 Oniam RomJuris,ae Patr.Lib.IILTit. VIII. renunciarit, aut intempestive renunciarit L 23. . seqv. F. eod. Denique , cum mandato exequendo certae personae industria eligatur , & aliunde praesumi oporteat , soli mandanti mandatarium grati. ficari velle , mandatum rebus integris alterutrius morte dissolvitur i o. h. t. Proinde s , mandatario mortuo, mandatum exequatur heres , frustra mandati contrariam actionem instituet ι. s7.lf eod. Verum si, mandato jam inchoato, quod agendum superest, cum superioribus si connexum, non Q.
Ium licebit , sed incumbet etiam mandatarii heredi , mandato finem imponere arg. t. s. F. Madmin. oe perici tui.
VI. Ex dictis hactenus sit, puto, liquet, mandatum bilateralem contractum esse. Uerum in eo contractu mandatarius quidem ab initio, mandans
ex post facto tandem obstringitur , ubi scilicet
mandatum expeditum a mandatario fuerit . Ex
regula generali igitur duplex inde nascitur actio
altera mandati directa , altera contrarra t. 3. q. I. F. mand. vel contr. Di recta mandanti competit adversus mandatarium , ejusve heredes, ob susceptum negotium non perseitum , praestandumque, quod interest , mandatum impletum esse l. s. I. F. eod. ob rem etiam ex mandato quaesitam cum omni causa tradendam I. 8. f. Io. Θ. eod. ob damnum denique sarciendum , non quod dolo tantum , sed quod culpa quoque levissima suerit illatum . Ut enim liberum ab initio est , mandatum
non suscipere, aut tempestive renunciare , ita illud susceptum semel , neque tempestive renunciatum summa debet diligentia expediri t. 2I. Qeod. Uicissim impleto mandato , actio mandati contraria adversus mandantem , ejusve heredes mandat,
320쪽
De Oblig. quae quas ex contri nascunt. 3zyrio competit ad consequendum , quod ob manda. tum impenderit, & ea generatim omnia, quae suscepti mandati causa ei absunt l. Ia. g. 9. F. d.
De obligationibus, quae quasi ex
IAm supra praecepimus libr. 3.tit. I ε. 9. ex facto
licito contractus, & quasi contractus oriri. Expositis igitur obligationibus ex contractu manantibus, pro instituto etiam cum Imperatore videndum de obligationibus , quae ex quasi contractu nascuntur . Hae autem obligationes quasi ex contractu nasci dicuntur , quia nascuntur ex facto licito , quod verus quidem contractus haud est, juris tamen effectu contractus rationem habet obmutuam obligationem inde manantem. Nimirum ut verus contractus initus videatur alias, expresse, Vel tacite uterque contrahens consentire debent: verum in quasi contractibus ab alterutro contrahente tantum consensius interponitur; alterius aut ignorantis, aut absentis etiam , consensum lex ipsa Praesumit, aut fingit. Ita quidem si quis absentis& ignorantis negotia gerat, consensus praestatur a gestore tantum, ex negotiorum gestione tamen mu- tua nascitur obligatio, & absens etiam Obligatur.
Nam licet alias invitum obligari quempiam jus ciuile non patiatur , ob aequitatem tamen in ea specie consensum absentis lex ipsa supplet . Cum igitur facta is haec mutuo contrahentium consensu non sustineantur, quasi contractus sunt appellata . Nam Propter consensum ignorantis a jure praesumptum V a a ve-