장음표시 사용
331쪽
dequentibus annis, et Anno inprimis is 2. communis Denarius denuo i mroductus suerit. II. Quod communis Denarius vigore Ρropositionis Imperatoriae aequissimum ac iustissimum coulectandi sit medium, quo aurea aequitas conservari posseta quoniam nemo hic ultra suas vires ac facultates, vel etiam unus prae altero aggravetur, verum aequalis proportio inter unumquemque rite observetur. Quare nullum dubium, quin istiusmodi necessaria eollecta certior, promptior, atque etiam .uberior sit futura ; cum hac ratione Statuum querelis de moderanda et minuenda Taxa nullus amplius locus relinqueretur. III. Quod communis Denarius multas impediret controversias ac dissicultates, quae alias in censu expeditionis Romanae exciriri solent, oimirum quoad subditorum Su Collectationem, et Status eximendos ac exemptos: Uel in-xer ipsos etiam Status, dum aliqui collectam personis, alii vero rebus imponendam esse centent; aut denique inter Statuo pecclesiasticos et seculares, quorum illi nonnunquam is bona diversis in locis sta ab utroque magistratu aestimantur, quos tamen iniquum est. I. LXXV. Ex parte vero BAVARI eiusque adhaerentiisum pro censu expedionis Romanae haec proferebantur argumenta. l. Censum expeditionis Romauae ab An. N. . persequentia etiam tempora semper a Statibus suisse usurpatum, Communem vero Denarium per longum temporis spacium Plane non observatum, aut si vel maxime observatus fuerit.
fectu semper fulge destitutum, pecuniamve ad propositum
finem non collocatam, certo certius esse. II. Subditis grauctlare, si praeter ordinarium canonem etiam communem Deis narium persolvere tenerentur; et censum expuditionis Romanae aeque proficuum sorte ac communem Denarium. III.
Principes ac Status Imperii haud concsssuros esse, quod sua suorumque hona ac facultates ita taxentur et publicentur, ut in censu commmis Denarii fieri solet; Grave namque esse inlisarem detegi pauperiatis, et divitias exponere invidiae. Ce
332쪽
oompactata, ideoque commu em Denarium absque comfusione et discordiis usurpari haud posse. Denique Sta Libus permissum semper esse in Recessibus Imperii Sub Collectationem subditorum in istiusmodi auxiliis publicis instituere, et
Principes alias satis sollicitos esse, quo se ex bonis camerali-hus apte sustentare queant, cum Certe quotidianae expensae in dies crescant, reditus vero camerales magis magisque decrescant. Quare iam plures ante annos in Imperio nostro hunc collectandi modum, nempe secundum communem Denarium, fuisse sepositum, e contra vero Matriculam Imperii, ad censum expeditionis Romanae directam, non solum ad coronationem Romanam, verum etiam ad quaevis alia toti Imperio Romano-Germanico imminentia pericula et mala vel avertem da, vel minuenda usurpatam fuisse, testari Imperii Protoeolla. Vid. spEiDELivs in dictis Observationibus. Confer AvCTOREM desosus Oon dem teretem Reichs - Tu circa em. . LXXVI. Has igitur et i miles egregias graVesque
pro hoc et illo collectandi modo in publicis comitiis a diver-1is Statuum Ordinibus in medium allatas rationes in suo equidem valore relinquimus, nec unam prae altera arripimus, verum utrasque pro virili in utramque partem in cathedra d fendendas suscipimus, quoniam alias etiam hi duo collectandi modi, nempe secuncum censum expeditionis. Romanae nare Anschlag der Romer et iuxta censum communis Denarii, nacb Anschlag dragemeinen Vennius, in Imperio nostro Romano-Germanico, licet diversis temporum vicibus, consensu Statuum et subsecuto usu utrique recepti et comprobati sunt, indeque etiam pari necessitatis, utilitatis et honestatis precio, si privatis affectibus incorrupti suerint subalternis usibus, pro temporum et Reipublicae statu aestimandi veniunt. Quare hic gradum sistimus, et studia nostra Benevolo Lect ri porro commendamu .
333쪽
IENAE D. XXIII. OCTOBRIS CIDII CLXXII.
Verba Legis. p. Iustinianus A. Mennae P. P. Ein, qui principali actione per exceptionem triginta via quadraginta annorum, siue per finali, sive hypotheearia
ceciderunt, iubemus, non poste super usuris vel fructibus praeteriti temporis aliquam movere quaestionem, dicem do, ex iisdem temporibus eri velis sibi perstri, quae non M triaginta via quadraginta praeteritos annos referuntur, asserendo, Angulis annis earum actiones nasci: principali enim actione non subsistente, satis supervacuum est, super usuris vel frumbin adhuc iussicem cognoscere. g. r. Super usurarum vero quantitate etiam teneratim sancitionem facere nece virium esse auximin, veterem , duram et gravissimam earum molem ad mediocritatem deducenis tres. Ideoque iubemus illastribuι quidem per finis, sise em praecedentibin, minime licere ustra teratam partem centesimae usurarum nomine in quocunque contractu, vili vel maximo, stipulari. Idos vero, qui ergasseriis praesunt, vel aliquam licitam negotiationem gerunt, inque ad bessem centesimae usurarum nomine in ocunque contram suam stipulationem moderari. In traiectiariis autem contractibus, via i rictum fenori dationibus, usque ad centesimam tantummodo licere I alari, nec eam excedere, licet Hieribuι legibus hoc σει concessum. Ceseras auIem omnes
334쪽
smiuos dimidiam santummodo centesimae usurarum nomine possesipulari, et eam qνantitatem usurarum etiam in aliis ea bis omnibus nulti modo ampliari, in quibuι eiιra stipulationem exigiti surae solent. Nec liceat iudici memoratam augere taxationem occasione consiuetudinis in regione obtinentis. Si quis autem aliquid contra modum huius fecerit constitutionis, nultam penitvi desuperfluo habeat actionem, sed et si acceperis, in sortem hoc imputaro compedetur. Interdicta licentia creditoribus ex pecuniis foenori dandis aliquid detrahere vel retinere Aliquarum nomine, vel sportularum, vel alterim cuiuscunque causae grasis. Nams quid huiusmodi factum fueris, principale debitum ab initio ea quantitate minuetur, si tam ima minuenda pars, quam usurae eius exigi prohibeantur. Machinationes etiam creditorum, qui, ex hae lege prohibiti maiores usuris stipulari, alios medios subin .eiunt, quibus hoc non ita interdictum est, resecantes, iubemus, ue uid tale fuerit attentatum, ita usura; computari, ut necesse esset,
tanquam ipse, qui alium interposuit, si isset sipuiatus. In quo
casu sacramenti etiam illationem locum hahere sancimvi. Datum Constantinop. Iustiniano Cos.
De inscriptione et subscriptione legis
Mens uisnam, et ubi Praefectus Praetorio fueriι Interdum bini in Ornente Praefecti P. interduin tres delegebasItir. Idem Menas fuit Praef. Prael. Itbrici. Alii eiusdem nominis. Olim tantum equiιibus Romanis ferebatur Praefectura Praetorii. Dievitaι et potes, Pr aefectorum Praetorii. C. Adamus Rupertus notatus. Praefecturae Praetorii ossicium nullo certo tempore desultam. Auctores qui de eos=ipsere. λυcriptio Iesis.
XAnctionis huius inseriptio, ut hinc disserendi initium
capessamus, praefert Iustinianum, Imperatorem, et Meis nam, sive Mennam, Praesectum Praetorio, qui in Constitutione de Iustiniano Cod. eon m. Expraesectus urbis Constantinopolitanae ac Patricius appellatur. Meminit eius A LEΜΑΝ- Mus ad historiam arcanam Procopii: Menas Patricius Praefect
335쪽
Augusti insequentis consulmus. Variae ad ipsum constrtutioines in Codice leguntur, quarum aliae Iustiti iano II. aliae Cae- cinna Mauro Decio in occidente Coss. anno aerae Dionysianae Draix, promulgatae fuerunt. Sub idem vero tempus
Basilides, Atarbius et Iulianus officio amplissimae Praefecturae fungebantur. Istum quidem Constiturio de Iustin. Coae constem. Praeseelum Praetorio per Illyricum appellat: hos vero quibus in scri piae sunt L a. C. de Episc. et cler Ias. de S. S. Eccles in Oriente cum Menna fuisse, vel inde perspici potest, quod aliae nullae neque Africae, neque Italiae praefecturae erant: quum provincias hasce Imperator nondum in ditionem suam redis isset. Et verisimile est, Mennae decessorem Atarbium exstitisse: nam Iulianus diutius muneri huic praefuit, uti legum variarum subscriptiones docent. Non raro autem bini Praesteti Praetorio simul in Oriente delegebantur. De Iusti iniani aevo loquitur l. s. Cis Episc. et cler. quae haut obscure ostendit, duos pariter unaoue in urbe fuisse. Quin imperante Claudio Lusium Cetam et Rufum Crispinum; Sub Nerone Fenium Rufum et Sofonium Tigellinum; Galba Aun. et Othone regnantibus eundem Tigellinum et Nymphiilium Sabinum floruisse, ex TAci To, suEToxio, PLvTARCHociscimus. I': '.
Neque tamen insolitum plane, ut tres interdum coniunctim 1ummam rempublicam administrarent. LAMPRi Dius in Commodo: Praefectus etiam fibulianas inter hos est interemtuso in cuius locum ipse Cleander cum aliis duobus,quos ipse delegerat, Praefectus es factus. Tuncque primum tres Prae G Praetorio fu reo inter quos tibertinus, qui a pugione appelgatus est. Didius quoque Iulianus, uti SPARTiANus in vita ipsius tradit, Flauium Genialem, Tullium Crispinum et Veturium Macrinum Praefectos Praetorio fecit. Equidem Ea σ3. MenasPraesectusPraetoriorum Illyrici appellatur: at vero illud ipsum ab ultima demum Codicis
promulgatione, hoc est, post annum Dxxxlv, quo tempor Novellae leges coeperunt, contigit. Hinc minus convenienter nonnulli Menam, Archiepiscopum Constantinopolitanum M Patrjuchata, cundem cum nostro essu adfirmatri. Anth,
336쪽
υἰd.Barax. ad mo enim de sede regiae urbis ab Agapeto Papa deiecto, post ann. 136. consulatum Belisarii, anno nempe Dxxxvi, Menas in locum p. 37i. M. e. ipsius sublegebatur: quem πρεσ τερον primo G ξενοδοχον τῶν Σαμψων suille, CEDRENus auctor est. Sequentibus vero temporibus demum sanctissimum munus cum seculari dignitate il- Cerrenus ad lum commutasse, nemini fortastis persuaserim. Eiusdem quo-- ti, que nominis, Mauritio regnante, fuit quidam Aegypti Prae- ...,. sectus; insigni prodigio, quod ea tempestate accidisse dicitur,
memorabilis. Et alium quendam, natione 'Samnitem, nomi-Dictiona io ne Menam, sive Menum, commemorant: qui procul homi- ου' geta p,. num coetibus, ne quid esset otiosus, apes curabat. Noster, uti ostensum est, Senatoria dignitate conspicuus, et quidem ex eorum ordine erat, qui, a primis centum Senatoribus suam ' Hnt. in vita repetentes originem, ' Patricii appellabantur. Post almae urbis Romuli Praesecturam, Praetorii administravit: quae ante Alexandrum Seuerum, nisi equitibus Romanis, non facile deserebatur. Hic Lamprid. in primus Imperatorum Praefectis Praetorii Senatoriam addi-wιβA- - dit dignitatem: ne quis non Senator de Romano Senatore iudi
De ossicio eorum Aurelius Arcadius Charisius, Christianus Iureconsultus, librum singularem scripsit. I. un. π. de QC P.R
Dis. 16 ad Ausovius de Probo, Praefecto Praetorii :Ωuι DIm, exceptis tri-Pηρ-- bur heris Imperii consortibus) Herorum primus est. Male au- c. is. p. 1s . tem doctissimus RupERTus, ad Euchiridion Pomponis, Praefectourhi parem cum Praesecto Praetorii potestatem, argumento I. . C. de P. P. videtur tribuere: ibi enim non de imperio et iurisdietione, sed tantum de dignitate, sede ac loco honoris exaequandis, cum sequenti lege agitur. Istud praeterea observationem meretur, non circumscriptum Certis temporibus ossicium hoc fuisse, namque pendebat ex arbitrio principum, qui aliis perpetuo, aliis ad paucissimos dies id concedebant. p. 3or. PROCOPIUS in Ανεκδοτοις Phocam et Bassum refert sub Iustiniano, veluti non bonae frugi homines, neque morum eius aetatis, vix ad paucos menses hunc sibi honorem servare integrum
potuisse. Et si quae fidea habenda eidem historico, in usu Im
337쪽
peratori erat, ut Praesed is Praetorio ex libidine agere cui ecta, subiectorumque fortunas auferre ac diripere permitteret: occupata vero occasione, nihil quidquam metuentes mali, inevitabili oneraret calumnia, atque de bonis omnibus deturbaret. Commodo etiam imperante mutabantur saepius Prae- Lamprid. . fecti Praetorio per horas ac dies. Niger sex tantum horis Vsso Commo Marcus Quartus quinque diebus ea dignitate gaudebant. Cae tera, quae ad argumentum hoc pertinent, varii luculenter perscripserunt. Post laudatos a magnifico et nobilissimo vis Ei re. I. M.
riens eminentissimo, videri quoque possunt PETRvs FABERL Semestrium; IACollus GuTHLRivs de olsciis Augustae domus, C. ad Gog. 37. ADAMus xvpERTus ad Enchiridion Pomponii; et in antiquitatihm V, 3λ
Data est praesens constitutio Constantinopoli quae tunc sedes regia in oriente) Iustiniano Consule: anno puta aerae Christianae DXxi ix. Erat is tertius imperii Iustiniani, at que secundo solius ipsius consulatu insignis. Restituenda hinc quoque subscrietio legis sequentis, quam eodem omnino te pore fuisse sancitam, ex primis statim verbis patescit. Sed s .iis de his dictum est: nunc reliqua e quamur.
CAPUT ILDe usuris ac modo usiurarum in genere.
' surae uotati et aeeeptio varia. Definitio. Quantitas et aeeessio quid- , .am fini ' in in eodem genere eum sorte usurae eo pant, non opus est. Usurae uerue id quod interes, neque nudum tautummodo lucrum sunt. me pluribus demonstratur. Cur usurae dicantur praesari ob usum 'l' lina usurarum origa in muttio. Meu'naram Utira 3 um o igo. Re futuruν Giaeius. Ex mutns ad alios coutractus usurae transeruat. Cur publicu tegibns sint desinitae. Duae usurarum Decies. Foenoris notatis. Nosivi Marcellas reprehensus. Foenoris vox varia Acis t. D stet entia Uirarum et eius quod interes. Explicatur l. tr. I 3 de Uuris. uiae univer spectatae uamnari xequetivi. Cautelae quaedam in iis exierussis observandae. Ob abusum optandum esset, omnes omnino tosti. Cur Dens foenerationem prisibuerit 3 Dupra ustirae vetantur. Character faeneratoris. Causae impalmae constitutionis nostrae. Instinianus
338쪽
Postuaquam Imperator in principio legis de pracferiptio
ne usurarum traim verat, quantitatem quoque illarum sequente paragrapho moderatur. Agitur itaque de usuris. Nomen ab utenridescendit, idemque saepius cum usu denotat. Sic usuram corporis, vitae, lucis, te oris apud PLAV- TvM et ClCE ONLΜ legimus. Faelum deinde est consuetudine loquendi, ut pro mercede t fetu acciperetur: qua ratione vectura iam ipsa in vectionem, iam mercede in illius, et ναυλον seu γα- ρετρον designat. l. D. d. R. V. De mercatura NONIUS MARCELLUS: Merx es species ipsa: mercatura arem ipse, vel lucrum de merce. Graecis etiam ἐυαγγδειον pro nuncio laeto ac praemio eiusdem promiscue usurpatur. Bene autem observatum fuit, v teres usurae vocabulum numero unitatis de usu, pluralitatis de accessione fortis magis adhibuisse: unde usurm centesima , quincunces, semisses dixere saepius, quam centesimam, quin-cuucem, aut semissem, Causa huius locutionis ea fortassis, quod sors plerumque plurium erat centenum; aut, dilata longius solutione, plures centesimae, quincunces, sextantes, s misses simul erant praestandae. Nobis usurae sum accessones quantitatis, quae ιncompensationem interceptae Militatu , tanquam interesse , petuntur. Quantitatem appeIlamus earum rerum, quae non considerantur, ut corpus iam determinatum; sed in singulos modios aut metretas, in singula corpora appenduntur, ad metiuntur, vel annumerantur: quales sunt aurum, argentum, vinum, triticum, nummi. Aliud longe in iumentis ac gregibus: nam ovium quantitas non determinatur per numerum ; sed singulae, suam naturaliter quantitatem habentes, in contraditam veniunt. 13s q. s. ει 6. de contri emtione. Sane l. II. g. vis. de usur. I. I. de naut.ben. l. G. C. de usur. Videntur deberi usuraestatuarum, mercium trans mare vehendarum, et Vestimenti. Sed facilis responsio: neque enim tam illarum rerum, quam aestimationis usurae spectantur. Finimus porro usuras per
i accessiones: quod verbum latissime patet, et comprehendit
339쪽
id omne, quod ex alia re, tanquam principali, nobis obvenit, tis.1 demmab eaque sive naturaliter, ut fructus; sive civiliter, ut pensio, merces, usura descendit. Nihil vero refert, utrum accessio nes hae, seu usurae, sint eiusdem cum principali quantitate
generis, an diversi. ' L ILC. de usur. e. l . qu. s. c. s. c. '. et a. δεη oIosasar usur. c. idos vos. de pignor. Diximus tandem; em in compen- Θην. Iurisationem interceptae utilisatis, tanqciam mteresse, peti. Neque senim sunt vere illud, quod interest ; neque etiam nudum tan- i tum modo lucrum: ut falso Iureconsultorum nonnulli, qui
omnes in uni versum usuras iniquitatis deferunt, arbitrantur. Quod ut evidens magis fiat, verae pretium videtur, excedere paululum, atque rem Omnem altius repetere. Ponemus Uexo certa quaedam principia, ex quibus in cetera probationes nostrae exeant. Uraemonemus quoque, quaestionem hanc
non in hypothes, et in persona huius vel illius pauperis aut divitis; sed generatim atque in thesi esse tractandam. Quum in ambiguis recepti ab omni tempore iuris fuerit, ut meliorem semper in partem fieri praesumtio debeat,
quilibet etiam rerum 1uarum indigere, atque ex earundem usu quaerere vitae subsidia praesumendus est. Deinde nemo du-hitauerit, ex pecunia non minus, quam aliis fortunae bonis, percipi utilitatem posse. Quanquam enim in suapte natura sterilis; perinde tamen eam, ut domos et res alias natura in- foecundas, hominum industria fructuosam facit. Post haec enendum, tantum ad nos detrimenti redire, si non utamur, aut uti nequeamus rebus nostris; quantum, si utamur, emo lumenti sentimus. Unde plus dare creditur, minus reciΡere, qui tempore minim recipit: ob utilitates, quas secum fert ἡ φωκη κατοχὶ Ad ultimum dictat natura, neminem suo cum malo aliis bono esse teneri.
Ex his iam illud conficitur: quotiescunque ab aliis detinentur, quae iure ad nos, sue in genere suo squalia sunt debita ex mutuo sive in specie pertinent; tantum quemque in compensationem deposcere merito posse, quantum ei utilitatis ob cessantem rerum illarum usum decedit. Quandoquidem vero adcurate semper dignosci nequit, quantum intersit Tt a refera;
340쪽
revera; deveniendum est ad coniecturas, ut eam summam impune liceat exigere, quae probabiliter ex re nostra, quamdiu eius utilitatem alter intercipit, solet redire. Atque hinc usurae fuerunt natae, quae sic appellantur; quod praestentur ob usum, et sint quasi merces usus. Debetur haec appellatio receptae vulgo loquendi consuetudini, poniturque per metonymiam causa pro effectu. Dum enim quis Iruitur; aut certe potest ac praesumitur frui re asiena, quam habet; dominus, interea usu illius destitutus, damno at scitur, vel
lucro privatur: Ob haec autem vere ac principaliter, non Obusum alterius , pensiones eiusmodi expetuntur. Quantum ad primam usurarum originem, eam reperiri putaverim in mutuo. Nam quilibet fere mutuo daturus praetexebat indigentiam et iacturam rei familiaris, neque temere concedebat quidquam, nisi indemnem se noverat futurum. Alter vero coactus necellitate, facile se sponsione pen- sonis, quam creditor stipulabatur, obstringebat. Hinc quoque menstruarum usurarum sons et origo. Plerique saepius non in annum; sed ad unum vel alterum tantummodo mensem credere, aut accipere pecuniam volebant. Taxato itaque modo lucelli, quod probabiliter ex credito capere in mensem quisque poterat, usurae quoque respectu eiusdem definiebantur. Quod si ad diem praestitutum sortem non
solvebat debitor, habita eiusdem menstrui ratione, protrahebantur usurae. Quum autem multi ereditorum carere diu mercede rerum suarum non ponent; non expectabant, dum vid. vim , exisset tempus ad pensionem exigendam; sed ad finem singu-MM V s. lorum mensium eam flagitabant: quod diuturna consuetudine Aὰ ἱρ. . Postea in mores abiit. Non sane subscribere postium exedi ν. t. n. d. R. lentiis mO IC. IACOBO Cui Acto, qui, ea de causa creditores inoe . singulos menses usuras stipulatos fuisse, asserit, ut hoc scilicet Pacio, solutae per tempora et paries, duplum excederent, . quod olim permittebatur. Ia C WHur.Parum enim putauerim roserre, utrum in menses singulos, an in annos usurae promittantur, quum annuae quoque per partes, hoc est, quotan-mis exigi, atque eodem modo excedere duplum queant. Por-