장음표시 사용
731쪽
Tradens diuisionem, ossicium iudicis & ad
, g. I 'Ondictio ut genus plures sub se complectitur species,
& has inter etiam nostram Triticariam, quae eatenus specialis dici potest. Alias obiective considerata, Quatenus non unam speciem certi vel incerti pro obiecto habet, sed promiscue plures, rectius generalis audit BAc lov. de A. D. . Th. s. Ista vero condictionis species diuiduntur Vm-ciales, quae non tantum disserentia specifica a genere, seu e iam a reliquis speciebus per proprium nomen & formam discernuntur, quales sunt condictiones ex mutuo, verborum obtigatione, indebito & reliquae, ubi dare, facere oportere intenditur : & in generales, quales sunt, quae certo nomine ex comtractu destitutae exinde nascuntur, quia increditum itum est, di sub hac consideratione, quatenus in creditum itum est, Concurrunt cum omnibus actionibus personalibus contractus nomen habentibus, si modo dariflerive intendatur. I. u. de iure i. V Di 1ι. eoEQ. de cinae FC. 3. Th. I. O δ. g. II. Eiusmodi generalis condictio quoque nostra Triticaria est, quam ratione obiecti hic diuidimus in Triticariam certi, qua res certas, S in Triticariam incerti, qua res incertas persequimur. Non obstat L δ. P. V. in qua permitti videtur actio incerti pro pecunia, quae tamen Omnium Consensu res certa est. Respondemus enim ex mente BACHovIIX xxx a Merc.
732쪽
Exere. ad Err. Pr. I. U. . ct a. inf. Dec. D. actionem in ae L in certi dici non ratione obiecti, seu in relatione ad pecuniam, sed ratione causae producentis hanc actionem, quae cum sit conuentio certo nomine & ceria forma destituta, haud imcommode incerti actionem i. e. P. V. producere dicitur. Sic etiam videmus Stichum peti posse eadem incerti actione in L . a. de Pact. It. id quod precario rogatum est in I. s . g. i. de precario. In precarium autem & res certae & incertae incidunt. l. 3. ψ. 9 Ir. b. t. Sed rectius dici puto, inde actionem incerti pro pecunia competere, quia Contractus non purus, sed conditionalis celebratus erat. Si de furto compertum non sit, & dominus non seruum, sed eius aestimationem elegerit, quod quia tempore conuentionis adhuc erat incertum, ex eo actio incerti praescriptis verbis nascebatur, ut ita di obiecti ratione actio incerti sit. g. III. Offert sese hic quaestio, an etiam aliqua generalis incerti condictio detur, quae perinde ut certi oriatur ex omni causa S ex omni contractu, ex quo incertum petitur p&negative respondemus cum BAcIIov. de A. D. 4. Ph. r. 9DONELLo ibi asi . qui talem ut mihi videturὶ generalem incerti desiderant: De hoc enim verum est, quod aiunt, nullibi in iure nominari. Si vero quaestio ita proponatur, an de- 'tur condictio incerti generali sy citra absurditatem amrmari Iotest. Quanquam enim ea non in determinate necessario &emper cum omnibus actionibus incerium persequentibus concurrat, concurrit tamen postis terminis habilibus cum acti nibus ex contractu vel quasi descendentibus; quandoque sola
datur tanquam subsidiaria in de*ctu aliarum actionum V. di- .ctam DULCI. Th. II. f. IV. Negant quidam concursum cum aliis, subfidi,
rium concursum seu rectius accursum Concedentes LAR T. ANG.
sALvc in I. aa. g. cum iter. de Cond. indes. moti xi pr. I. de V. G. ubi eondictio ex stipulatu, s non incerit, ad rem incertam persequendam datur. aὶ d. L aa. g. mitenvbi ad condictio nem incerti recurritur, quia nec condictioni indebiti locus esse potest, cum landus debeatur, nec condietioni sine cau-
733쪽
se, quia fundus non sine causa solutus est. 3 I. ra. I. Nerativi. de eonae furt.ubi is, Cui pignus surreptum, quia non potest uti condictione furtim, incerti condictionem instituit. Sed haec nihil euincunt. Possunt commode stare, dari in subsidium Moncurrere cum aliis. Vnius enim positio alterius exclusio non est, ut in eodem pr. I. de V. O. ideo, quod certi condictionem dat Imperator, ubi certum in sti pulationem d ductum est, non excluditur statim Triticaria. adducunt etiam IrL P. V. in qua condictio incerti datur, quando actio ax vendito locum non habet. Sed etiam haec lex nihil prohat. Non enim agit de tali condictione incerti, qualem nos intelligimus, sed de actione P. V. ad id quod interest, ut patet ex verbo: ciuiam actionem si iung. l. r. in f eod. it. l. 7. q. a. de Paretti ex ipsa rubrica: ex qua actionem iudicamus, de qua dubitatur l. Imp. lfi de in diem addict. quae ut supra monuimus, ideo incerti dicitur, non tam quia ex contractu in-
te etiam obiecti, quia pro eo quod interest , actio omnis incerti, quia facti est L a . g. vo. Ex quib. caus mai. l. a. de I. yF. Ign. Et haec est responsio Fuinos. quam postea sibi vendicat BELLON. Aliter ipse ANG. ad h. t. l. V. Haec ex negantium intentione. Plures sunt qui concursum cum aliis actionibus adstruunt, ut Gl. Nic. de MEAR
aa. g. eum item de cinae indeb. Argumentum palmarium desumitur ex II1. de S. P. V. τbi condictio incerti cum actione ex vendito elective concurrita ta) Arg. petitur ex I. t de A. empti Menae parti C. etiam, quae est implicativa. m. in I. r. C. qui ad ιι. bon. pos cte. 2 inuoluit quod detur etiam alia actio ultra incerti condictionem, nempe actio ex vendito. 3 arg. accersitur ex L aa. m. de Pignor. A. r. I. Ia. g. a de Cond. E. ex quibus textibus claret, quod condictio incerti concurrat cum acti ne furti arg. elicitur ex I. I. de Vis r. ear. rer. m. ubi leg rario actionem ex I. t. C. commvn. deleg. habenti datur insuper
734쪽
g. VI. Potest etiam haec Triticaria diuidi in regularem, qua non dominuι agit aduersarium dare vel facere oportetre;& irregularem, qua certis in casibus etiam dominus agit, ut sibi detur, ut si agatu duersus furem, raptorem L .ιU. & eum, qui videiecit t. a. b. t. Hoc enim fit praeter naturam & regulam ex ratione speciali, ut etiam res ipsa furi extorqueri possit, ne hac in parte ipsi faueatur; Ad exemplum rerum naturalium, ubi perspicimus, corpus quoddam praeternaturaliter saepe moueri specialem ob caulam, ut quando metu vacui aqua sursum, aer deorsum tendit, utrucaque motu non naturali. SECTIO. II. '
De effectu condictionis Triticariae.
S. LEffectus huius Triticariae est ex parte actoris realis vel rer,
vel aestimationis impetratio, quam antecedit ex parte iudicis actualis vel rei, vel aestimationis adiudicatio. Exhibet sese hic nostrae tractationi ossicium iudicis ob aestim
tionem rite ineundam scrupulosum non minus quam operO- sum. Duas nimirum iudex plerumque, cum arbitraria sit haec actio, pronunciat sententias, unam interlocutoriam, qua iubet& condemnat debitorem rem debitam dare, cui si reus paret, absoluitur ab ulteriori eaque grauiori condemnatione BACHoride A. D. r. Jh. 6. Nisi rem aliam aut deteriorem offerat es, quae ex conuentione debetur, tunc enim iudex, quia actor aliud
pro alio accipere non tenetur org. l. a. f. l. de reb. cr. ad aestimationem reum condemnat. . . t
S. II. Notanter dixi plerumque si . quia hoc iα casu ubi
reus paret, altera sententia condemnatoria non est opus tr. quia interdum ubi manifesta est rei praestandae dissicultas v. g. si res interiit, statim ad aestimationem condemnat iudex L rLf. r. dedol. maI. Utroque tamen Casu arbitraria esse exinde non cessiat; Non priori, quia a iussu seu arbitrio primo arbitrariae dicuntur actiones; nec posteriori, quia fingitur hic talem iussum praecessisse. Sin vero huic iussui non paret reus vel ob
735쪽
Contumaciam, quia non vult, vel ob rei interitum, quia non potest; non statim iudex ad condemnandum in testimationemra
festinabit, sed si res exstat adhuc intefra, manu militari eam auferre potest, sec. I. u. de R. V. Siquidem stultus ille iudex vocatur a Iustiniano, qui re debita praesente & in potestate de-hitoris exsistente ad aestimationem condemnat reum, in I. M. C. de Meis. liberi. Sin vero hoc remedio uti nequeat, tunc demum ad alteram sententiam definitivam seu condemnatoriam, qua ad aestimationem reum condemnat, progredietur PAc. s.
3. III. Haec aestimatio, quomodo rite sit facienda, quodnam tempus in ea spectandum, vexata est penes Dd. quaestio. Haec nimirum est labyrinthus, in cuius inextricabileS errores incidere quidem quam multi, nemo vero rediit Theseus, i. e. qui numero innumeris casuum diuerticulis feliciter superatis, nunquam sibi obuius atque contrarius portum selicissime attigerit. Hic est ille scopulus, ad quem teste cuiAc. ad Afric. L. g. ad . V. ins manae non est hodie iudex vel patronus αICtus qui non haereat maneatque suspensus. Certe ingenio-sssimus BAcnovius hic pene iurat sibi non liquere, ingeniique satis non esse conqueritur ad oevn. Vr. D. ao. Th. U. Apr. Os Digna proinde esset labore materia, sed nimis quantum implicata ac per totum ius distula institutum nostrum abrumpit, ut saltses ea, quae methodus postulat ratione nostrae Triti Cariae, temporis pagellarumque angustia exclus, persequi co
g. IV. Iudex in testimatione facienda, qua Triticariam nostram ut sciat quodnam tempus sit spectandum, bene multa in speetione utatur. Summa est, ut animaduertat an mora sit commissa nec ne. Si mora nondum facta sui saepe non fieri moram praesupponimus, eum etiam ad iudicium sne mora quis prouocare possit per L σου. de R. I.ὶ porro videbit i an debeatur genus, an vero species ta) an debeatur ex contractu honae L an vero ex contractu stricti iuris 3 an debeatur pure, an ve
ro ex die vel sub conditione μ) denique an locus solutioni
736쪽
.. g. V. Si genus debetur ex contraditi stricti iuris v. s. mu- tui nam in b. f. contractibus nunquam genus in obligatione esse videtur & quidem si certo die locoque tunc in condemnando iudex speclare debet tempus locumque quo dare debitor promisit Laa. deris. cr. Ls h. r. ratio in ea sita est, quia statim praestituto die debetur absque ulteriori monitione, cum ipse dies pro homine interpellet A D. C. de conre. O comit. sipui. Opponitur Laa. de O. 9 A. ubi in certum diem stipulatus eam temporis aestimationem accipit, quo satis accepit, dato scilicet fidei ulsore Resp. Obligatio accessoria sequitur principalem g.F. I. de Fideius Fideiustor itaque in eundem diem se obligasse intelligitur, quo principalis debitor soluere tenebatur, &sic etiam in eam aestimationem Ienetur, quae fuit eo tempore, quo debitor se soluturum promisit, ut adeo dies, quo stipulaeus est creditor & quo satis accepit, videatur esse unus idemque V. Cui AC. i. ad AD. ad h. Iaa. Gl PHAN. ib. g. VI. Si vero de die locoque nihil conuenerit, tunc locus & tempus ubi & quando petitur, i. e. litis contestatae respiciendum. I. m. h. t. Laa. de reb. cr. Opponitur l. D. de V. O. ubi ἀdicitur, si quis capuae dari stipulatus sit, eius temporis aestimationem neri debere, quo peti potest. At ex stipulatione pura confestim peti potest l. e. simul atque contractum est. I. is C. O. Respondemus, hanc obligationem, ut vi primo obtutu pura videatur, pura tamen non est, sed propter locum adiectum, tempus quoque tacite inesse videtur s.f. I. de V. o. &quidem tantum, quantum requiritur, ut commode in illum locum promissor peruenire possit l. D. l. n. in pr 9 I. V. g. r. de V. O. Hine perinde est, ac si tempus certum fuerit Oetermi
natum. wiSSEN R. ad p. de reb cr. u. II.
g. VII. Si species debetur, tunc si tempus & locus adiectus est, idem obtinebit, quod in antecedentibus dictum est degenere. Sin pure debetur & quidem ex contractu b. f. tunc .
distinguendum est, an res exstet an vero minus. Si exstat, tempus condemnationis spectandum, I. I. h. t. L, s. a. Commode OP
ponitur hic LII. . manae ubi tempus solutionis sectae spectatur. Respondemus, debitorem principalem ad plus fideiusso -- ' ri non
737쪽
ri non obligari, quam quod ipsi abest, tantum vero ipsi abest,
quantum soluit. Cui AC. Iad h. I . Sin vero. res debita de-nit et in rebus humanis, tunc, quia iudex rei non exsistentis aestimationem tempore sententiae secore nequit, tempus mO tis respiciendum sed πλιέτω h. e. cum laxamento se amplitudine cum aliquo spatio temporis nee minimo nec maximo, ct quod magis inteluctu quam elocutione percipi po sit, ut dicimr in I. Ia. f. a. em ratam hiab. se in L S de Diat. ne iudex cogatu nouissiuium vitae vel condemnationis tempus attendere, taleoque ad exiguum pretium aestimati edigatur l. 3. h. t. VIII. Sed quid iuris erit, si forte casus tertius contingat, ut res quidem exstet, sed deterior, adeo ut actor eius aestimationem malit Θ Putamus eodem modo tempus deteriorationis esse spectandum , sed G πλατ cum aliquo laxamento, ut aestimetur quanti fuerit ante deteri orationem. vero ex conintractii str. l. debetur species, puta ex stipulatione, tunc litis contestatae tempus spectandum est,. d. l. aa. de reb. r. Ol. . h. r. l. 37. I. aliter mam l. G. de Nouat. Nisi nouatio suerit cel hrata & contractus prior sit immutatus, tunc enim ea aestima tio danda, de qua inter. partes conuenit tempore nouationis f. contractus d. l. v. infwiSSEM. Acsupr. cit. Haec di xisse iusticiant.
deesticio iudicis ante moram factam. . IX. si mora iam est commissa, cum M EsTE . in suis Sed. Sede de .estimatione rerum . hanc generalem ponimus regulam: Iu omnim tam b. L. quam x. I. contractibus s mora es commissa, tu sex asimabit quanti plurimi a temtore morae reditiu- quam juit, sue rei a mora fueris commissa, flue ex persona ' ex
qua regulariter moria comi P dicitur. Re ipsa mora committitur si quando lex aliquem in mora constituit, ut sitirem L L . de cinae Fii. viollantum postello rendit r. 63 .espen. devictvi arm. ca) quando ipsa conuentio quendam morosum euieit, veluti eum, qui certo die de lui; dies cnim interpellat pro homine & debitorem sthim in mora constituit L 37. manae LM . de V. O. Zors. ad P. de UI russi sec. n. M. Oso. Ex persona fit mora interpri aliaue cum iudiciali tum extra udiciali, quando fit oportuno loco&tempore iuxta l. 32. de Uf. seruo.
738쪽
e. l. G. O aψ.'de C. O. Scum instantia s. I. d. l. 32. i. e. perse- uerantia in interpellando NRUv. Loc. V. Th. c. ibique Euolui. Controu. ZoES. d. l. v. ct I.)g. X. De hac extra iudiciali obseruandum, quod ad hunc essectum morostatis non tantum in obligationibus puris re- quiratur, sed etiam in conditionalibus arg. l. . quando dies. D-gat' obstat 0. I. V. de I fur. ad quam respondemus, interpellationem ideo fieri, ut debor iciat, quod creditor velit hahere, δc igitur in hoc casu . . cum debitor seu venditor ex re ipsa sit obligatus ad euictionem & pretium restituendum, interpellationem non esse necessariam. r. longe aliam in hac lege tractari quaestionem, uti ex ipso contextu apparet, C DN. STRU v. Euolui. Controuer . sic. ciet. ad Th. ψy. II. Obstat L . de C. O. ad quam respondemus concedendo, quod tempus ex si stentis. conditionis, quo dies etiam venisse dicitur I. I. de V. S. 'in aestimando speetire iudicem oporteat, sed ita, si statim stipulator petierit, vel extra iudicium interpellando, . vel in iudicio litem contes lando. Haec enim est ratio legis, quae illis positis anne Elitur his verbis: tune enim ab eo ci. e. debitore leti potes. Alioquin neganda & perneganda esset haec assertio, ob rationem diuersitatis inter conditionem &diem. Die adiecto obligatio nascitur, sed suspenditur petitio D. I. ge . O. Ast conditione adiecta obligatio dum demum oritur, quando conditio exsistit,& tuno quia obligatio purificatur, condition enim praesente perinde ut in puris obligationibus dies & cestisse & velisse dicitur. I. ab. de HS.) etia in interpellatio a que ac in puris ad debitorem iii mora constituendum, accedat
f. XI. Iudiciali interpe ratione committitur mora per litis contemtionem I. D. re C. O. cum per hanc fiat nouatio,&qualide nouo con imitatur in iudicio l. 29. de Novat. Hinc etiam in Ist. de resb. cr. dicitur, quod post iudicium acceptum omnis causa restitit enda sit, i. e. omne quod habiturus esset actor, stitis contestandae tempore solutum fuisset.
XlI. Haec regula generalis superstrum nititur Diada firmissimis ex legibus tam iuris Ciu. suam Canonici petitis
739쪽
petitis. Mora etenim sua cuique debet esse noctua C. 2 de R. I. in o. & nocet etiam cuique l. in. de R. I. it. neutri sua frustratio prodesse debet L 3 . in f manae Add. l. Ia. Depog l. s. de reb.cr. Ol. f. l. 3. 2.3. 9 ide A. empti. Vide etiam Lai3.3. de A. empl. I. 3t. de reb. cr. l. I. de Condict. F. f. 3. h. t. Verb. in utroque --tem. At ESTERT. I. cit. 9 iu sed e MM a, & Auctores ab eo in
. Xlli. Tantum de morae materia satis Vaga, quam certis limitiuus definitani callum susciperemus. Etenim an mora secta intelligatur nec ne, neque colistitutione ulla, neque iuris autorum quaestione decidi potest, cum sit magis facti quanti iuris, ut icite loquitur cum D. Pio. Marcianus in 13a. de V ur. Quo circa cum MLNocii. IL Arbitr. Casu a o. rem iudicis prudentis arbitrio permitantes manum de tabula retrahimus.
De Accidentibus, Concurrentibus & Assinibus.
Cognouimus. ex hactenus dictis in quonam osticium tua
dicis consistat in nostra Triticaria. - Reliquum ergo est, ut etiam de iis, quae rubrica praefert,.quid addamus, &primo quidem de accidentibus. ACCIDUNT autem ut omni ita etiam nostrae condictioni, I. quod non insumat, L 31. de O. se A. II. quod naturam imitatur actionis cum ea concurrentis ratione durationis, ut si ea sit Iemporalis, ipsa quoque non sit perpetua, uti in conuenire Dd. tradit u Actio v. des A. D. M. Th. io. Periodo Ultad magis dubium. 3. quod saepe minus plena sit, quam actio principalis, quia ic. in ea nunquam veniunt, usurae, ex mora, Lia de civ I indeb. BACHov. cit. L cui condicatur ex causa L. Aquil. non crescat actio per inficiationem. LA-.CHov. cit. Ac. quem sequitur C A. MEl Elli P. ad L Aquil. num. al. in s. g. II. Coscvnstir haec Triticaria cum actionibus omnibus, quibus dari vel fieri oportere agi pultest, in specie vero cum condictione certi GL o pr. I. de C. O. 9 m. coPityun. Obi-
740쪽
ter hic occurrit, quod BACHO vivat d. D. M. Th. II. male habet'.quorsum tot actiones generales, & cui bono praeter condictionem certi generalem condictis haec, qua certum et tym petitur, proposita fuerit Θ & recte sibi quidem ipsi non satisfaciens respondet, introductam fuisse, ut esset a Iiqua actio seneralis, qua incertum peti queat. etsi enim id quod sibi obii-hi0 res quoque certae eadem petuntur, non tamen petuntur omneS, nec eo modo, quo per condictionem certi: Perspicue eius utilitatem docet wEsEN n. ad h. t. Q. f. quod actor in ea non opus habeat eustienti designatione circumscribere rem di demonstrare cam esse certam quod in condictione certi est necessarium. Huc accedit, quod admodum frequens est in iure, saepe ad eandem rem plures dari actiones, ut benignior& laxior sit agendi secultas, quod dicitur in Lor. I penati. delet. a. &ex doctrina de concursu actionum liquescit. Caeteroquin condictio certi Triticari r non sunt actio eadem, ut contra Gl. pugnat TOLLENT. quanquam telo parum yalido: quia per Triticariam ex causa surtiua contra furem agi potest e. l. r. h. t. & etiam per conis ict. certi iuxta l. est. iv.f Vsus quem cav. Dissetunt enim multifariam si . Condictio certi est str. I. nostra arbitraria est, id quod supra tactum. r. Condictio certi datur solum ad res certas, nostra pro obiecto habet di certas &incertas praeter pecuniam numeratam I. I. h. t. 3. Condictio certi persequitur res tantum corporales, nostra vero etiam iura &res incorporales petuntur. d. r' Deinde in specie Triticaria concurrit cum condictione furtiua l. r. inf. b. r. Dissertoro ab hac in eo, quod illa non secundum sitam naturam, sed speciali ex causa S irregulariter contra Lyrem .agatur, hac vero regulariter.& ex ipso actionis instituto t. t. de cond. f. I. III Appixi A nostrae Triticariae sun t IJ Condictio ob turpem velimustam causani in utraque enim debitor post rei in- teritum tenetur ad aestimationem avg. l. . C. de Conae ob turpem causam. Di Tert tamen haec a Triticaria, quod pecuniam complectitur. I s. i. n. g. . P. d. ι. II) Condictio indebiti, quia per hanc res corporales es incorporales petuntur, ut usus fructus dciter Lia. ar. de cinae mes it. possessii OLIS. I. I. Is & alia iura