장음표시 사용
281쪽
Principi, & Reipublicae deseruientibus agitur, earum potestate,& officio.
s VM MARIUM. a Subditi debent Principibus obedire 1n licitis. θ quod 'peccatum incurrant se us faciemio. a Subditi debent Priucipem reuereri, nec eum tristitia afficeri .s Subditi Pνincipem timere, is amare debent. Subditi debent Principi opem ferre, nec ei detrahere. s Sub ιιι debent pro Principe Deum rogareia .
De Subditis in genere . Cap. I.
X dictis superius de Principis ossicio, Subditi δε satis conliare potest,quod nam sit sub- bent θν-ditorum munus, & debitu, cum enim cipibus obe Princeps,& subditi correlativa sint, & dira in lici ad Principem regere spectet, ad subdi- tis,f quod tos utique regi spectabit, ita scilicet se ccatu ia- habere,ut faciles se Principis regimini reddant. currat 'stri Primo ergo tenentur subditi Principi obedire, idT, olfaci da est . o.is a mi
282쪽
est mortale ex genere si praetermittatur. Rom. I 3.I.Petri 1. c. qui resistit. I probat Hier. in commen. ad Tit. 3. Clem. Alex. lib. 3. stro m. cum id sit contra iustitiam, cuius obedientia est pars. Fallit tamen si Princeps mandaret aliquid contra Dei praeceptum, ut idololatriam, sic ei enim non e ii obediendum; loci Salles.
s tamen id est dubium an sit contra Dei praeceptum,& sacta diligenti inquisitione subditus no recti scatur de iniustitia, vel an sit peccatum etiam venialc, debet
obedire, & excusitur a P cccato ob obedientiam. cap. quid ergo. I I. q. s. c. ad aures. de temp. ordin Secundo,
fallit, si quid praecipiat, quod sit contra dispendium salutis, vel contra praeceptum superioris ad praecipientem , , et in his quae ad eius superioritatem non attinent, in his enim non est opus obedire, nisi ad scandat .m vitandum, nce in his quae pertinent ad a ius interiores voluntatis, nisi prout actus interiores colligui tar cx exterioribus, sed in pertinentibus ad corpus,n c in caninibus, xt circa matrimonium contrahendu, vel , irginitate m uruandam , quia sic omnes homines pares iunt, scd ita : pectntibus ad Rempublicam & bonum commune. Si tu obedientia. nu. I.& 1. ubi ver δPrincep, apponit tantum p cenam; nrobabile est, ν novo luerit obligare in co scientia, nisi a: iquo certo signo colligi id pollit. Tertio, fallit si subditus no potuit obedire, ex impotentia, ves ex alia rationabili causa. Abb. in c. magnae . devoto. Quarto, si ideo non obedit, quia credit eum per errorem praecepisse, vel si eius praeceptum non recipitur a maiori parte populi eo sciente,& non contra dic te , n: si eius praeceptum concurrat cum aliqua lege diuina. Situ. Lex. l. 6. in s n. Quin id,
fallit, si eius potestas sit usurpata, nisi adsit scandalum
non obedie do. Si tu . Obedientia. nu I. etiana si toleretur ab Imperatore no valente eum armis expugnare.
283쪽
eur, si primus est, qui usurpauit, si enim si si lius eius,
di a populo toleretur, videtur tacitus eius consensus accedere. arg l. I. T. de orig. iur. nis toleretur metu, ut
supra, & qui ideo non obedit Principi, quia non vultei subi jcieii proprie peccatum inobedientiae. D. Tho.
. a. q. IOIart. I.si enim ex alia causi id omittit,quandoque est mortale, quandoque est veniale, iuxta praedicta, qui & Principe iubente, tenentur ire ad iustum bellum. Otione etiam, praedicta probantur, nam i tentio Principis est inducere ciues ad virtutem, ut secundum Christianam relisionem disponantur ad beatitudinem , non autem elle potest ciuis virtuosus , nisi sit vir bonus,non potest autem esIe bonus, nisi obediat Principi iusia imperanti, & leges obseruet,ergo. Secundo , nam Principi obedire est de necessitate conseruationis dominii,& salutis subditorum, quia v-bi non est obedientia , omnis politia destruitur , ergo
oportet ei obedire, ut Principatus seruetur. Tertiis, navi humores corporis sibi contrariantes, reddunt corpus infirmum, sic ciues nisi Principi obediar, inter sexu multu λbunt, ergo oportet ut reducamur ad concordiam per obedientiam Principis, sicut laumores per obedientiam Medico factam, ergo oportet Principi obedire adseruadam pacem intrinsecam,& externam , etiam fi malus sit, modo iussa praecipiat. Rom. Ι 3. Secundo, populus non debet Principem ad iram,oc 3 indigia tionem prouocare, quod duobus modis eue, subri id nit, primo, si ei non debetur debitus honor,& reueren bent Printi ai secundo, si non seruatur ei debita subiectio, & fi- cipem reue delitas , Princeps enim se habet in dominio, sicut ca- νετι. nec ei put in corpore, caput vero super alia membra duo trimit obtinet, primo,qubd est altius,&lublimius, secundo, assicιre. quod dirigit membra in operationes su as, cum in eo vigeant sensus interiores, & exteriores, quibus integris manentibus bene operamur, scd si infirmantur,
vel ab operatione impediuasi vel consusς homo ope
284쪽
ratur, ut patet in perturbatione visus, S auditus, confusione phantasiae, & laesione memoriae. Sic Princeps duo obtinet supra populum, primo, quod est altior, ideo primus illi debetur locus, sublimior scdes, copiosior personae comitatus: Iecundo,habet dirigere subditos, conseruare,& defendere, ut pastor oves sibi commissas , unde ei debetur honor cum si Princeps.
I. Petri χ. regem honorificate. & cum habeat regere,
debetur ei subiectio, & fidelitas, na vi in exercitu du- ei necesse est subiectio,& fidelitas pugnatorum, aliter ciuitas non seruabitur, sic & Principi, unde di betur ei honor,& obedicntia,& per consequens irascitur si videt honorem sibi non tribui ab iis qui solent, &d bent,ut a Philosophus et Rhet. cum sic ibi adst par. . . uipensio, quae iram inducit , ut A si ei non obediatur ab iis qui tenentur,& solent. Sic etiam cauere debent subditi ne ad iram prouocent Principem, iniuria assiciendo personas ei coniuncta S, ut uxorem, filios,consanguineos,& familiares, quia turpe sit illis non auxiliari 1. Rhet. sic etiam cauere debent ne ad iram eum prouocent, laedentes in rebus quae ad ipsum spectant,
ut possessionibus, & huiusmodi, quia sic si spicatur
aliquid malico tra eum subditos machinar , & ipsum contemnere , unde subditi filios suos erudire debent, ut Principem honorent, & ei lubiiciatur, & personas, vel res ei coniunctas no laedant, quia sca teneris eruditi, cum adoleverint id sine dissicultate praestabunt ;se &David nunquam voluit nocere Saul eius perse-e -- cutori, licet potuerit, dum dominio potitus est, sed ei ius intersectorem interemir. 3. Tertio, debent Priucipem timere,& amare, sed ma
odit oris amare, quam timere quod Princeps consequetur,
Principem beneficum,& liberalem se ostendet, cum popularis rimerea a multitudo non apprehendat nis iensibilia,& maxim E. - ής pecunias , & diuitias , quia sciunt per has voluptates 'i, ventris, & vencris obtineri, ut ait Aris. 2. Rhetoris. becundo
285쪽
Secundδ, si ostendet se animo virilem, & sortem, dc
magnanimum , & aggredientem quodcunq; arduum pro salute publica, non parcendo etiam propriae vita ut subditos incolumes reddat, nec facultatibus, quia sic populus eum cosiderabit,ut fidum pastorem,& patrem uniuersalem, εἰ per consequens eum diliget. 2. Rhetor. Τertio,si ostendat se iustum,&aequalem erga omneS,cuin veritas omnia vincat. Esdrae 3. R iustitia, quae in veritate fundatur omnibus diligibilis sit. Timetur vero, si sit planitiuus malorum, immaniter peccantes, ut parricidas, proditores, & huiusmodi atrociter puniendo. 2. Rhet. Secundo,non parcendo ulli delinquenti,etiam si frater esi et,vel consanguineus,sic nim omnes cauent a malis, videntes Principem nulla excipere a poena. Tertio, praecipiendo ossicialibus, ut latenter observent,& inquirant delinquente usic enim quilibet timet ne cadat in manus suas, & ὸco uerso bonis amabilem se praebendo,& magis curando, ut ametur, quam timeatur, generosus est enim hominis animus, ia magis amore, quam vi trahitur ad bonum, iaretrahitur a malo: ut inquit Sen.ep. ad Lucillum; ut &Dominus seruator faciebat; ut & subditi studere debent, ut Principi sint amici, congratulando' ei quoque in prosperis,& in aduersis dolendo, ac illi ob beneficia ab eo accepta, gratias agendo , & eius imperfectiones aequo,& humili animo serendo. Quarto, subditi debent Principi subsidium ferre,ve o seipsum spieudide alere possit, R Rempublicam inte- subditi de rius,&exterius custodire,atque defendere, iustas im- bent Prinpositiones ei persoluendo, ut supra est dictum ; & illi cipi e feretiam non petiti in necessitatibus opem ferendo. re , nec ei Quinto,non debent ei detrahere pubi ice, vel occul- durahere Ptὸ.l. i. C. si quis Principi maled. honor enim illis red ditus Deo exhibetur, &ὰ conuerso; sed gaudio illum assicere, ips obediendo, ac pro virtute certando.
286쪽
. .. & iusto eorum regimine.Baruch I. I.Timoth. 2.&eis μῆ etiam reuerentia exhibere; Unde Lacedaemones nulli Mot ρηε surgendi honorem dabant, nisi Regi,& ephoro, di eorri' πω mortuo nihil per triduum vςndebatur, & sorum p δυμ τε leis consρergebatur, ut ait Heraclides in Laceda: nuRepubl. Persis pro Rege precabantur allidue . Heiod. in I.& Ecclesia noltra orat etiam pro Prinei pibus, ut i Ueo missis ; &Romae die tertio post Calendas Ianuarias pro salute Principis vota suscipiebantur. Dio. lib. .hist. Plutar. in Cicerone: & apud Aetiopes si Rex aliqua corporis parte debilitaretur,domestici omnes partem eandem sibi debilitabat,turpe aestimantes, Rege claudo, non omnes sic esse, ut ait Diod.Sicul. lib. I 6. apud Persas, cum Rex equitabat, omnes pro suis facultatibus ei munera offerebant, ut refert Aelia. lib. I. variae hist. sVM MARIUM.1 Pνafectus urbis quis sit,incur institutus. a Prafectus sebis quibus prataitus ego debeat, ct qua
3 e secti urbis munus quod, quaqua porso.
Aua T si Magistratus urbis curam habeant in tuititia administrasa, quia tamen aequum est,ut aliquis sit qui latiores habeat habenas, communem urbis curam, ideo institutum est ossi-eium Praesecti urbis, quod a principio erat extraordinarium, postea vero Imperatorum arbitrio coepit fieri perpetuum, & illius Praeses ius Romae dicebat,cum omni Imperio Latinorum,seriarum tempore; x Prasemιt mrbis quis sit, a curissilui tu .
287쪽
pore: ut ait Gell.lib. I .c.fi. qui aderat etiam tempore Romuli, ut inquit Dion. Halic. lib. I. & erant Vicarii Regis ipso absente cum potestate regia, i idemque ex emplo Consulum, & Praetorum, illo tempore, si opus
erat,Senatum habere poterant, ut ait Gell.loco citato. Sed postquam Principes ius obtinuere creandi magi, siratus, praefectura urbis cum praetura,vt annua esses, sicut & caeteri magistratus, est introducta;& urbs praefecto urbis est commissa,& eius iurisdictio limitata ,ve quicquid intra urbem committoretur praesectus cognosceret,&extra ad lapidem centesimum. l. I. T. de ossi c. praef. urb. cognoscendo de adulterio serui, de interdictis, quod vi, aut clam, unde vi, puniendo tutores,& curatores in ossicio male versantes, audiedo etiam quaerelas seruorum erga dominos, R libertorum aduerasus patronos, curando quoq;,ut caro iusto pretio vendatur,cum omnibus armentis, & ut populus quietus maneret,& ut praeessent disciplinae spectaculorum. l. I. f. cura carnis .f. quies quoque. F. eod. di etiam curam draberent omnium ciuium,& popularium. l. I. C. eod.& praeferuntur omnibus aliis dignitatibus sine iniuria tamen alieni honoris. l. 3. C.eod. R etiam notionem habent.l. 2. E. eod. &cura, ut nummularii tecte segerant,circa eorum ossicium .d.l. I. g. hoc quoque. Teod.& etiam ultra centesimum lapidem iudices dare pocsunt. l. fi Teod. qui &cognoscunt de omnibus causis, de quibus cognoscunt praefecti praetorio , & praetures, ct consules,consulibus absentibus.l. I. Tde ossi c.praecquoru praetorum insignia erant,sella curulis, latus clauu , paludamentum, toga pr textata, & dimidiatus sascium consulari si numerus: ut ait Larius lib. V. c. 6. qui& edicta nedum annalia, sed N perpetua vim legis habentia decernebat. g.praetorsi. Instat. de iure nat. l. I .sside alo.scr. g.sed cu paulatim. Initit.de testam. In quibus tamen irandum est nunc locorum statutis,& Prin cipis delegantis mandato, iuxta quod maiorem mi-
288쪽
norem re praeses potestatem suscipit.
3 8s autem eligi debet custos, & Princeps ciuitatis, i i singulis semper, pueritia, adolescentia,
urbis 'πιν. niatura aetate probatus est, & immaculatus existit: ut bt V in Plato. lib. 3. de Legib.&lib. 6. oportet eum qui patale debeam, sim sincerus, & incorruptus euadit, tanquam aurum eris fer in ipnis examine comprobatum gubernandae ciuitati praeficere, muneribusq; ornare uiuetem,&mortuum, qui & iurare debet de officio fideliter administ rando, deinde ad urbem sibi commissam pergere,non trahendo alicubi mora, nec declinando ad alienas regiones ex Constitui.Iustiniani&ea seruando quae continentur in tit.de ossi c.proc. qui & antequam fines prouinciae sibi decretae ingrediatur, edictum de suo aduentu mittere debet continens aliquam sui commendationem,& eos monens, ne publice, vel priuatim et o currant, sed quilibet in sua patria eum excipiat, significando etia decessori,qua die sit ingressurus, ne inopinato ingrediatur, per viam consueta incedendo. ex d. Constit. Idem quoq; melius est, ut incedat sine uxore, , sed & cu ea potest,sic tamen, ut illam coerceat,sciens, quod illa deliquerit a se reposcendum .ex l. i. ff. de Ois. pro c. Idem quoq; eligere debet ministros probos,pradentes, & muneribus aptos, ne ipse praesectus ex eoruerratis su poleat,cum viros bonos secum adducere debeat,ut inquit Isocrates ad Daemonicum. Delectus ad
magistratum nullius improbi ministerio in obeundis negorijs utitor,nam quicquid ille deliquerit, sibi imputabitur, & idem afferat Cic. ad Q Fratrem. & act.ε. in Verrem.& habetur in lege Dioclitiani,& Maximiani. lib. I. C. tit. 7.Qui,&decernere debet ne eius familia munera accipiat, ide Cic. d. act. . no nego tibi ipsi, nullum nummum esse numeratu , sed cum ob tua d creta, ob tua imperata, ob iudicata pecuniae dabantur,
. non erat quaerendum cuius manu numeraremur, sed
euius iniuria cogerentur, comites tui illi delecti, praesecti,
289쪽
cti, feribae, medici, accensi, aruspices, praecones, manus erant tuae, ut quisque te maxime cognatione, assimitate, ne cellitudine aliqua attingebat, ita maximὰ manus tua putabatur. & habetur l 2. C.de ossici mag.
mil.tales delinquentes a praefecto puniendos. Qui ministri,scilicet iudex criminum, a si effor, apparitores, α executores exteri esse debent, non loci indigenae r vehabetur in s.fi C. de crim. sacril.nulli patriae suae administratio sine speciali Principis permissu permittatur, di idem decernitur in l. nullus. C.de diui ossi c. lib. I r.ec l sin. C.de crim .sacril.& in IIulii Pauli,sub tit. F. de adu fisci.Idem quoq; apud sic habere debet Senatores, vel consiliarios, aut assessores, viros prudenteS,bonos, et si seri potest nobiles, ut rebus rectius consulant, &maiores vigintiquinque annis. ex Dione lib. 12.qui curare debent ne Respublica aliquod detrimentum p tiatur, nec priuatis odii aut cupiditate moueri,nil indignum agentes, & plebem ab omni insolentia vindicantes,ut habetur in l. r. C.de contract.iudic. Is etiam praesectus ad Rempublicam se accommodare debet: ut inquit Plut. in Politicis. decet virum ciuile,& Rempublicam tractare incipientem, tandiu ciuium moribus consentanee viuere,& se ad eorum naturam accomodare, ac scite,coniecturaq; assectari,&consequi ea quibus soleat populus delectari, & quibus adduci facile,donec opinione virtutis,& fide iam coparata, authoritate initi possit,cum alias mores vulgi imitari nodebeat, sed scire tantum qua quisque maximὰ ratione adduci capique possit, & mores proinde ciuium tum leniter,atque scito tractando, moderandoq; melioresessicere aggredi debet, cum iam sbi vires sunt,&authoritas comparata.& Plato ep. . necessaria est ad res ferendas hominum beneuolentia; quam praesectus uri iustitia,& prudelia, ac caeteris virtutibus facile conciliabit; subditi enim nimis aspere non sunt tractandi. Iaremo. dedasnit. lib. 12. Qui S placidu ac mitia
290쪽
quoqne ess e debet,sic tamen,ut suam dignitatem eou- seruet,& a nimia familiaritate subditorum caueat, ut dicit Cic. ad Q. Fratrem procosulem Asae. & habetur in l. obseruandum. g. de ossi . praec obseruandum est ius reddenti, ut in adeundo quidem facilem se praebeat, sed contemni non patiatur, unde madatis ad ijcitur,ne praes des prouinciarum in interiorem familiaritatem
prouinciales admittant, nam ex conuersatione aequali contemptio dignitatis nascitur. Qui,&negociari non debet. nec uxore dia ere ina rouincia , ut inquit Arist.
lib. s. Polit. c. 8. caput est in omni Republica, ut legibus. omni alia ratione prouisum si, ne qua facultas quaestus faciendi magistratibus relinquatur, & habetur in l. r. C.de contract. iudi c. l.qui ossicii causa. F. de
contrah.empl. l. pra sectus cohortis. l. si quis ossicium.
ss de ritu nupt. Qui demum grauiora quaeq; ad Principem reserre debet, ut habetur ini Constantini.li. H. C. Theo L it 19. unde Zonaras i a Tiberio, ait, Pilatum Iudeae praesidem Domini acta ad Tiberium scripsisse. Porro praesecti munus multiplex est . Primo, ut si Fras,'i non adest domus publiea in ciuitate, in quam praes
urbis m:ι- ctus urbi, & senatores conuenire possint, curare ut u-nμ' 'usti, primum resciatur, vel aedificetur, & ut a d scia ornate' ' et i aedisicetur,tum publica, tum priuata,& maxime ardespote Has . sa eae, re onera publica, vel collarsa reficiantur decenter: ut inquit Arist. lib. f. Polit.c. 8. Blesius lib. 3. de Republ& habetur in l. si in aliquam .sr de ofῆi proc. in I. nulli iudicum.C.de osse. rect. prou. qui tam ε nullum onus publicum notium sacere debet Princi ne inconsulto, nisi a praecessore captum. l. intra urbem. l.nsmo
iudicum .l. nemini. C. de ope ib. pubi. Idem etiam curam habere debet ut muri ciuitatis & viae publicae re- sciantur' extruatur. l. omnes. eod. rit t. ad instructi nes.C. de sac. n.eccl.& Plato lib. 6. de Legib. Variamur his curam habeant aediles, vulgari inque itinerum, quae a regione in urbem lcadunt, aedificationum qu