장음표시 사용
251쪽
spem locet, quae sint bonae teniperaturae, ut tormentis relistant,& leues,quo milites ad te, agendas sint expelyti, ac personae bene aptatae a quae vero ostendunt someliores liant, quo prςstantioris sunt temperaturae, leuiores,& quae a longe magis laedunt, unde has ζ,& enses longe alijs probantur, ut Liuius, Homerus, & alii
conlentiunt, sic tam eu, ut arma, auro, & argento Dr- Mat ducibusta'tum,& veteranis concedantur, Inter arma vero etiam equi connumerantur, qui copiosi esse debent, sortes, & agiles ; ut & nauium , ac aliornminoru/'entorum militarium copia adesse debet. i,
Qua reum instrumentum ad bella gerenda necessa- orium, & dominium tuendum, est ut victu alium copia Victualia adsit,qua militibus,& equis victus sussi eiens suppedi. Principi tari possit, sine quo omnes expeditiones frustanes el- Usent, quq ut adsint, curandum, ut regio recte colatur, farim et ut Scopia annone aliunde, ubi abundat, afferatur, mo- coparetur. dis supra ex pomis. Alia pretierea adiumenta reuuiruntur ad domi nisi s tuendum, & augendum, in primis, ut causa iusta so- Adiumem Ueatur,&ad diuinum auxilium confugiatur, qui Vi- ta alia f ctorias concedit,& Regna donat,& aufert,ut Consa- Princ pitinus Magnus, &Theodosii imperatores seruabant. Utilia. Secundo, ad dominium conducit augendum, si noua. dominia a propriis dominis iusto pretio, & legitime emantur, vel si coniugiacs Principibus externis contrahantur, unde successiones deuenire valent; aut si claijs amicitiae , & vincula in causa eorum tulia ineantur, quos iuuando ad sua iuste recuperanda, aliouid
ab ipsis in 1 rq mium laboris,& periculi sus epti ex pectare legitime licet, quo pacto Romani Imperium mirum in modum auxere; magis uero id licebit si Christiani Principes aduersus Turcarum Tirannum vniau . . tur, ad res suas recuperandas,& De nomen ampliandum, & Hierosolymae regionem ab eius manu eripiendam.
252쪽
SUMMARIUM. a testa quibus eo deratis a Principe fuscipienda, va
circa victorian . eladem, vet harar
De ratione bella gerendi. cap. III1.
NTER prχcipuas curas , quae Primcipem angunt, summa illa est in qua de bello agendo peragitur, cum ibi de sum ma rerum agatur, ideo de haere ali ilia sunt dicenda . lieet meae i tentionis no sit praeeepta militaria tradere, munus hoc praeclaris ducibus relinquens, attamen ne rem tanti momenti tacitus pertranseana , aliis qua tantum praecipua tangam, quae par est, ut Prin
Qui primo obseruet,ile pastione motus bellum aliquod iniustum suscipiar, modo quo dixi lib. I cap. s. sc enim & Romani nullum bellum, nisi iustum ger hant, ut ait Halicas. lib. 2. antiquit. Rom. se diu in s catu prius de eius iustitia tractabatur, ut inquit Cic. lib. r.eis c. od in bello Samnitum, & Campanorum &tertio Punido seruarunt, ut loco eit. ait ualicarn αFlor. lib. 9. apud quos erat Discium secialium, quorum summa apud Romanos authoritas fuit, quorum munus erat operam dare, ne bellum iniustum mous retur, & illis vel ibus vel non probatibus, Consuli, Senatui,vel populo in hostes ire non licebat,ut ibi dicit Idalie . qui ct curabant, ut sciuarentur conditi ma
253쪽
deris, tum in ciuitate bene constituta iura belli sint eustodienda, ut ait Cic. r. ossi c. in quo suscipiendo, ge- tendo,&deponendo plurimum valet ius, & fides , ut idem dicit lib. 1.de Legib. unde Romani pacem facie bant, vel dissoluebant ex iure taciali, quod erat Belli,
pacis, foederum, induciarum, oratorum se ei ales iudices sunto; & sine Senatus, populi, S scicialium authoisi itate nil sanciri poterat nee sine solemni coeremonia, nec ante geri poterat bellum, quam indiceretur, quod certa formula indicebatur, de qua Liu. lib. i. Gellius
lib. I 6. cap. . Halic.d. lib. 2.
Secudo, ea uere debet a temeritate in bello,& pro lio ineundo, cum magna res sit,& omne bellum facilὸ si matur,& aegerrime des natur, cum in ipsus potestate finis eius situs non sit, ut ait Sallust. in Iug. & dulcest bellum inexpertis,expertis secus,vi dicit Vegetius lib. 3.c. I . de re milit.& Plato. lib. I 1. de Legib.& Pindarus. Unde & in bello quicquid praeter optritone euenire potest initio est considerandum,& propriae intue-dae vires,ut dicit Liu.lib. 3 o. & Sallu . loco cit. nec m- quam iidendum, cum belli exitus incertus si, & proinde certa pro incertis non mutanda, ut idem ait li.o. Consderando, quod tuc agri deseritur cultura,& sanguis hominum effunditur, ut inquit Virg. 1 Georo. Raerarium exhauritur, ut dicit Tae. lib. i. hist. quae miserabilia sunt,& Princeps se obiicit calumniis, cu damna omnia ei obi j ciantur, prospera sbi ascribantur, ut inquit Tucid. in s & Tac. in Agric. & alia multa malaeueniunt,ob quae,& bella iusta sunt detestanda, ut inquit sanctus Aug lib. I '. ciuit.c. .& Sen. ep. 89. R uae illa accendunt moderanda, ut nobilitas, quae nescit iapace vivere ob animi magnitudinem, vel tumore persa pΘ, ut ait Tac. lib. I I. An n. vel animi ferocitas. ut 3
quit Tucid. in I. & quandoque peregrini, & exules idi suadentes, ut dicit Tac.lib. 3. histi qui res ellendi si ut, eum uno ictu on nia concidanti xt idem ait lib. r.hist.
254쪽
Vnde ad bellum sine magna necessitate non est deuexniendum, nisi ubi disceptando ius suum consequi non ilicet, sic enim ad vim confugere fas est, sed sine cupia d itate,& impatietia quiescendum, ut dicit Plin. in Paneg. cu ibi opus sit perire, vel quod apud bonos equEmiserum est occidere, ut ait Tac. lib. I. hist. Unde Scipio dicebat,Imperatorem, ut medicum, ultimo laco, ad inatum curandum, ferrum adhibere debere, ut discit Plut. in apophteg. ut ita bellum suscipiatur, ut stae iniuria in pace vivatur. cap. noli. 23. q. l. dum enim in
pace vivere licet, non debet bellum sumi ob innumeta a mala bello prodeuntia, unde paci quae nil sit habi--tura insidiarum, vel turpitudinis, semper est consulenidum, cum bello visente, nil charum,& iocundum exi, sal, ut dicit Cic. I. ssi c.& Phil. 13.unde Augustus om nia bella est execratus, dicens,iactantis ingenii esse ob
Iauream coronam, in discrimen per incertos euentus, securitatem ciuium praecipitare, ut nec bellum gerer . Hum, nisi maior spes fit emolumenti, cum tanto impe rium si maius quo firmius, unde consultum non est, ut inopes bella inserant, prius enim omnia Lxperiri, quam armis certare sapiente decet; unde Lacedaemo- . nes ante congrelsum Amori,& Musis sacra faciebant, clementiae,& amicitiae,non Marti; satius ducentes
more pacem incruentam hostium sbi csiciliare,quam praelii subire aleam; sciame,ut bellum paci turpi,vel . ii tae praeponatur. Et ideo antequam bellum suscipia tur, consuli prius debet an id expediat,vel liceat,& aci causis iustae sint,&vires adsint ad vincendum, cu bel- una prius si apparandum quam exercedum, ut dicit Quinct.lib. ra. institiorat. R Veget. lib. 3. c. s. an adstpecunia,cum nullus locus ita munitus sit, tui capi nopossit, si asellus auro onustus illuc ingredi possit, m , do id iuste seri possit, ut dicebat Philippus Macedo,
res e Cic. lib. I. ad Attic. ep. I 1. &act.7. in Verrem. an
. adsint milites, S alia de quibus supra.
255쪽
ubi vero necessitas cogit bellum suscipere, 'Deus -s rogandus, ut successus secundet , ut faciebat Carolus . . Magnus,ut habetur in eius Annal. & Israelitat. Iudie. io. Ι Rrg. I .& I . R Constantinus Magnus utens sta qμορζω gno Crucis pro vexillo,& Tabernaculum habebat, in iquo diuina mi steria in castris fiebant; tum consideret, Vt supra, Princeps, apparatum, vires,& consilia: Apparatum,scilicet res necessarias ad usum belli, scilicet pecunia, commeatus, arma, diu enim eli apparandui bellum, ut vincatur celerius, & maxime pecunia, sine qua bellum progredi nequit, ut ait Tucid. b. 2. cum non solum in armis, sed &expensis maxime consillat Tum annona est curanda sine qua nedum vincere, sed nec vivere licet: ut dicit Veget. lib. 3. c. 26. quae ante Ommnia parari id ed debent, ut ibi dicit e. 3. idq; ad usum militum in castris,& eorum, qui castra tuentur, ut ad uersus moras obsidionis firmcntur, ut ait Tacit. in Arigri c. prouidendo de aceto, tritico, laridu, hordeo, laeno, paleis, & huiusmodi, ut olim se cicbant Romani, qui illa per totum annum parabant, cum ieiunus cxer rcitus disciplinam seruare non po lit, ut ait Calliod . . Varr.cap. I 3. Arma quoque ne cellaria sunt, ita ut Pliniceps habeat armamentum, in quo arma adlint, ad Usum peditum, d e tu itum, tot menta, macta inae, puluis, naues,& instrumenta nautica, si regio maritima sit, cu ista aegre parentur, di nemo prouocare audeat, vel iniuriam facere illi regno,vel populo, quem nouit Probptu ira ad vindica dum, & vulgo dicatur, qui desiderat pacem, praeparet bellum;& non solum arma r quiruntur, sed milites armati, & Duces, pedites, & equites, 3 qui omnes lane necessarii, ut dicit Tac. lib. I. hist. & in Mili j pugna plus equites valent, ut ait Pol ib lib. 3. sic tarne, quales etiavi sit maior numerus peditum ad O M lignandu,&eK- iendi, et τt
pugnandum, & in locis impeditis, ut inquit Vegetius exercendi, . lib. 1. c. a.& Arist. lib. . Polit. c. I 3. Sc ita, ut sint bene or θ ρθcidaei nati, cum equites cito pareat, cito codaut victoriae, di .
256쪽
utast Tacit. de morib.Germ.& lib. 3. hist. Veget. lib. i. eap. 2. ubi tamen bona,& composita sit militia, pedita praeualet, apud barbaros contra; sic tamen, ut equites, di pedites virtute oraestent, alias multitudo ignava, Mimperita , non vire, habet, sed pondus, & eis magis impedimento, quam beneficio, ut dicit Sen. 6. de benes. c. 3I. Liti. lib. 9. manibus enim opus eis non multis nominibus in bello, & virtus, non multitudo est quae phodest. Syne, ep. 9. Veget lib. I. c. 8. &in multis legionibus pauci sunt, qui praelia vincunt, ut dicit Tae. lib. I . An n. boni ero,& sortes milites fiunt, D lectu,& Disciplina ; Delectu, ut primo eligantur, non emantur pecunia tantum pro postra, ut idem ait lib. I. Ann & Liu lib. M.qui, ut plurimum sunt purgamentavrbium suarum, ut inquit Curr. lib. 9. ob egestate peccantes,ut ait Tae. lib. 3. An n. assueti latrociniis,& bellorum insolentes, & pede sagaces, ut dicit Aepesipp. lib. . c. 4. magni semper holies faciendo, etia, si debiles videantur, ut dicit Tucid. lib. 6. n. 7s . ut hostium victoriae etiam caeladae sunt,ut ait Lita. Dec. 3. lib. 6.n. 26. Quo ad disciplin am,ut in iis non sit petulantia, vel ebrietas, desidia,hospitum oppressio, linguae exultatio, ut dicit Cic lib. s. de Republ. Sc Tacit. lib. 2. 3. δἰ 4. hist Curi. lib. 7.& mox galerati sunt lepores, ut ait Home.
Iliad. i. Vnde quo ad Delectum, Domestici magis, si exteri sunt eligendi, ori armis sint idonei; infidi enim
sepe exteri sunt,& venales, ubi maior merces proponitur, ut dicit Tae. lib. 3. hiii. & rectu dissiciles, impatientes, quibus iubeatur. & maxime, ubi de summo discrimine agitur, ut idem ait lib. i.& 3. hiil.& q. Annal.
seditios, δι :aepe iugi ut in ipsa pugna, ut ide dicit lib. r.
Rn n. cum nec fide, nec affectu teneantur, ut idem ait in Agric. ut pro ride nolint pro alijs sanguinciri funde' re,soliti praeterea urere, rapere, & vastare terra quam a populationibus vindicare debebant . ut dicit Tacit... lib. 2. hist. Curi lib. a.&aerar ij birundines, ut ait Cic. ad
257쪽
od Attici Domesticus vero fidem colit,& Principi obedit, ut ait Curi. lib. I. acer in acie, & in prima fronte
concsrrens, ne Imperatoris sui signa vertantur, ut ait Sen. I. le diem. cum plerique valde Reges suos venerentur,ut dicit Curti lib. io, lodeilior est etiam,& reueretur loca,ac sedes patrias,ut ait Tac.li. 2.hist. ideo prius deligendi , ut dicit Curi. lib. I C. exteros tamen non spernendo, si maior vis, & necessitas id c gat, ut ait Tac li. 6. Ann.sic tamen ,ut vires, S robur exercitus e domest icis sint, nec corpus exicri faciant, sed membrum, ut dicit Uu. lib. rs. & alia circa haec observado, quae habentur in tradi. de Milit 1 b. cap. i , ad fi cum seq. Qui etiam habere debet milites ordinarios, qui velut ex arte militat, Sassidue in hoc munere ex ercentur, ut dicit veget, lib. r. c. I. di sint velut inuicta quae dant acies, in pace decus,& in bello praesidium, ut ait Tac. de morib. Germ. lui tamen non multi sint,nec semper Via ,Πς res nouas moliatur, ut scilicet in mediocri Imperio una legio satis sit, cum tribus alis equit si, in m. iori maior numerus sit, maxime equitum, cum pedites e subsidiariis expleri possint, qui subsidiarii etiam prae manibus semper habendi, vel ut ordinat iis iunga tur, vel in praesidi oppidorum disti ibuantur, ut ait
Tac. loco cit. & etiam extra tempus, li res agant, vidicit Tac.lib. i. hist. R Sall. ad Caes. & facito obediunt Pucibus, ut ide dixit lib. hist. & minus impendii est
erudire suos, quam mercede alienos conducere,ut dicit Veget.lib. s.c. 28. R ad manum semper habentur, de sic ut Princeps semper nouos milites sussciat. cum morbo, fuga, missione, numerus minuatur. 8 ις ciatur,exercitus exhauriatur, ut dicit V get .ub λ. c.
mandando negotium eligendi militi, ni ignis vii is, di magna cii diligentia, ι idem dicit i ib. i . hetium vς- ro inferri non debet priusquam indicatur, ut si componi potest, ab eo abstineatur. Num. aQ. 2I. Iudic. c 1 l.
258쪽
tendum. l. sacra. g. illud. st de rerum diu.ut & non lices suprum,uel adulterium in hostes committere.Feli. in c. quae in ecclesiarum . nu. Is .de constit. & capti is parcendum, ac se dedentibus, & pacta cum hoste seruarada. l. s.f.de pactis. e. noli g.hoc. 23. q. I. Ambr. lib. 3. Oisc. . Io 23. a. .& legati hostium non violandi. Cicuact. 7. in Verrem. l. si qui s. f. de legat. & induciae saeta seruandae . Iosue cap.9. quas iuramento firmari expe-- dit. Liuius lib. I.
Sollia ηυa ex iam praesentiam sitam non debet bello exhibe- ἐγρὸν sis in re, cum dubius sit belli euetus, & in milite unius sors disj,sim. sit, in Imperatore periculum omnium, ut dicit Tacit. lib. 2.hist. & Aeges p. lib. s .cap. 3o. nasi flatus Imperii, ueri salus prouinciarum in discrimine stet, quia tunc expedit, ut flet in acie, ut id cm ait Iib. .his .quia presentia sua, robur, & uires inspirat militi, & omnia tectius aguntur, minora uero bella minoribus ducibus deleganda, ut ibi dicit,& 3. An n. nec pugnadum fgnis
collatis, nisi necessitate cogehite, uel data opportuna occasione, cum ibi de summa rerum agatur,ex sententia Pauli tcste Gellio.lib. 13. e & ob id laudantur duces, qui.cunctando hostes fatigant,& sic uincunt, ut Fabius Maximus,qui sic res Romanorum restituit, ut dicit Liu. lib. 22. & contra temeritas,ut stulta est, lic etiam in Elix. Liu. ibi.& Polib. in 3. tunc u ro fortiter dimicando,proponendo generose uincete, uel pro bono mori.
Quod si uictoriam Princeps cosequitur bello, Deo
gratias agat,nec inde superbiat, & sciat ea uti,ne ex victore, sat uictus, ut saepe contingit, &ob id ante eam consummatam non sinat praedam fieri. Iudi c. ro. 2. Paralip. c. I . Et post uictoriam misericorditer se habendum in uictos , ut pluribus probat Tolos de Republ. lib. II. cap. I 3. R Cic. I.ossi c. unde parcendum est milltitudini,& ij qui in Imperatoris fidem confugiunt, recipiendi etiam si aries murum percus erit, ut ibi dicit:
259쪽
& authotes tantum turbationum puniendi, putando holles eos qui contendunt,victos vero homines. Cic. ad Herenn. lib. . ut nec vi bes temere euertendae, vel diripiendae, nisi primum necesse sit ad ponendas res suas in tuto ; secundum, ad animandos milites, Rhoties terrendos, sic tamen, ut parcatur pueris, mulieribus, religiosis,&c. ut supra est dictum, unde & Marincus Margellus antequam Siracula; praedae hostili da iet, fleuit,& edixit, ne quis corpus liberum laederet, verefert Aug.lib. I. civit. c. s.& Caesar dicebat, nil sibi grathis esse, quam multitudini parcere,ut dicit plutar. in apophteg. cum alias non tam aliena, quam sua vastentur, si Reipublicae bonum aliud postulet, ac necessitas; R iu stitia accedat 3 &scetia ut Princeps victoria non insolescar, sed illa uti sciat ad Reipublicae bonum, ne victus quampi imum vires reficiat,ut ait Cic. lib. I. ossi c. l. bello. T. de excusat. tutor. Ut& ante indictum bellum,iullam causam fouen , tenetur ex iustitia debitam satisfactionem sibi oblatam acceptare,& a bello cestare; ut cellare quoque debet a bello si post examinatam causam belli dub: tet de eius iustitia ex paste su i, si tamen polli det, S causa examinata nil sibi occurrit contra pol festionem, potest in ea perseuerare: ut dicit Urctor. in 6. relect. R Caiet. in verbo, Bellum. in summula. Ex quibus sequitur, quod capta in bello iusso, essiciantur capientis, ex iure gentium. c. ius gentium. dist. I. c. I. 2.27.q. I. g sed quod ab hostibus. Instit. de rerudiuita. si quid in bello. st de capr. l. I. ubi Ias de acqui. poli. num. S.& Theologi passim, veste Couar. in regula peccatum. 2. p. f. o. nu. I. de reg. iur. in s. li ac tamen distinctione adhibita, quod immobilia acquiruntur regi bellum iustum indicenti. l. si captiuus. I. I. is de cape. Mobilia vero sunt capientis, quae tamen tradi debent duci exercitus, ut.ea cuique iuxta merita diltribuata caus militare. dist. I. Si tamen capta ab hos: ibas non
260쪽
erant hostium, sed alterius, priori domino probabitu
ter sunt restitue da. l. si eaptiuus. g. expulsis. T. de cδpe. ut & capta a piratis, & latronibus non fiunt capientium, cum non sint veri hostes, sed priori domino de
bentur. l. hoste, . l. latrones. l. postliminium f. piratis. ff. de captiu. Couar. in d. f. II. nu 6.&7. concordat prae- . dictis. Sltu. Bellum. I. a. I. Nau.dein iur. cons. 2. Dicit
tamen Victoria de iure belli relect. 6.licere tantum in bello iusto, recuperare res suas,& damna, ac impensas factas, non vero dilatare Imperiit, quod S sentit Ben-Σon .lib. de iuga in bello,&c. lib. 3 q. 3. dub. Io. poste tamen eum detinere arcem hostis ad se tutandum, & victum punire parte aliqua Regni ob crimen commiΩsum, ut eius iudicem ; quae opinio aequa eli, A pia ac suli ineri potest , maxime ubi ad pacein deuem tur, utS non debet inferre damnum ex propolito, nisi prout bello iit neceisarium ad superadunti. Doct. tamen Primi generaliter loquuntur, capta fieri capietium, S est communis opinio, ut dicit Couar loco cit. S ias dicit, id procedere et in soro conscientiae, sic in , ut notabili excellus non adsit, damnorum,&c .ut ait Vict. 'OcO cit. Et quia ex bellis innumera mala gignuntur,& ideo bellatur,ut pace tuta fruatur quis, ut inquit Cic. Philip . 2. oc Tu e. lib. i. ideo pacem amplecti debet, cuius nomen est dulce,& effectus suauis, ac salutaris, idem Cic. orat. de lege Agraria. Si victus videt , et ei id sit necesse, oliendendo tamen adhuc animum ti dente mavi sic facilius reducatur, ut ait Tac. lib-. An n. quae tumen hone ita debet esse, cum tolerabili conditione, ut dicit Lia lib. 8.& is ac Cic. Phil. i i.& pura non ficta, sic enim aliter tutius eii bellum, ut dicit Tac. li. .hit:. v ictori e tiam id expedit, quod sit gloriosum parcere,& tutum, di iude populis quies detur, quod viri Prin- cinis pro p tium est, ut ait Plin. lib. 3 o. & pax omnibus utilis sit,a.q; tuta,&decora,vi inquit Tac. lib. I 2.Ann.