장음표시 사용
261쪽
etes, & docet Tae.Lb.is. Ann. &honesta, ubi enim inicuis V eonditionibus pax initur, vix durabilis est , ut & ubi te ciuitas quae defeeit ad proprium Principem redit, conidi: tra ea pita tantum factionum iustitia est exercenda, vermai dicit Tucid .lib. . n. 2.& pax ut est amplectenda, ma-t u xime cum vicinis. sic ut est facta, est seruanda, ut pludia ribus docet Tolos d. lib. I i. e. 13 & I . alia de hoc viis ea a denda tract. de M ilitibus infra, ubi plene id agitur. ytalatis SVM MARIUM.liuet
a L bri naui exterminandi, boni admittendi, ct qua alia prasianda . 3 Religionis prati xtu qua mala eommissa,vel committi humi, Ur ut ibis prospiciendum. .
De ratione tuendi Christianam Reli- i gionem. Cap. V.
V M Prineeps brachium sit Ecclesiae,& Religioni, propugnaculum, videat ε .ne Religio Christiana sci detus hi te Religi nissibus, alias publice eius turbatores pu qVμniantur, ne Princeps pro illis punia . V t curatur, ut inquit Cior. lii, de utilit. nobnit. φάμας. μ& idem etiam asserit Senecasib. 3. c. 6. aliqua semper poena punie dos Religionis violatores, ne totum corpus intereat, ut inquit Cic. PhiL'.quod enim in Reli- . .gionem diuinam committitur, in omnium fertur iniuriam. l. . C.de haereti c. si tamen tanta sit multitudo in culpa,ut tuto puniri no poisit, aliqui saltem praecipui puniendi,vel res in aliud tempus differenda, ubi vali-ὰiores sint vires, S principijs obstandum, S ignari in
struendi ne labantur, &si lapsi est qui sint, coercendi. Q. λ α
262쪽
sVM MARIUM. a palla quibus eo deratis a Principe fuscipienda, va
De ratione bella gerendi. cap. 1IIL
N T 8 R pracsptias euras , quae Priciscipem angunt, summa illa est in qua de bello agendo peragitur, eum ibi de sum ma rerum agatur, ideo de haere alioua sunt dicenda. lieet meae i tentionis no si praecepta militaria tradere, munus soc praeclaris ducibus relinquens, atta men ne rem tanti momenti tacitus pertranseani , alia qua tantum praecipua tangam, quae par est, ut Princeps obseru't. Qui primo obseruet,ne passione motus bellum aliquod iniustum suscipiar, modo quo dixi lib. I cap. s. sic enim & Romani nullum bellum, nisi iustum ger bant, ut ait Malicas. lib. 2. antiquit. Rom. & diu in s iratu prius de eius iustitia tractabatur, ut inquit Cic. lib. 1.1isc.tui od in bello Samnitum, & Campanotum & tertio Punido seruarunt, ut loco cit. ait 1 Ialicarn αFlor. lib. 49. apud quos erat oscium secialium, quorum summa apud Romanos authoi itas fuit, quotum munus erat operam dare, ne bellum iniustum mou
retur, & illis vetantibus,vel non probatibus, Consuli, Senatui vel populo in hostes ire non licebat,ut ibi dicit Halie . qui ct curabam, t seruarentur conditionis Meeris
263쪽
oederis, tum in ciuitate bene constituta iura belli sint eustodienda, ut ait Cic. t. ossi c. in qiio suscipiendo, ge- tendo,&deponendo plurimum valet ius, & fides , ut idem dicit lib. 1. de Legib. unde Romani pacem faciebant, vel distbluebant ex iure foeciali, quod erat Belli,
pacis, foederum, induciarum, oratorum . sive tales iudices sunto; & sine Senatus, populi,& scicialium authois ritate nil sanciri poterat nee sne solemni coeremonia, nec ante geri poterat bellum, quam indiceretur, quod
certa formula indicebatur, de qua Liu. lib. i. Gellius
lib. I 6. cap. 4. Halic.d. lib. 2.
Secudo, cauere debet a temeritate in bello,& praelio ineundo, cum magna res sit,& omne bellum facit Esi matur,& aegerrime des natur, cum in ipsus potestare finis eius situs non sit, ut ait Sallust. in Iug. & dulce sit bellum inexpertis, expertis secus,vi dicit Vege ius lib. 3. c. I . de re milit.& Plato. lib. I 2. de Legibra Pindarus. Unde Se in bello quicquid praeter opinione euenire potest initio est considerandum,& propriae intue-dae vires, ut dicit Liu.lib. 3 o. & Sallu . loco cit. nec m- quam edendum cum belli exitus incertus si, & promin de certa pro incertis non mutanda, ut idem ait li., . Cons derando, quod tuc agri deseritur cultura,& sanguis hominum effunditur, ut inquit Virg. I. Georg. Raerarium exhauritur, ut dicit Tae. lib. i. h q. quae miserabilia sunt,& Princeps se obiicit calumniis, cu damna omnia ei obi j ciantur, prospera sibi ascribantur, ut inquit Tucid. in s & Tac. in Agric. & alia multa malaeueniunt, ob quae,& bella iusta sunt detestanda, ut inquit sanctus Aug lib. I9. ciuit .c. .& Sen. ep. 89. R uae illa accendunt moderanda, ut nobilitas, quae nescitia pace vivere ob animi magnitudinem. vel tumore persaepe, ut ait Tae. lib. I i. An n. vel animi ferocitas. ut inquit Tucid. in I. & quandoque peregrini, & exules id suadentes, ut dicit Tac. lib. 3. his . qui refellendi sunt, eum uno ictu oronia concidanti xt idem ait lib. r. hist.
264쪽
-Vnde ad bellum sine magna necessitate non est deunniendum, nisi ubi disceptando ius suum consequi non: licet, sic enim ad vim confugere fas est, sed sine cupia bditate,& impatietia quiescendum, ut dicit Plin. in Paneg. cu ibi opus sit perire, vel quod apud bonos equEmiserum est,occidere, ut ait Tac. lib. I. hist. Vnde Sci- .pio dicebat,Imperatorem, ut medicum, ultimo laco, ad malum curandum, ferrum adhibere debere, ut discit Plut. in apophteg. ut ita bellum suscipiatur, ut sine iniuria in pace vivatur. cap. noli. 23. q. I. dum enim in
pace vivere licet, non debet bellum sumi ob innume is a mala bello prodeuntia, unde paci quae nil sit habi--tura insidiarum, vel turpitudinis, semper est consulenidum, cum bello vigente, nil charum,& iocundum eri,sat, ut dicit Cic. I .osse.& Phil. 33 .unde Augustus om nia bella est execratus, dicens, iactantis ingenii esse ob
lauream coronam, in discrimen per incertos eventuti securitatem ciuium praecipitare, ut nec bellum gerem. . dum, nisi maior spes sit emolumenti, cum tanto impe rium fit maius quo firmius, unde consultum non est, ut inopes bella laserant, prius enim omnia Lxperiri, quam armis certare sapiente decet; unde Lacedaemon es ante congre lium Amori,& Musis sacra iaciebant,: Clementiae,&amicitiae,non Marti; simus ducentes a more pacem incruentam hostium sbi cociliare, quam
prael ii su b ire aleam; sic tame,ut bellum paci turpi,vel
Sctae praeponatur. Et ideo antequam bellum suscipia, tur, consuli prius debet an id expediat,vel liceat,& acieatis e iustae sint,&vires adsint ad vincendum, cu bel- una prius sit apparandum quam exercedum, ut dicit Qitini' .lib. I a. instit. orat. R Veget. lib. 3. c. s. an adsit pc cunia,cum nullus locus ita munitus sit,qui capi nopossit, si asellus auro onustus illuc ingredi possit, mo-
do id iuste seri possit, vi dicebat Philippus Macedo,
. tes e Cic. lib. I. ad Attic. ep. . &act.7. in Verrem. an
. adsim milites, S alia de quibus supra, et
265쪽
ubi vero necessitas cogit bellum suscipere, Deuς rogandus, ut successus secundet. ut se ciebat Carolux Magnus,ut laabetur in eius Annal. & Israelitat. Iudic. LO. I. Rrg. I 3.& I . R Constantinus Magnus utens si gno Crucis pro vexillo,& Tabernaculum habebat, in quo diuina mille ria in castris fiebant; tum consideret, Vt supra, Princeps, apparatum, vires,& consilia: Apparatum,scilicet res necessarias ad usum belli, scilicet poeCunia, commeatus, arma, diu enim est apparandum bellum, ut vincatur celerius, & maxime pecunia, sine qua bellum progredi nequit, ut ait Tucid .lib. 2. cum non solum in armis,sed & cxpensis maxime consillat Tum annona est curanda sine qua nedum vincere, sed nec vitiere licet: ut dicit Veget. lib. 3. c. r. s. quae ante Ommnia parari ideo debent, ut ibi dicit e. 3. idq; ad usum militum in castris,& eorum, qui castra tuentur, ut ad uersus moras obsidionis firmentur, ut ait Tacit. in Arigric. prouidendo de aceto, tritico, laridu, hordeo, laeno, paleis, & huiusmodi, ut olim lac icbant Romani, qui illa per totum annum parabant, cum ieiunus cxercitus disciplinam seruare non possit, ut ait Calliod. Varr.cap. I 3. Arma quoque necessaria sunt, ita ut Plinceps habeat ar nomentum, in quo arma adlint, ad v- sum peditum, equitum,tormenta, machinae, puluis . naues,& instrumenta nautica, si regio maritima iit, cuista aegre patentur, di nemo pro ocare audeat, vel iniuriam facere illi regno, vel populo, quem nouit pro plum ad vindica dum, & vulgo dicatur, qui desiderat pacem, praeparet bellum: & non solua, arma r quiruntur, sed milites armati, & Duces, pedites, & equites, qui omnes lane necelsarii, ut dicit Tac. lib. I. hist. & in pugna plus equites valent, ut ait Polib. lib. 3 . sic tame, ut sit maior numerus peditum ad O iugnandu,& expugnandum, & in locis impeditis, ut inquit Vegetius lib. 2. c. a.& Arist. lib. q. Polit. c. I 3. Sc ita, ut sint bene ortainati, cum equites cito pareat, cito codam victoriae,
Milites quales etiagendi, et ut
266쪽
vlai Tacit. de morib. Germ.& lib. 3. hist. Veget.lib. s. cap. 2. ubi tamen bona, de composita sit militia, pedita praeualet, apud barbaros contra; sic tamen, ut equites,& pedites v irtute praei lent, alias multitudo ignaua,&imperita , non vire, habet, sed pondus, de eis magis impedimento, quam beneficio, ut dicit Sen. s. de bene f. c. 3I. Liu. lib. 9. manibus enim opus eii non multis nominibus in bello, & virtus, non multitudo est quae prodest. Syne, ep.79. Veget. lib. I. c. 8. & in multis lepionibus pauci sunt, qui praelia vincunt, ut dicit Tae. b I . An n. boni vero,& λrtes milites fiunt, D Iectu,& Disciplina ; Delectu, ut primo eligantur, non emantur pecunia tantum pro postra, ut idem ait lib. I. Ann & Liu lib. 2 i. tui, ut plurimum sunt purgamenta urbium suarum, ut inquit Curi. lib. 9. ob egellate peccantes,ut ait Tac. lib. 3. An n. asilieti latrociniis,& beia lorum insolentes, & pede fugaces, ut dicit Aepe sp p. lib. . c. 4. magni semper holies faciendo, etia, s debiles Uideantur, ut dicit Tucid. lib. 6. n. 7s . ut hostium victoriae etiam caeladae sunt,ut ait Lita. Dec. 3. lib. 6.n. 26.
Quo ad disciplinam, ut in iis non sit petulantia, vel ebrietas, desidia,hospitum oppressio, linguae exultatio, ut dicit Cic lib. s. de Republ. de Tacit. lib. 2.3 .& 4. hist. Curt. lib. . de mox galerata sunt lepores, ut ait Home.
Iliad. i. Vnde quo ad Delectum, Domestici magis, exteri sunt eli endi, ori armis sint idonei; infidi enim
sepe exteri sunt, de venales, ubi maior merces prop nitur, ut dicit Tae. lib. s. hist. & rectu dissiciles, impatientes, quibus iubeatur. de maxime, ubi de summo discrimine agitur, ut idem ait lib. i.& 3.hili.& q. Annal.
seditios, desaepe sugi ut in ius a pugna, ut id edicit lib. I.
Rn n. cum nec fide, nec affectu teneantur, ut idem ait in Agric. ut proinde nolint pro aliis sanguinem Lindere,soliti praeterea urere, rapere, & valiare terra quam a populationibus vindicare debebant . ut dicit Tacit
lib. r. hist. Curi lib. r. &aerar ij birundines, ut ait Cic.
267쪽
od Attici Domesticus vero fidem colit,& Principi obedit, ut ait Curi. lib. I. acer in acie, R in prima fronte contarrens, ne Imperatoris sui signa vertantur, ut ait Sen. I.de clem. cum plerique valde R eges suos venerentur,ut dicit Curti tumo, Mode ilior est etiam,& reueretur loca,ac sedes patrias, ut ait Tac. li. α .hist. ideo prius deligendi, ut dicit Curi. lib. I O. exteros tamen non spernendo, si maior vis, de necessitas id c gat, ut ait Tac li. 6. Ann .sic tamen,ut vires, S robur exercitus e domesticis sint, nec corpus exicri faciant, sed membrum, ut dicit Liu.lidi: s. & alia circa haec observado, quae habentur in tract. de Militi dicap. i. ad s. cum seq. Qui etiam habere debet milites ordinarios, qui velut ex arte militat, Sassidue in hoc munere ex ercentur, ut dicit Veget, lib. I. c. I. & sint velut inuicta quaedam acies, in pace decus,& in bello praesidium, ut ait Tac. de morib. Germ. qui tamen non multi sint, nec semper Vn , ne res nouas moliatur, ut scilicet in mediocri Imperio una lesio satis sit, cum tribus alis equit si, in m a. ori maior numerus sit, maximo equitum, cum pedites e subsidiarijs expleri possint, qui subsiliarii etiam prae manibus semper habendi, vel ut ordinat ijs iungantur, vel in praesdi oppidorum distribuamur , ut ait
Tac. loco cit. & etiam extra tempus belli res agant, ut
dicit Tac. lib. i. hist. & Sall. ad Caes. & facito obediunt Pucibus, ut ide digit lib. r. hist. & minus i inpendii est
erudire suos, quam mercede alienos conducere, ut dicit Veget .lib. s. c. 28. R ad manum semper habentur,ec sic ut Princeps semper nouos milites sufficiat. cum morbo, fuga, missione,numerus inliniatur, ni S it clatur, exercitus exhauriatur, ut dicit Veget. lib ;. c. mandando negotium eligendi militi, .magnis vii is, Nec magna cii diligentia, vι idem dicit lib. I. bellum vς- ro inferri non debet priusquam indicatur, ut si componi potest, ab eo abstineatur. Num. 2O. D 2I. Iudi c. c II.
Deut .ioaaltem ex pietate; ut ec rebus D co sacris par
268쪽
tendum:l. sacra. g. illud. T de rerum diu.ut Si non licet suprum,uel adulterium in hostes committere. Feli. ine. quae in ecclesiarum. nu. 16.de eonstit. & capti imparcendum, ac se dedentibus, & pacta cum hoste seruarada. l. s.f.f.de pactis. e. noli g.hoc. 23. q. I. Ambr. lib. io is c. c. Io 23 . o. .&legati hostium non violandi. Cicuact. 7. in Verrem. l. si qui s. st de legat. & induciae saetae seruanda . Iosue cap.9. quas iuramento firmari ex ne-- dit. Uuius lib. I. S.IIa qua ex iam praesentiam siram non debet bello exhibe-hιὸἡsis iis re, cum dubius sit belli euetus, & in milite unius sors
duιndum. in Imperatore periculum omnium, ut dicit Tacit. lib. 2.hist. & Aeges p. lib. s .cap. 3o. nasi flatus Imperii, ues salus prouinciarum in discrimine stet, quia tunc expedit,ut flet in acie, ut idem ait Iib. .his .quia presentia sua, robur, & uires inspirat militi, & omnia tectius aguntur, minora uero bella minoribus ducibus deleganda, tit ibi dicit,& 3.An n. nec pugna dum fgnis collatis, nisi necessitate cogehate, uel data opportuna occasione, cum ibi de summa rerum agatur,ex sententia Pauli Lm iiij, teste Gellio.lib. 1 ob id laudantur duces,qui. cunctando hostes fatigant,& sic uincunt,ut Fabius Maximus, qui sic res Romanorum restituit, ut dicit Liti. lib. 11. & contra temeritas,ut stulta est, sic etiam insci lix. Liu. ibi.& Polib. in 3. tunc u ro sortiter dimicando,proponendo generose uincete, uel pro hono mori. Quod si uictoriam Princeps cosequitur bello, Deo grata as agat,nec inde luperbiat, & sciat ea uti,ne ex victore, sat uictus, ut saepe contingit, & ob id ante eam a consum natam non sinat praedam fieri. Iudi c. rc. r. Pirali p. c. I . Et post uictoriam misericorditer se habendum in uictos , ut pluribus probat Tolos de Republ. lib. I I. cap. I 3 .& Cic. I .ois c. unde parcendum es multitudini,& ij qui in Imperatoris fidem confugiun recipiendi, etiam si aries murum percusserit, ut ibi dicit:
269쪽
8 Et authotes tantum turbationum puniendi, putando iii hostes eos qui contendunt,victos vero homines. Cica
et ad Herenn. lib. . ut nec urbes temere euertendae, vel: a diripiendae , nisi primum necesse sit ad ponendas res . . suas in tuto I secundum, ad animandos milites, &bi hostes terrendos, sic tamen, ut parcatur pueris, mulielli Fibus,res igiosis, S. c. ut supra est dictum, unde & Maris i. cus Marεellus antequam Siracusas praedae hostru da iet, fleuit,& edixit, ne quis corpus liberum laederer, veres err Aug.lib. I. civit. c. 6.& Caesar dicebat, nil sibi gra es laus esse, quam multitudini parcere,ut dicit plutari in a. apophteg. cum alias non tam aliena, quam sua vastent ii tur,' ut Reipto blicae bonum aliud postulet, ac necessi- :: tas; & iustitia accedat; & sic etia ut Princeps victoria non insolcscar, sed illa uti sciat ad Reipublicae bonum, i t. ne victus quampi imum vires reficiat,ut ait Cic lib. i. da ossi c. l. bello. T. de excusat. tutor. Ut & ante indictum a bellum, tu stam caulam fouens, tenetur ex iustitia dei, bitam satisfactionem sibi oblatam acceptare,& a belis: n. lo cellarC; ut cessare quoque debet a bello si post ex alii, minatam causana belli dubrtet de eius iustitia ex par-:bii te sui, si tamen pollidet, ct caula examinata nil sibi oeitue currit contra pyisessionem, potest in ea perleverare: oe . dicit Vi stor. in 6. releel. R Caiet. in verbo, Bellum. . ab in summula. ea, Ex quibus sequitur, quod capta in bello iusso, efficiantur capientis, ex iure gentium. c. ius gentium. dist. Per a. c. I. 2.27.q. I. g sed quod ab hostibus. Instit. de reruis divit. l. si quid in bello. it de capr. l. I. ubi Ias.de acqui. poli. num. 8. 3 heologi passim, teste Couar. in regula
ri. peccatum. 2. p. f. I I. nu. I. dercg. iur. in 6. hac tamen di
sti motione adhibita, quod immobilia acquiruntur regi bellum iustum indicenti. l. si captiuus. I. I. is de cape. iii Mobilia vero sunt capientis, quae tamen tradi deberrist. duci exercitus, ut ea cuique iuxta merita distribuatat militare. dist. I. Si tamen capta ab hol: Aa S non
270쪽
erant hostium, sed alterius, priori domino probabiliter sunt restitu εda. l.si eaptiuus. g.ex pulsis. Tde c*ptivi & capta a piratis, & latronibus non fiunt capientium, cum non sint veri hostes, sed priori domino debentur. l.hoste,d.latrones. l.postliminium g. piratis. st. de captiu. Couar. in d. f. II. nu 6.8 7. concordat praedictis. Si tu . Bellum. I. a. I. Nau.dein iur. cons. 2. Dicit 'tamen Victoria de iure belli relect. 6.licere tantum in bello iusto, recuperare res suas,&damna, ac impensas factas, non vero dilatare Imperiit,quod S sentit Ben-Σon .lib. de iuga in bello,&c. lib. 3. q. 3.dub. Io. posse tamen eum detinere arcem hostis ad se tutandum, & victum punire parte aliqua Regni ob crimen commiΩsum, ut eius iudicem ; quae opinio aequa est, di pia ac suli ineri potest , maxime ubi ad pacein deuenitur, utS non debet inserre damnum ex proposito, nisi prout bello sit necelsarium ad superadum. Doct. tamen prismi generaliter loquuntur, capta fieri capietium, dc est communis opinio,ut dicit Couar loco cit. R Ias dicit, id procedere et in foro conscientiae, sic in , ut notabili excellus non adsit, damnorum,&c .ut ait Vict. Oco cit. s Et quia ex bellis innumera mala gignuntur,& ide Princeps bellatur,ut pace tuta fruatur quis, ut m quit Cic. Philip . 2. M Tuc. lib. i. ideo pacem amplecti debet, cuius aut isti nomen est dulce,& effectus suauis, ac salutatas, iden et ut se ga Cic. orat. de lege Agraria. Si victus videt , et ei id sitrers debaat necesse, ottendendo tamen adhuc animum fidentem, circa υicio ut sic facilius reducatur, ut ait Tac. lib. . Ania. quae t viam, cla- men honetia debet est e,cum tolerabili conditione, ut
dem , vel dicis Liu lib. 8.& ιI A Cic. Phil. I 1. & pura non ficta, sic enitii aliter tutius eii bellum, ut dicit Tac. li ε .liast. v ictori e tiam id expedit, quod sit gloriosum parcςre,& tutum, &inde populis quies detur,quod viri Primcipis pro p i tum e si, ut ait Plin. lib. 3 o. & pax omnibus utilis se , a.q; tuta, & decora,vi inquit Tac.lib. I 2. Ann.