Institutiones juris romani privati...

271쪽

Universum autem fideicommissorum jus equitate potius quam juris rigore dijudicaturi, donec sensim sensimque universa de legatis praecepta ad fideicommissa traherentur ij.

S. 675. Ex usu recedente illiqua formularum Obscrvatione. Imperatores et Constantinus Constantius et Constans dixerunt, anno p. Ch. n. 330 in legatis et fideicommissis verborum observantiam minime esse necessariam , ut nihil prorsus interesse , quibus vel his quis voluntatem suam manifestasset. Denique Iustiniantis voluntates defunctorum validiores csse cupiens, et non virbis sed voluntatibus eorum favens , non solii in disposuit ut omnibus legatis lina esset nainra, et quibuscunque verbis aliquid relictiam sit liceret legatariis , id persequi tam per actiones person olos quam per in remis bypOthecariam 3h; verum oliam per omnia fideicommissis legata exae litavit, ut iitilla esset inter a clisserentia , et quod deesset legalis, hoc repleretur x pinguiore fideicommissorum natura et si quid amplius esset in legatis per hoc cresceret vis fideicommissorum 4). Inde et in Pandectarum libris legatorum et fideicominissorum jus cxaequatum et confusum est quin tamen onmes inter cadisserentiae ii, explosae habeant ri r 5 . 6 6 illud aut ei hoc loco Limonendi sumus, testatores aut res singulas legare aut fideicommissum alicui posse relinquere,

si Inde ait illa disserentiae inter fideleo inmissa et legata suhlatae, da

lega .3, cuius verba sei retulimus. 4 Per c. a C eod. et et I cod. cujus teti cuti gumus. i5 Ita legalia in est et novissimo , quod veri,is imperativis ultri luitur, et side leommisisti , luod preeativis datur Bus singulae et Iepnntur et per fidei ominis Mai reli liquuntur. II exedιtas velo noti nisi per sidei com-

nitis una raIrnquitur.

272쪽

aut heredes posse rogare, ut totam hereditatem vel paι leniali restituant ij iti priori casu non nisi rei singularis successotconstituitur, in hoc vero heres vel iuris successor sit post herudii alem ei restitutam. Uterque easus igitur alter ab altero diligenter distinguendus . . et separatim tractandus est. Hodierni in illo Dytisum seu Idoi-eommissum ainytilare o hoc Ideicommissum unipersalo adesse

dicunt. Id circo in hoc capit primum de legatis vel rebus singulis per fidei commissum relinquendis, et deinde de fideicommissariis hereditatibus disputabimus. IIT. II. DE LEGATI VEL REBUS SINGULIS PER FIDEI COMMISSUM RELICTI s. )S. 677. Legatum antiquitus desiliebatur donatio quaedam a defuncto relicta et ab herede praestanda 3). Cum vero legata fideiconi missis sint aequiparata , et haec ab oninibus relinqui possint, ad quos aliquid ex hei editale perventurum est, legatum dici debet omnis delibatio herodi latis , qua testator ex eo quod universum herodis so: et, alicui aliquid collatum vult 4). In eo igitur togatum ab here lis institutione dissert quod legatarius non nisi ii rem singulam succedit, cum heres uiris

Su essor sit et personam defuncti sustinet.

S. PS. Legate possunt omnes, quibus testari permissum est 'ci ot recte legatur iis, qui hiis testamenti laclio est crim

finietur legat uui liberaliti. hei ι 3gii Iaris a testatore ii aliquem ullata,

273쪽

testatore, i. e. qui ex ejus testamento aliquid capere possunt ij. innibus igitur, qui nec heredes esse possunt, inutiliter legata relinquuntur. Idclico olim nec incertis P rsonis veluti civitatibus. Doc postlium alieno recie legabatur. ΝΩ-vissime eatenus eis legula utiliter relinquuntur, quatenus et esse heredes possunt a . S. I9. Non soluiti ab herede legatum relinqui potest, sed etiam ab alio quocunque ad Mem aliquid pervcnturum est morte testantis vel dum ei dat a vel dum non adimitur 3ὶ . Sed observandum est ne is, qui heres non est plus rogetur alicui resii lucres, quam ipse a defuncto accepit, nam quod amplius est, inutiliter relinquituri l. Inde hodierni tra lunt:

uliquem non plus legatis onerari posse , quam honoratus St.

S. 680. Heredi a semet ipso legatum dari non potest, acolierede potest 5 ejusmodi legatum , i. e. per Praeceptionem, sive praelegatum in credis persona non subsistit pro parte ex qua heres est. Unde si Attio ita legatum uerio quisquis mihi heres erit damnas est , Ilio heredi doeem duro cducia sua parte Atlius decem potet 6). Sed si duobus sit res legata

si γέ I. h. t. Alimenta tamen , et iis utiliter reIinquuntur, quibu vulgo capere non licet. r. it. D. 3 de alim legat.

quibus fideicommissa relinqui possint, traditur in sis. 77 r. r. 24 a.

274쪽

LI TR, PARS ALT CAP. V.

233quorii alter heres institulos sit, quod a semet ipso linutilitere legalii est ad collegatarium pertinebit si . Unde dicitur, si duo sint heredes, tinus ex rancia , alter ex tandecim unciis, et iis undiis legatus sit , laticiarium heredem undecim partus in fundo habiturum , coheredc unciam a . S. 68l. Cum novissimo jure romano in legatis vel fideicommissis , non necessaria sit verborum observantia 3ὶ nil prorsus interest, quibus vel bis testator usus sit: dummodo voluntas eius constet, tam in re quae relinquitur , quam in persona , cui

relinquitur Inde et quavis lingua legata vel fideicommissa jum relinqui possunt i5J.

S. 682. Legari vel per sideicommissum relinqui possiant omnia corpora et jura et servitutos , omnesque res incorporales 6J; tam eae, quae in rerum natura jam sunt, quam qua suturae, veluti fructiis, qui in illo sundo nati erunt I); item non solum testatoris vel heredis res, sed etiam alienae 8ὶ denique damnari vel rogari heres potest, ut aliquid faciat, velut opus reipublicaris . Quae in

rerum natura esse omnino non possunt, nec legari possunt lo); neque magis quae extra patrimonium habentur , aut quarum si Fr. 3 . . a r. it et tr. II 6 S. r. . it. a Ulp. verba in h. 34 , t a. D. ii Cis eum his tr. rni, S.I, 5.

D. eod.

275쪽

comnici ciuin togatarius non habet, quae si relicia suerit nec resit mali rius debetur ij. Id quod apud hosic est, legari potest. ei positimini jurc consistit et . Denique si quis heredem suum, eum undii in cujus is cres commercium non habet , claro jussit et . qui ejus commercium habet heros obliga iis est, vel in ipsam rem , si in honis ostatoris suevit, vel si non est inritis aestimalionem 3ὶ Legari vero senatusconsulto prohibentur aedisci destruenda , item iis iuncta perpetuae morae causa 4J. S. 683. Res alienae olim non nisi per damnationem logari aut per sdeicommissum relinqui pol erant. Novissimo jure omnimodo nocte legantur, ita ut heres cogatur redimere eas et praestare, vel si non potest redimeres, aestimationem rarum. Hoc tamen in intelligendum est, si defunctus sciebat, alienam rem esse . non o si ignorabalci sorsitan enim , si scisset non legavisse l. Et ita divus Pius rescripsit et veritis est, ipsum, 'Uiogit, i. e. togato viii in probare oportere, non ignorasse alienam 5j. Quod si si iam putavit rem testator, non aliter illo relicti ina nisi proximae orsonae, vel uxori vel alii tali personae .ltum sit, cui togaturus osset, etsi scisset rem alienam esse R. tein semper uni t. si ros heredis legata sit - . si in medio I. h. r. r. 30 4. -io. r. 4 . . a. D. 3t deleg LI.

Iieete vero galia res eo jus solus heres Ommercium non habeat. r. 49,

276쪽

f. 68έ. Si defunctus alicia sun chim vectigalem legaverit mori vidi in i prolirietas rei legata sed id iis, quod in octigalibus sundis habeinus ij. Si rem obligalam re litori quis legaverit

necesso habet heres incrc. Sed hoc casti quoquo idem placet quod in re aliena , Ut ita cinum nere debeat, cuin sciebat destinctus , rem obligatam esse nisi es talor etiam secisse , si scivisset obligatam. S. 685. Si res aliena legata sacrit, et cius vivo testatore lega.

iarius dominus tactus suerit, si qui lcm cx causa veros . putaenalionis, ex testamento actione pretium consequi potest et : si vero ex causa it crativa tuli ex causa donationis , vel ex alia simili causa, agore non potest: nam receptum est duas lucrativas causas in eundem horninem c in eamdem rem Concurrere non posse 3). Hac ratione si ex dii obus cflamculis eiidem res eidem debetur, interest Hirtim hic rem an aestimationcm ex altero testamento consecutus sit nam si rem , agere non potest, qiua habet ex caras lucrativa; si aestimationem . ager potes s l.

S. 686. Sed si rem legatarii quis ei legaverit inutile os lega tu in quia quod cui proprium est, amplius ejus fieri non pol est;

et licet eam alienaverit legatarius, non debetur ei nec ipsa res Doc aeqtimatio ritis 5 . Attamen sub conditione mea ros legam

mihi potest, quia in ejusmodi legalis non testamen ii facti lem pus sed conditionis expletae spectari oportet 6ὶ Item valetsi Fr in f D. 3o. Item si lundus ommunis legatris ait, pars testatoris tantum legatario nequii itur. r. 5, c. r . a. r. 8 pr. I, , , t . D. 3 o. r. o. D. r. r. 3o, S. D. 32.

testantis, inritas fuerit, D. 53 , S. a. D. o.

277쪽

legatum , si testator rem a legatario emtam sed nondiam traditam Θ legat. Si postea radii sierit, vindicari poterit is non itimi radii sit, legatarius pietium consequitur ex testamento si pretium jam solutum sit res vero non tradita, ex testa morito liberationem conseqMitti . ne radat si . S. ST. Si quis rem suam quasi alienam lcgaverit, valet legatum Dam plus valet quod in veritale est, quam quod in opinion sed et si legatari putavit testator, valere constat : quia voluntas ritis exitum habere potest a). S. 6SS. Facta legari possunt, si testator non id seri scripserit, quod contracitis est vel contra honos mores, veluti si scripserit contra legem ali iiii vel contra edicto in Praetoris, vel et inmturpe aliquid 3ὶ Item inutile legat tim , si id quod testator fieri

jussit nemini prosilla voluti si alienari jussit, nec cara Sana exprimat , Propter quam id scri velit, nec inveniatur persona, misera respectu hoc a testatore dispositum est iij. Inepta enim testantium voluntates non valere recepti m est, et nuda consilia impiane contemnuntur 5 . S. 689. Si generaliter res legetiar, quae in heredi late est, clectio legatarii est , nisi aliud testator dixe iit sod non optimam emcoppi Potest, ne Pessima chel osse conici liis , nisi optionem dedovit testator optionis togatum olim in se conditionem linnebat, et nisi legatarius ipse optasset, ad heredem non tran,ibat.

pertinere videtur, si ita Iegeris, ut verba si eam rus testatore alienaμ-ris , pro eonditione legati aeeipias.

3 Fr. 39 4. a. D. 3o. sa S. I. h. t. r. . . . D. γ a s de manumiss viti d. s3 Fr ita, . 3 A. D. 3o. Exempla habes in se i tui . 8. D. Od. D. r. . . D. 32. Quod ad liberorum emanet pandorum conditionem attinet, se ipsum corrigit Ulpianus in D sa. D. 35 de condit et

demonstr.

278쪽

Ex Iustiniani constitutione et here libus optare permittitur qui si

in eligenda re non consentiunt, Orto quaestionem dirimete tenentur ij.

Si res generaliter legata sit, nec ejusmodi rem in honis habuerit lesinior . eius generis legatum demum valet, quod certam habet sinitionem, nam si plantam vol si inite legaverit legaliam tanquamici incertar, inutile est. Idem dicendum, si testator, qtii aedes non Latinii, domum generaliter legaverit sa). S. 650. Eliam quantilatos et universitalos rerum legari possitntra vel rit vinum, oleum , frumentum , fundus instructus sirppcllec, aurum argentum et quae sunt reliqua 3). Si grex togaliis fuerit, posteaqtie ad unam ovem pervenerit, quod superfuerit, vindicari potes in usussi iactus gregis autem legatus exstinguitur, si iisque e numerus pervenit gro8is, ut grex non

intelligatur 4J.

S. 69l. Item iam res corporales legari possunt quam incorpor ales 5ὶ ui ususDuctus, usus, priciliorum servitutes si), Pigniis, pectilium pars hereditatis et obligationes. S. 692. Si partem bonorum testator alicui reliquerit, legatum partitionis vocatur 8). Cum in hoc legato non magis , quam in reliquis legatorum generibus, onera heroditaria in legatarium tran- i aD. I. h. t. se IIIp. XXIV 23 , έ. e. 3, C. 6, 3 eommunia

279쪽

seant, suco irritur Iaeredi per stipulatione parsi et pro parte, i. c. riar de lucro in damno cominu uicando interponi solent inter legatiqum et heredem si in cum lcgalatius sic stipuleturni, licrede quan a pecunia ad is ex illa heredi ate perveneris, partem mihi dare pondes p ct lieres a legata io par iuri fuitu cieari solet in quantum arria alioni hereditarii nomino herea soborit, redd saὶ

S. Si id legatur, piod clancio ab extraneo debetur, nomen 3 legatum dicitur idque t tum vel ictum videatur, cum quis otii rogi aptium legaveritis), vel quantum malatius ab aliquo cxigere possit 6ὶ Iloc togatum utile est, si aliquid dotietur si illi debelli , nullum est, sive quantitas adjectasticii , sive omissa Si Donacia legatum suerit, heros nil amplius,

quam et tonos si in Prusinio debet, . . togatarium in rem suam Prociliatorem constituero, ut x hereclis lici sona actiones movere possit. Solvonii osse debitorem, non Decesse os praestare heredem , nec debiti persccxilio ci incumbit in Potest tamen et per elogatioticii legatario salissacores quod ossicit, si eo jubente legata iiii a debitore sibi stipuletur , quod illi debebat B).

280쪽

s. 95. Si creditor obitori suo , quoi ei debet, legat inutile est legatum, si nillil plus sit in togato, quam in debito; quia debitprnihil amplius habet per legatum Hodierni lianc speciem valiam debui vocant. Est igitur utile, si ci ei litori me , tutus aclversus eum exceptione id , quod ei debeo , legem ; quia remissa ei exceptio videtur li I. Item si in diem vel sub conditionc debitum pure legavit: nam utile est legatum propter e praeso tali nom a). Immo si omnino non debeatur , ta ineu legalum conis sistit, si adiecta quantitas sit creditur enim sub salsa gausa vel falsa demonstratione legalum, quibus legata non viliari constat. 3ὶ Novissimo jure romano lio legatum, etiam si non plus in eo insit, quam in debit i in eo utilitatem quandam habet, quod lacita hypotheca, quae a Iustiniano omnibus legatariis ala est, debilum muniti incipit. S. 695. Si croditor debitori suo leget, quod sibi ab so debetur, liberalio 4 legata intelligitur Tale legatum utile est , si quid debetur 5). Non solum noster dubitor scd et heredis et cujuslibet alterius, ut liberetur, legare possumus si). Nec tantum , totum quod debetur, remitti potest, verum etiam pars obligationis. Potest ullam heres condemnari, ut ad centum in pus non petata debitorei j. Et a pignore vel servitute liberalio legari potest M.

si Fr a pr. D. 3o. Si neque modo neque eouditione nequo tempore ne quo Ioeo disseri debit uuia inutile est Iegatum. r. 29. D. ib. r.

a S r , .eit. Quodsi vivo testatore dies venerit, vel conditio exati erit, legatum nihilominus utila est, quia semel constitit, is 5. D. 35,