Institutiones juris romani privati...

281쪽

LiI eratiotio legata ossicitiir , ut heres testatoris neque a debi-lor neque ab herede rius , equo ab alio , qui heredis loco est, cum siccita petere possit, sed potens per exceptionem doli mali repellatur ij ipso iure non tollitur obligatio , sed potest heres cois veniri a debitores ut liberet cum per accepti latiorici sa). s. 696. Legatis o sideicommissis conditiones aut dies adscribi possunt 3), aut modi Sed impossibiles nut illicita aliaeque conditiorio reprobata , si legalis adjectae fuerint , pro non scriptis si in habendae s ). An sub conditione togatum sit, ex facto cognosci potest et

explorat lcslatoris volnia tale. Ad hanc igitur mullo magis p tandirin, filiam ad olla testamenti inde et legatum pure datum, cum sub conditione dimitiar, conditionale videtur, ac si sub contraria conditione in uni esset 5j. S. 69T. Dio legatis iam certus quam incertus adjici potest. Dies incertus conditio item suci in testamento μὶ Incortus autem

dies non solii misi cita Dan sit sed etiam oram certo quidem exis-tct, Sed an vivo legalatio exstillati irris sit, incertii missi e vetuli sidixerit testator heros meus, cum morietur, decem dato nam

diem incertum mors eius habet et ideo si legatarius antea decesserit, ad heredes ejus legatum non transi i in Si vero cum ipse i Fr. 3, 6. 3. D. b. t. f. t 3 I. ib. e. r. C. 6, et de fideleom.

αὶ Fr. 3t 3. D. 22. D. h. e. isa Dig. 35 de eonditionibus . demonitrationibus e causis e m .dis eorum quae in testam stilis relinquuntur. Cod. 6, si de conditionibus

insertis.

282쪽

legalatius morietur, legetiti ei, cui tum est, legit irim ad fiet ei in transmitti si in Dies certus ex quo et ad quem legalis adseritii potest αὶ Si certo tempore dare jussis est horos , iovissimo

temporis dis legatum peti 3 , et solvi, quamvis dic non iunivenerit, recte Pol est, quia certiam est dichilum iiii 43, si modo non pro legalario diem adscriptum esse appareal 5J. S. 69S. Quodsi cui in hoc legatum sit, ut x eo aliquid saceret, veluti monumentiam es latόri, vi opus aut opulum municipibris saceret, o ut ex o Pariem alii vcsti litorei, stibuis uegaltim videtur si . Modus implendus est, ei iam si boredis nil intersit, id fieri τ). Ubi nodus adiectiis est , togatum statim peti potest, dummodo lego larius, de modo adimplendo caveai 8 . Si non adimpleatur modus, vel legatarius ad implendum cogi,

TIT. III. DE Aouu Is ITIONE LEGATORUM VEL RERUM SINGULARUM PER FIDEI COMMISSUM RELICTARUM.

S. 699. Si de acquisitione legalliniuisitur, utito Omnia videndum est an dies legati cesserita Nam die cedente lantum lcga

283쪽

S. 700. Legatoriim, quae pure vel in dioni certum relicta sunt, dies cedebat antiquo utilem jure ex mortis testalo iis tempore te legem aulem Papiam Poppaeam ex portis labulis testamenti. Eorum vero , quae sub condition relicta sunt, cum conditio exstiteri si). Iustiniano jus antiquum restitutum est a : itaque si purum legatum volicium cst, o die mortis dies ejus cedii 3h. et si post cum dici legatarius decesserit, ad licredem suum transfert legatum. Nec heredis aditio inoram cessioni diei facit, licet politioni faciat 43. S. 70l mi conditione sit legatum relictum, non pilus dies legali cedit, quam conditio suerit impicia, ne quidem , si ea sit conditio, quae in potestate si legatarii 5); nec anica quid itiam transmittitur 6 . Idem dicendum, si dies incertus togato adjectus sit, quippe qui pro conditione habetur ). Sed si impossibilis sit conditi, vel ca , quam Proetor omittit, statim dies cedit item si qua conditio st, quae Per legatarium stat, quominus impleatur item si non cxpresso adjecta , sed tacite inest

i verba p. insr. XXIV, 3 i. Ad ius Papiae spectaui se to, a. . a. D. 29 testamenta quemadmod. so C. un. 3, 5 C. 6 4 eit. 3 Pr. 5 . S. I. D. h. t. Sunt tamen quaedam legata , in quibus , quamvis pure relicta sint, tempore inortis testatoris die non cedit; nam si pure usustructus sit legatus vel usus vel habitatio , neque eorum dies anta aditam hereditatem cedit, neque petitio ad hei edem transit item si ex die usus&uetus relietus ait : nam eum ad laeredem haee iura non transferantur ;srustra est, si ante quis diem eorum cedere dixerit. r. a 3. D. h. L. Cis. etiam r. 9 eod. In fr. un. . a. D. V 3. Hujus juris ratio ab Ulpiano his verbis redditur : lune enim constituitur ususstuctus, cum quis iam frui potest C si de eodem si uri e L. in reliquis SS. item tr. isi, S. 1, a. D. u. t.

284쪽

conditi, aut quae in praesciis vel in praetet itum collata est: nam in omnibus liis casibus pure relictum est legatum si). S. 702. Die cedente legatum vel fideicommissum togatario vel ideicommissabio ipso iure acquiritu , eademque sere ratione ejiis si qua hereditas sui heredis esse iuuipit. Itaque et ignorantibus legatariis emolumenta ex testamentis tiaeruntur et ad heredes eorum traiis mill utitur a . Attamen si legatum ad nos relictuin constituet imus nolle ad nos pectinere 3ὶ pro eo erit quasi ne legatum quidein sit : nam repudiare cl omittere legatum licet. Ex post facto igitur pendet, an legatu in exitu uitiabeat nec ne si enim legatarius repulerit a se legatum , nunquam ejus suisso videtur: si non repulerit, ex die aditae here

ditatis res eius esse intelligitur ).

S. 203. Legatalius autem pro Parte acquuere, pro parte repudiare legatum non potest heredes ejus vero possunt, ut alter partem ejus acquirat, alter repudiet 5 . Sed si cui res legala suerit, et omnino ex parte voluerit suam esse, totam acquisii si). Repudiatum semel legatum acquirere nou possumus, nisi cadem res iterum nobis legata appareat sorte prolatis codicillis. Tum nihilominus iudicari potest IJ. S. 201. Quamvis auteni togatum die cedente legatario acquiratur , tamen nec statim peii Potest, nec rei legata dominium esse incipit legatarii. Nam omnia, quae testamentis sine die et

3 Fr. 38, i ii D. 3o. detreo non eonfunduntur pervitutes et pignota.

in fraudem patroui.'so Fr. 33 pr. D. 3o. r. p. s. D. 3I. 6 Fr. 58. D. 3I. 7 Fr. io a. D. 3o. Aliud exempluui legati, denuo delati, babes tuis.

285쪽

conditione adscribuntur, ex die aditae hereditatis demum praestantur ij. Et eo quoquo tempore rei legatae dominium, si quidem hereditatis suit, sed recta via ad legatarium transit, nunquam actum heredis sa). Idque ipso iure et ignoranti legatario adqui itur 3). Aliud vero dicendum , si heres rem legatam

tradere jussus vel Iideicommisso vel ictam rustituere rogatus Est: tunc res continuo legatarii non sit, sed heredis est, donec traditur vel restituitur 4J. S. 205. Si sub qnditione vel incerto die legatu in relictuin sit, die cedente et legatum peti pol est et res legata ad legatarium pertinet si modo jam ad la hereditas sit : quae moram fecit legati petitioni s). S. 706. Legatum vel fideicommissuin, quod opudiatum non

est , praestandum est. Est autem id ipsum praestandum , quod relictum est, et aestimatio uni demum, cum res ipsa facto herodis praestari non potest R. Si ignorans rem , sorte in stitius consumsit, vel bona fide alienavit heres, indoinuitas pietestanda est, vel prelium legatario ostituendum. Si certum corpus legatum sit, tale dari debet, quale est itaque heres reficere non debot, quod vetustate delerius actum cliquit testator Et si in

is Fr.3 pr. D. 3 r. r. 4 , . q. D. 32. r. 7 r. r. a pr. D. 36 Ptit et t. Inde hie dies eniens legati ab hodiernia vocatur. a Fr. 8o. D. 3 r. r. 69 pr. r. 86, S. a. D. 3o.s3 Fr. i. S. 6. D. 3o. In boe Cti dissenserant Sabinus et Cassiuaraeterique Gai praeceptorea r quod per vindicationem legatum esse , tatim post aditam hereditatem legatarii fieri putabant, etiam a ignorare sibi legatum esse Proeulus vero et ea teri hujus sebolae auellare non aliter Putaverun rem egatarii fieri, nam si voluerit ad se pertinere. Ex Antonini constitutione eo iure utebantur Boinani tempore ait, quod

286쪽

genei ros legata sit, nec optima exigi nec pessima offerri Potest si). S. 707. Res legula talis debet praestari , lualis est. 'n viii relinqHeretur, sed cum petitur. Unde saepe iugatum lenius restituitu sidui commissario, quam erat rolictum, veluti si alluvione ager auctus esset, vel clium insula in flumine nata : vel si ipse testa lor post testamentum sactum paulom aliquam undo adjecit a . S. 08. Etiam fructus et usurae legatorum 3 et suleicommisso hum piaestantur, sed non ex diu mortis, crum post ιnoram commissa in , i. e. cum postulanti legatum non solutum

Fructus autem debentur non solii in qu ps hcre percepit, sed quos togatarius Percipere Poluit. In usui alii in quantitate mos regionis est sequendiis 5). Fructus , qui pos acquisitum legatario dominium percipiuntur , omnes at cuni perlinent si). S. 09 Denique admoncndi sumus, tercilem culpam Elia in praeflavo det,ere. Et non solum culpa dolo proxima, Verri miliam, quae levis est, praesta luris diligentia p), si tamen id lotritia, quotl

i3 Seeundum Gaium s deleomuit,scii vim ructus et usi inae e litor u - tabantur ne lue ero legatorum I. I , . 8O. in olo os ii siue otimodo relicto debkhantur.

fructib leg seu fideicoiii. nomini ex emi, ore litis oti testulae usui aedebentur.

287쪽

legalii in vel alio modo sibi relictum est, Hestarum ut rogalus sit, dolus malus duntaxat exigendus est, cum nrillum cornmodum ex legato habeat ij. Pericvllum rei ver lieres non praestat nisi in mora esse coeperit et . . 10. Praetor putavit legatorum nomino satisdari oportere ut quibus es talor dari serius voluerit . his diebus detur vel fiat dolumque malum absuturum stipulentur 3ὶ Locum habet haec satisdatio in legalis et fideicommissis ex diu vel sub conditione relictis , quae scilicet probabiliter debentur 4ὶ nequo vero inpuris , nisi praestati eorum moram quandam contineat, et, quidem tum si certum sit, legato vel sideicommisso locum non esse. Si heres dicto modo non aveat, neque per legatarios stet, quom iratis caveatur, mittuntur hi in possessionem heroditatis 5j si ille intra sex menses non satisdet, secunda missio in propria heredis hona dari solet sit. Tiet. IV DE Iun ACCRasCENDI L TER LEC A. TAR DR. S. II. Aliquando si unus ex pluribus legatariis descit, legatum , quod habuisset , jure accrescendi apud collegatarium remanet Antiquo quiduua jure deficientis pars collegatario acer oebat, si duobus vel pluribus per vindicationem eadem res legata esset , sive conjunctim sive disjuncti in i. e. tam si ita esset legatum Titio et Seso hominem uehiam do, lego; quam si ita Lueto si Fr ros, S i et t. r. a , . . D. 36, 2 ad SC. Treb. a Fr. 39, s. r. r. 47 , S. 6. D. ro8. S. tr. D. 3o. c. 3, α 4 47

te usuria.'

288쪽

as Tiuo hominom Stichiam do Iogo, Sejo eundem hominam do logo si . Si per damnationem eadem res duobus pluribusve legata osset, accrescendi iuri nunquam locus erat si enim conjunctim legata esset res, singulis partes debebantur, si disjunctim , singulis solidum debebatur a). Hujus discriminis ratio in eo posita ost, quod in legato per vindicationem duobus vel pluribus relicto, singuli totum habent et concursu tantum res divisa est 3). Si vero per damnationem legetur, ideo cessat, quia damnatio partes

S. 12. Quod autem dictum est, deficientis portionem in Per damnationein quidem legato in hereditate remansisse, iuper vindicationem vero colloga lavi accrevisse, ad inonendi sumusant legem appiam iuro civili ita fuisse post logem vero Papiam deficientis portio caduca fiebat, et ad eos pertinebat, qui in eo testamento liberos habebant 5ὶ Caduca autem cum suis oneribus vindicabantur Q. Si plures essent collegatarii intestamento qui liberos haberent, conjunctus Polior uidis ), i. c. lam is, qui re et verbis conjunctiis est 8ὶ quam qui verbis tantum crut conjunctus 9 . Et ideo , quod ad hoc jus , quo loguPapia constituebatur conjunctis , nil intererat uti uim Per vindicationem an per damnationem legatum esset io . Gai. a. S. D. VI p. 24, Cis et Vatic jur roria tragrat.

289쪽

S. II 3. Iustinianus autoni cum non solum ouans discrime uirile vetera legatorum genera , verum etiam jus caduca vindicandi quod jam in desuetudinem abire coeperat sustulisset eliam de iure accrescendi inter legatarios edixit et o san- civit i). . Ubi legalarii ei fideicommissarii duo orto vel plures sunt, quibus aliquid relictit in . t si quidem conjunctim relinquatur . et quidam noluerint togatum , vulentibus solummodo id totum accedat. Sin autem disjunctim, nec trines legatarii, quibus separatim res relicta sit i in ejus acquisitionem concurrant. Sed ianus orto cam accipiat haec solida eius sit, et non vacuetur pars , quae deficit, sed apud eum , qui habet, solida remaneat. Et ideo si onus lacri in persona eius , hoc onini modo i inpleat. Si vero in dosicientis personam erat collatiam, non sentiat is, qui non alienum sed suum legatum imminutum habet. ηS TI . Conjuncto igitur collegatarii pars accrescet volenti tantum sed cum Onere a): non conjuncto. i. e. rs tantum ςOniunctu et invito accrescit 3ὶ, sed sine onere li). Inter verbis tantum conjunctos , i. e. quibus partes rci lcgatae sunt, jus ac bescendi nullum cst nava tot sunt legata, quot Personae 5ὶ . S. I 5. Cum quod jure accrescendi acquiritu , retro acquisitum videat ire etiam hercili legatari post diem cedentem defuncti deficientis pars accrescit si), si plures sunt legatarii quibus deficientis collegatarii pars accre cit, singulis pro quantitate

si C. n. f. t C. 6, 5 da ea d. oll. ii termedia Erha, millim a In his Iustinianus sus Iesia Pappiae seeutus est. Hodierni ho lus

aeereseendi vocant. 3 Iu his vetus M aeereseendi retinuit. Lomerni hoc ius non desere1- eandi vocant.

4 Hoe ex suo arbitrio Iustanianus adjecit. 5 Non obat. D. 89 pr. D. 3a eLis i si, S. a. D. 3o Cis. l. 11 D. P. a s de usuir aecrese in se. 8o. D. a. et D. pr. D. 34 , 5 de reb dub. Commentarii mei, t. 3. p. 455 - 456.

290쪽

legati cujusque portio acquiritur, et si simul ro tantum et ronc verbis conjuncti in vetitantiir, hi praeseruntii sit. S. Tl6. In usu fructu legat jus accrescendi alissime patet: ususDucitis et constitii tus et postea amissili, nihilominus jus accresceti l admittit a). Cujus rei ratio secundiam veteres liae est, quod risus si rictus quotidie constituitur 3 i. e. quod licet semel tantum dic legali cedat tam ei ius utendi non sicut proprietas semel ac litisitum in perpetuum usuisti cluarii factum videt e , sed quolidi denuo adquirilia ; nam ex facto . i. e. o si uendo constat ejus 4ὶ cui relictus cst ideoque calerius ariliam ejus est quatenus persona adest 5). Qitolies ergo ita Pluribiis ii sussi rictus vel ictus sili ut singillorum in solidumo concursu tantum divisus sit, uri accrescenili necessitio locus erit , cum alleva persona descit, sive id ab initio fiat, sive postea AEtiam ea jam serii coeperat: nam eatenus tantum partestastissi iactus fiunt, qualentis uterque fruitur 6 . TIT. V. DE AD PTIONE ET TRANSLATIONE LEGATORUM. S. t T. Legatum quod datum est, adimi potest vel eodemtostamento, vel codicillis testamento confirmatis, dum tamen eodem modo adimaliae, quo datum est I), i. o. contraria sor-

jus auctoritate prudentum eonstitutum est quod ex hi et alii Ioeis, praestertim in Vat. D. eonspieitur. ia Vaticana, Omnes enim auetore apud Plautium de hoe eonsenserunt , ut et Celsus et Iulianua legati te aiunt I susisuetus eoiiidie constituitur et Iegatur, non ut proprietas eo solo tempore , quo

vindieatur .

6 Inde in Vatieani diei lurci eum primum itaque non inveniet alterum qui sibi concurrat, solus utetur totum.