장음표시 사용
71쪽
numissus capite non minuitur , quia nullum caput habuit i). S. 34. Alterum ci sonarum in jure genus Varias species continet , quae vel privato vel publico jure constituuntur ac divorsa ratione diiudicari debent et . Privato ure constituta est persona praedii , cui servitus debetur , et hereditatis , quae icem defuncti sustinet 3). S. 35. V publici juris ad personas has reseruntur princeps in civitale ), sciis qui privilegiis quibusdam ruitur , magistratus ecclesiastici et civiles 5), domus venerabiles et aeraria
S. 136. Primum locum in hoc personarum genere obtinent universitates scri collogi , corporaVe , velliti municipium , curia, collegi opificum aliave Est autem universitas plurium consociatio, cui vel ex lege, vel ex singulari constitiatione , personaequalitas publico conccssa os tu quo acto singularis personae instar suum patrimonium , propria iura et obligationes habere potest, qtio non sunt lati emadmodum in simplici societate pro parte singulorum sociorum, sed solius collegii vel corporis personae 6ὶ. S. 137. Tali modo dissert constituta scine universitas a singulis , ut omnibus hisce etiam mutatis , vo aucto diminutove
eorum numero , etiamsi ad unum reciderit, eadem lamen persona
esse vidcatur 7 . S. 138. Si de voluntat hujusmodi corpori sin tu eritiar, id hoc voluisse dicendum est, in quo major collegii pars consensit, neque omnium adplobalio requirituri major pars esse videtur, i S. 4. I. , t 6 a. t.
set Sequor Hugonis descriptionem im Lehrbvehe des rim. Reehis.
72쪽
si ex duabus sodalium actibus major pars consensit si In
ordinata vero, uti hodie vocatur, univcrsitate illi recte pro hac res gerunt, quibus ea potestas ex ejus constitutione data est, veluti syndici, defensores , administratores a). S. 139. Est autem univcrsitatis vel corporis ratio eadem , quae singularum personarum, in rerum acquisitionibus, obligationibus actionibus, ceteris 3ὶ Et inter ipsam sociosque iura possunt constitui, veluti obligatio nos contrahi, hereditatum restitu
S. 140. Constituitur universitas vel conventione, cui confirmatio publica accedit, vel principis jussu et semper tres esse debent socii, ut collegium esse possit 5). Dissolvitur vel temporis decursu, vel lege prohibente, vel conventione , et in ejusmodi casibus , sociis bona inter se dividere permissum est 6), si non ab ipsa republica instituta erat universitas. Finitur etiam univcrsitas , si omnes desecerint ). x Fr Iso. . . D. 5o I s de R. I. a Fr a 3 8. D. h. t. 3. 4.
73쪽
CAPLT II. DE STATU SERVORUM LIBERTINORUM, ET INGENUORUM.
ΤIT. I. DE sERVI s. HS. 141. Servitus definitur a veteribus constitutio iuris gentium qua quis alieno dominio contra naturam subjicitur et . Apud
omnes populos orbis antiqui ea erat in usu, quamvis et apud ipsos Romanos natura omnes homines liberi nasci dicerenturi3J. S. 142. Servos autem ex eo appellatos Veteres tradunt, quod imperatores captivos vendere juberent ac per haec servare nec
occidere, qui etiam mancipia dicti essent, quod ab hostibus manu capiuntur 4j. S. 143. In servorum conditione nulla est disserentia omnes enim in jure civili pro nullis habentur 5).
S. 144. Servi autem nascuntur aut fiunt. Nascuntur ex ancillic cujus mater enim ancilla est, is ventrem sequitur, ejusque servus sit in cujus dominio mater erat f). S. 145. Fiunt servi jure gentium vel iure civili jure gentium ex captivitate; qui enim in bello ex hostibus capiuntur, capientium servi esse incipiunt Iin.
si De servia disseritur in titulo Inst. de jure personarum, - et in se. 4 et 5. D. de statu homin. sa Flor in se. . pr. D. stit cit. et pr. I. h. t. 3 Ulpianus inor. . . a , et de just et jure γ 4 Ita se eundum Florentinum in is . . , 3. D. de statu hom. Instinianus in . a. I. b. t. Vitiosam esse hane etymologiam inter doctos constat. se Fest. v. erit udo et Od3ssaeam. VIII. 29.
74쪽
S. 146. Iure civili plurimis modis olim aliquis in servitutem redigi poterat, veluti antiquissimis temporibus is , qui censum subterfugisset, debitor obaeratus a creditore venditus, et qui Poenae servus erat factus t); postea abolitis duobus piloribus modis, pluribus servitus poenae causa insigebatur a). Item in servitute remanere debuit, qui major viginti annis se venumdari passus erat proti participandi gratia , vel ad actum gerendum 3); item seminae ex senatusconsulto Claudiano , a Justiniano demtim abrogato 4ὶ denique et liberti ingrati a patronis suis in servitutem revocati 5 . S. 14T. Per conventionem nemo liber servus fieri potest sicuti nec is, qui in servitute injusta retinetur undo nec ingenui manumissi eius natalibus ovicere potest 6).ΤIT. ΙΙ. DE MANUMIssIONIBUS ET DE LIBERTINIS I). S. 148. Iam antiquissime apud Romanos receptum erat, Misci vi voluntalo dominoriam manti mitti . . liberi fieri possent. Manumissiones autem non nisi solenni forma observata admittebantur legitime manumittebatur tribus modis, vindicta , testamento et censuri manumissi cum libertate simul civitatem romanam adipiscebantur et libertini vocabantur 8 . Veteri do-si Ulp. XI rix Liv I , 3. Cicero pro Caeetna. e. 34. αὶ Gellius N. A. a , . 3 r. I. a , is de capitis diminutione. AEaee servitus sub ara est
8 Solennia illa hoc loco praetereo τ vide eommentatores de iis disse xenteσ, veluti Hugonem in Histor jur , ad XI p. 23 seq.
75쪽
mino lamen patronatus vinculo, tanquam ejus liberti, adstricti manebant. Testamento manumissi hoc nexu plerumqri erant liberati. Hoc modo etiam sub conditione libertas dari potuit quo facto , illa pendente, servi statvliberi dicebantur, et melioris , quam cetori erant conditionis ij. S. 149. Osterius recopium est, more aliorum Populorum ut sine solentillate domini servos suos liberos diceront, veluti per epistolam , inter amicos manumissione, per lectisternium. Quae cum vald in risu essent , Praetores dixerunt, sese contra dominorum poenitentiam , liberialem tali modo manu missorum tuitii ros inde in libertat illi morari dicebantur i. e. servi licet haberentur , serviendo erant liberali, sed morientes res omnes domino suo relinquebant et).
S. 50. Sub Imperatoribus , iis ex lege Iunia Norbana lata
a. u. C. DCCLxxj jura colonorum Latinorum sed sine testamenti factione data sunt; quo facto Latini Iuniani dicebantur 3 . S. 15 l. Sed cum ad reipublicae finem nimirim augeri cocta is- Sciat manumissiones , pessimorumque hominum turba ad civi talem perveniret, divorsae seges latae sunt ad has libertates impediendas, coercendasque nimias periculoSasque manumissio nos. In his maximo lex Elia Sontia 4 cxcellit, quae quorumdam licvlatem , nonnisi causa in consilio probata admisit alios In manumissos ollit illorum timex esse voluit. Illis ex his non juste inanumissis etiam Latinorum jura o Iulia Norbana concessit 5 . Tria inde suere libertinorum genera si V p. lit. II. D. de statu Iiberis.
76쪽
cives Romani Latini Iuniani, elinia dediti liorum numero habe hantur ij. Praeterea lege Furia Caninia certus modus constitutus os in servis testamento manumittetidis scilicet ut ex certo servorum numero dimidia , aut tertia, aut quarta , aut quinta
et deinceps pars liberari possit et). S. 52. Ius linianus pluriina aulem in hoc iure innovavit;
omnes manumittendi Ormas codem jure esse, omnesque manumissos cives fieri saucivit 3ὶ Logos libortatem coet contes vel in totum vel in mullis capitibus abolevit fi), De non solennia antiquariam inania missionum. Pro Censu manumissione, quae in desue. ita dinem abierat ' cam opi. e Constantini constitutionibus inocclesia siebat, servavit Q. Reliqua quae ad manumissionum et libertinorum jura perlinent , hic esse praetermittenda duximiis.
i. 53. Ita genuus est, qui statim ut natus est, liber est sive ex duobus ingenuis matrimonio editus sit, sive ex Mobus libertinis , sive ex altero libertino et altero ingenuo. Sed eis quis ex matro libera nascitur , patre vero servo , ingenuus nihilominus nascitur. Sullicit autem liberam suisse mali cinis tempore , quo nascitur, lico an illa conccpetit istis contrario , si libora concc- perit , dein I ancilla sacra pariat, placuit eum , qui nascitur libertim nasci . quia tion dolio calatnitas matris i nocere , qui in venire est. Immo , etsi ancilla praegnans mania missa sit, deinde si IIIp. I, 4- i5. Inst. I, 6. Gaj I , . t 3 sqq. a Ulp. i. e. a j a , 4a-46. 3 S. 3 de libertinis . L. r. rii. it.' Nov. 8. 4 Cod. lib. 7 , iit. 3, 5, 6. - DE LEO FLa A CAMB A
77쪽
ancilla lacla postea peperit, liberum parit; susscit enim ei, qui in ventre est, liberam matrem vel medio tempore habuisse si . S. 54. Cum ingenuus aliquis natus sit, non ossicit illi, in
servitute suisse et Postea manumissum esse : saepissime enim constitutum est, natalibus non ossidere manurnissionem a). S. 155. Cum liberii norum conditio in varii juris articulis deterion esset , quam ingenuorum , Iustinianus in Novolla constitutione Lxxum cap. I. sancivit ut recte manumissi, ingelatiorum ad instar cius aureorum annulorum et restitutionis natalium statim haberent quin tamen inde jura patronorum laederentur.
CAPLT III. DE HIS QUI SUI VEL ALIENI JURIS SUNT. M
ΤIT. I. DE POTESTATE DOMINORUM IN SERVOS S. 156. Sequitur de jure personarum alia divisio; nam quaedam sui juris sunt, quaedam alieno uri subiectar ). Sui juris sunt patres vel principes familiarum et semina in nullius potes. tale constitutae ideo aulem sui juris diciantur, quod , nullius imperio subjecti ipsi sibi jura habent atque bonaci dum qui alieni
juris sunt , ncc alios sub potestate sua, nec patrimonium habere Possunt , ct illis tantum acquirunt, quorum sub potestate Sunt. S. 57. Sed rursus earum personarum , quae alieno uri Suh-
i RI. I. h. t. ex Mareiano in is 5 I. a Q. D. I , 5 de statu homin. Sunt liaee recepta tum quod nasciturus habetur pro nato , quoties de ejus commodis agitur 4 illa. tum favore Iibertatis. Cis .ir u , S. 24. t ut de oris jure De sis. 9 S. 6. D. minoribus. Cis et r. II. D. , 5 Ptit . it. sa Nee tamen qui se servum vendidit ad statum suum revertitur. r. 21
78쪽
SIjectae sunt, aliae in potestale dominorum sunt , aliae in potestate parentum ij. Antiqui lus insuper aliae in manu , aliae in mancipio erant a Lin manu milliores , quae in maniam Convenerant veluti mariti 3ὶ in mancipio liberae personae a parente vel a coemptionatore alii mancipatae 4). Cum novissimo jure neque in manu nequc in mancipio quisquam sit, de servis et de illissa miliarum
lantum dispiciamus. S. 158. Servoru in apud Romanos conditio diversis temporibus diversa suit Anti litissima aetate in sinitum erat domini in servo imperium nulla lege coercitum , moribus autem maxime moderatum 5J. Non solum castigare quovis modo ser alvi dominus Potuit, noxae cum dare, et ad arbitrium alienare vel derelinquere, sed et ipsum jus vitae ei necis in eundem ei erat concessum. Et haec potestas uris gentium eratri nam apud omnes peraeque gentes veteris orbis animadvertimusci dominis in servos vitae necisque
Potestalem esse, et quodcunque per servum acquii rebatur,
id domino acquiri 6 . Cum autem domini hoc imperio abuti
nimium solerent sub rei platilicae finem , leges et constitutiones principum eorum saevitiam in sci vos coercuerunt. Siab Augusto dominis potos las ablata est , ad bestias depugnandas suo arbitri
servos iradendi ); idque divi fratres ne in criminosis quidem servis porruiserunt 8). Ex dicio imperatoris Claudii servo quem domi mi ob gravem infirmitatem pro derelicto habuit,
i, r. I. h. t. r. - . D. h. t.
79쪽
libertas competit ij. Qui servum castrandum tradidit pro parie dimidia bonorum mulctatur ex senatusconsuli stili Hadriano facto a . Praesertim autem Antoninus Pitis servis consulit con stitutione , o jubetur eum , qui sine causa servi m suum occi-dcrit, non ni in iis puniri, qua in qui alienum scrvum occidisset. Idem servos , qui ob saevitiam domini ad statuam Confugerant, causa cogit ita a potestale dominorum liboratos voluit 3). Constantinus denique et Iustinianus dominiam . qui ad mortem servum malo tractaverit, homicidii reum esse constituerunt fi). S. 59. Non tamen omnes, qui servos possident, eos in potestate sua habent, sed illi tantum in citius legitimo sunt dominio 5). Hi enim servos . aliarum rerum ad instar , pro sitis tractare, Vindicares, venderes, legare aliisque modis alienare possunt; et omnimodo per eos acquirere. Neque tamen inde dici potest servum rem esseri nam pro homine habebatur qui licet juris civilis paseliceps non esset, aliqua tamen juris negotia non inutiliter contra liere potuit tradi oni in o legari ros ci poterani, immo stipulanti
si Fr. I. D. qui sine manumissione ad libertatem perveniunt. Sueton in Clauilio Spartian in Hadriano , . I 8.
6 De his omnibus deineeps suis Ioeis videbimus. 7 Inst. a, de patria potestate. Dig. I , . r. 34eq. pd. 8, 47 id patria potestate.
80쪽
ribus diversas apud gentes vario modo desinita est, et apud unurn eundemque populum cum lcin Porum vicissitudinibus variare solet. Apud Romanos hoc imperium , proprium jus civium - Romanorum, maximum erat, atque tale, quale apud nullum alium populuin , ipso Romanorum testimonio, visum est r). S. 6 l. Vetustissima quidem aetate patresfamiliarum eandem in liberos in familia sua constitutos habuerunt potestatem, quam in servos plenissimum jus in eorum personam , scilicet jus vitae et necis ah, natos exponendi 3), cndendi ), noxae dandi 5ὶ eosque tanquam rom suam vindicandi si facultat in omnia, quae liberi acquirci cic lorant bona , illico patris cratit 7), cum quo non nisi una persona esse singebantur. In publicis tamen causis filiusfamilius loco patrisfamilias habebatur 8). S. 62. IIaec patria potestatis durities et asperitas postea moribus primum, dein legibus Imperatorumque constitutionibus mitigata et coarctata est, idque tam in personis liberorum , quam in eorum bonis. Vitae et necis 9 , exponendi io , noxae dandi ii et vindicandi jus abolitum ia), vendendi sacultas si S a. I. b. t. Goj i , 1 55.
a Fr. s. D. 28, a de liberis heredib. inst. Collatio leg Mos et Bom tit. IV 8. c. o m. b. t. 3 Arg. c. a , . 8, 5 de iii satilibus expositis.' 4 Gnj x, S. 137. Venditi liberi non in servitutem . sed ii mancipium