Institutiones juris romani privati...

91쪽

susciperent. Haec percuriae oblationem legitimatio apud populos

recentiorcs in usu non fuit.

S. 192. Ea , quae per subsequens matrimonium est legitimatio, a Constantino sc me admissa, per Anastasium, Iustinum et Iustinianum denique firmata est atque ita sit, ut liberi ex coti-cubina nati justi et lcgitimi reddantur , contracto inter eorum patrem naturalem a matrem mali imonio ij. S. 193. Quod si matrimonium inter liberorum naturalium parentes ex justa causa contrahi non potest, patri eorum , siquidem legitimos filios non labet, permissum est a Iustiniano

principis rescriptum, quo legitimi declarentur, postulare, haec et inde per rescriptum principis legitimatio appellatur a). S. 191. Cetori praeter naturatos, libori vulgo quaesit jure romano nullo modo legitimi essici possunt semperque qui legitimantur, consentire in legi limationem debere, et juris ration ν coci- veniens et in Novella constitutione I xxxi cap. xi. P. S. I. a Iustiniano constitutum est.

S. 195. Quod si mortuus esset pater, antequam rescriptum principis petere poterat, in testamento vero naturales liberos heredes nominaverit, assectione, cse eos legitimos sacere voltiisse , demonstrales, hi rescriptum principis legitimationis causa ipsi impetrare possunt, ex Iustiniani Novellis. Idem imperator Iustini constitutionem comprobavit, qua arrogatio liberorum naturalium prohibetur.

. 96. Legitimati liberi ex omnibus causis legitimis aequiparati sunt, in patris potestate consillati ejus agnati cognatique

ossiciuntur. ii C. . . . o. II. C. h. t. S. I 3. I. I. o. de nuptiis. Nov. 89. c. 8.sa Nov. γέ e Nov. 89. z. s.

92쪽

. 97. Adopli antiquitus solemnis erat actio vel coram populo in comitiis vel coram magistralia celebrata , per quam Paterfamilias in extranea persona patriam potestatem nanciscebatur ab hodiernis vero actus legitimus dicitur , quo non invitum extraneum in locum filii vc nopolis adsciscimus a . S. 198. doptionis nomen gon crate ost, sed in duas species dividitur , quarum altera similiter adoptio ab liodiernis udoptio in specie dici lues, altera adrogatio 3 . IIac sui juris homines adoptantur, quod olim populi auctoritate, caltilis comitiis. i. o. Per rogationem populi, subat, unde et adrogationis nomen descendit. Novissime ea principis auctoritate i. o. per rescriptum principis Altera adoptio, quae in iis locum habet, qui in potestat parentis sunt, imperio magistra lusit 5 olim quidem haec per vos inancipaliones et duas manumissiones procedebat initiis, aut per unam mancipalionem in celeris liberis 6h: novissime perficitur adoptio, cum parentes qui liberos suos in adoptioncm dare volunt, hoc ipsum actis intervenientibus apud compelon om judicem manifestant, praesente adoptante et eo, qui adoptatur , et non contradi conle 7 . Neque absens , neque dissentiens adoptari potest 8 . Ad tempus adoptio non valet, si I. 1. 1 Ga . . S. 97-ro . Dig. Cod. 8, 48. bis x. in

93쪽

nec enim moribus convenit, filium temporalem habere si . S. 199. Adoptare possunt patressamiliarum, qui eum quem filium sibi facere volunt, plena pubertate, i. e. decem et octo

annos praecedunt a). Feminae adoptaro non possunt, quia nectnaturales liberos in sua potestate habent. Sed ex indulgentia principis novissime iis ad solatium liberorum amissorum adoptare permissum est 3 . Etiam qui generare non POSSunt, qua

les sunt spadones, adoptare possunt utroque modo ). Solis castratis adoptare non permittitur 5 . S. 200. Debet autem inquisitio fieri , an is qui adoptare velit, iustam causam habeat si). Ideoque videndum, an non debeatie mitti ei, qui vel unum habet vel plures liberos adoptare alium iso aut illorum quos justis nuptiis procreaverit, diminuatur Spes, quam unusquisque libero obsequio parat sibi aut qui adoptatus suit, minus percipiat, quam dignum erit, eum consequi I . Nec ei permittitur adrogare, qui tutelam vel curam ejus administravit, si minor viginti quinque annis sit, qui adrogatur

ne sorte ideo eum adroget, ne rationes reddat 8j. S. 20 l. Adoptari possunt tam mares quam seminae quas etiam adrogari novo jure permissum est s9 . mancipati etiam liberi adrogatione in patriam potestatem reverti possunt Io . Natura-

monstro est, ut niajor filiu Sit, quam pater.

3 C. S. C. h. t. reseriptum Diocletiani. S. Io. I. b. t. Vetus tu habes apud Ulp. h. t. 'is Gai S O . έὶ r. a. S. 1. D. h. t. Ulp. eod. n 6. Gaj. I. S. Io3.is 6.9. I. h. t. r. 39. i. r. D. 3, 3 de jure dot.

94쪽

LIBER I CAP. III. I

lium liberorum adrogationem prohibitam esse, jam superius retulimus S. 95J.

S. 202. Adoptiones autem non solum siliorum , sed etiam in locum nepotum sunt ut aliquis nepos noster esse videatur, perinde quasi ex filio vel incerto natus sit i): et adoptare quis nepotis loco pol est, etiam si filium non habeat a); sed cum nepos adoptatur quasi ex certo filio natus, consensus filii exigitur, ne invito ei suus heres agnascatum ideoque si si litis auctor factus non est, mortuo avo nepos in illitis potes late non sit 3 . S. 203. Quod ad vim et effectum adoptionum altinet adoptio quae proprie dicitur , et adrogatio inter se disserunt. Hujus enim Proprium est, ut adrogatus semper adoptantis potestati subjiciatur, et si ipse liberos in potestate sua habuerit et hi in eiusdem fiant potestate tanquam nepotes 4J Antiquo jure etiam omnia

ejus bona , praeterquam ea quae in castris acquisiverat, adrogatoris ibant , cum filiussa milias factus nil proprium habere possit. Ex Iustiniani constitutione ad similitudinciri aliarcilium parentum adoptans nil aliud nisi sti infructum et adian inistrationem earum rerum nanciscitur 5ὶ Denique et cognationem facit adrogatioci sed nemo adrogato cognatus est praeter patrem eos ve, quibus agnascitur. Ideoque quem filius meus cmancipatus adrogaverit, nepos meus non est 6).

. 204. Etiam in adoptionem datus a patre fi litis olim sompei

si Fr. 43. D. h. t. S. S. I. eod. Exemplum peeuliare habe in se. II

Pr. D. h. t.

et Fr. 37 pr. eod. IIIp. h. t. n 7.s3 Fr. 6 r. D. h. t. et S. . . eod. 4 S. r. I. h. t. r. a. S. a. r. 35 r. r. ii pr. . eod. Gaj. . f. to . Ulp. h. t. nora. e. o. S. S. C. h. t. 5 Pr. S. r. a. I. 3 de aequisit per adroche. 6. C. G, si de bonis quae liberis. D. I pr. D. h. t. r. 4. S. I. D 9, 7 de east et . U Fr.43, 26. D. h. t. r. r. S. 4. D. 38 8 unde eognati in fr. 4, s. o. r. 5. D. 38 Io id grad ei gnat.

95쪽

in adoptantis potestatam atque familiam transibat et a Palerna familia exibat. Sed no issime ex Ius liniani constitutiones: Cumi, si iussamilias a patre naturali extra ncae personae in adoptionem datur, jura potestatis patris naturalis minimo dissolvunt ii , nec quicquam ad patrem adoptivum transit, nec in potesta ictorius est i). . Sc sola iura successionis in adoptantis bona habet si quidem hic ab intestato decesserit. Recentiores igitur hanc a loptionem minua plonam appellare consueverunt. S. 205. Si cro paler naturalis non extraneo sed avo filii sui materno, vel si ipse filius naturalis fuerit emancipatus, ctiam avo patomo , vel proavo simili modo paterno vel materno filium suum dederi in adoptionem in hoc casu, quia concurrunt in unam personam et naturalia et adoptionis jura , manet stabile jus patiis adoptivi et naturali vinculo capulatum et legitimo adoptionis modo constrictum , ut et in familiam et in potestato

hujusmodi patris adoptivi sit Hodierni hanc adoptionum plenam

S. 206. Utriusque adoptionis vis et potestas tollitur lilii adop-livi emancipalione et . semina adoptatus quasi ex ea progenitus , ad vicem naturalis legitimi quo filii habetur a). S. 207. Cum impubes per principis rescriptum adrogatur, causa cognita adrogatio permittitur et exquiritur causa adrogationis an honos in sit expediatque pupillo Et sit adrogatiocri in quibusdam conditionibus , i. o. ut caveat adrogalor personae publicae h. e. tabulario, si intra pubertatem pupillus decesserit, restituturum se bona illis , qui si adoptio lacla non esset, ad succcssionem ejus venturi essent. Salisdatio autem erisi Ipsa verba f. a. I ho Cis S i ii l. 3. t de hered quaeat, intest. set C. O. S. I. C. h. t. 3 C. 5. Cod. h. t. r. 29. S. 3. D. L. a. de Inos . est. S. 3. I. h. t. Aecuratius de hae inquisitione loquuntur Ulpianus in

se. 37. S. I in D. h. t. et Diocletianus in c. a. Cod eod.

96쪽

solet. Item non alias emancipare eum potest adrogator, nisi causa cognita dignus emancipatione suerit; et tunc bona ei reddat si). Et si pubes actus , non expedire si hi in potestatem redigi adrogatoris, probaverit, audiendus erit, si emancipari desideret a). Donique constitutione divi Pii jubetur adrogalor, si decedens eum ex haeredaverit, vel vivus sine iusta causa eman cipaverit, ut praeter bona, quae ad patrem adoptivum transtulit, et quorum commodum ei post acquisivit, quartam partem ei honorum suorum relinquat 3 . , TIT.M. QUIBUs MODI 1L PATRIAE POTESTATI SOLVITUR. 4ὶ S. 208. Qui in patria potestate sunt, diversis ex causis ea liberantur, et sui juris ossiciuntur. Et in patris quidem potestate qui sunt, mortuo eo sui iuris sunt et qui in avi, eo mortuo tum demum sui juris fiunt, si in patris potestatem recasuri non sunt, quod accidit, cum paler eorum avo moriente vivit, et sub avi eiusdem potes late est 5 . Pariter capitis diminu-lione maxima vel media patris interveniente, liberi qui sub potestate crant, sui juris fiunt 6 . Si lamen illo ab hostibus captus fuerit, propter postlimini jus patria potestas tantu in in spenso est 7 . Interveniente lioque filii familias capitis diminutione maxima vel magna, patria potestas solvitur. S. 209. Filiussamilias deinde, qui patricii dignitalom consi S. 3 I. it.

D. h. t.

4 Inst. I, et, Ip. i. ro, Gai. a. S. 324 , eq. 5 Pr. I. h. t. I. 5. D. r. s. debis qui sui. Gaj. t. S. 27.

6 Gai. r. S. ra8. Ulp. o. a. i. r. I. b. t. nec in casu I. eod.

97쪽

secutus vel episcopus consecratus est, ipso jure a patria potes. late liberatur, et sui juris esse incipit sine capitis deminutione. Reliquae dignitates eum ais vis potestate nori eximunt r) S. 210. In poenam quoque patris filii filiaeve familitarii inciti ejus potestate liberantur, veluti si peccandi necessitatem iis imposuerit. Si eos exposuerit a), vel si incestas nuptias contraxerit 3ὶ S. 21 l. Denique emancipatione desinunt liberi in parentum Potestate esse. mancipalio erat olim sillisamilias mancipatio et manumissio , nunc sit aut per magistratum, Mum emancipationem Iustinianearia 4 vocamus , vel per principis rescriptum quam Anastasianam 5), ex utriusque imperatoris constitutionibus. Ut autem fieri possit emancipatim, requiritur , ut et pater et filius consentiant 6 . mancipatus filius capite minuitur, Patrisqii eiusque gnatorum gnatus esse desinit. Emancipatus in patris potestatem revocari potest, si ingratus fuerit, vel etiam , si in integrum contra emancipationem restituitiir I . S. 212. Ceterum ex praedictis apparebit, filium milias quoque ex unius potestate in alterius potestatem transire posse, quo facto prioris potestas in filio solvitur, veluti in plena, quae vocatur, adoptione , vel in arrogatione ejus, qui liberos sub testate habuit, vel si quis mortuo avo in patris potestatem recidit

98쪽

CAPET IV. DE TUTELA ET CURA. si

S. 213. Transimus nunc ad aliam personarum divisionem: nam ex his personis , quae in potestate non sunt, quaedam vel in tutela sunt, vel in curationes quaedam neratro jure tenent tir. Videamus igitur de his , quae in tutela vel in curatione sunt ita enim intelligimus caeteras personas, quae neutro jure tenentur. Qui sui juris sunt, propter aetatem vero vel mentis desecturn aliamve ob causam rebus suis praeesse impediuntur, tutores aut curatores hahere solent, unquain defensores et tuitores personae suae nc honorum , lege et jure constitutos Tutelae et cura in plurimis diversa, in multis vero eadem est alio

qua propter de utraqii primum separatim , deinde de his, quae utrique communia sunt, simul dispiciernus. S. 214. Antiquissimo jure civili Romanorum masculi quidem impuberes , seminae vero etiam puberes erant in tutela cuius origo et vera cindoles ex veteri familiarum genti unque nexu repetendae sulat. Cum enim impuberum seminariamque personae in negotiis iuris civilis gerendis pro imperfectis haberentur, agnatione aut gente proximus illis accedere, auctoritateque alia eorrim personas quasi Supplere et integrare debebat. Cumque ognatorum vel gentilium et , a lege ad illorum hereditates vocatorum , interesset, bona pupillorum4ccle administrari; tutelam hanc et ipsorum causa constitii tam eo lubentius susceperunt 3ὶ.

si Inst. lib. I. it. 3-26. Dig. lib. 26 et a . Cod. lib. 5. tit. 28 seq. Gaj. I. Ia-auti, IIIp. tit. a. u. sa Non video qua ratione gentilium tutela negari possit. 3 Sequor elar ebrii de tutelae ratione doctrinam Gaj Institutionibus, mirifice eoinprobatam. Vid. v. L Phr. Magarin Hir esezg. ne Beehisinissenschras toxii 3 p. o7-έ77. Viil. r. i pr. D. 6 , . Gaj. I. f. Isa.

99쪽

Curatores bonis tantum administrandis dabantur, personis iure quidem capacibus, sed facto impeditis , quominus rebus suis praeessent. Quae diversa utriusque juris indoles , quamvis moribus et legibus apud Romanos plurimum immutaretur, attamen in multis etiam novissimi iuris articulis conspicitur. S. 2l5. Desinitur tutela vis atque potestas in capite libero, ad . cfundendum eum, qui propter aetatem Sese defendere nequit si , jure civili ala atque permissa Appellantur tutores quasi tuitores Et defensores , sicut aeditui dicuntur, qui aedes tuentur. Tutela jam non nisi in impuberibus constituta est, sive masculis sive seminis qui sui juris sint. Vocantur autem pupilli vel pii pillae. S 2l6. Quilibet pupillus non nisi unum tu lorem , vel plures

conlutores in unum conjunctos habere potest certae autem rcti vel causae tutor dari non potest, quia personae non rei vel causae

datur. Unde et ad universum patrimonium datus creditur a). Poterat tamen per praetorem antiquitus in uno casu ad unam rem dati tutor 3j. S. 2lT Thibus autem ex causis aliquis ad tutelae munus vocari potest , scilicet testamento , legi, jussu magistratus unde illa in testamentarium , legitimam et dativam tutelae distinctio. Τ1r ΙΙ. MDI TESTAMENT TUTORES DARE POSSUNT. . IS. Testamento dare tutorem recte tantummodo possunt

x Pr. . . I. I , 3 de tutelis. Serv. Sulpitius ita primu lute- Iam desini vita teste Paulo in se. . . . h. t. Quid ait ea put liberum vide ap. Gell. I. c. 19. a S. 4. I. r. 4 qui testam tui. e. 9 C. 5 rar qui petent tutores is G, 44 i5 , D. 26, 2. S. 5. I. I a s de curatoribus. S. 7. I. r , 5 de excusat tui.

i da tutor et curator datis.

100쪽

paventes liberis impuberibus quos in patria habent potestato vel jam natos habuissent, si quidem post illorum mortem in in alius potestatem , recasuri non sint i). Nec vero nisi in te tamento, vel in codicillis testamento confirmatis , qui testamenti- factionem cum testatore habent, tutores constitui possuntuet vel simpliciter . vel sub conditione, vel ex die vel ac diem sa), dummodo lutoris persona incerta non sit, quia ecto judicio debet quis posteritati suae cavere 3). S. 219. Attamen tutores testamento non rectedali tutelam aliis quando nanciscuntur , veluti tutor in testamento imperiacto constitutus , vel qui a patre emanei pato filio , vel qui a matre liberis datus est. Husmodi lutores ex magistratus constrinatione suscipere tutelam possunt ). Illud autem interest inter tutorum patre emancipalo datum , et eum , quem mater constituit: quod illo omnimodo h. e. sine inquisitione seu causae cognitione, confirmari debet, cum hujus confirmationem talis inquisitio praecedere

Τ1τ. III. DE LEGITIMA TUTELA. S. 220. Si testamentaria tutela non sit, aut quae erat, ipso jure cessaverit, lege tutela desertur iis , qui ad legitimam impuberis alicujus hereditatem appellantur, ut, ubi successionis est emolumentum , ibi et tutelae onus habeatur f). in lege xii Tabularum proximi agnali impuberis , legitimi eius erant

si Non solum institutis, sed et exhaeredatis impuberibus tutor a patre dari poterat. S. 3, 4. I. I, 3 id tutelis.' S. 5. I. a , qui