장음표시 사용
193쪽
DA ARTE GYMNAsTI CL Lib. II. 1 1 aetatis nostrae ornamentum, qui brachii figuram ad nos misit. Harum statuarum similes alias duas discobolorum fuisse verisimile est quarum unam ex aere Myronem praeclarissiiDum statuarium finxisse, a Quinctiliano celebratam, aliam Tauriscum pictorem illustrem excellenter pinxisse, refert Plinius a Lib ς e. o Hanc formam disci una cum praedictis testimoniis si vidisset, ac mature examinasset Gulielmus ille Choulus, nunquam certe assirmare ausus esset, discum pilam rotundam in mediopemoratam fuisset, nisi bonus ille vir nomine pilae quamlibet rem
orbiculatam praeter Latinae linguae usum intellexerit. Atque hoc dico, quoniam D. Cyprianus in libro de spectaculis discum vocat orbem aeneum, in Marci Aurelii Imperatoris nummis quibusdam Apolloniae Illirii excussis, quorum eXemplar supra positum est, hujusmodi discobolorum lusus repraesentatur, in quo discum quadram quandam orbiculatam Minmedio perforatam fuisse apparet. Vt hinc conjiciam, non unam discorum formam extitissie, qua sive in sacrificiis, sive in gymnasiis uterentur. Illud attamen praetereundum non est, in disco aculando artem quandam, ut Pindari interpres ostendit, necessariam extitisse; alioqui jaculatores laude frustrati deridebantur,' saepe damna insignia spectatoribus afferebant; quod a Phoebo actum fuit, quem disco Hyacinthum interfecisse fabulantur. Disco simile erat alterum exercitationis genuS, αλτερ a Graecis appellatum, quod in palaestra actitari solitum scribit Galenus, hoc ab halteribus supra nominatis, quOS
1 altatores, ut vehementius saltarent, manibus comprehendere consuevis e demonstravimus, diversum fuisse aperte declaravit Antyllus, cujus verba apud Oribasium ita scripta reperiuntur in capite , t αλτηρο cολίοις. id est, de alteris aculatione.
rentia autem est alterum ipsorum, aut enim projiciuntur,nam-hm extenses, ct trici fim inflexis , aut in manuum proten one
194쪽
1 2 HIERONYMI MERCURIALI stinentur vero , qui exerce tu , non secus ac pugiles introibant, concutiebant, vel qui se exercebant, secundum
Hs assensum manibus vicissim se flectebant. Ex quibus verbis
plane indicari videtur, quod , licet alteres hujuscemodie eadem materia, atque eadem forma, qua saltatorum pondera esse possent, nihilominus ab illis differebant, quod non modo manibus, ut saltatores, tenerentur, verum etiam variis modis emitterentur, perinde ac temporibus nostris apud multos in usu habetur, qui sese exercent, aut lapidem vel ferreum, vel plumbeum manibus ac brachiis extensis, circumactis in altum mittentes, de quibus locutus fuit Aretaeus auctor non minus probatus , quam antiquus; ubi in dolore capitis πώλάρων βολta commendavit. Et ut possit certior formae hujusce exercitationis notitia haberi, adponendas curavimus alteristarum imagines, quas ex gemmis antiquis sculptis acceptas ad nos misit Pyrrhus Ligorius. Et nequis a nominum aequivocatione errandi occasionem aliquando capiat, illud animadverti volumus, ab αλτῆρ γαλ non parum differre : quandoquidem αλ ρ exercitationis genus jam a nobis descriptum, nec non Ondera a saltatoribus manibus apprehendi solita significat, αλτῆρο vero genus fuisse orchesticae, sive saltationis apud Sycionios usitatum refert Athenaeus quo nomine Ithacenses quoque unam exercebant, quam non sine lysiis fortuna atque aerumnis constitisse arbitror; siquidem λη- ex Homeri versibus, ex Hippocratis usu, atque Galeni interpretatione mendicum atque erroneum significat. Quales porro fuerint hujusmodi halteres, nihil aliud explicatum reperio, a cir a finem nisi id quod a Pausanias in v. Eliacorum scripsit in hunc
autem alteres circuli obsingioris figuram habent, neque dimidio ad exactissimam rotunditatem perveniunt. Ita vero facia eorum
es Aura, ut manuum digiti tamquamper clype ansam immitta=μ lib. 4. chro ture a quo paullo diversus sensile videtur Caelius Aurelianus medicus inter Latinos antiquos methodicus non insimus, ubi scribit,
196쪽
74 HIERONYMI MERCURIALI sscribit, arthriticis convenire ceram digitis emolliendam dare, el=-mpiam tenendos, quos palaestritae halteras appellant, tum movemdos cereos, vel ligneos primo cumparvo plumbo interfuso, tumpro doprofectusgraviores. Ex quibus verbis elicitur halteres fuissenaastulas quasdam, sive manipulos ex variis materiis modo leribus, modo gravioribus confectos, ea magnitudine, ut manu quilibet caperetur qui mea senter tia nedum solis manibus, verum etiam funiculis halteribus ipsis circumfusis, deinde inter projiciendum explicatis, emittebatur, perinde ac faciunt hisce temporibus multi, qui sic aut rotulas ferreas, aut caseos, aut quid aliud simile projiciendo certant. An vero αλτηρες a Platone inter ceteras ad fortitudinem militarem comparandam excogitata exercitationes nominentur, nihil certe explicatum habetur Opinor tamen ego ipsum, ubi v11 I. de legibus haec de mulierum propriis exercitationibus scribit, Ἀθοις ere χειρο
m est σφενδον αμ chol ων, nil aliud animo concepisse, nisi
quod illae tum lapidibus a manibus, tum a fundis emissis inter se certare deberent nam &άλ ρες aliquando lapides erant,quosa manibus exercitatore ejicere consuevisse indicavimus unde sub nomine lapidis a manibus emissi αλ die Platonem intellexisse non est prorsus rationi dissentaneum veluti certum est, fundam, ab halteribus diversam funiculum quendam fuisse, qui duobus capitibus manu capiebatur, altero cum ansula ne exiret, altero sine, ut dimitti posset, atque in medio latior erat, ut ibi lapis contineretur, quem , circumacto valide funiculo,& ab uno capite dimissis, vehementer projiciebant funditores. quam projectionis formam duabus de caussis a Phoenicibus,
a lib. c. sc quos o Plinius fundae inVentores fecit, repertam credo altera
ut minus manibus ex lapidum asperorum attrectatione nocumentum accederet, altera, ut longinquius majore impetu lapides projicerentur unde Davidem ad prosternendum Goliatem funda uti voluisse existimo, quoniam adversus robustis
simum Gigantem maximo armorum impetu opus esse O ut Vr ex 'Τdς noverat. Hoc genus certaminis apud Ialeariam insularum p. si populos usque adeo celebrabatur, ut matresilios suos aliis
avibus vesci non paterciatur, nisi quas funda sibi ipsis com
197쪽
D ARTE GYMNAsCAT 1 Lib. II. 17sEt ideo μ Virgilius fundam cognomine hoc versu appellaVit. Stuppea torquentem Badearis verbera fundae.& Statius libro primo.
Roboraque, gravidas fundae Balearis habenas
Ovidius libro II Metamorph. Non secus exarsit, quam cum Balearicaplumbum Fund acite olat i ud, ct incandescit eundo. Quod vero bellica gymnastica hujusmodi exercitationem in usu haberet, faciliter ex 'Vegeti commentariis unusquiSqueo Lib. . cap cognoscere lutest. A P v T XIII.
O Uamvis iιεως sive jaculationis Omnis nomine
apud illatonem quandoque omnem siVe lapidis, sim e . dele.. jaculi, sive alicujus alterius projectionem nosse valeamus, nihilominus duas praecipuas illius species effecisset i I de legibus dialogo videtur, alteram ξiκLὶ, alteram ἀυντισμα Vocans, quarum duarum Apollinem atque fi sculapium praesides extitisse tradit Galenus mos primam sagittationem, secundam : aculationem, cunctos fere Latinos secuti, nuncupabimus, sagittationem tribus praecipuis imodis fieri solitam invenio, tum solis amentis de quibus Silius lib. X LV. - hasta juvatur amento tum arcubus, tum balistis, quibus sagittas subtiles, exilesque infigentes, ac primo tendentes, deinde remittentes illas ejaculabantur, atque hi communi appellatione οξίτα , vel Mξο Vocabantur; unde venenum quoddam n ξιυν nominari scribit Paullus i AE gineta medicus, quod Barbari sagittas ad ferien ': ' ' i' dum lethalius illo inficerent Maculatio vero non modo sineamento arcu balistave essiciebatur, verum etiam grandiores sagit
198쪽
1 6 HIERONYMI MERCURIAL Issagittas, crassioresque Virgas plerumque graves palos requirebat quin immo sagittarii solis brachiis sese movebant, αἰ ντ νri autem, sive jaculatores in actu brachia contorquebant, extendebantque, praeterea dorsum, necnon femora pedibus immotis flectebant, agitabantque quemadmodum temporibus nostris, quos pali jaculatores appellant, factitare conspicimus utrique tamen in hujusmodi exer- citationibus Obeundis non paucis viribus indigebant, un
anuis, .lo de non me ratione Hippocrates multos ex Scythis prae impotentia humiditatis humerum, neque arcum intendere , neque
telum contorquere potuisse memoriae mandavit, qui pariter in initio libri de fracturis dicebat brachii figuram aliam esse
Id est, injaculatione fundarum se lapidum emi iseone, necnon
petitam. Habebant vero, qui sic exercebantur, terminos scopos sibi propositos, quo modo praeterire, modo attinge- i;i i , . re, Victori gratia quisque conabatur quod cxplicavit Hora-oae.. ius hoc Mersu:
-- saepe disco, Saepe trans emjaculo nobilis expedito Ceterm hoc in loco id praeterire nolo , quod balista fuite β: xo deret tormenti quoque genus , quo secundum Vegetium la-
p p des sagittae jaculabantur quod similiter sagitatib. io , tu Catapultis' scorpionibus antiquo ejicere consuesse , scripsit Vitruvius, de quibus tractare ad institutum nostrum minime pertinet quas vero nos sagittationes 'aculationes tractamus, illa sunt, quas gymnastica facultas tamquam proprias sibi exercitationes complectitur. Quod enim medicinae gymnastica aculationes atque sagittationes pro sanitatis adminiculis in usu habuerit, licet apud auctores raro scriptum inveniatur inde tamen coniicere possus a suas ad mus, quod antiqui , referente e Galeno, eosdem medicis VR'δε - sagittationis jaculationisve Deos , Apollinem nem atque Esculapium effecerunt. At jaculationis utriusque tam cum arcu, quam sine praecipuum in bellica gymna
stica usum apud priscos fuisse, locupletissimum testem Pla
199쪽
D ARTE GYMNAsT1CA Lib. II. tonem habemus, qui mulieres viros futuros bellis aptos hisce in primis exercendos curavit, id quod mulieres Scytharum antea facere solitas sciebat, quas Hippocrate M. Loe e; i, pedibus, ex equis arcubus uti, sagittas jaculari consueviile , scriptum reliquit ut sileam Homerum , qui Myrmidonas Achillis milites, dum a bello vacarent, sese
jaculando exercere, ne peritiam militarem amitterent, finxit quam peritiam quantopere aculandi, sagittand 1 exercitatio adjuvet, quantumque eadem roboris lacertis afferat, clare iudicavit Vegetius in I de exercitatione militari lib. X1 v. Athleticam neque aculandi exercitatione caruisse, Hercules illius auctor fidem facere potest, quem sagittandi peritissimum ea facultate centaurum Nessum quamVis remotum, cervam aeripedem transfixisse, harpyasque volucres in medio aere confecisse, tradit Seneca, atque cum eo alii.
Ad haec etiam diversae illa , atque multiplices belluae, quas in publicis spectaculis, ac ludis athletae modo sagittis , modo
aliis armis interimebant, clarissimum argumentum praebent, certatores illos athleticos iaculationem quoque exercuisse, nec modo ignobiles, verum etiam maxime illustres viros, atque etiam imperatore ipsos, inter quo duo adnumerantur,
Commodus videlicet Faustinae Pilin prioris Faustinae filiae, Marci principis filius nec non Domitianus, quorum hunc centenas varii generis feras in Albano secessu sagittis plerumque multis identibus confodisse, scribito Tranquillus illum ceu b ea tue. tum ictibus in arena totidem feras ravisse, tam validis tribus,
ut multas uno conficeret ictu, tradit Herodianus : qui simili e Lib. a cap.
te scribit adeo illi certam manum fuisse, ut, quidquid oculo 'desina siet, acui sagitta contingeret. Ergo aculationem δίin bellica, in athletica, in medicina gymnastica locum habuisse, compertum est, cujus quidem jaculationis duo
potissimum instrumenta fuisse diximuS, arcum anitas, . . . . quos alii Ἀ them Iovispitum, alii erye PergeIIIImmi)Venisse . cap. 6
dicunt. Iam vero sagittarum multas species fecimus, alias subtiles: exiles, quae arcubus talistis ejaculabantur, quasque plumbatas fuisse cxistimamus : quam plurimorum,
200쪽
I HIERONYMI MERCURIALIs c. praesertim Pacuvii in Paullo ita loquentis, sagittis, plumbo ct saxisgrandinat, nivit et nec non Aristotelis auctoritate ducti, qui in II de caelo scripsit, sagittas per aerem latas ipsum ignire, atque ipsum ita ignitum plumbum postmodum, quod in eis continetur liquefacere, alias crassiores, jacula a