장음표시 사용
161쪽
D ARTE GYMNASTICA Lib. II. 13 Pyrrhichias autem nostris temporibus aemulantur illa pugnarum genera, qua populari Iocabulo appellant. Atque hae varias nominationeSobtinuerunt, ut sitis,in Epich pepe Cretenses, Carpaea apud nianenses magnetes, de qua Xenophon. v. de exped Cyri libro, apochinos silvemmmismos, quam mulieres saltabant, ob id Mart piae vocabantur, quae stabiliores,in varietate majore praeditae erant, ut dactyli, ambici, molossica, emmelia, chordax sicinnis, Persea, Phrrita, nicatismus, Thracius, Catabrismus, Telestas a quodam viro Telesio, qui primus eam armatus saltavit, sic vocata, qua utentes Ptolemaei milites Alexandrum Philippi fratrem sustulerunt, aliae tornatiles sive mersoriae, quod se in circum vertentes saltarent. Erotianus, qui Andromacho Neronis, quod scribit Galenus, archiatro contemporaneus extitit, has saltationes νους vocatas scribit, alia insanae, ut aurifer, morias, Thermauseris nec non anthema, quam saltantes obibant, ita dicentes, ubi mihi rosae, ubi mihi lilia, ubi mihi apia aliae ridiculae, ut udis, mactrismin, apochinos, sobas, morphasmm . Glaux, ocleo et Miae scenicae, quales tragica, comica,
& satyrica; alia lyricae, quales pyrrhichia, gymnopaedica,
hyporchaematica quae omnes quomodo fierent, non est praesentis tractationis declarare: satis sit intelligere, hanc tertiam saltationem tot atque plures adhuc diversas species, quibus libellum proprium dicavit Lucianus, habuisse; sicut etiam
diversis motibus tam pedum, quam manuum utebatur cum enim motus omnis, ex sententia Aristotelis, ex impulsu at Phy-que tractu componatur, saltantes aut impellebant corpus, aut
trahebant; hoc sursim, vel deorsum, vel prorsum, vel retrorsum, vel dextrorsum, vel sinistrorsum: a quibus postea motibus componebatur simplex ambulatio, flexus, procursus, saltus, divaricatio, claudicatio, ingeniculatio, elatio, actatio pedum, permutatio quibus tota saliatio perficiebatur.
162쪽
De fine saltationis i de loco. Vm antiqui in certaminibus atque Venationibus, pedum exercitationibus fere semper studerent, manibusque movendis nullam curam adhiberent, verisimile fit, ut prius saltatoria, partes inferiores duntaxat exercens, inventa sit, deinceps χειρονοε ίος, quae ordinata manuum motiones edocebat, ei adjuncta sit, ut una cum ceteris praedictis motionibus manuum connexionem , consertionem, compectinationem, distentionem, complexum, alternationem saltatores peragerent atque ita universa saltatio ex motibus tam monuum, quam pedum ad repraesentandas res flarmatis conflata
sit quod autem saltantes praecipue brachia moverent, signifi-
i. 3 1. de cavit a Ovidius ubi dixit:
Si vox es , canta is mollia brachia, salta:
Brachia saltantis, vocem mirare canentis.
Hujus finis primarius licet ut diximus imitatio foret, nihi
lominus alios etiam fines eam habuisse comperio nam ad theatra ad ludos voluptatis gratia, nec non ob religionem quandam ad sacrificia in usu fuisse praeter Platonem atque Plutar- loc. clavis chum testatur Galenus, qui in principio curativa artis Vehementer contra sui temporis homines invehitur, quod saltatoriae nimis operam darent, quasi solis voluptatibus cludis dediti bonas artes negligerent. Quod pariter ad quaerendam corporis fortitudinem militaremque peritiam eadem saltatione majores nostri uterentur, tametsi supra ex Platone comprobatum fuerit, tamen addendum est illud, quod omnis armata saltatio, pyrrhichia vocatam,non ob aliud inventa fuit, nisi quo virtute illius tam pueri, quam viri mulieres, modo hostes emigere, modo invadere, aliosque gcstus bellis gerendis necessae Lib . de rios perdiscerent unde apud c Xenophontcni Paphlagones i- P ήμ' naan saltatriculam a Myso pyrrhicham saltare jussam conspicati, admirantes Graeco interrogarunt, numquid mulieribus ctiam
in pugna uterentur in hoc quidem saltationis genere una Phry-
163쪽
DU ARTE GYMNASTICA Lib. II. 1 1. Phrynicus se excellenter in fabula gessisset, illuna sibi imperatorem Athenienses delegerunt. Neque etiam dissicile es in diacare hanc candem saltationem tono habitu comparando,& sanitati conservandae non parum conduxisse, quandoquidem de manuum gesticulatione, quam χειρονομία vocant Graeci, scriptum reperiturvi ab Hippocrate labaretaeo, atque aliis, pro exercendisin fanis, interdum aegris corporibus usurpatam esse. Temporibus vero nostris saltationes alias tempore, ordine, ierio modo factas talem utilitatem praestare nemo
negaret, quemadmodum , Galenus se plurimos sanitati resti
tuisse, aliosque in ea solius saltationis auxilio conservasse con cap. a. fitetur; qui similiterin saltatorum exercitationes inter cetera
a medico petita recensuit dum dixit: Mc ν νοι κινησεις
Fursum exsurgunt, atque crura plurimum attrahunt, diva ου- cantque ut dubitare nemo debeat, quin orchesticam in gymnastica medicinae jure collocaverimus praecipue quod Socrates in convivio Xenophontis se saltatoriam tum ad valethidinem cssiciendam, conservandamque, tum ad corporiS robur comparandum exercuis e palam profitetur, cujus quoque gratia eum sibi amplam domum optasse ferunt. Qui vero hanc Orchesticam exercerent, varios fuisse reperio Cinaedos maxime nanium saltandi arti operam navasse significavit, Plautus to milue apud quem Periplectomenes senex sic ait: b, ς' - ' Tum ad saltandum, non cinae magis aptus es,quam ego. quamquamNon. Marcellus Lucilii testimonio, atq; etiamPlauti, vult cinaedos dictos a veteribus altatores ipsos, atque panthmi-mOS, Grami τόσιυμ α POetae similiter omnes non modo histriones motus figuratos edocebant, verum ipsi quoque interdum saltabant; nam Thespias, Pratinas, Cratinus, Phrynicus poeta Omnes iccirco saltatores nuncupabantur,quia non modo propria drammata inter saltantes choros repraesentabant, Verum etiam eZtra propria poemata, volentes omnes saltare edocebant pueri
164쪽
14 HIERONYMI MERCURIALI squoque mulieres omnium frequentissime in saltationibus versabantur , post quos etiam saltationi operam navabant quibuscumque valetudinis roboris gratia vel a medicis, vela gymnastis illud agere praeceptum erat. Loca autem in quibus
saltationes peragerentur, primo, dum nondum excultae forent, fuerunt vici, plateae publica ue deinde , cum majorem dignitatem atque ornamentum recepissent,ad theatrorum partes quasdam translata fuerunt, quae & ab Aristotele, a Polluce ob id orchestrae vocatae fuerunt, unde etiam chorea, nomen saltationis perelegans emanavit a theatris ad palaestras, inae
I gymnasia illas traductas fuisse auctori Athenaeus, cui assen- ,, bi, iri videtur Plutarchus in nono symposiacon, ubi naentionem cujusdam facit, qui pyrrhicam adeo egregie aliaverat, ut puero in palaestra gesticulantes excellere visus esset quo ctiam in loco Menis cum paedotribam saltationis judicem effecit, ut inde plane conjectari valeamus paedotribas, gymnasiiorum ministros, Orchesticae non parvam cognitionem habuisse. In conviviis item altationem exerceri solitam fuisse testatum clarissime reliquit in Symposio suo Xenophon, sicuti Plutarchus Plinius, nec theatra eandem respuisse memoriae prodiderunt. Concludo itaque saltationem a gymnastica omni acceptam esse, sicut sphaeristicam, quae orchesticae partes, inquam, in palaestricam universa gymnasticam divisimus: atque haec satis de ipsa. VIII.
DE clarata jam satis, quantum ad hanc tractationem spectabat, saltatoria, modo palaestricam, quae erat altera gymnastica pars, ut aggrediamur, peraepretium est, cui postmodum reliquas exercitationes tam in gymnasiis, quam extra factas subjungemus Palaestram multas sub se exercitationes habuisse demonstratum superius fuit, inter quas continuo primum locum obtinuit uisa a Graecis communi
nomine παλη, quandoque καταcλη mici sive dejectoria a Laconibus nuncupata quae illa ipsa fuit, quam habuisse Iacob cum
165쪽
DE ARTE GYΜNAsTICA Lib. II. 14 3gelo, ac inde fuisse pede laesum nata an acri libri, qui Ceues quod aiunt contigisse Jacobin Esau in ventre matris, id etiam contigit peo qui Trojani fabro, quem Eustathius ex Lycophrone narrat in ventre matris cum gemello luctasse, de veluti vincitorem prius sibi viam ad exitum parasse. Haec nihil aliud fuit, nisi exercitatio quaedani in loco =mnasti peculiari,
nempe pati a sve porticu tecta, quae xystus et ocabatur fieri soliti, in qua luctatores bini nudi, unem oleo, se pulvere aspersses brachiis complicantes, inet icemque concertantes, alter alterum dejicere humi contendebant , ad quod peragendum embolae, parembolae, paratheses, systa se necesserio requirebantur , is, ueprae ceteris quaerebatur, ut pedes primo comprehenderentur . . quod Pseudolus cbrius apud Plautum significavit, de vino
Captat pedes primum , luctator dolosus es.
Sed antequam certamen inirent, musculos prius calefaciebant, perfrictionibusque ac lenibus motibus explanabant quod si aliquando haec agere intermisissent, iis quaedam parte rumpebantur, convellebanturque, sicuti tradit Galenus I V. de S locis affectis qui etiam alibi scriptum reliquit, hunc gymnasticis in luctis observatum esse ordinem, ut numquam Velie mentes inirent, nisi prius facilesvi simplices essent edocti, neque has aggredi solitos antequam fricarentur, neque fricari, priusquam ungerentur. Dixi binos, quoniam etsi plures possent uno tempore eodem in loco lucta contendere, tamen semper unuS uni dumtaxat complicabatur,in apud nonnullos non solima viro vir concertabat, sed puellae quoque juvenibu S contendebant, quemadmodum apud Lacones, Hic uti de hiis refert Athenaeus Luctam, quam non temere gymnasticae artis minimam partem credidit Galenus, non defuerunt inter an hii situ ' liquos, qui omnibus aliis exercitationibus vetustiorem extitisse autumarint, nominis illius qualitate ducti, quippe cum πώλω apud Graecos nil aliud, quam vetustatem indicare Videatur: nam locum exercitationum palaestram nuncupatum παλὶ primo nominatum constat quamquam etiam non de
fuerint, ut refert Plutarchus, qui non palaestrae nomen iob ''
166쪽
et 44 HIERONYMI MERCURIALI s -- παλης quasi antiquissima res sit lucta, deductum esse voluerint, sed potius quod solum haec exercitatio mi λου, id est luti, pulveris, ceromatis egeret atque ad id magis impugna dum aliam quoque rationem addebant, videlicet haudquaquam verisimile videri, ut licta, quae omnium exercitationum artificiosissimavi astutissima existit,omnium etiam vetustissima fuerit, cum manifeste appareat, primo in usum ea vocari, quae simplicia sine ulla arte, ita magis quam methodo consistunt unde Sosicles παλL. - -λις ειν, quod est dolo Scin sidiis dejicere, fuisse derivatum maluit Plinius autem παλα&ςῆ, id est a conjuncyis , simulque connexis quatuor digitis, quia hictatores hac manuum parte praecipue Operantur,
quasi ita ipsa appellata sit, perinde ac pugillatoria a pugnis,
quam sententiam aperte refellere videtur Iulius Pollux, ubi nomen illii solam quatuor digitorum mensuram significare scribit, a qua mensura deduci postmodum exercitationis nomen valde longinquum est,is proin dc melius sensisse vide
tu illi, qui Pαταληνα natam laictam παλιν , credunt, sive ἔ πάλων is παῖ εοθαs, quorum alterum apud podita, dejicere,
projicere 4 argere, quod postremum ab Homero quoque
ac Hippocrate usurpatum testatur rotianum alterum apud Platonem in Cratylo a terra . vel in manibus elevare, quae Omnia a luctatoribus intenduntur, significare constat nisi quoque velimus, ut alii, ita dictam Aa τλη αζειν, s γοεξα πέλοις, hoc est appropinquari Alcim fieri quandoquidem cursores semper distabant, nec unquam appropinquabantur, pugillatores pariter a designatoribus numquam complicari permittebantur, sed soli luctatores hoc agebant ut omnia melius in Syracusanorum nummis recognoscere possumus, in quibus sic luctatores varios repraesentari, indicavit nobis Ligorius. Et ad hoc propositum aertullianus in lib. de Spectaculis ita locutus est a frica diaboli negocium est. Primos homines diabolus elisti segestus colubrina is si tenax ad occupandum, tortuosa ad obligandum, liquid ad elabendum tuamquam non defuerint qui absque hisce gestibus, sed tantum
stando manus cxtendendo colluctatores vincerent, qualem fuisse Melancomam quendam a Tito Imperatore vehementer
168쪽
a 6 HIERONYMI MERCURIALIS adamatum narrat Themistius in orat . de pace. Tota haec facultas in gymnasiis tres fines habuit, temporeque Galeni mirum in modum ejus peritia crevit, nempe qua do refert ipse primo deart. XXVII. luctandi magistros varias ac multiformes membrorum distorsiones, circumnexionesque invenisteri primum, ut athletae in illis exercerentur, quo in ludos, sacrificia, & amphitheatra exeuntes, victoriam adipisci possent atque hujus luctatoriae auctores fuisse Antheum, a . delat Cercionem scribit a Plat, Secundum, ut ad bella homines CXercerentur, quod exercitationis genus, primo in usu positum
alii a Theseo Atheniensium principe alii a Phorbante Thesei
paedotriba referunt. Tertium, ut homines pueri luctantes optimum corporis habitum acquirerent, sicque sanitatem curvrent; in quo usque adeo elaborabant, totis viribus contendebant, ut non raro sic luctantibus os is aliqua frangerentur
luxarentur,quae illis palaestrico quodam pacto ab aliis diverso sedit hister remittere consuevisse testatur si Galenus. Hoc tamen animadvertendum esse duco, Galenum non modo luctam athleticam,
quam respublicas bene institutas odis e scribit, improbasse veruim& sanitati studentem interdum parce laudasse, utpote qua robur quidem augetur, at luxationi ac fractioni ossium, necnon susefocationis periculum immineat. Similiter clemens Alexandrinus qui tempore Galeni Romae floruit, in III. Pardagog libro cap. X ubi exercitationum tractationem habet, luctas omnes improbat, eam tamen honestiorem, & magis viro dignam facit, quae μετ' oz ηειον in gratia bona ac utilis valetudinis cmcitur. Praeterea, quoniam Plutarchus solummodo lucham de pancratium volutatorium in palaestra exerceri solitum scribit,duo consideranda sunt. Alterum, quod palaestra aliquando significat totum gymnasium, ut supra declaravimus, aliquando locum in gymnasio,ubi tot exercitationes a nobis in primo libro enumerata peragebantur, aliquando locum , in quo soli luctatores&pancratiastae volutatorii exercebantur, quorum certamina gravia apud Galenum libr. 1 II de tuen valet cap. II appellantur.
quemadmodum hic innuit Plutarchus, atque etiam innuere visus est Galenus in fine libri de ludo parvae pilae. Alterum quod duplex erat pancratium, primum, de quo agemus infra, ex lucta
170쪽
1 8 HIERONYMI MERCURIALIS de pugilatu compositum Secundum, quod volutatorium nuncupabatur, speciesque luctae crat, nam in lucta certantes sese dejicere studebant rcctique manebant cin pancratio autem volutatorio humi pr8sternebanturi atque ibi invicem, seque mutuo convolucrates, alter alterum stibi supponere nitebantur: quemadmodum clarissime monstrant depicti hic nummi cu
jusdam Salustii Auctoris, qui sub Valentiniani Placidiae Au
gustae principatu Africae regno vi occupato, ludos similes atque alios ob victoriam edidit. De hac cxercitatione verisimile mihi fit, . Aristotelem verba secisse,ubi nullum erectumac stantem continenter tuto incedere posse demonstrat, quia perinde se moveret ut palaestritae, qui per pulverem in genua subsidentes procurrunt. De hoc item alicui probabile videretur, locutum esse . Martialem,ubi dixit: Non amo qui vincit, sed quisuccumbere novit
nisi potius exponendum csset οἱ κλινο-λlω, reflexionem, qua palaestrita reducto pectore adversarium retrahebat, ac ictum illius devitabat, aut potius ut erat poeta semper obscoenitatum amator eam lecti luctam interpretemur, quam κλινοπάλ Domitianum vocasse tradit Suetonius. quam spurcissit mistam viris, quam foeminis exerceri consuesse narrant Spartianus
Lampridiusin Capitolinus. De eodem item loquebatur An tyllus apud Gribasium dum duplicem luctam effecit, alteram erectam , alteram aper pavimento pro lucta super pavimento nil aliud intelligens, nisi pancratium volutatorium, quod tamen valde diversum erat ab altera volutatione , ab Hippocrate ἀλινδησιο nomine significata, qua homines in palaestra humi prostrati vel soli, vel cum aliis circumvolvebantur,in de qua Caelius Aurelianus verba fecit , ubi volutationem in palaestra pro dimitauenda carne laudavit; siquidem in ea nec certabant, neque complicabantur, sed solum celeriter supra pavimentum nitidum, aut pulvere conspersum sese rotabant undes Galenus eam inter celeres motus non sine ratione posuit.