장음표시 사용
401쪽
maxillarum ossa, dorsumque oblaesum animadvertimus. Fletum tametsi Aristoteles in pueris laudaverit, quasi eorum corpora fluendo contracta, o contensa robustiora evadant f Cice a a Tuscul. roque scriptum reliquerit, athletas, cum exercebantur . ingemiscere consuevisse , ut se intenderent ad firmitatem xjguum tamen usum in tuenda bona valetudine habere certo scimus: pueri namque fortasse a ploratu minus offenduntur, quoniam ci a primo ortu insuescunt, quippe qui statim ac ex utero parentis in lucem venerunt, plorare incipiant cujus causam Soranus Ephesius explicavit esses tum quia tenin liritus a lu iiij ο-bce concutitur tum quia insuetam terram attingant, quando mulie k7 res innaetvibus parientes mutum edunt quam 1ententiam secutu e Probi. 6i.
Alexander medicus addidit, illos minime audiendos esse, qui animum dicant, quod amissis caelesti domicillo corpus inhabitare terrenum occoepit, iccirco infantem cogere dolere, atque plorare. Ceterum ad ultiores quemnam ex fletu capere fructum queant, nuSquam Video quod enitia is corpora frigidiora intenta, ac debilia reddat praeter aristotelam ob praedicta flen d Ioco eicito.
te acutiorem vocem reddere narrantem Galenu quoque de tu iid
attestari Videtur, ubi pueros, dum plorant, interrupto spiritu ''' ob vires defatigatas respirare sentit qui item a fletu nonnunquam febres accendi perspicue testatus est quantum subinde oculis ipsis detrimentum afferat, inde conjicere faciliter possumus, quod lacrymis ab hi umoribus oculorum sis Cassio me fila proludico credimus defluentibus eos consumi necessarium est, ut summa cum ratione eloquentissimaus auctor Cornelius DC et '' ' p.
sus continuos fletin oculos imminuere scriptum reliquerit e ne sileam quantum damnum vox recipiat, dum fauces, ac VO calia instrumenta inter flendum madefacta, exasperataVe, eam raucam emciunt , tussiesque ac noxios catarrho latenter concipiunt iam .apud Caelium Aurelianum legitur, ploratum post cibum valde somachum labia Yare. Ex
quibus omnibus colligitur, aut nullum, aut exiguum emo lumentum a fletu corporibus accedere iccirco milem vocis exercitationem dumtaxat animorum passiones, ut voluit Posidonius, exaturare posse , quando non nul Calen. de
402쪽
3 6 HIERONYMI MERCURIALI ssionibus vacui etiam si velint nequeunt. Atque tot de vocis exercitationibus dicta sum ciant.
cap. 26. Orit,asius loco citat O.
VII. De Criciliastiae, Trochi, o Pilamasset qualitatibis. Ricitassar exercitatio tametsi apud nullas nationes quod ego sciam' in usu habeatur, quaeque ejus apud veteres
formain modus fuerint, plene nondum mihi compertum sit, nihilominus facultates ejus ab Uri bassio descriptas praetermittere nolo, ut si forte alter, vel ipsissimam Cricitasiam vel aliam similem exercere noverit, ejus vires minus ignoret. Idam itaque inter magnas exercitationes locam habuisse, me
moriae proditum est ab si Antyllo, qui etiam dixit, ricitastam
intenta corpora mollire, se quae loco sabiliri non possunt, tum rovolutionibm, tum etiam Drarum corporis varietates parare , ut facile flecyantur bibantur; nermosque imbecillis firmare, se laxare, calorem excitare, o intelligentiam, quae devia defexit, atra bile agitatum, ad satum sim revocare. Neque item trochus antiquorum quis fuerit, satis mihi constat, nisi vel eundem trochum nostrum vocatum, vel paullo dissimilem illi fore dicamus. Hunc proculdubio inter exercitationes tardas, atque remissas collocandum esse omnes assirmant, .cumque virgis illis pilas in circum ferreum impellentibus agatur, necnon modo stando, modo ambulando eZerceatur, valetudinariis, atque iis, qui prae virium imbecillitate, aut aliquo
alio impedimento detenti, majores exercitationes Obire nequeunt, in primis convenire videtur, secundo loco senibus, atque ceteris, qui majoribus laboribus incalescunt nimis, tum ictiam testate potius aptabitur peculiariter visus in ipso exercetur, brachiain crura quae Omnia in simili motu suaviter, ac citra omnem violentiam laborantia,quin robur acquirant, nega ri minime potcst sicuti in multis experientia quotidie comprobatur eum alvum citare, humoresque ad infimas partes detrudere, succis ventriculi, ac totius corporis concoquendis sustragari. Verum enim Vero qui capite vertiginibus obnoxio sunt, quique podagris, aut ulceribuStum OribuSque crurum solli-
403쪽
sollicitari consueverunt, ab hac exercitatione abstinere debent quoniam in alteris spiritus capitis commoti facillime affectiones illas excitans in alteris humores ad infima delabontes eos morbos fovent, ac incredibiliter augent. Inde est, quod Aretaeus in curatione pilepsiae solam ejus vertiginis inspectionem, quam facit instrumentum illud , quod dicunt, de quo supra sumus locuti, epilepsiam inducere monuit. Hoc sortasse exercitationis genus intellexit QVIcenna, quando diXit a Libroci sen.
Et ludere cum Sirgis retortis dictis at legiam cum pila magna ' 'φ' aut parva lignea, nisi quod illud inter fortes exercitationes reponens, illam magnam nominans a nostro differre demonstrat, nempe quod sit debile, solisque parvis sphaerulis agatur. Habemus Maliud motus corporis genus, quod pilis ligneis exercetur humi dupliciter, vel pilas in circum ferreum humi defixum manibus impellendo, vel cubo ligneo eas approximando, quod quidem genus Orsum ob inclinationes
continuas cXercet, attamen caput offendit, atque renes, in quorum ulceribus ἐξα ν M si κύψεις vitari mandavit Rufus me in lib. dodicus, neque admodum pro valetudine probatur legitur enim
apud Galenum exercitationes inclinato capite, dorsove peracta x s. de tuend.
nequaquam illis convenire, qui occasione qualibet levi ertigine, puelepsa, ophthalmia aurium dolore gutturis,aut alterius,capitis colli inflammationibus occupantur. Praedicti Omnibus tum notior, tum frequentior est vocati exercitatio, qua Vetere S gymnastas caruisse nemo non fatetur; sed quanto magis temporibus nostris penes cunctas nationes ipsa inolevit, tanto magis necessarium videtur illius facultates declarare. Nam quod ex magnis sit exercitationibus , ac vehementibus facile est,in a labore,qui sustinetur in ipso, ab ejus natura conjicere a labore, quoniam sudor, defatigatio, rubor faciei, spirationis magnitudo ut plurimum in sic sese exercentibus oboriuntur cvnatura e ro ejus, quia cum, deambulatio fere continua, ac reflexa, brachiorum jactatio, dorsive totius obnixio quaedam adhibeantur, indubitatam fidem faciunt, nequaquam absque Violentia, aut magnitudine hujuscemodi exercitationem consistere. 4ccirco probabile fit, ipsam calorem nativum augere, Xcrementa Vacuare, somnos profundo generare, concoquendis
404쪽
366 HIERONYMI MERCURIALI scibis, atque crudis humoribus conferre. At caput ab eadem repleri certum est, quando Galenus hoc Vitium magnis exercitationibus adscribendum esse judicavit. Quantum porro ad
particulares effectus pertinet, in hanc sententiam Venio, pila- mallei exercitationem praecipue brachia, atque dorsum cxercere, secundo crura propterea illis omnibus conguere, qui membra ista confirmare student, quique multitudinem ciborum perbelle conficere, saccos utile per universum corpus distrubuere, superfluitatem, tam per sudorem, quam per secretam dissiationem exinanire intendunt. Ceterum nemo, vel mediocriter rei medicae peritus, ignorat, Valetudinariis, ac debilibus, quorum vires levi de caussa destruuntur, exercitationem istam minime accommodari Manto minus illis, quibus capita male astecta sunt, aut aliquo pacto imbecillia nam, qui dorso non admodum valent, quique renes calidos urinasque acres habent, ex talibus motibus summopere ostenduntur, sicuti quoque nocet exercitatio haec, ubi partes inferiores inflammationem, aut alium tumorem pati solent. Summatim
possunt, qui sanitate fruuntur, ad eam tuendam Optimumque habitum generandum pilamasse sese exercere inui vero aliquo pacto ab aegritudine occupantur,omnino abstinere debent, illudque semper memoria tenere operaepretium est, quae de
exercitationibus bona a nobis promittuntur, Vera reperiri, modo ea ratio temporis loci, quantitatis, modi, atque corporum scrvetur,quam in is libro necessariam esse monstravimus. alioqui sit negligatur, mirum non sit, loco bonorum inemendabilia mala succederes quemadmodum saepenumero in proposita exercitatione cvenire certo scio, quae cum fere post prandium a phirimis agatur, nullo salubritatis loci, ac temporis habito delectu, non ita culpa, sed exercentium incuria perniciosas affectiones, ac pravos habitus inducit quo magis Omnes admoneo, ut diligentiam, a maioribus nostris in exercendis corporibus observatam, quantum conceditur, imitantes, melius valetudini atque membrorum robori consulant, neqUe committant, ut propriis erroribus, Tanitatem simul deperdant, s. de tuendo ' honorem , dicente Galeno nostro, magnum dedecu esse, quia naturasanam corporis constitutionem sortiti eam ob exercitatio
405쪽
num, ac recte vivendi negligentiam corrumpunt, atque morbosam reddunt. Et quoniam hoc in capite duo diximus, alterium quod pilam alleus exercet dorsum , alterum , quod illis evitandum est, quibus dorsum est imbecillum, sciendum erit, a Galenum voluisse, in senibus debiles partes numquam exer ' V dceri, in aliis semper debere rationem, qua inductus illud dixit, hanc fuisse existimo kquoniam debilitas senum emendari non potest , cum ex virtutis motricis defectu proficiscatur, aliorum vero reparabilis est unde, quando nos aliquas partes imbecillas minime exercendas consulimus, semper de imbecillitate confirmata, ac inemendabili, non autem de recenti, atque de curabili, dicta nostra intelligi volumus ne a Galeni placitis, quem omneς medici sequi tenentur, in hac sententia recedere videamur. VIII. De Equitationis facultatibuου.
EQuitationem, quam Galenus aliquando inter ea , quae bib M., Ο,
exercitationes famul, c opera nuncupat, adnumeraVit, Epideolii. ex ejusdem sententia magnam exercitationem este, aperte 'constat. Quocirca, quantum sit ex se poterit nativum calo , rem augere, excrementorum inanitioni opitulari. Est autem non parva differentia, an equus sic apello equum, mulum,' aliud quodvis portandis hominibus accommodatum animal lente celeriterve gradiatur, an succusset an asturcos actolutarius, an currat. De placida, lenta equitatione scriptum invenitura Antyllo atque tio, si placide equus P gradiatur, nihil magis, quam lassitudinem,in praesertim ingui ' h a nibus afferre de hac inquam verba facien ς Hippocrate me . in lib. de moriae prodidit, continuam equitationem lassitudinem ma j ''ii gnam parere, hominesque in ecundosin coeundi impotentes reddere, necnon dolores diuturnos,in claudicationes generare, neque iccirco sententia Hippocratis damnanda videtur, quod Aristoteles contrario plane sensu scriptum reliquerit, sed proN equitantes assidue libidinostiores evadere quoniam gcnitalia continua attrectatione motioneque 1ncalescentia spiritum
406쪽
36 HIERONYMI MERCURIALI sconcipiunt, sicque coeundi cupiditas inducitur: siiquidem Hippocrates de placida limis frequenti loquitur,utpote qui leni
motu non ita calefaciat, 'endentes coxas atque pedes oblIedat Aristoteles vero de ea, quae equo celeriter gradiente, Mi tersum succussante, sed non admodum frequenter exercetur, verba facit, unde particula assidue, quam Latini interpretes apponunt, cum in Graeco Aristotelis codice non inveniatur auferenda plane erit. Haec etenim equitando facta exercitatio, ut ι loci, ei Antyllus ' Elius crediderunt,totum corpus laboriose con- cutit, magis adhuc omnibus aliis exercitationibus. Vnde ab Ub. o. c. . c Alexandro Tralliano in dolore capitis, quem caussa frigida
gignit, adhibetur, sicut in epilepsia, in surditate, praesertim ve-Libi28. c. . ro stomachum limat ut non immerito scriptum sita ii Pli- ' ς' 'U' O , equitationem stomacho coxis utilissimam reputatam Lib. 1 i. c. o. fuisse qua item ratione in singultu curando ab H Εtio usurpatur, sensuum instrumenta subinde purgat, eaque reddit acu- Loe et u b. tiora, hydropicos ut sentit Trallianus si quid aliud, maxime juvat, solutam alvum viventem, dicente Celso, coercet, crura quoque tenuia crassefacit, quod Germanici exemplo testatur Suetonius. Ceterum thoraci maxime adversatur, nec non vesicae male affectae, in cujus ulceribus curandis ante cetera hujuscemodi exercitationem vitari placuit Archigeni illi, praestantissimo Hadriani Imperatoris Archiatroci coxis etiam obcsὰ scripsit Hippocrates, quamquam in hac re varias auctorum posteriorum extare sententias reperio Themison Methodicorum princeps in coxendicum dolore, Liάδ' nomine a Graecis appellato equitare imperabat aegrotantes, quo magis ob
Vehementiam motus partium faceret vexationem post ipsumen b: , , idem confirmavit g Theodorus Priscianus, , quem modo ci- ιkH Q ς's t Plinius. Ex altera parte jam diximus, Hippocratem coxi equitationem inimicam,earumque dolorum parentemputasse, quem vi , s secutus Caelius Aurelianus Themisonis placita insectatus est, tamquam veram schiadicorum curationem destruentia. Ego, cum animadverto in hac exercitatione vehementer coxas incalescere ac ex motu debilitari, ita sentio, humores defluentes
faciliter ibi decumbere, atque inde dolorificas affectiones excitare, tanto magis affectus jam excitatos, quasque inveteratos
407쪽
DE, ARTE GYMNAsTICA Lib. I. 36 acerbiores Mindi lubiliores effici reor: quibus item rationibus equitationem a Melso podagricis ure damnatam fuisse . puto. Equitatio peracta succussante equo praedictis duabus proculdubio deterior es , nimirum quae universum corpus moles euuasset dolores excitet, augeatque Sicut in si Niptris illa D. Cierrori. Mentis us Graeciae Iaucius intelligebat, ubi diceret euaest.
Pedetentim ite, hi sedato nisu ne succussi arri fiat major dolor.
Quod item lucilius poeta antiquus innuit, dum equum sic M/iς-cussantem tetrum nuncupavit hoc versu. Succussatoris tetri, tardique caballi. Ad haec succusationem vehementer caput ostendere, collum, dorsum, nates, experiuntur illi, qui aliquando in hunc modum equitare coguntur. Denique si ulla est equitatio, quae viscera praecipue id enim fatetur 'Galenus agitare it . , T 'apta sit, proculdubio nunc proposita talis est, aqua non si tum interiora omnia concuti, verum etiam suspendi, quasique arripi videntur illud unum habere uvamen potest, ut cibis, atque crudis humoribus concoquendis , alvoque ciendae, ac urinae proliciendae, necnon a renum quod Avicennae pla 'obs cuit loco lapillis atque arenulis ad inferiora deducendis adjuvare queat. Sed, quoniam majoribus damnis commoda haec compensantur, Omnes ab exercitatione simili abstineant consulo. In asturconibus equitatio eam sic appello, quam
V uinari nomine portantum, aut trainam vocant Itali, de
Hic breυis ad numerum rapidos qui colligit ungues Venit ab auriferis gentibus Assur equus
quemadmodum magis corpus membra gradarii equivectione exercet, ita minorem molestiam parit, siquidem mollis illa alterno crurum explicatu glomeratio minimum fatigat, peculiariterque alvum citare usu probatur. De equitatione currentibus equis facta, licet apud is Aristotelem legatur, ita sisti rode
equitantes, quod magis caVeant, muccadere, tamen Cam a ludo.
probare videtur Galenus hac ratione, quia saepe contingit equitantes in terram decidere, ionnunquam ex casu emori, sed a a praeter
408쪽
37 HIERONYMI MERCURIALI spraeter hanc multae extant caussae aliae, ob quas a sanitatis studiosis hujusmodi equitatio omni diligentiae vitari debet. nam
a. de diaera corpus ut scribit Hippocrates nimium calefacit, exiccat, atque extenuat, ob id ad minuendam carnis multitudinem a lib. . eap. Caelio Aureliano probata, caput male assicit, sensus hebetat, etsi a. , pio oculo non parum offendit: Uandoquidem c Aristoteles cau-x in is, sam indagans cur, quicqvo Vehuntur, quo longius equus decurrerit, eo magice mittere lacrymas solent, significat ideo illud evenire,vel quoniani motus calefaciens valde humores oculorum eliquat, lacrymas inde ciet,vel quia sicuti venti adversi oculos perturbant, sic aer occursans tanto magis ferire potest, quant equus velocius agitatur laedit praeterea haec equitatio tam thoracemin pulmonem, quam viscera universa. Quod etiam renes maximo detrimento assiciantur, fidem facere posse sunt multi, quorum alii ucinae ardore, alii lapillis, alii ulceribus modo renum , modo vesicae , modo peritonae usque adeo ob hanc exercitationem sollicitati fuerunt, ut fere iis affectionibus mortem obierint ne dicam quot luxationes, quot ostium fracturae, quot membrorum distorsiones saepenumero inde nascantur, dum brachia dorsum coxae, crura supra modum laborant. Videant igitur quos currentibus, atque mutatis equis itinera sua obire delectat, quot, iisque gravissimis periculis, nedum valetudinem, verum etiam salutem ipsam subjiciant, quomodoque non ingenuorum, aut sanitatem curantium ac vitam, sed potius perditorum hominum, athletarum, nihilque Vitam, qua nobis carius, aut optatius nil reperitur,aestimantium Opu exerceant. Hactenus de equitationis speciebus , quarum nullam aegrotantibus admodum conferre scripserunt LAntyl-d.ὸ.Locis lat. US, atque EimS; quaSque nec iis, qui medicinam sumpses In Isagog runt, ullo pacto congruere memoriae tradidit 1 Soranus Ephe-'' sus, neque illis, qui renum morbis male assiciuntur, vel carum
6.epid. om inflammatione laborant, convenire censuit Galenus. Sunt qui
'' in equo sedentes gestari clectentur, quae exercitatio parum
male valentibus usui esse mea sententia potest, nam,ut mollissime veharis , tamen lassitudo inguinum I alborumque, & dura suspensio explicatioque percipitur, quando subpedaneis corpus sustentare nerarduum est, ne dicam impostibile accedit,
409쪽
DE ARTE GYMNAsTICA Lib. I. 3 1 mala, ac dolorifica illa concussio, si quo naodo incitatius
feraris. Valentibus magis conferre eadem potest, corpus, animum, Iomachum firmando sensus expurgando, acuendoque se dicctus atque pedes debilitat.
De gestationum in unisersum viribus. ANtequam gestationum sermonem aggrediamur, illud
prius adnotandum lectoribus volumus, O minime ignorare, multOS equitationem inter gestationis species reposuisse, inter quos fuit Matius Amiden uS; sed nequaqUam a Lib., e. s. horum opinionem sequi voluisse tum quia Cornelius Cel b Lib. i. c. issus antiquus simul, celebris auctor, ubi gestationis species
adnumeravit, ne verbum quidem de equitatione facere voluit, quasi alienam a gestatione judicaverit, id quod multos alios opinatos fuisse conjicitur ex an tyllo tum quia Xpresse iii bisu, Galenus gestationem .equitationem diversas esse declaravit' p - ς' in 11. de tuend. valet ubi alias exercitationes a nobis fieri tradidit alias ab extrinseco, ut gestatione. alias mixtas esse,qualis equitatio est tum quia, si gestatio, ut definiunt omnes auctores, mixta est ex motuin quiete, pluribus corporis partibus non moveri apparentibus, uni Verso autem corpore a latione moto, haec condicio ab equitatione longe abest, in qua scilicet manifestissime omnes fere corporis partes moveri conspiciuntur. sed ista parum referunt, quando etiam An tyllus atque Utius separatim de equitatione ipsa verba fecerunt. Hanc, inquam, gestationem ab equitatione separatam, nec non a Graeci μ ωραν Vocatam, multas quidem habuisse species, in superioribus declaravimus at quae omnibus universali gestationis nomine comprehens facultates attribuuntur, prius explicabuntur, de muni particulares effectus singulis adscripto persequemur sed prius id ignorari nolo, saepenumero apud auctores reperiri gestationes, di exercitationes simul nominatas, quasi utraeque inter se differant, quorum sententiae de exercitationibus propriis, quae vehementiores lotus cstationibus existunt, non autem de
communiter acceptis interpretandae semper erunt. Est igitur ge- ara et statio
410쪽
3 2 HIERONYMI MERCURIAL Isb. e. Locis statio secundum Antylli, AElii, atque Avicennae sententiam, inter placidissimas, atque debiles exercitationes, propterea non solum sanis& valetudinariis, verum etiam longis, ac inclinatis morbis, denique iis,quibus lentae morborum reliquiae
remanent, nec aliter cliduntur, accommodatae sunt. In acutorum nonnullis, ut ab Aretaeo in lethargicis nephriticis pro voco cit to bantur quin immo tradit Celsu Asclepiadem etiam in recenti vehementique febre, praecipueque ad discutiendam eam gestationis usum comprobasse quod profecto periculose emcitur, meliusque quiete ejusmodi impetus sustinetur. In sanis
ctenim, ac valetudinariis gestatio, cum nec lassitudinem corporibus ingeneret, immo ea fere magnis exercitationibus smailiter moveat, potest calorem naturalem augere, materiae multitudinem discutere, habitum corporis firmare, actiones stupidas excitare, segnitiem di luere, corporis turbationem sedare, iis, quos vigiliae exercent, somnum conciliare,in contra etiam veternosis, ac dissolatis reditum ad se, vigiliasque parare nam somnum conciliat, excrementa, quae a capite ad stomachum delabuntur, per halitum digerendo, quae nimirum partes sunt Vigiliarum praecipuae caussaeci sed vigilias postea in ducit corporis tenorem ad se revocando, corroborando. - , quamquam Seneca epist. LV. Videatur gestationem facere magis laboriosam, quam ambulationem ejus tamen oratio in
terpretanda est de eo solo, qui valetudine offensus ab omni bus fere turbatur. In quibus morbis de gestatione periculum facere placebit, sic experiundum esse consuluit m Celsus bilingua non erit altera sinusim tumor, usi durities, nusius dolor visceribus aut capiti, Mi praecordiis suberit, or ex toto numquam gestari corpus dolens voluit, sue id in toto, se in partes, ni ta men solis nervis dolentibus neque umquam in increscente febre, sed in remissione ejus. Nihilominus, citra multas observationes, ab auctoribus probatas esse in variis affectionibus gestationes reperitur. Caelius Aurelianus in libris,quos demorbis diuturnis inscripssit, cas in incubone, quo morbo plurimos
Romae quasi ex contagione quadam aliquando periis e refert Silimachus Hippocratis sectator commendavit, similitervi in vocis amputatione, in haemoptoicis, in quibus eandem damna vit