장음표시 사용
81쪽
EXERCITATIO VITRUVIANA III. 59
dit, in quo volitantes ejusdem terrae particulae Sunt, quae odore discernuntur, atque Oculo pungunt, respirationi molestae sunt. Ea notas nemo non videt ad eam pertinere substantiam, quam calcis ViVae nomine omnes agnoscunt, quamque terram primigeniam agnoscimus, ita ut inVersione quadam vocabulorum et idearum, non calx ex lapide eliciatur, sed ex calce lapides et saxa fieri intelligatur. Non enim eas proprietates, quas retulimUS, calx ex praeparatione acquirit, sed quas ex sua indole habebat, mixtione mox dicenda , libratas habet ac non evolutas. Nonnumquam, aut iunonnullis locis nativam haberi calcem, et cujus usus fieri potest,
ut ejus quae arte obtinetur, narrant Historici naturales. Cum ea terrae specie tamquam basi Conjunctum atque commixtum acidum carbonicum solidas eas omnes concretiones gignit, quae lapidum, a morUm , Saxorum, tophorum, fluviatilium lapidum, stalac titum nominibus Cognoscuntur, quae propriae carbonata calcis dici debent, et ex quibus ignis actione calx vivaci quae dicitur, obtinetur. Ex Conchyliorum etiam omnis generis testis aut crustis calx eodem modo paratur, Omnibusque Concretionibus quae ex Creta proprie sunt, et cretaceae dici debent. Ignis actio in ea corpora extrudit acidum carbonicum, quod cum Calorico conjunctum in gas acidum Carbonicum mutatur, et magna Copia educitur: quod quidem ad Videntiam Ostenditur, si carbonata in Vas Clauso igne torqueantur, ac per aptum tubum fluidum aerisorine, quod extruditur, colligatur Calx terra Cum aqua Confunditur atque miscetur , Uae limpida servatur, donec non plus quam Una pars alCi Cum par
tibiis aquae oo commixta sit. Hujusmodi aqua calcis dicitur, quae si proxima sit ei mentescenti musto, aut in loco ubi ignis ardeat, ubi plura animalia respirent, ac in aperto vase posita, Vel etiam libero aeris atmosphaerici contactu participet, citius aut tardius
pelliculam in superficie gignit, quae aqua agitata, descendit, et infundo albidi pulveris specie colligitur, nova postmodum pellicUlarena Scente, ac iterum descendente Ea materia, quae ad fundum colligitur, acri sapore nullo pollet, neque caustica est, a Praeter cohaerentiam particularum in massas majores, quam non CqUirit, in Carbonatum calci rursum est conversa. Nam carbonata Cidi
sulphurici assusione in esservescentiam excitantur, quod scilicet acidum Vehementius a calce attrahitur, quam acidum carboniCUm, quod idcirco evolutum, et cum calorico conjunctum in a Con Vertitur. Nullam esset vescentiam acidum illud sulphuricum cum Calce XCitat, utique ero si cuin materia ex aqua calcis in pelli-Culam primo concreta, ac deinceps delabente misceatur. Quod em
82쪽
ro Carbonata nativa, marmora, lapides, saxa ex calce Cum aliarum materiarum partibus commixta constent, praesertim oxyde metallica multiplici, unde ipsorum color varius, texturae diversa raritas, ac ponderis disserentia, fit inde ut non ex omnibus Carbonatis aut cretacet Concretionibus aeque pura calx obtineatur, ejusque in aedificando par acultas non it. S. 3. Eadem terra calx cum acido vitriolico combinata selenitem gignit, ac gypsum, quod paratur selenite, aut lapide speculari ignis vehementia, ut dicitur, calcinato Compositum illud natiVum Salis neutri species est, quae a concretione pariter salina
carbonati dissert ob acidi diversitatem a quo fit. Hinc fit ut cai
bonata calcis in aqua non dissolvantur, imo vero Ut ipsa aqUa non penetrentur Saxa enim et marmora in propriam substantiam aquam non admittunt, nisi cum ab igne acido carbonico spoliata sint. Contra lapides speculares, et selenites, ex quibus excoeti gy pSum Paratur, multa copia aquae ebullientis dissolvuntur. Nitrosum a Cidum cum carbonatis calcis esservescit, non autem Cum lapide speculari, quod sortius cum calce terra, quae basis St, aggregatum sit acidum vitriolicum, quam nitrosum attrahatur. Tamen nitrosum acidunt faciliorem reddit lapidis specularis in aqua dissolutionem. Igne haec concretionis salinae species Convertitur in gypsum, Cujus multiplex est in aedificiis usus. Tum nimio , tum parcior igne adhibito, gypsum quod obtinetur diverso modo depra Vatur. Quod enim opportuna ignis vi suerit excoctum, illud tactu laeve, et sere unctuosum digitis etiam adhaeret Contra, rude et asperum tactu est, neque digitis ejusdem pollen adhaeret Gypsum Vide quam absorbet, quae prompte solidescit, ut Omne in massam firmam mutetur quod si non fiat, ut in locis humidis exenit, tumet, et opera corrumpit quae ex eodem parantur hinc subterrae superficie ac locis humidis gypsi usus non probatur. S. 4. lumina species est altera terrae purae, quae Ui pro prietatibus distincta cum aliis speciebus confundenda non St. Omen ex alumine noto minerali habet, quia ipsius basis est, cum qua acidum sulphuricum est combinatum Terra est albida, tenuissimi pulveris sorma cum sicca est, sicci odore expertis, tactu lae Vis, quae pollinis instar digitis adhaeret Saporem nullum XCitat, nisi quod stringere videtur linguae papillas, et siccitati SenSUm inducit, ut si linguae humorem omnem ad se traheret, qui en Su ad aveas usque Dasales dissunditur. Ipsius specificum pondus non excedit . quam valide absorbet ac retinet, cujus adminiculo Subigitur, ut formas quascumque inducat. Jgni admota sol,
83쪽
descit, ac vehementior igne adhibito obdurescit, ut scintillas a se
trita cum chalybe excitare Valeat, a Vitriam OCaro Calore contrahitur, ac rimas agit in superficie Vehementiore igne visa ostnonnullis vitrescere, quod tamen dubium, aut certe, nisi sit aliis terris commixta , id non contingit. Cum aqua idem assunditur, odorem emittit, qui nomine odoris terrae noscitur, aut odoris a gillae Acida omnia cum terra alumina junguntur, a Sales neutros efficiunt Levem aut nullam cum sulphure habet affinitatem Alumina basis est argilla vulgo dictae: nam si ex argilla quae Ommixta Sunt, Separentur, alumina terra remanet, ex qua praecipuae doteS, qua nos consideramus hoc loco , argillae dependent. Quapropter argilla, quae ubique occurrit, simplex quiddam non est, Sed Compositum corpus ex terra alumina Cum bitumine, Oxydemetallorum, praecipue serri, carbo nato CalCis, ilice, arena, Sulphure aliisque substantiis, a quibus omnibus ipsius argillae color artus, odor, ductilitas, ac aliae proprietates dependent. S. . Terra silicea quae a quibusdam chrystallina dicitur,
quartZum, aut terra vitrescibilis est, ex qua Vulgo Vitrum componitur. Ejus gravitas specifica est , 5 calearea, et alumina proinde ponderosior. Minus quam quaevis alia terrae species in aqua solubilis in communi tamen temperatura IOOo partes aqUae Unicam hujus terrae solutam Continent majorem quantitatem soli1-
tam potest detinere aqua ad ebullitionem incalescens. Cum nullo a Cid noto Combinatur, excepto spathico quod vol in statu liquid , Vel in statu aereo magnam ejus terrae partem in solutione detinet, quam deponit, vel dum rigescit, vel dum ad aquae contactum accedit, aut aliarum substantiarum, cum quibus majorem exercet assinitatum Alcati fixum causticum in statu liquido, terrae siliceae partem a decima usque ad sextam, solutam detinere potest, prout magis ipsa in partes plus minusve subtiles est attenuata. in deduci potest aliquam terrae calcis, seu aquae Calcis in terram si liceam actionem exeri per affinitatem. Ipsa terra silicea Per se vehementissimi ignis actione non unditur, nec additione aluminae aut muriati a terrae terrae calcarea additione funditur, Clam calcis dupla quantitas siliceae additur Alcati fixum ac praesertim minerale duplam siliceae terrae quantitatem ex ignes undit cum esservescentid. S. 6. Terrae barytes, seu ponderosae proprietates in US ad rem nostram faciunt tamen ad doctrinae complementum breVes de hac, et de terra magnesia notiones proseremus omnibUS est ponderosior, nam excedit si Pura nunquam ab ipsa matura exbi
84쪽
betur, semperque cum aliquo acido conjungitur. Processu peculiari ex sulphate barytis ipsa pura obtinetur Pulverulenta , tenuiSSima , albidissima, linguae admota vix acrem saporem excitare Videtur. Igne non intenso non unditur, sed crucibulo, in quo continetur, colorem Viridem quem et ipsa ex ignis actione nanciscitur, impertit Funditur acilius in crucibulo ex argilla composito. Supra a bonem OSita accensum, atque aere Vitali excitatum funditur, tum ardet, et consumitur. Ombinatur cum acido carbonico aeris, sed nullo modo productum, quod oritur, carbonato calcis simile est. Ad gradum I Reaia muri temperatura existente quae parte requiruntur Oo, ut unam harytes teneant in dissolutione Actionem vix ullam amnitatis exercet barytes in aluminam terram a in siliceam majorem cum calce et magnesia. In spatho ponderoso dici abundat Magnesia terra in pluribus aquis mineralibus invenitur: Combinatur ut plurimum cum acido sulphuriCO, ac magna quantitate invenitur in aqua maris, ubi cum acido muriatico conjungitur. In compositione plurium lapidum locum habet.
S. P. Hisce praemissis, satis apta conjectura ordinari potest Circa raeparationes calcis, laterum, arenae, mortari in aedificiis, ut ipsorum essecta explicentur Calx itaque viva aqua extinguitur, et Cum arena Ommiscetur, ut ex iisdem mortarium fiat, quo inter laterum strata disposito, adjuvante aquae copiosa quantitate, amassa ipsa tu proprias crystallos concrescit et strata firmiter Onnectit Calx in tenues particulas divisa otiamsi absorpto undecumque acido Carbonico in carbonatum vertatur iterum, eam tamen cohaerentiam non recuperat partium, quam in carbonat habebat, antequam vi ignis in terram calcem reduceretur. Sub arena Commixtione, siliceam in hac terram ex assinitate appeteus cum ipsa connectitur iterumque ex affinitate quam tum ipsa calX, tum arena Cum alumina habet, quae basis est argillae ex qua latereSConseCti Sunt, attractione sere triplici cohaerentiae gradum liquidamassa Cquirit, in qua porro solidescente, et ad statum siccitatiSapsa aqua reducta, tum resorpto ab aere acido carbonico, Concre
tio sit eamdem servans sormam, quae dum liquid erat, eidem tributa fuit. Hinc parietes qui recentor erecti sunt, et adhuc humidum naortarium habent et mollem injectam aquam absorbent: OS quam carbonati soliditatem calx acquisiverit, quan respuunt, Cum et calcare lapides aquam injectam non admittant. Hinc etiam si Parietes, aut tectoria ignis calore exsiccentur, nunquam ΟΠSiStentiam, soliditatem, ac duritiem acquirunt, quam ex resorpto Sen sim acido carbonico nanciscuntur, cum iu essectu non agatur
85쪽
de aquae quantitate evaporanda, sed de eadem ad statum siccita iis ac soliditatis adducenda, et de acido Carbonico Cum calce a copia combinando, quae necessaria est ut in statum Carbonati ipsa iterum adducatur. in etiam parietes qui ex Calcare Saxo, aut fluviatili struuntur ejusdem mortarii pe, minus firmi sunt minusque cohaerent, quam qui ex lateribus, quia deest attractio mortari cum terra alumina, quae habetur inter mortarium et lateres: pariterque intrita , quae sit ex marmoris minutis utcumque caementis, et etiam pulvere cum Calce, minorem Ohaerentiae Vim praeseseri, quia deest asy nitas inter calcem et terram si liceam arenae. S. . Modo vero in praeparationes, quae iunt calcis, et Ortarii, in delectu arenae, et pro constructione laterum inquirendum est. Docet Vitruvius, uti calx de albo saxo aut silice coquatur. Quo in loco voce silicis intelligi nequit ea concretionis species , quam proprie Silicem appellamus, et quae nunquam in Calcem converti potest, sed Vitrescentem materiam exhibet. Ea vero Voce jam constat latinos usos suisse ut omnem duriorem lapidis speciem indicarent. Nam addit , quae erit ex spisso et duriore e-- rit utilior in structura quae autem ex istulos in tectorio V. Quae disserentia sic videtur intelligenda. Quae ex fistuloso et rariore lapide calx paratur, minore ignis quantitate, ac certius perficitur, ut idcirco in maceratione, quae ejusdem sit cum arena, minus instet periculum partes aliquas superesse ad nucleum usque igne non penetratas, aut minus penetratas. Ex istiusmodi partibus
opus tectorium plurimum laeditur, Vel quod aequabiliter mortarium extendi nequeat, relictis asperitatibus, vel quod in ipso opere post aliquod tempus tumeant, dissolvantur, a teCtorii aequabilitatem corrumpant. Quae ero ex duriore saxo calx sit, ipsa cum in interiore structura adhibeatur, etiamsi vitium aliquod illiusinodi habeat, illud in opere ipso latet. Ceterum ero abstrahendo nunc ab aliis et erogeneis, quae cum lapidibus commixta esse possunt, disserentia durioris et fistulos nullam videtur inducere posse diversitatem in terra calce, quae ex ignitis excoctisque lapidibus obtinetur. Cur autem lapides in calcem ivam mutati eam proprietatem acquirant Vitruvius hanc adducit rationem , Sa-
xa, inquit, si antequam Coquantur, contuSa minute mixtaque serenae conjiciantur in structuram, nec solideScunt, ne eam O- se terunt Continere cum vero Onjecta in ornacem, ignis Vehe- menti servore correpta amiserint pristinae soliditatis virtutem, 'Un DXUStis atque exhaustis eorum Viribus, relinquiantur paten-
tibus soraminibus et inanibus. Ergo liquor, qui est in ejus lapi-
86쪽
di Corpore et aer Cum exhaustus et ereptus uerit, habueritque, in Se residuuia calorent latentem , intinctus in aqua priusquam, exeat ignis, Vim recipit, et tumore penetrante in foraminum, raritates Conservescit, et ita refrigeratus ejicit ex calci corporeis servorem . Similia habet Pallacitus, atque etiam Plinius, et Cato Censorius. Atque fortasse ad nostra etiam tempora opinio percrebuit latentem in calce Viva calorem esse , qui aquae astusione evolvatur: quod quidem Verum est, Sed ex proprietate ipsius ei Tae Calcis, quae pura reducitur cum xi ignis fornacis extruditur ab ipsa acidum carbonicum, et aquam Continet in statu solido aeSi CCO: aqua vero in mediocri copia esstisa, ac satiscens in pulve-Tem, et Carbonicum acidum ex aere resorbens calorem excitat et fumum. Ex ea actura acidi carbonici praecipue dependet ponduris decrementum, quod lapides subeunt, cum in Calcem Con Veriuntur, et quod in perseCtissime parata calce non ad tertiam modo ponderis partem reducitur, sed ad dimidium, aut saltem ad 2. Persectae porro in fornace calcis indicium habetur, cum flamma purior, ac plendida nec atro sumo commixta et turbata exsuperiore parte fornacis ascendit. Pro signis perseCtae calcis traduntur haec: ut sit ponderosa, ut aqua injecta sumum spiSsiorem prom-Pte emittat, ut in pulVerem non satiscat, antequam ad Sum adduCatur, ut extincta et subacta partes duriores et insolutas noucontineat, quod vel desectu ignitionis evenit, vel quod in saxis, quae ad parandam calCem adhibentur, partes siliceae, aut X argilla continerentur. Quod autem de pondere calcis dicitur ita intelligendum est Calcis terrae proprie dictae idem serme pondus est, ut indicavimus. Sed quod in textura massae quam conficit, particulae ipsius majora aut minora interstitia relinquere OSSunt, maSs ipsa potest levior apparere Spongiae exemplo id sacile intelligitur, Cujus materia gravior in specie aqua est, Sed eidem innatat, donec intervalla in ipsius textura aqua non replentur, in quo casu soli suae graVitati specificae obtemperat, atque descendit. S. . rena quae cum calce commiscetur ad mortarium parandum in plures species distinguitur, tum ex locis ex quibus colligitur, tum ex aliis qualitatibus. Fossitia, fluvialis, marina primam divisiOtiem constituunt, quod pertinet ad artem aedificatoriam . Ossitiae quatuor genera memorat Vitruvius nimirum nigram, Canam , rubram, Carbunculum. Inter eas tamen nullum di-Scrimen quoad usum indicat, et optimam tantummodo docet esse, quae in manu confricata secerit stridorem. doneam pariter essempnet, quae si in VeStimentum caudidum sit conjecta, Vel icta,
87쪽
EXERCITATIO VITRUVIANA III. 65
ic non inquinaverit, neque ibi terra subsiderit. Quo tamen in loco
textus Vitruvii emendarionem aliquam aut iupplenientum poscit: nam habetur se quae autem terrosa fuerit, et non habebit aspori se talem V ubi sensus remanet imperfectus nisi adjiciatur , est rib cioiada V Newtonus vertit hunc locum a si scriptum esset , Dam litae terrosa suerit non habebit asperitatem . Perra ultius mutat et in ea. Orti quae non habebit, , la que tu tere parte de terra per carecer de aspreZZa . Sed attendendo ad verba quae praecedunt se neque habeat terram commixtam V idetur sensus utilior Vitruvianae doctrinae , ut quae arena terrosa suerit, non habebit asperitatem , et Vestimentum candidum Comma Cula erit, sit
rejicienda. Quid carbunculus arenae genius significet difficile est dicere. Ea voce duobiis aliis in locis Vitruvius utitur. Nimirum l. v. c. . , uti in Campania exusta terra , philvis, Si in e-
truria excocta materia efficitur carbi incultis . Trim Vero l. m. c. I. de aquae inventionibus. Item abillone maSCulo, arena, que et carbunculo Certiores et stabiliores fiunt Copiae, eaeque
se sunt . bono sapore . Apud Varronem l. a. i. 9. legitur, tertio modo dicitur terra, quae est mixta carbunculus, idest, quae Sole praeserVens ita sit, ut radices satorum comburat V. Tum apud Columellam M. iii. c. Carbunculosium agrium niSi Ster-- COre juVes, a Cras Vineas efficere dixerunt . Ex his videtur conjici posse, carbunculi vocabulo indicari arenae speciem ita Omnium sit aridissima, ut si ignis Vim Sustinuerit, omnemque a Sechumorem reiecerit Leo Baptista Alberti ea repetit, hiae habet
Vitruviiis, nulla addita nova explicatione. trivialem arenam minus probat, eam namque eligi praecipit, Si non errant arenaria unde odiatur. Tertio loco marinam sed eam in structuris haec habere vitia, riod dissiculter siccescit, neque tibi sit, onerari socontinenter paries patitur, nisi intermissionibus re liuiescat, neque concamerationes recipit Marinam autem hoc amplius habere, quod etiam parietes, cum in his tectoria acta suerint, remittontes salsuginem , ea dissolvunt. Fossitias, quas prae aliis Commendat, IDO- ne esse debere de arenariis recentes, nam si exemptae diutius a Ceant ab Sole et lina , et pruina Concoctae resolvuntii et sirint terrOsae. De iis vero arenarum disserentiis , ipsarumque usu in aedificando inserius ex certioribus principiis dicemius. S. Io. Laterum constructionem ita docet Nitrii vius, , ut monducantur de in renoso, meque calculoso, neque sabuloso litto, iblia praesertim rationes primunt, quod graves sint, deinde, quod
ab inbribus iissolvantur aes dilabantur, meque propter PSarum.
88쪽
hujusmodi partiuna asperitatem, taleae, quae in His ponuntur CO- haerescant. Ducendos itaque esse ex terra albida cretosa, sive Merubrica, aut etiam masculo sabulone, ex quibus firmi lateres habentur, neque in Opere ponderosi, et qui aciliter aggeruntur. Os-
dein D letiore oportere siccescere, mimirum aequabiliter in exteriore superficie, et in interiore substantia, eo enim fieri ut tectoria tenacius iisdem adhaerescant, rimas non agant, meque larietes sidondo vitientur. Addit Uticenses latere, mi sita aridus, itante quinquennium ductus, Cum arbitrio magistratus fuerit ita probatus unc uti in parietum Structuris. Nullam vero hoc loco mentionem acit de lateribus igne excoetis , atque de iis regulis et Cautionibus, riua in hoc servandae sunt Leo Baptista lib. . haec de latoribus liabet se Constat lapidis loco veteres perlubenter sosse lateribus: credo equidem inopia rerum et necessitate duetos ho- , mi DC primum surpasse, ut 'ateritia fouerent medificia: quod
JOStea quam animadversum est, quantum id structurae gentis ad se opera facile, ad usum commodum, gratiam raptum ad pe- , rennitatem firmum constansque existeret, prosecuti sunt Cum Cain, tera , tum et regias aedes struere lateritias. Memum posteaquam se et Casu Seu industria percepere, quid ignis ad Trinandos Hen- , sandosque lateres valeret, testaceo passim opere omni attollere, PerseVerarunt. Et riuantum iv Vetiistissimis stru Cturis annotavi, 'io profecto ausim dicere, nihil ad omnes quos velis aedifica-- tionum usus involabi commodius latere non Crudo, Verum COCto,
, ubi coquondi et ducendi ratio diligens adhibeatur opera ex argilla igne excocta testas latini proprio momines dixere . idemque Vitri vitis hoc sensu hanc vocem adhibet l. ii. c. quis
'OStam tuSam O succretam ex tertia parte adjecerit . Tum Verq
I. u. c. summis parietibus i lateritiis structuri testacea, sub tegula subjiciatur ' Sed otiam aliis in locis lateres igne ex-CoCtos nominat. Nam pl. 1. c. i. se inquit sed ubi sunt saxa, quadrata , si V silex, si Caementum, aut Octus later, Siri e Cru-
ius, his erit utendum. Non enim ut Babylone abundantes liquido bitumine pro calce et arena et cocto latere actum habent hu- se rum . Quod iterum Q. m. c. repetit se Babylone .... UO, bitumine o latere testaceo exstructo muro Semiramis Circumde- dit Babylonom . Cur itaque des lateribus moim modes ducendis, sed de loquendis quoque nullum praeceptum tradidit Vitria ius, sed unice de crudis ot exsiccatis scripsit' an putemus suo ineVonondum Roma aedificia x coctis lateribus aedificari consuevisse Cum tamen ab ipso aedificia memorentur et ampla et splendida,
89쪽
illi aut quadrat, lapide, aut coci, lateres seri debuerunt cum
etiam nullum, quod sciam, Romae supersit vetustum aedificium et Vitruvi coaeVum, quod ex crudis lateribus extructum Sit Habentatur quidem nonnulla indicia ex antiquis Poetis de usu laterum crudorum in aedificandis domibus, quae tamen potius tamqu3m artificiosa dicendi rationes haberi possunt, quam proe auctoritatibUS. Horatius I. i. d. I 5. . ulla decempedis Metata privatis opacam Porticus excipiebat Arcton: Nec sortuitum spernere caeSpitem
Leges sinebant. , Quid autem sit fortuitus caespes definit Sextus Nona pejus Festus cl. 3. de Verti signis . . Caespes est terra in
se modum lateris caesa, cum herba sive frutex reciSu et truncat US,
, seu later herbaceus ' Virgilius quoque in clog. . . Pauperis et tuguri congestum caespite culmen . Ubi Servius Caespite, idest herba tum propria terra evulsa, a caedo diCtu Caespes Neque praetereundum est quod idem Vitruvius l. i. c. I. scripsit se Nonis minus etiam Massiliae animadvertere possumus sine tegulis suba ita cum paleis terra tecta tuguria . Athenis . Areopagi antiquiri tatis exemplar ad hoc tempus luto tectum . Quod ad usum luti incocti reserendum est aevo ipso Vitruvii. An putemus ex eo intelligendum esse Augusti essatum, Romam illum invenisse lateritiam, quam marmoream relinqueret Quod autem ad durationem istiusmodi structurae, ex crudis lateribus pertinet, indicabo locum Herodoti l. 2. Euterpe p. 75. satis singularem se sichin Re- Iem superiore anteCellendi cupidum, reliquisse memoriam sui lyramidem lateritiam , incisis lapide literis in haec verba Ne meis lapideis pyramidibus compares, quae tantum illi praecello, Uanis tum Iupiter ceteris iis nam undum lacus Onto Verberantes, is quidquid uti conto adhaerescobat id colligentes, me Composue runt, et in talem mensuram redegerunt . Aliunde vero scimus coctilis lateris usum antiquissimum suisse. In sacris libris Hebraeos fuisse contritos ab AEgyptiis regibus in lateribus sormandis atque coquendis, legimus. De muro Babylonis latere testaCeo, Superius ex Vitruvio indicavimus. Apud Strabonem G. xvi. p. 854.' legitur se Pyramis erat quaedam Babylone quadrata ex latere se coctili structa, stadii altitudine, cujus quodque latus stadium bis tinebat V.
S. I. Verum Plinius l. xxxv c. 4. plura adducit, quae ad hoc arguinentum spectant se Quid Θ non in Africa Hispaniaque D e terra arietes, quos appellant formaceos quoniam cin forma
90쪽
, circumdatis utrinques duabus tabulis inserciuntur verius, quam, instruuntur, ae is durant, incorrupti imbribus, ventis. ignibus, se Omnique aemento firmiores Spectat etiam iunc speculas Mara semibalis Mispania terrenasque turres jugis Montium impositas
vitia et caespitum matura Castrorum Vallis accommodata Contra
se fluminum impetus aggeribus. Illini quidem crates parietum luto, et lateribus crudis extrui, quis ignorat .... Graeci, praeterquam, ubi e scilice steri poterat structura parietes latet illos praetulere. Sunt enim aeterni, si ad perpendiculum fiant ideo et in publi- ma opera et regias domos adduntur. Sic struxere murum Athe- is, qui ad montem Humet tum spectat: sic et Patri. Edes do- Vis et Herculis, quamvis lapideas Columnas et epistylia Circumis darent . . . . In Italia riuoque laterilius murus inretii it m eva- niae est. Romae non fiunt talia aedificia, vi uix sesquipedalis pa-
ries non plus quam unam Contignationem tolerat Caratumque est, me Ommunis irassior Tat, mees intergerinorum ratio patitur . Haec de lateribus crudis ex quibus muri extruebantur satis manifesto traduntur, non tamen Romae ubi angustia spatii muros ejus cras-εitudinis fieri, quae ad plures contignationes sustinenda esset idonea Velabat, simulque populi frequentia, it labitationum multiplicandarum necessitas jubebat uti domus ad sexaginta et 4 ptuaginta pedum altitudinum erigerentur. Eapropter ibidem coctis dateribus usos suisse, nisi lapido ac xaemento extruerent, dere concludendum videtur, nisi Romae conditionem hoc respectui dive sam auisses Reipublicae iniit Imperatorum temporibus judicemus, quod est Verosimile. Nam etiam ex eodem Plinio QI. colligimUS se terrae beneficia .... quae assiduitate satiant figlinarum o - per imbricibus, tubulis tegulisque ad balineas hamatis, et ad se tecta coctilibus lateribus frontatisque aut quae rota fiunt etiam, sictilibus Moliis missi vina lxcogitatis, it id aquas. Tropter quae, Numa re septimum collegium figulorum instituit . f. u. Ne vero inanem quaestionem agitare videar, et quae curiosior it quam utilior, cum certe si lateribus crudi uti posse- US , si non pro omni aedificiorum genere, saltem pro iis quae minus pertinent ad magnificentiae ostentationem praestaret u 'at aedificandi rationis nuperrime descriptae et in usum adductae pecimen hic proferre, qua vetustae illae indicationes non ne i gendae Comprobantur Forma eos muros a Plinio indicatos, qui in Λ-frica et Hispania struebantur, adhuc fieri in Lugdundias Galliae provincia, et Catalaunia Hispaniae Observa tu in est eosque praXi expedita ac sacili, ic eademque non modo Iuguria me mapalia