장음표시 사용
61쪽
xit corrupta Architecturae indoles, Sed e Sola preSsionis vertica lis ot lateralis lege , et ex equilibrii Statici ratione oriretur. In Gothicis contra et magis exquisitis operibus, membra propemodum
infinita numero, magnitudine figura, Comminuta a trita occurrunt, ut spectatoris culti Smianquam ConquieSCat: proportiones partium occurrunt firmitatis legibus repugnantes, et quamquam ex iisdem firmissima aedificia ac diu duratura facta suerint, tamen a bilia videntur, et in quibus Vinculorum serreorUm, O maSSarum contra nitentium pondera requiruntur.
56. Non omnia tamen in Gothicis aedificiis sunt absque laude dimittenda , ex quibus etiam non pauca in nostram aedificandi rationem inducta suere. De quibus alio loco erit dicendi occasio.
Interea non ab re erit adnotare antiquissima non deesse monumenta ex quibus ejus ortiundi rationes singulares deduci possunt Plinius M. xxxvi. c. 3. ex Varron sepulchrum Porsennae etruriae Regis describit hisce verbis se Porsenna re Hetruria . . . Opultus, est sub urbe Clusio: in quo loco monumentum reliquit lapide, quadrato singula latera pedum lata tricenum, alta quinquage, num inque basi quadrata intus labyrinthum inextricabilem: , quo si quis improperet sine glomere lini, exitum invenire mis queat. Supra id quadratum pyramides stant quinque, quatuoris in angulis, in medio una, in imo latae pedum septuagenum
quinum, altae centum quinquagenum ita fastigiatae, ut in sum- , orbis aeneias et petasu unus omnibus Sit impositus, ex quo se pendeant excepta catenis tintinnabula , quae Vento agitata longa, , sonitu reserant, ut Dodonae Olim actum est. Supra quem o se bena quatuor pyramides insuper singulae extant altae pedum cense tenum. Supra quas Uno Sol quinque pyramides, quarum altitudi, nemo arronem puduit adsciscere Fabulaemetruscae tradunt eam- is dem fuisse, quam totius peris adeo Vesana dementia quaesiisse se gloriam impendio nulli profuturo. Praeterea satigasse regni Vi- eS, ut tamen major laus artificis esset . ujus monumenti si-guram dedit Greaves in Pyramidographia Similem, in minimis dimensionibus si ad Hetruscas reserantur, esse deam monumentoriam Gothicorum, qua erecta Veronae fuerunt caligeris, videri potest. 57. Quod si quis proponeret, num Gothica aedificandi ornandique aedificia ratio possit Sextum columnationis genus constituere , Valde non repugnaverim , quippe nonnisi peculiari adhibito
studi , aut deam Gothici aedificii non absolutam complere, juxta ejus methodi ingenium, aut novam Gothici aedificii deam exhibere cille tantum poterit, qui ejusdem methodos familiares habuerit.
62쪽
Columnae vel cylindricae vel parallelopipedi sigura fiunt, nimirum vel basi circulati insistunt vel quadratae. Si solitariae ad hibendae sint circulares aciendae sunt, nisi rusticum aliquod aedificium, aut subterraneum sit, in quo quadratae Columnae, Seu pilae adhibentur in his enim soliditatis adspectus obtineri debet:
ex quo fit ut etiam sulcra quae arcubus sustinendis eriguntur quadrata, non rotunda esse debeant. Rotundae solitariae expeditum reddunt structurae adspeetum, a majestatem et OnUStatem U-gent aedificii. Si vero intercolumnia muris clausa sint, Vel si pilis arcuum adnexae columnae sint, tunc quadratae aut cirCUlareSab Architecto eliguntur, prout spatii amplitudo requirit, quod laxius sit aut angustius. Si enim circulares nimis magnum Spatium C- Cupent, quadratae adhibentur. Praeterea columnae muris insertae ex iisdem certa mensura extare debent: si enim extent minusquam par Si Circulares majestate a Venustate priVantur, si magis, Curva Columnae Cum parietis recta angulum acutum intercipit, quod invenustum est. Quadratae Ver Columnae, seu antae, Cum parum se pariete eminent structui am, exilem efficiunt: si nimis emineant, ponderosum adspectum reddunt. Eapropter Columnae O- tundae nunquam extare debent a parietis superficie plus quam ex
duabus tertiis diametri partibus quadratae raro quartam latitudinis partem excedere debent a pariete extando Columnae Caryatides certas non habent symmetriae leges. Nonnumquam reCtangulae sunt, saepius ad inseriora convergentibus lateribus. Sed uti hoc genus magis ad ingenii lusus, quam ad soliditatis leges exigatur, de ejusdem proportionibus plura necesse non est dicere. Attenuationem figurae columnae Versus extremum superius sere omnes Architecti a Vitruvio ex arborum imitatione deducunt. Id tamen ratione mechanica constare apertum est ei qui Consideret, Centriam gravitatis Columnae quae coni truncati guram habet in serius situm esse, quam cylindricae aut parallelopipedae iisdem positis diametro et altitudineo ac proinde ejusdem stabilitatem augeri. Hinc sere receptum apud inrchitectos est, mi rotundae χορο
63쪽
lumnae extenuentur, non omnes quadratae Ut Semper imo vero
nonnulli quadratas columnas quae muris insertae Sunt ex duobus lateribus extenuatas, non in prospeCtu exhibuere quod tamen ceu ab ratione alienum ejiciendum est cum aequalis ratio sit prora terati, et pro quavis alia extenuatione. Videntur extenuandae columnae quadratae, Cum magnam habent projeCtionem, nam eo
modo minuitur epistylii projectura tum et illae quae retro columnas cylindricas poni debent, quia punctum intercolumnii medium aequaliter distat ab utraque columna, ac etiam quia abaci capit lorum locum nanciscuntur. Si vero illae causae non sint, quadratae
Columnae non sunt extenuandae, dum muri Con Sertae Sunt, nam
projectura ipsarum imminuta , exile nimi a gracile apparent. Dissentiunt Architecti in mensura extenuationis Olumnarum. Barroccius a ignota diametro scapi superiori decrementum assignat minutorum II in columna Thuscanica, o in Corinthia Palladius 5, ubi ponderosiores columnae sieri debent: ubi agiliores requiruntur ScamOZZius I pr primis, pro aliis is omnestamen in eo Consentiunt, ut minor imminutio stat, quo altiores columnae sunt. Hic etiam ex harmoniae legibus videretur eligenda proportio ejusmodi, ut imminutio diametri superioris diametrum ipsam redderet in aliqua harmonica proportione Cum diametro inferiore ipsamque etiam servaret in aliqua ex iis simplicibus rationibus cum longitudine scapi, quas Oculus persequitur ad Venustatem. In methodo Palladii aut Scamoccii, diametri inferioris et superioris scapi rationem servant 4 3 quartae a diameter superior ad longitudinem scapi, rationem numerorum I 8. In Corinthio proportio Barroccii rationem exhibet cim, quae est sextae mi-inoris ac diameter superior ad scapi longitudinem rationem ser
Eam extenuationem no ulli Architecti ab tertia altitudinis parte ad supremam diametrum es sciunt, tertia illa parte ad perpendiculum servata alii vero statuta columnae diametro ad te tiam altitudinis partem columnam inferiora a superiora VerSUS X-
tenuant. Hanc quidem laudat Architecti ei me neglexerunt, primo
excepto , qui eamdem tantummodo refert. Non esse autem omnino
rejiciendam videri potest, quia praesertim si magna crassitudine Columnae sint, ea forma venustatis aliquid videtur adjicere. Eum ero extenuationem variis methodis perse ore Architecti. Palladius elasticam curvam adhibuit Barroccius a Vignota, et Ca-mΟZZius lineam si nuum. Sed neutra ex iis methodis apin satis est. Disuellimum enim ista pro prima ut lignea Virga eligatur, quae
64쪽
in omnibus suae longitudinis punctis aeque exilis sit, et curva regularis ab ipsa exhibeatur, quaeque post descriptionem Corrigenda ortuito non sit. Curva vero sinuum punctorum inVentione determinata requirit ut ipsa puncta lineis jungantur, neque uniformem ductum servare potest. Ad id utilissime adhibetur Conchois Nicomedis, aut etiam Ellipsis conica. Pro Conchoide sic est procedendum. Sit B axis columnae extenuandae Tab. IV. fig. . . IB II semidiameter scapi inferioris C tertia pars Columnae, quae ad perpendiculum est conservanda, C reliqua columnae longitudo ad quam extenuati pertinere debet M diameter superior imminuta, juxta rationem statutam Agatur diagonalis D aequalis HG, quae producatur, ut Occurrat in F, lineaei productae. In F stylus figatur, quem excurrere possit canaliculus EF insculptus in regula DF. Canaliculus alter in regula DC excavetur. Regula ab dsfissuram habeat FE, per quam excurrere queat stylus , eaque ejus longitudinis, ut punctum M possit servenire ad punctum . In M oramen sit, in quo graphium immitti queat. Descendente puncto D per canaliculum DC, graphium describet curvam juxta quam
Columna est conformanda. Quod si tota longitudo columnae ad eam Curvam sit conformanda, canaliculus C producendus est ad CB, atque regula ad movenda usquequo punctum M attingat
punctum radii ΙB. Simili modo Ellipsis Apolloniana inservire poterit. Sit AB axis columnae ab IV. g. . , C ejus tertia pars, B, C semidiameter, A eadem semidiameter imminuta Producto indesinite radio HC, producatur Α in D, ut diagonalis 3 sit aequalismC, eaque diagonalis producatur, ut secet C in F Juxta C regula collocetur, quae canali ulum habeat insculptum GC. Excavetur pariter axis DC aliaque regula ab c d supra ponatur , quae duobu Stylis in F, et D cum suppositis regulis conjungatur. Foramen fiat in M. Bini styli percurrant canaliculos AC, PG, et graphium in Oraminem positum Ellipticam describet curvam. AD PARAGR. 47 Attico ordine plurimum usus est Palladius, et qui eum Sequuti sunt Vicetiae in ornando prospectu privatorum aedificiorum
nobilissimorum quibus ea civitas est exornata. Ea exempla, Ram quam a summis in arte viris ordinata, in eo tamen peCCare Videntur, quod non unicum, sed plura velut aedificia alterum alteri
65쪽
impositum repraesentent, tanta enim est Projectura Coronae ordinis infimi, et Superioris, ut corona attici multo retracta sit. Parastades Parastaticae
Α PARAGn. 44. Errat Philander dum in Annot ad cap. m. l. m. f. 4 , ubi Vitruvius scripsit altitudo ejus si Atticurges erit etc., inquit, existimo esse columnarum earum quas Plinius Atticas appellat. Non enim de columnis, sed de has seu spira sermo ibidem habetur. Observa de proportione altitudinis Attici ad altitudinem columnae infra positae. Atticus ordo coronam habet stylobata tantum Cymatium.
66쪽
AD EXERCIT. I. SIMONIS STRA TICO
J raeter ea quae hactenus tradita sunt, atque ad eruditionem artis potius quam ad artem ipsam spectare Videntur, Systemarationale ejusdem, quatenus ad columnationes pertinet, exhibere non inopportunum erit, quod ex iccati an schola manavit. Diximusoni hujus Exercitationis principio, structuras utcumque SimpliCiS-simas et inornatas, eas imprimis distributione probandas esse, quae genus aliquod columnationis regulare admittunt. Praeterea d sinitio eurithmiae, ac symmetriae a Vitruvio adducta in memoriam est reVOcanda. Nimirum eurithmia est Venusta species commodusque in compositionibus membrorum adspectus. Haec efficitur Cum membra peris convenientia sunt altitudinis ad latitudinem, latitudinis ad longitudinem , et ad summam omnia respondent Suae Symmetriae Symmetria vero est ex ipsius operis membris Con-Venien Consensus, ex partibusque separatis ad universae figurae Speciem ratae partis responsus ut in hominis Corpore e Cubito, Pede, palmo, digito ceterisque partibus symmetros est, Sic est in operum persectionibus h. . . Rursum vero tui. I.). Nulla Α- Chitecto major cura esse debet, quam ut proportionibus ratae partis habeant aedificia rationum exaetiones. Ad id itaque, ut nimirum ille responsus Obtineatur, parteS
que omne strueturae Consentiant , ac rationem suae sormae pate-
saCiant, systema contendit quod nunc exponam, in quo quaedam 3Xiomata sunt praemittenda , circa quae nullum dubium haberi
I. Pondera omnia suis fulcris innitantur, atque ubi majora pondera sunt sustinenda , sirmiora sulcra appareant a Sint. 2. Firmitas in structuris non modo vera, sed etiam 3pparens diligenter servetur in omnibus aedificii partibus. Hinc anguli tru-Cturarum omni industria sint, et appareant 1rmati StruCturae OΠ-dere proprio consistant, et aequilibritate ponderum prementium, Non Vinculis erreis, aut alterius generis contentae. Pondus nullum Sit, quod vacuo infra Osit respondeat.
67쪽
3. Partes ejusdem Ormae generatim Sumptae in structura eadem similes inter se sint, hoc est, eadem proportione dimensionum definiantur. 4. Medietates in aedificiis serventur, tam primariae, quam secundariae Columna numquam medietatem occupet, neque medio
5. Columnis variae magnitudinis, quae in eodem aedificio
Conjunguntur, Communia membra nulla Sint.
6. Epistylia, fastigia, senestrae suam figuram SerVent, et Ontinuitatem.
7. Magnificentia structurae ex magnitudine partium prodit, ex quibus structura ipsa Constat. Minutae divisiones magnificentiam imminuunt. 8. Modulus, quo definitur principale genus columnationis in aedificio, sit mensura communis pro Omnibus aliis aedificii partibUS. Assumptis modo quinque columnarum generibus Thuscanico, Dorico , Ionico, Corinthio, a Composito, mensurae iisdem tribuuntur Sequentes. Modulus est semidiameter columnae insimae, atque in triginta partes, seu minuta dividitur.
Alii tudo basis Altitudo Capituli Altitudo Scapi Altitudo trabeationis
In litiscanico m. i. M. I. M. H. M. V. In Dorico M. . . . . XIV. M. V. In Ionico M. . . . . XVI. M. V.
In Corinthio l. 1. M. 11' M. V1 M. V. Compositi generis peculiaris mentio fieri non debet, quippe
genus hoc medium est inter Ionicum et Corinthium , atque ideo ejusdem proportiones mediae erunt admittendae. Hinc ex analogia genus Compositum fieri poterit ex Ionico et Dorico, ut ex Dorico
et Thiascanico mediis mensuris a SSumptis. Stylobatae columnarum determinari debent ex quarta parte altitudinis columnae una cum altitudine trabeationis. Atque ideo in Thuscanico erit altitudo stylobatae M. 1v. s. In Dorico M. V. In Jonico M. v. s. In Corinthi M. 1. Altitudines membrorum, ex quibus bases, capitula, a trabeationes Constant, ex notis regulis definiuntur, quae ad modulos ac modulorum partes relatae sunt. Quod autem peCuliarem attentionem requirit, distributionem respicit triglyphorum ac metoparum in Dorico, a mutulorum et denticulorum in Ionico et Corinthio. Quoniam igitur intercolumnia adhibenda sunt M. X. Vel VHI. Vel 1., et M. 11. etiam cuin columnae binae propiores adhiben-
68쪽
tur, ut inserius dicemus, pro distributione in genere Dorico triglyphorum et metoparum, summa triglyptii ac metopae . . fieri
debet, ut triglypho tribuantur minuta XXIV. metopae min. XXXVI, denticulis singulis, si in ioc genere admittantur, in IV. Coo
iidem vacuo inter ipsos posito intervallo In Onico Vero, Corinthio, et Composito, aggregatum ex mutulo et intervallo aequalefiat M. ., tribuendo min. . mutulo, a min. xx. intervallo Animai Vertatur, si plures Ordines sint, quorum alter alteri sit impositu , modulum, ex quo partes illae in superioribus ordinibus des1-niuntur, ex infimo peti ordine debere. Et quoniam ordines sic simprapositi aequalem habere debent altitudinem, patet quod modu- Iu columnae ex. r. supremae Corinthiae erit moduli subjectae et infimae ex. gr. Doricae. Hinc aggregatum mutuli et intervalli,
quod unius moduli Dorici fieri debet, aequabit i moduli columnae Corinthiae.
Noniann quam Ver mutanda ea methodus est pro arcuum latitudine, qui columnarum generibus ornandi sunt. Generatim Architecti triglyphum min. o. statuunt, a metopam min. 45. Ea vero distributio proxime obtineri potest, absque alteratione latitudinis arcuum et parastatarum vel si columnae stylobata areant, Vel si eidem imposita sint. Nam si columnae sol insistant, di- Stantia inter centra columnarum erit M. u. quae Si diVidatur per
quinarium, quotum dabit M. Di, idest min. a. quae tribui O-test in triglyphum min. 28l, set metopam minut. 43l. Si columnae stylobatis sint impositae, distantiam xiv dividenda erit per
Senarium , et quotus habebitur M. ua, idest min. o. a triglypho tribuenda erunt in metopae min. 42. Qua men SUI ISOculus non discernet ex disserentia , quam habent, comparatae ad min. o. et min. 45. Intercolumnia vel simplicia adhibentur, vel quae arcum Om prehendunt. Simplicium distantiae a Vitrioi exponuntur, eaque sic ordinari debent, ut columnarum bases Se mutuo non penetrent,
ac linthi vix se mutuo contingant tum vero non ita inter se di- Stent, ut epistylium et reliqua trabeatio iisdem insistens non in-sseCtatur proprio aut superimposito pondere, vel frangatur Minima columnarum distantia in intercolumnio Pycnostylo simplici liabe- Ur modulorum trium, ita ut plinthi basium distent inter se modulo uno. Nonnumquam tamen, praecipue in angulis truCturarum,POSSunt intercolumnia adhuc angustiora adhiberi, ita ut plinthi se mutuo tangant, quod ad firmitatem facit, neque inVenustum St. Maxima columnarum distantia in intercolumniis simplicibus est Ino,
69쪽
dulorum sex, quam men Suram Si XCedant, areoStyla vocantur, atque epistylia ex materiaci non ex lapide fieri debent, ut fracturae
periculum Vitetur. Multo latiora intercolumnia fieri possunt Cum arcum Comprehendunt, eorumque intervalla modulis Io, egregie definiuntur in eadem structura ad prospectum, peristylium , aulaS, atria, scalas principales construendas. Ab ea namque latitudine sit, ut in iisdem et ostia majora, et minora, et senestrae cum Sui ornamentis apte possint collocari. Arcus qui in intercolumnio continetur parastatis insistere de bet, seu pilis quadratis, quae vel loco capituli propriam gerunt incumbam cui arcus imponitur, vel integram trabeationem Arcus vero altitudo vel immediate ad trabeationis inferiorem aciem pertingit, vel Cuneo Seu spina in suprema parte ornatur, quae ad trabeationem usque excurrit, ipsamque sustinet in medio suae longitudinis. Quoniam vero arcus qui parastadibus insistit non modo pondere suo ad perpendiculum premit, sed etiam lateralem hori-gon tali vel obliqua directione pressionem exercet, idcirco paraStatarum resistentia ex ipsarum latitudine derivari debet. Constat autem ex mechanicis pilas, quae resistentiam arcui Opponunt, ex qua firmitas Constans obtinetur, aequales esse debere quoad suam latitudinem dimidia latitudini ipsius arcus Quapropter Cum Columna Sit modulorum duorum, parastatae hinc inde a columna singulae moduli unius, pilae latitudo erit modulorum quatuor, ac proin dolatitudo, seu chorda arcus erit modulorum octo.
Quoad altitudinem, arcus vel simplici fascia seu trabe inflexae archivolto constabit, vel praeter fasciam in suprema sua altitudine cuneum, vel spinam insertam habebit Ia serraglia'. Fascia
eadem quae parastatae erit latitudo, idest moduli unius. Cunei vero longitudo duorum est modulorum , quo proinde si arcus sit OrnatuS, arcus infra trabeationem erit modulo uno, quod spatium extans une longitudo occupabit. Hinc altitudo arcus in Thuscanico genere, Cum columna sit . xiv erit M. H. Si Une Sit instrUCtUS a M. m. si cuneo careat ac proinde rati latitudinis ad altitudinem erit ut ri II, Vel ci I 3. In Dorico cum cuneo erit proportio M II, absque cuneo ci 5
in Ionico 8 16 H II in Corinthio 8: I 8 . 8: I9 Cum paten munus parastatarum sit arcum sustinendi, inVenustum erit, et contra firmitatis rationes, si fascia arcus sit ipsa Parastata angustior, aut si eadem latior sit. Cunei vero usus in la-
70쪽
tioribus intercolumniis valde erit probandus cx quo Tulcrum Ira- beationi subjicitur, quo firmitas tum vera tum apparen Obtinetur. Possunt autem columnae stylobatae insistere, ubi Structitiae agilitas sit concilianda. In ea hypothesi moduli minores prodeunt, siquidem altitudo a solo ad traheationem in ThusCanico, e g. non amplius in M. xiv dividitur, sed in xum. s. Hinc latitudo quae oritur ex Columnae Crassitudine ac binis parastatis, erit Od. V., qui ad N. v. prioris hypotheseos, nimirum columnarum Stylobatis Carentium, rationem habebim 14:I8j: 4 54. Hinc arcus latitudo erit . . Firmitatis autem aequaliter ratio habita erit, ob molem ac pondus stylobatae additi. Quibus positis, si arcus in intercolumnio contineatur, cujus columnae Stylobati inStructae sint, altitudo arcus erit in Thuscanico cum spina M. H. s: Si spina careat M. VH Sin Dorico .... M. ix M. XX.
in Corinthio ... M. xiv M. XXV. latitudine seu chorda singulorum existentem. X. Quoniam vero in eodem aedificio arcus Variae amplitudinis sunt adhibendi, si amplum et ornatum idem requiratur, nihil magis ad urithmiam conferre, acile intelligitur, quam si illi similes
inter se sint, cum mensura disserant. Eorum arcuum re ponantur disserentiae, ac media earum arcum constituet, quem I Cum I dinis appellare fas est, cujus respectu major arcus, et minore SUnt
considerandi. Ut similitudo quaesita inter arcus Obtineatur, atton dere Oportet, quod projectura coronicis in trabeatione, Cui arcuS major it imponendus, radicem vel originem ipsius PCu oculo pe-Ctatoris CCultet ita ut si arcus semicircularis sit, semiCirculo minor spectatori appareat. Quocirca intelligitur, arcus hujusmodi non immediate ex trabeatione originem ducere, sed ex recta portione muri trabeationi insistentis, quae ejusmodi altitudinis sit, Ut errorem ex projectura coronicis dependentem emendet. Ut itaque arcu majOri Symmetria statuatur, qui trabeationi ordinis insistit, analogia hoc modo est instituenda. Ut altitudo arcus ordinis Sumpta a Contro arcus ad planum subisectum, ad ejusdem chordam, Seu latitudinem , ita altitudo ordinis, cum trabeatione, et parte muri Sub arctam majorem erigendi, ad quartum terminum, quo arCu majoris latitudo desimietur, o arcus gura habebitur similis gurae
Et deni arcui ordinis respondere deho arcus ordinis secunda-xii, circa quem Architecti nullam sanxere legem, etiam Si nonnum