장음표시 사용
121쪽
t, vari s i litum inspicitur, inquit Piccolominetus hi quamquam lumine illustrenitur omiae, nihil tamen eo videtur obscurius, neque hactenus potuit cli e innotescete quid lit. Iulianus Platonicus ex sent.ntia phoenicunt dixit lucem inuisibilernesse internuntiatum p ma, 1 entis lim en et inuisibile, actum internum animae iniindi; in ste' milia abum externurn eiusdem animae. Ita ut mens in D asellet lucis, cuius piimam animam mundi derivatio sens lumi uis ruri pseuaderet atque inde rad ij, spicndor, lumenque
Democritus ver d. Empedocles, Epicurus, Lucretius, omnesque Gassendi atomorum Patroni, etiam Inum alterum lumen aliud nihil esse, quam Baslo, c. scintili datum ignearum copiam per aerem , aliaue pellucida coreora diffisen uia sterque a corpore lucido eructatam lic tamen ut illia cimtillulae subtilissi imae sint, omnemque sensuru emagiant, totum nihilombnus aeccmina rant: ad eum modum, no vnius vini guttula particu lissat ingens aqvie copia pervaditur, rubescit, ac conuestitur. Deniquo visiomem ab his excitari volutit dum ab obiecto imido comprimuntur. Aiunt pretiere eiusmodi scintillularum eruptiones, ideo ad rectam lineam emo, quod pernicit te nauabilicuibrentur indeque a vento non dispelli qubd dum ventus unam partem aeris pellit, in luccedente alia,
eadem pernicitate similis fiat horum insensibilium sitium illuxio. To αἰ Gassendi esciueretio addit mundum plenum esse huiusmodi flammeis Phli Jpiς eorpus is usuae a te sint velut extinctae oriente, illico ra- Φρ timque accendantur, sicut spiritus vini conclusus in vase, nulla quo igni τι peciem praeserens admota cle inceps ad ostium iacula, subito to
tum locum conuertit in flammam Lur . . I. E. i.
Renatus De scortes aliter luminis natura explicat, quin atomorum Dioptrices ad id effluuiis opus habeat di cens lumen in qrpore lumino nihil c. i. est eiciete modum quendauia siue actionem promptam δε vividam, quae per aerem alia corpora pellucida interiecta versus oculum pergit indeque colores si explicat, ut nihil in praeter diuersos modo , quibus obiectum coloratum illos recipit , remittit in oculos. d ex
plicat exemplo caeci, qui baculo humum palpans, sola e a sapplica
tione sentit, si terrani, id quam . si lutum , si arborem. angat, c. Vn- se infert ab obiecto tactili quandam actionem emanet e , quae per baculum commeans premit manum, eique sensum inprimit diuersorum tactilium. Ita vult ab obiecto lucido sine Mora in oculum transcurrere actionem vivacissimam, quae cum Oroauam visus premit , perceptionem lucidi procreet In hoc tamen iam Lucretio conuenit ut omnia corpora oppleta velit materia quadam, perquam subtili, iuuida, que serie non interrupta ab astris ad nos usque protensalit huius ergo materiae particulas, cum tangit Sol . vel stella, videri exiit imantur: illaque huiuscemodi particularum pressio lumen est Alii aliter luminis naturam enucleant, nam quot capita,tot sensus praesertim in hac atomi- coturn secta li , ii ni
122쪽
De Iumine quid sit. Cap. XIII. Io I
philoponus haud multum inde abludit interpretans et . dea lima . ubi Aristoteles ait lucem esse actum perspicui, viperspicuum est, dicit lucem esse quasi chordam, qua intercedente, odor vltrs positus agat, oculumque moueat ad videndum. Aristoteles cit ait lumen elle a ZJum perspicui, quatenus persicuum ein,
ιέργεια του διαφανοῦς λιδεα φανἐς,6 mox lubdit, lumen est cynali color persei mi, quando est actu perspicuum ab igne, aut ab aliquo alio eiusmodi γο-νη νψελγεια - meJς, dcc quid autem intelligat per illum aini. quem modi εργε- , modo erip. iram vocat statim paul clarius exponit dicens. uid supσrspicuum is quid lumen dictum est quia neque signis nec omnina corpus nec Fuxi corporis alicuius , contra Democritum , sed ignis aut cuiuspiam a s praesentia. Haecide quid tamen iit illa praesentia, aut quo fiat,non amplius exponit. Plotinus vult lumena corporibus manans,et seacstum cruemdam eor Enn. I. sporis lucidi ad externa procedentem: supra dixerat haec verba, UZautem e. . actus alter inluminose , c. quasi vita plurima Iumin Lac velut principium foris agenH. D Gractus alter ultra terminos corporis luminos , cui est interioris imago, secundus actus a primo minime destitutus.
Communiter lumen dicitur esse qualitas a lucido sparsa per corpus diaphanum, qua colores astu illustrantur,in fiunt actu visibiles sis ar; ρι g. letque a viris doctissimis se describi a lumen est hiritualis repraesentatio Coelo c. 18. carti in inferioribus . vel Ussecies lucis vel , similitudo lucis. Quare b Scalexericommuniter lux a lumine distinguitur, qu bd lux sit qualitas inhaerens corpori lucido lamen verbiit qualitas in perspicuo a luce iugiterm g
nans. Ita in Sole non lumen, sed lux eli, in aere non lux: sed lumen.
CONc Lusio RiMA. Lumen est quidpiam aliud praeter et
fluxiones substantiales. Ita Peripatetici Sc Platonici etiam,vi ex Plotino supra est constitit. Probatur, quia substantia seipia non est actia visibilis, fit vero actu visibilis per lumen:ergo lumen non est substantia. i. est euiden seu in confesta apud omnes Ma breuiter probatur, donec fusius in lib. de anima Substantia non magis est petie visibilis ab oculo, quam est intelligibriis ab intellectu sed per se non est intelligibilis sine aliquo lumine intellectuali ab ipsa distincto Ergo,& Quare quemadmodum praesentia Dei Angeli imo Jacultatum intellectualium existentium in cuiusuis hominis animo non surficit, ut videantur sine lumine supradicto, vel infuso, vel acquisito Ita licet par ticulae ignis, siue corporis lucidi oculis abunde illaberentur, neque placerni possent, neque pet ipsas ignis lacidus Et hoc est quod ex pro- fellis docet Plato in Theaeteto, quod essentiare sensibus percipi nequeat, idque quod ab illis comprehenditur aliud sit ab ipsa, quo pacto Tomus unatius. O
123쪽
intestigit accidentiare ipsa distincta Atque huic postmodum patroci-tiatus et discipulus.
Confirmat,e quod ex se indifferens est hica nunc ad agendum, vel
non agendum , hocque vel illo modo,ut determinate agat, totius sic, quam aliter debet necessarid determinari per aliquod principium so niale superadditum, ut in Physica saepe probauimus, sed particulae illae, quoiar .iduntur ac proiluunt ex corpore lucido secundum praecisam subitantia rationem, sunt indifferentes, ut nunc agant, vel non;aut hanc vel illam actionem eliciant. Ergo. i. probatur, ' imo, quia sepe ad-s in liuiusmodi particulae, ubi nihil agunt,tametsi parata plus qua satis potentia visiva fuerit. cundo, eiusdem rationis sunt cum subitantia, Equa profluxere: at ea potest varias actiones producere puta vilionem,ta Rum gustum, calefactionem,&c de necesse est,ut quatenus est principium sormale unius, non sit principium formale alterius: Ergo non est principium formale omnium praeci se, quatenus est substantia quia sub ea ratione diuersitatem non includit. Quid restat, nisi ut per vires quasdam substantiae superadditas haec omnia operetur a seisisse, sic illae particulta ad visionem se haberent, ut vapores odoriferi se si habent ad olfactum. Sed ex quo naribus odor insertur per
eiusmodi substalitiales essluxiones c rebus odoratis egressi.is odor sentitur ut praetens, non ut absens Ergo similiter per lumen res lucidac color .ite non cernerentur ut absentes, sed ut presentes Dices, discrimen esse quod igniculi visui seruientes subtiliores sint, quam ut ipsi
videri valeant, quamquam satis vividi, ut per ipsos cernatur ignis, ex quo micant. Contra, que proportio est luminis ad odorem, eadem est visus ad olfactum. Ergo quo lumen est odore subtilius eo etiam penetrantior oculus est, quam olfactus.
Graio Secundum illosi peigniculi eiusmodi copiose affluunt, ubi nullum lumen splendescit, v. g. in olla bene clausa dum aqua ebullit,calor ingens est,aliunde calorem nullum agnoscunt sine igneis corpusculis. Cur ergo tunc lumen nullum Dan quia deest medium diaphanum, at inest aqua Dan pressionem desideras a quidni ebullitionis Mundationis motus non susticient 3 de tamen si noctu cacabum apertum aquae billiente inspexeris, videbis nihil. Drto Esto ignes iaculentur substantiales quosdam radios atomosque i Jam meas, quibus visum nostrum verberent uti qpe ab iis, qui accensam lampadem a longe prospiciunt, videntur instar lineaturutilantium i tamen dissicillime crediderim singulis momentis posse tot particulas E Sole, necnon e stellis decerpi, ut mundum uniuersurri impleant. Cogita quanta sit intercapedo a stellis ad Solem , de ab hoc rursus ad terram. Presertim in sententia Copernici, quam sequuntur pr citati Philosophi tum quid fiet de illisparticulis, cum momento sequenti, nouosmilium particularum quasi delugio totus denuo immergi deberet orbi. quomodo solae astra non decrescerent,tandem que exhaurirentur quidquid enim dicant, saltem talis erit proportio
124쪽
De lumine quid sit. Cap. XIII. Ior
Solis, stellarumque ad atomos inde scaturientes , qualis ignium nostratium ad scintillulas ex ipsis erumpen ex aut qualis etiam floris ad.
halitus odorifero quos exhalat, ita ut quanto sol maior est igne no tro, tanto copioliora ei uctet corpusculo tuli profluuia, sed ignis nolier non possiet aequam iubstantiae portionem, quae in fauillas, tot nosque rei luitur, ac curtu ic refluxu subeuntium aliorum corpusculorum reparare, nil noua in pabulum materia illi suggeteretur flos ob illam exhalatione incito marcenit ita Sol Lastra quantum ab initio decietacete de bu sienta Dicunt, tame .si decreuerint aliquamis per eorum decrementa percipi a nobis non posse Contra , non aliquanta spe . sed multum decreuissent x. Diuinare, imo somniare hoc , non thilosophari e l. s. Videmus hic E corpo ibus elementaribus propterea e filuxus quosdam substantiales fieri qubdistata sint ex quioasdam naturis quae ordinatae sulit ad diuersam speciem conni ven clam diuersumquestumi locum occupandum,&α Ideo ubi primum earum partaculae virtute aliqua externa corroborantur, ab hac concretaone se liberant, vel certe vi quadam superiori, qualis ei calor aetherius)extrahuntur. Nihil ver tale contingit in sole, astrisque ignes lunt, sed ut reor, ita compacti, ac solidat ut omnino indissipabiles int: ideo febricitantium somnio simile crediderim dicere . qud ramenta quaedam ac velut exu uiae singulis momentis ab astrorum extrenus partibus deterantur , ac merni itate mirabili ad nos transvolent, ita ut ob velocitatem rectam lineam semper examussim observentin a ventis diti ut bari possint nunquam. Ingeniosa quidem haec sunt, figmenta tamen. Neque arbitror ob leuiusculas coniecturas a sententia Platonisin Aristotelis, omitiumque fere Philosophorum ac Theologorum discedere nos oportere Fateor posse insensibilem fere superficiem vaporiferae cuiusdam subitantiae in sexcentas myriadas atomorum evanescere, unde ingens alioucris spatium oppleatur, quemadmodum videmus perexiguo croci pului culo magnam aquarum copiam intingi: ed deradi sic posse ae deleti superscies solis, Tyderum in alia corpuscula introcurrere,quae in priorum figuram consormentur , solisque substantiam reparenta, ac illis excrementitiis ramentis impleri posse mundum uniuersum, sane pernego. Nec solidum ullum sundamentum video, cur ad has fictiones ac- curtere opus sit. Praesertim cum racile sit aliter naturam luminis explicare. At neque profecto illa pressio subitantiae tenuissimae DC artes conficta satisfacit, Nam primo , cur ea similiter premi per noctem non posset ab innuiseris aliis causis aeque ac a sole, nempe a Luna , vel aliis Planetis circumamisa aut a nubibus, ventis,ic .Lcmnis, quid quaeso
est illa pressio in eiusmodi substanti an vel enim ea haec immutatur atque aliquid adepta est quod ante non habuit, vel non si primum cum id non sit noua subitantia priori adiuncta, erit sine dubio aliquid accidentale reuera distinctum quippe'ubdabelle atque adesse sine subiecti corruptione valeat q*od qualecumque id vocent, actus perspicuin
125쪽
cessario isque accidentalis erit appellandus si secundum contra, idem inanens idem eundem parit vel non parit effectum in iis, Dissimilitet sunt dit potita atqui substantia illa sub illa pressione non se aliter haberct, quam sine uti. Ergo non aliter moueret visum aliunde similiter dispositum. Dices, substantiam illam esse reuera lumen ipsum requiri tamen pressio: rem illam tanquam conditionem requisitam ad hoc ut actu moveat eamque modum elle qualem recentiores admittunt. Contraprinio, eiusmodi modos refellimus in Logica: vel sunt meta accidentia. Secundo, vel illa subitantia erit specie diiuncta ab aere, cum quo est vel non: non rimum,quia deberet penetrari cum aere, Taltem darentur formae aliquae substanti alas, quod negant non secundum,qui eo illam multo subtiliorem esse fatentur: aliunde cur non quacumque alia pressione noctu videretur CONCLusio EcvNDA. Lumen est qualitas , siue actus
accidentalis realis iugiter fluens a luce seu ad praesentiam ignis praesertim aetheri resultans in corpore perspicuo, tanquam eius formalis, Mactualis persectio. Probatur sic breuiter: lumen et reuera quidpiam absolutum, ex dictis vero non est substantia, at neque etiam est quantitas.
Ergo el qualitas. Caetera patent experimento. Vt autem natura huius uualitatis melius internoscatur,notandum est, lumen esse actum, siue perfectionem, non e tientialem , sed accidentalem aeris, στελέχιαν eo enim aer fit actu perspicuus, id quod citra eius corruptionem abesse potest adesse i sic tamen ei actus aeris , ut iugi actione lucidi in aere, ac de aere iugiter fiat ac ducatur: sitque vis, energia, Mellicacitas lucidi corporis , eo ipso remota illumina-itantis: omnis autem actualis persectio ab aliquo prodiens eius et Lali
qualis participatiori perrectior, si substantialis Imperfectior, si accidentalis: unde in Logica diximus qualitatem essi characterem quendam substantiae lumen autem nequit esse actus substantialis, quando aerem, in quo est,non constituat in ratione substantiae aeris. Ergo est actus accidentalis,&consequenter imago minus subfistens, nec non
participatio debilis, speciesque lucis, seu si mauis ipsius ignis, prout est illucescendi, atque illuminandi principium , species inquam ab ipse
foris propagata, quaquauersum emanans velut eius actus secundus. ac virtus quaedam subministra, qua ignis, siue Sol obiecta longinqua efficaciter illuminat, atque, ut actu visibilia hist species, sciemittendo.essicit. Haec porro virtus, sue actus corporis lucidi,sic per aurem dis-
fusus ualitas Peripateticis dicitur, ab aliis actio potius nominatur, eo
quod nuxus perpetuus sit noui semper ac noui actus iniere prodeuntis, ob iugem se in nuxum lucis illuminantis. Platonicis vero nominabitur actus medius inter substantiam elaaccidens, ceu vita quaedam exterior, perpetuo pendens is ferio in esse lacido. non ita verba subiecto. Quidquid sit, est cluidpiam fuens, vetat molio a M. dam actuatis , ct vivax lucidi jiue ignis,sive solis siue se derum, eri ymitiquetruriam e aiampro. teus, ab eorum praesentia pendens.
126쪽
lum ne quid sit. Cap. XIII. ro
Finge igitur totum aerem omneque medium diaphanum tanquam aliquid proxime illistrabile , de ad praesentiam lucidi, eiusque ess-cacia tatim potentia in actum reduci. Ita facilem luminis notionem metite concipies. Quid vero si pirat cille aetherim, quem iuxta veterum Academicor issententiam toties diximus ubique disj sum ata fit excellantia ac virtutM, vis est Ese proxime irradiabilis, atque ad praesentiam Solis actu, splendescere incipiat, colores Eustrare, ac denique usui, unde videat. impertiri 'Sane id minis esse absurdum, quam quidauid refe-m, quia iamen ne authoritate est; id me authore, non increbrescet.
QVi lumen atomorum: siluxu definiunt, obiiciunt primo non posse fatis expi cari quid sit qualitas illa distincta a substantia, quo modo tam longe possit a proprio subiecto traiici a mitor equidem, quomodo ii qui subtilitate mirabili rem pene impossibilem tantum
non ei adent,rem adeo facilem intelligere se non possie, profiteantur: videant quid ipsi responsuri essent Epicureis dicentibus no posse se coniscipere, quid sit spiritus, ex atomis non coalescetis Z Quasi vero, in operibus Dei nihil elle queat, nisi corporeum aut ex atomis mixtu Quidue de habitantibus animis, quid de eiusdem conceptibus dicent suaeram enim quid sint infusi hanitus, quid intelligentiae, quid actus voluntatis, quid virtutum ornatus 3 a Deo enim actuante animam haec distingui clamanta S. Patres, definiunt Concilia, conuincit Rata, infundi haec , inhaerere nostris cordibus recipi, reiicique dicuntur vide Trident Sessi. 6. cap. .ine. Q iod si modo haec dixeris, modos ego accidentia vocitabo clareuera vel eme huiusmodi haec, vel nihil plane oportet, uti diximus in Logica . Quaeram etiam quid species hostiatum consecratarum ' Quid lubitantialis e Tu ionis ex illis prodeat, omni panis substantia in immortale de indissolubile Corpus Christi Domini
demutata , penitusque conuersa. Si nihil sint accidentia praeterii os substantiae, eiusque defluentes portiones quomodo cum Concit Constantiensi sess. s. damnare poterunt, villesum dicentem , Acciden. t iapanis non maneresne subiecto in Sacramento Quam aegre: quam incomprehens , im quam incongrue transubstantiationem panis in
Corpus Domini explicabunt Verum relege quae in Phys diximus cap. r. . a.dc s. Item quae in Logica, cap. a. f. r. Adde mirabilem sic conditoris industi iam elucescere qui tot participationum ordines ex sua omnipotentia deprompsit. Ipse fons rerum omnium , unus de omnia, extra se primum participatas essentias, suique sub variis disserentiis expressiuas ac tu distinxit: tum quamlibet substantiam sub unit
te simplicissima voluit multarum pei sectionum qu si seminaria continere, quae cistincti essent differentiis perparticipationes denuiores cx
127쪽
plicandae ac veluti uoluendae v. g. Simplex Dei essentia in virtute continet insinuos An eloc essenti cuius ibet Angeli virtute plures actus praehabet. Angeliis par i sepatio quae iam Dei est, subsistens per se, nun te, ideo a Deo multum degener: Actus qui ibet Aneeli participatio item nisest in sub iste per se se ideo adhue illo irmitatior.
tenuiorque, ac proinde multiplicatior. Sic de caeteris. Os id in hoc ordine inconcriana, qui in hac multiplicatioue impossibile apparet Quid quod repugnet Philosophiae, imo quid quod non Theologiae sit malit
me consentaneum AE trabit inquiunt accidens de iem insul ectum At haec unde id collidunt rEcquis hoc dicere cogitur Producitur certe Ilimen in singulis subiecti partibus educitur, inde emergit, cum a Crpotentia illuminabilis, fit actu illuminatus siue cum virtualis similitudo tran ut in actualem: At non ab una parte idem in aliam dissilit. An hoc migrare ei ZQuulni autem ignis extra se ac procul accidentariam sui pasticipationem, suaeque prolem meacitatis ac vicariam imaginem producat, eo modo quo diximus: quando dubitare non possumus
quin unus Angelus per internum intellectionis actum producat alium similem in Angelo, quem alloquitur
Obile. a. ea conueniunt lumini , quae nequeunt nisi corporibus congruere , ut reflecti, refiingi, addensari. Ergo m. propter hosce T ctus Franc Patrἰcius putat sumen esse quidpiam medium inter subitantiam mere spiritualem dc substantiam mere corpoream. Verum non video, cur opus sit mulciplicare summa rerum genera, praesertim cum spirituale δε corporeum videantur contradictorias notiones suggerere. Alii alia Respondent. Mihi fatis e Te videtur, si Respondeatur primo, reflectionem, refractionem dcc Lumini conuenire
ratione subiecti solum, ita ut actio solis, vel ignis propagata in medio ad eius estexionem reflectatur .. sic de caeteris eius effectibus vel Rei podeo secundo, actionem solis per lumen continuatam esse talis enncaciae , t incidens corpori duro retro suum et sectum protrahat, magisque intentat, eviro diuersitate mediorum diuerso quoque ordine an agat, olac. velaghuc Respondeo lumen reflecti, non quod incidens in
corpus opacum inde resiliat, sed quia illustrando, huic eorpori vim tri buit qua lumen simul in perspecu pariat. Nec facilius id Aduel fari j
explicabunt. Si refinio fit preterercussi ouem,quomodo euitabitur pe netratio corpusculorum appellentium cum repultas, quibus quomodo item amisceri poterunt alia corpuscula decisa ex eodem corpore, a quo fit renexio; quod enim hinc colorum species, quot odorum disserentiae veniunt tot prosius aiadi serentium corpusculor si esse dicuntur; quanta conflano at cur in tanta condensatione ipsa videri non polliunt videmus tenuissimos spiritus ab oculis aliquando promicantes illis i earum particularum aceruis multb subtiliores illa ergo cur non percipi mus' mitto alia. V
obiic. . ex pei mento constat Iuminis addensatione aliquando ignem signit. Ergo iguem quidest id quod calor utiliuiduus ei comes abo-
128쪽
De lumine quid sic Cap. IIII iii
quin sat manifestat. Ergo Resp. mirum videri, quod particulae ignis
vadique aerem penetrantes eum adeo frigidum escte sinant, vi vel serpentes frigidissimi respirando profluuia ignium adhuc refrigerentur: in eoque generentur grandines, nives, c. Quodque sic agglobatae, ut tactum crassissimum articiant, imo exustulent visum ver,subtilissimum omnino effugiant. Resip. ergo lumen esse actum secundum ignis, e unque velut instrumentum, cum ad illuminandum, tum ad calefaciendum ac pro varia subiecti dispositioiae intendi, vel iminui; de ubi partes perspicui magis multiplicantur, ut fit in adddensationes, ibi
inagis intenditur, effectumque persectiorem exerit. Quomodo autem lumen contineat calorem, dicetur postea. Tenendum itaque eli lumen esse actum persectivum aeris: iugi ema natione prodeuntem ad praesentia lucidi. Inde enim quaecuque lumini conceduntur optime solui possunt. Quia enim semper in fieri est, atque perenni Muxu pendet ab illuminante, dicitur moueri,& oriri, delirui ad motum, ortum, vel abscesium illuminantis, quasi non pendeat esu aecto in quo est neque eius mutationibus obnoxium eli neque vento dispellitur meque contrariis eius qualitatibus colluctatur: momento fit, momento evanescit intenditur tamen, vel dum accedit intensior
lux ves dum subiectum euadens purius, persectiori modo illustratur: Non item misisentur lumina, quia misceri solum ea dicenda sunt, quae aliquandiu haerent secum in eodem lumina verbsemper nouax noua sunt. sic caetera omnia facillimo negotio dissoluuutur.
2uycdam quaesita de lumine explicantur.
QVAERi solet prinab, an lumen sit qualitas corporea. Piccolominaeus vult lumen esse qualitatem spiritualem, reptae sentatricem lucis. quae est qualitas principalis corporis lucidi vocat autem spirituri hicens quod mera repraesentatio sit, egeatque medio aliquo solum ut deserentes; ita qualitas spiritualis sumitur pro specie intentionali. Nihilo minus aliter puto respondendum este, nimiruin sic, lumen est qualitas realis , ac reipsa corporea . secundum imitationem ver spiritualis. Q nyd sit realis patet, quia species intentionalis nihil habet aliud praeter hoc, ut reprς sentet, sicut imago in speculo, neque repraesentat se unquam lumen verbcontra seipium coloribus ad milium, aut medio denso, iubile facit, calorem gignit aerem purgat,ac pellacidum red-ὀit,&C. aod sit corporea secundum rem, patet, quia est aecidens a corpore, in corpore δε propter corporis sensum datum: an non pendet a subiecto diuit bilia adde quod si esset qualitas pure a lucido corpore dima
nans inducta solum in aerem, non edueta, prosecto crearetur non secus ac mirna rationalis, vel gratia Q09d quis clicat l
129쪽
Qudd denIque secundum imitationem sit spirit lis patet, quia se uin initanti producitur, quamquam si hoc negetur, vix quo probetur inueniam: j contrarium non habet, motum subiecti non equitur, ad solam ignis vel solis praesentiam subsstit. dcc. SECUNDO U AE an aduce distinguatur, an species Resp. Luce.ri esse qualitatem per se inhaerentem corpori lucidd, lumen vero qualitatem a luce propagatam, eiusque velut imaginem ideo probabilius et specie Phys ea diitingui, sicut imago coloris ab ipso colore differt. TεRTIO QV AERITUR an etiam a radio proprie distingui debeat. Respond. affirmanter quia radius proprie est fulgor solis praecipue, vel stellarum luce per medium perspicuum in rectum, dc acutum exiliens: ac denique per rectam lineam a sole dependens siue actione recta solis productus lumen ver est solendor per medium diffusus circumquoque Ideo radius visum acutius ferit de radiis sequentia decet axiomata colligere.
i. Omnis lux fundit ex se radios, patet ex petrimentis 1. Non sola solis superficies emittit radios sed uniuersa selis lux, quae intimas eius partes , aeque afficit ac extimas ei enim totus ignis, seu saltem totus lucidus: Sicut totus ignis est calidus ergo ut calefactio a toto igni est , ita irradiatio a toto sole. 3. Quanto lux maior, aut ratione materiae validior est, tanto radisiongius diffunduntur, tantoque magis illuminant. . Tantum radii progrediuntur quantum lucis suae vires iaculari pon
s. Quantost derum ela ignium radii longius se propagant, tanto debiliores redduntur, ita vi tandem vel in nitorem desinant, vel ad umbrationem.
c. Immota luce unde prosiliunt, manentin ipsi quoque immoti: illa progrediente, progrediuntur etiam Neque ulla vis potest illos a pra, lentia lucis abstrahere. . Dum radi j d. ffunduntur in medium perspicuum, uniforme procedunt integri, continui, indivisi validi ac recti. Cum ver in medium semiperspicuum, g. in aqtiam&aquea, refringuntur, ita ut instar fracta lineae pergant, quando uidem recta pergunt, usque ad primam superficiem aquae, ab hac vero in latur obliquudisperguntur: ideo corpus illud lucidum, a quo emanant semper extra locum in quo est , dc diuersa magnitudine, vel paruitate affectum, longius item aut remotius ob refractionem apparet, sed de his plura alias. Si vero radii cadant in corpora opaca ut lunam nubem, terram ita
ut nulla sui parte illa subire possint, repercussi resiliunt, ubi si te minantur, visibilem lucis, a qua proiiciuntur, speciem imprimunt: eamque ibi repraesentant. QUARTO EAERITUR, an lux toti coelo competat, an solis stellis, de quomodo. Resp. t. Si supponamus, uti probabile est, coelum nondbstingui ab aereu vel esse quid aere subtilius,quod aether dici solet, sine dubio i
130쪽
dubio lucem ei non competere: sed tamen , quia solum medium est, per quod lucis radi diffunduntur. i. Crediderim toti firmamento lucem inesse aliquam, quamquam ob substantia diuersitatem alias caerulea, alias candida appareat, quam vatietatem Iicet quoque in flamma nostrate adnotare. . . AEqualem singulis Planetis competere credibile est, nam Luna eclipsi laborans quendam ruborem flammeum, lucemve sub obsturam
Haec planetarum Iux adeo tenuis est, ac obscura, ut nisi a Sole it Iustrati, vix, ac ne vix quidem videri queant. Ideo absolute dicendum est lumen , quo radiant elle illis a Sole commodatum. At, inquies, si lice non radian sua, cur planetae reliqui eclipsim non sitiuntur sicut Luna saliunde si luce aliquali potiuntur, cur Luna corniculata ex altera sui parte, qua non illuminatur a Sole suu lunien non exhibet Item cur Luna deliquium patia tam varium calorem videntibus offert adeo ut vix dici queat, an cinericia, an rubra, an ferrugine i lit, aliquando latet omnino. Resp. ad i. nam quam recentes Altrologi frequentes astrorum ecclipses obseruauerint, ita ut supera o re, stella aliquando ab inserioribus occultentur , tamen quae supra Solam sunt,ecclipsim pati nusquam apparent, quia nequit ad illas ternae umbra pertingere Venus vero, ela Mercurius aliquando sub Sole velut
niaculae quaedam apparuere Venus etiam aliquando corniculata, se
miplenaque cernitur, est quasve hases sicut Luna ostentat, quia inferior Sole esto in Mercurio vero id non deprehenditur , ob nimiam eius exilitatem neque in caeteris tribus quia superiores sunt Sole. Ad a contra propriam lucem Mesp. in Luna corniculata noli videri eam ipsius lucem, quae reliquam partem a Sole non illustratam a ficit, quia lumen Solis in alia eius curuatur rutilans illam obtegit, atque obumbrat vi pote multd tenuiorem. Ad 3. Resp. etiam lucis lunaris varietatem po Te procedere a medio cum ab eodem proueniat, ut dum plena est , Solisque lumine tota illustratur aliquando rubicunda, quandoque albicans videatur.
D calore alias agemus usus solum hic sequentia quaeram.
Primum,unde proueniat calor quia coelo in ista inferiora delabitur. 1 an ab igni elamentari A nostrate specie distinguatur. Tomus Quartus. P