Matthaei Brouërii de Niedek jurisconsulti De populorum veterum ac recentiorum adorationibus dissertatio : in qua preces, earumque nomina, differentiae, origo, historia, ministri, progressus & caeremoniae elucidantur : cum figuris aeneis

111쪽

ADOR ATIONIBUS. 8s

Emicat ipse manu ramum pallente , Ω- cerdos Ti, miteum quatiens. Ovidius sest. lib. . vers. I 6. TER caput irrorat, Enctollit in aethe- ra palmaΙ.

ac in sacrificiis Virgilius Georg. lib. I. Timque novas circumfelix eat hosiafru-

Cum vero titulorum varietate capi Deos Crederent Gentiles, quin imo placari, ad Vota suscitari, maximo inde honore assici, quod multiplex potestas, inprimis imperium ita cognoscebatur, quam pluribus congestis, quae elogia complectebantur , nominibus Numen invocarunt legas fragmentum illud A. Septimii Sereni Falisei, quod inter Catalecta ve- rerum Poetarum J Scaliger evulgavit Pane sater, an tuens, Dize biceps,

biformis,

O cate rerum Sator o principium Deorum Stridula cui limini, cui cardine tumuL tus di Cui reserata mugiunt aurea claustra mundi. Tibi vetus ara caluit aborigine sacello.

112쪽

Z hanc superstitionem Callimachus hymn. in Apollin vers. 69. observat inquiens:

Γ πολλον , πολλοι σε Βοηδεο μιον καλλι Πολλοὶ δε Κλάργον. πάντη δέ τοι ἔ-μα πουλυ Αὐτάρ ἐγὼ Καρνειον.

O Apollo, multi te Eoedromium appelli tants Multi etiam Clarium undique enim nomen tibi multiplex Sed ego Carneum. illa non solum Apollinis , sed reliquorum Ctiam Numinum πολυωνομίη cum in antiquis Nummorum Lapidumque monumentis , tum apud Scriptores obvia sese prodit , quod Aristophanes in Pluto pag. III. docet , ubi de

Mercurio ait: 'εὶς οἰγαῖον ἐς ἐπωνομία πολλὰς ἔχειν suam bonum es multa habere cognomina.

quae aliis dabantur, tam ob diversa, quibus praeerant munia , quam collata beneficia itati de Themide dixit schylus Prom. s.

Πολλων νομάτων μορφὰ μω. Multorum nominum una forma. quod lib. I. Metnm eleganter ostendit Aput ejus inquiens: Laetus et alacer Deam graepotentem lacrF

113쪽

ADORATIONIBUS. 8

lacomos vultu sc apprecatara Regina caeli,sve tu Ceres Alma frugum Parens originalis quae repertu laetata liae, Tetustae glandifferino remotae pabulo miti commonstrato cibo , nunc Eleusnam glebam percolis seu tu caelesis V nus, quae primis rerum exordiis sexuum dioe; statem generant , amore sociasti , et aeterna sobole humano genere propagato, nunc circum suo Paphi Sacrario coleris seu Phoebi soror , quae

partu ferarum medelis lenientibus recreato, pulos tantos educasti, praeclarisque nunc Tenera-

iis delubris Ephes seu nocturnis ululatibus horrenda Pro serpina , triformi facie LarCales impetus comprimen , terraeque clausera cohibens,lucos dioersos inerrans , Cario cultu propitiaris, ista luce foeminea conlustrans cunecta maenia, et nudis ignibus nutriens laeta semini, et solis ambagibus dispensas incerta lumina NU IMNOMINE, QUOQUO RITU, QUAQUA FACIE te

fas es invocare; tu meis jam nunc extremis aerumnis sub Re e quibus ulterioribus verbis sormido illa notissima apparet, scilicet ne Deos parum grato nomine appellarent ; quare, uti Servius ad lib. . aeneid. tradit 'Pontifices precari consueverant in haec verba UPITER

ΟΜNIPOTENS, SEU QUO ALIO NOMINE APPEL

114쪽

Catullus post varia edita Dianae nomina subjungit:

SI QUOCUNQUE IBI PLACET SANCTA NOΜINE.

unde pariter de Jove Eschylus cecinit Agam.

id est,

yapiter, Quis I EST, SI HOC NOMINE APPELLARI GAUDEAT,

Hoc cum ipsum appello.& Ovid. Metam lib. q. Et uu Epraeterea per Grajas plurimagentes

NOMINA, Liber, HABES. ast illa formido etiam eousque progrediebatur , ut saepius Numinum 1eXum dubitarent adscribere, inque precibus loquerentur. QUISQUI Es, vel sIVE DEU sΙvE DEA4s audite Plautum Rud adtici scen. q. vers. 38. Nunc QUIsQUE ES DEU Veneror. Virgilium aeneid. lib. . vers. s 77. Sequimur te Sancte Deorum. inris QUIS ES.quremadmodum &Inseriptiones apud Gruterum ac Remesium habent:

115쪽

ADORAΤIONIBUS. 89

SIVE DEO SIVE DEAE. C. TER DEXTER. EX VOTO POSUIT.

SI DEUS SI DEA EST. CUL O LUS CIVITASQUE. KARTHAGINIENSIS EST. N. TUTELA.

de ulteriore formula Arnobius libr. . pag. mihi o . nam confusis in precibus iv τυ DEU EM, IvE DEA dicere utriusque enim naturae, mastulinae ac foemininae, vim nemi- bilem, quam Sapientiores Veteres in Deo unico Opt. Max agnostebant , mystice innue

116쪽

ς DE VETER A RECENT. A VIII. Preces Publicae , Privatae , Clara voce aut Murmure , Ligatis et Illigatis verbis fas Iae publice Sacerdos praeibat antiquitus. Idem mos a recentioribus servatur. Privatim omnes pro lubitu orarimi ad osentationem sepe clara alta vox adhibiti, is adhibitur apud hodiernos populos inhonestas petitiones murmure is arcane prolatae in meliorem scopum Christiani corde Deum alloquuntur Carmina o hymni Diis cantabantur eundem ritum ab Hebraeis Christiana ecclesia recepit.

P Reces vero vel Publicae, vel PriCatae

ac clara oce aut tantum murmure cele

brabantur ligatis vel illigatis verbis constabant. Publicae preces Sacerdotis, vel Praeconis, hoc est, 11ρυκ2 vel ἱεροκ,ἱρυκO ore fiebant sic Inventor Amoris Ovidius libr. 6. Metam canit: Ipse ducem dederat, cum quo dum pascua

lustro.

Ecce lacu medio Sacrarum nigra favillis a vetus bat; tremulis circumdata cau- ηis.

117쪽

ADORATIONIBUS. 1

, UM Equod Christiani sequuntur, quod Turci audite hisbequium Legat Turcic epist. . de Turcorum paschate loquentem video inquit, in ea planitie magnam conglobatam turbinatorum capitum multitudinem summo stentio verba praeeuntis Sacerdotis excipientium quod apud Graxos etiam moris fuisse Curtius sierit lib. . si in candida se Cerbenas manu praeferens , capri velato, praeibat preces Regis quas populus, qui intererat, nominatim repetebat sic Iuvenalis Satyr. 6. vers. 39Ι.

Canit: -- Dictataque verba

Praetulit , ut mos est aperta palluit

agna.

ubi recte Ludovic. 'Orieaos reponit protulit, cum Juvenalis agat de proserendis voti verbis solennibus quo de ritu optime Cicero lib. 1. de divinat & Plinius, rem totam paucis comprehendens lib. 28 cap. 2. Vidimus, inquit , certis precationibus obsecrasse summos magis tus, ne quid verborum praetereatur

aut praeposter dicatur, de scripto praeire aliquem rursurique alium custodem dari, qui attendat.

118쪽

tendat quam ad rem multa recensiuimus

capite quarto quinto hujus syntagma

Privatos etiam pro animi desiderio orasse e citatis scriptoribus apparet Persius vero ad ostentationem hoc fieri solitum a nonnullis ostendit, quando ait Satyr a vers I. Mens bona fama, des, O ARE. ut audiat hospes. clara voce indicat faetiam, uti Martialis quoque nota lib. I 2 epigr. 9O. Pro sene, sed CLARE, votum Marofecit amico. praxeptum enim Philosophiae est, cloquendum esse cum hominibus, tanquam Deus audiat sic loquendum cum Deo, tanquam homines audiant cujus secunda pars sancit , ne quid a Deo petamus, quod Velle nos, indecorumst hominibus confiteri praecipitin Naso lib.

Multa ove, sed cuncta PALAM. Martialis libr. I. pigr. . de laudibus Deciani.

Et nihil ARcANO qui roget ore Deos. nam honestum votum clare, inhonestum ar

cane

119쪽

ADORATIONIBUS. 93

xit Apollo,

Labra movet metuens audiri. clara voce hodie Javani in India & Bandae incolae, clara voce Christiani adorant, atqui Veteres adorarunt scribit Hilarius ad L. 6s.s umus ibi vocem precantis populi audire. canit Prudentius Cathemerin Hymn. Matu

tina

me, Chrise, solum novimus, Te mente pura, bibimplicisse Soce , te cantu pio , Rogare curzato genu

Flendo, et canendo discimus. nec aliam ob rem aperta, Clara voce vota fieri Philosophi praecipiebant, licet Dii tacita etiam vota norint , quam ut occasio si apprimeretur impietati voventium quo alludere videtur tersissimus Poeta Tibullus lib. . verbis Sulpiciae, Cerinthum amantis, ad Natalem sive Senium: Optat idem Puvenis quod nos, sed C A - ΥIU OPTAT; Nam pudet haec illum dicere verba A

120쪽

At tu Natalis quoniam Deus omnia sen- Annue, quid refert CLAΜNE, PALAM- , roget.& huc, ut supra diximus, spectabat illud veterum Pythagoreorum symbolum H -ης ς εο quod lib. . de ossic. Xplicat Cicero his verbis ea deliberanda omnino non sunt, in quibus est turpis ipsa deliberatio atque etiam in omni deliberatione celandi atque occultandi spes opinioque removenda es eodem modo in Sacris literis promiscue Judaei, Gentiles, ac Christiani adorant. EXOd. 32 Comm. II habetur

quamobrem deprecatus es Mosche yehovae Dei sui faciem iratam, et dixit, quare Pebova accenderetur ira tua in populum tuum, quem eduxis e terra Enpti , Tirtute tua magna, et manu forti. I. Reg. 6. Comm. 26. quumque inoocassent nomen Bahalis, a mane usque ad meridiem, dicendo, o Bahal , exaudi nos. Adt Apostol. Cap. I. Comm. et quum orarent , Apostoli dixerunt , tu Domine nosti quod est in cordibus omnium , senis unum , quem elegis ex his duobus. Multi igitur Antiquorum tacita voce