장음표시 사용
451쪽
quae terra concipiat, Semina, quaeque ipsa ex Se generata stirpibus infixa contineat, ea temperatione Caloris et oriri, et Ru-gOSCere. Atque aquae etiam admi Stum Sse calorem, Prinmmipse liquor, tum aquis declarat effusio : quae neque conglaci aret frigoribus, neque nive, pruinaque ConcrOSceret, niSi Cn-dem se, admisto calore liquefacta, et dilapsa diffunderet. Itaque et aquilonibus J reliquisque frigoribus adjectis durescit humor et idem vicissim mollitur tepefactus, et tabescit calore. Atque etiam maria agitata ventis ita tepeSCUnt,
ut intelligi facile possit, in tantis illis humoribus inchisum
CSSe Calorem nec enim ille externus et adventicius habendus est tepor, sed ex intimis maris partibus agitatione excitatus quod nostris quoque Corporibus Contingit, Ima m Otia, AtqUe exercitatione recalescunt Ipse vero aer, qui natur OS maxime frigidus, minime est expers Caloris Ille vero et 27 multo quidem Calore admistus est ipse enim oritur e reSpiratione aquarum earum enim unSi vapor quidam aer ha-b.
bendus est autem exsistit motu ejus caloris, qui aquis Continetur Quam similitudinem cernere possumus in iis aquiS, quae effervescunt Subditis ignibus. Jam vero reliqua
quarta par mundi, ea et ipsa tota natura fervida St, et CCtoris naturis omnibus salutarem impertit et vitalem Calorem. EXAEU Concluditur, cum Omnes mundi partes sustineantur 28
Calore, mundum etiam ipsum simili parique natura in tanta diuturnitate servari eoque magis, quod intelligi debet, calidum illud atque igneum ita in omni fusum CSSO Atura, Ut in eo insit procreandi vis, et causa gignendi, R Uo et animantia omnia, et ea, quorum stirpe terra Continentur, et nasci Sit necesse, et augescere. Natura est igitur, quae On Illineat mundum omnem, eumque tueatur, et ea quidem non 29
Sine sensu Atque ratione omnem enim naturam CCOSSO St,
quae non Solitaria Sit, neque simiplex, sed cum ali juncta atque conneXa habere aliquem in se principatum, ut in homine mentem, in belua quiddam simile mentis, Unde oriantur rerum appetitus. In arborum autem, et earum Crumi, quae gignuntur e terra radicibu inesse principatus putatur. Principatum autem id dico, quod Graeci ηγεμιονικον VOCRnt quo nihil in quoque genere nec potest, ne debet CSSO Praestantius. Itaque necesse est, illud etiam, in quo sit totius naturae principatus, Sse omnium Optimum, omniumque rerum
potestate dominatuque dignissimum.
3 reliquisque frigoribus adjectis Cum nondum venit in mentem. mulierius alia frigora accessere. Sed id durius ita delet ille ero. exprimitur. Itaque probo ss qui ad- A subditis ignibus Sic et ss. et
sectis omittunt quod utique redundat edd. vett. tonon . et Ven. 494. Ald. 4 Ille et)ero et multo quidem calore Victorius primus vulgatum subitis edi- Non hoc placet. quomodo corrigam, dit.
452쪽
30 Videmus autem, in partibus mundi nihil est enim n
omni mundo, quod non pars universi sit ineSse sensum et rationem. In ea parte igitur, in qua mundi iii est principatus, haec inesse necesse est, et acri Oram tuideli atqNe ni ora. p. 2. Ouocirca Sapientena SSe mundum CCeSSE Si nnturAmque' eam, quae CS omne Complexa teneat, periectione rationis CXCellere, eoque deum CSSe mundum, AmCmque vim mundi
natura divina contineri Atque etiam mundi ille fervor, purior, perlucidior, mobiliorque multo, ob easque CAVSas aptior ad Sensius commovendos, qUam hic OSter calor, quo 3 haec, quae nota nobis Sunt, retinentur et vigent. AbSurdum igitur est dicere, cum homines beStiaeque ho Caloi tenean -tUr Ct Propterea moveantur u Sentiant, mundum SSe Sine SenSuri qui integro, et puro, et libero, eodemque Cerrimo, et mobilissimo ardore teneatur praeSertim cum S urdor, qui est nandi, non agitatri ab alio, neque X terno PUlSU, Sed per Se ipse, a sua sponte moveatur. Nam quid potest CSSe mundo valentius, quod pellat atque moveat calorem
12 eum, quo ille teneatur λ Audiamus enim Platonem, quasia aequendam deum philosophorum : Cui duo Placet esse motus,
UnUm Uum, Riteriam CXternum: esse autem divinius, quod ipSum X e Sila ponte moveatur, quam quod pulsu agitetur alieno. Hunc autem motum in Solis animis esse ponit, ab hisque principium motus esse ductum putat Ouapropter quoniam ex mundi ardore motus omnis ritur, i autem ardor non alieno impulsu, sed sua ponte movetur animus Sit necesse est. Ex quo esticitur animantem esSe mundum. Atque ex hoc quoque intelligi poterit, in eo inesse intelligentiam, quod certe est mundus melior, quam Ulla natura. Ut enim nulla pars corporis nostri est, ' quae non sit minoris, quam nos motipsi sumus si mundum Universum pluris esse bonCCCSS CSt,riunm partem aliquam Universi. Quod si ita est, sapiens sit mundus necesse est. nam ni ita Osset, hominem,
qui est mundi pars, quoniam rationi est particepS, pluris
33 Atque etiam si a primis inchoatisque naturis ad ultimas
perfectasque volumus Procedere, ad deorum naturam perveniamus necesse est. Primo enim a Dimadvertimus, a natura
Sustineri ea, quae gignantur e terra, quibus natura nihil tribuit amplius, quam ut ea alendo atque augendo tueretur. 34 Bestiis autem sensum et motum dedit, et cum quodam ap-
42 Atque etiam c. In his excidisses mavisius pro vulgato minor edidit, imi- est, putat Bulierius tante Buherio recte ei post opponitur 43 qui est mundi Hoc glossam sapit, pluris esse. ut et Buherius vidit. 46 quin glanantur e terra Sic edd. 44 esse ponit Puto esse delendum veti et Μss. Vulgo gignuntur. 45 qui non sit minorisI Sic emss.
453쪽
Petitu accessum ad res salutares, a peStiferi receSSum homini hoc ira plius, quod addidit rationem, qua regerentur animi appetitus, qui tim remitterentUr, tum Continerentur. Quartu autem graduS, et alti SSimia AE CS eorum, qui tantur 13 boni sapientesque gignuntur: quibus a principi innascitur ratio recta ConStanSque, quae Supra hominem AE putanda est, deoque tribuenda, id est, urundo in quo neceSS OS Perfectam illam atque absolutam inesse rationem. Neque enim 35 dici potest, in uda rerum institutione non esse aliquid Xtre-mUm atque perfectum. Ut enim in vite, ut in pecude nisi qUae vis obstitit videmus, naturam suo quodam itinere ad ultimum pervenire atque ut pictura, et fabrica, ceteraeque arte habent quendam absoluti operis effectum: Sic in omni natura, ac mulio etiam magis, necesse eS abSolvi aliquid, ac perfici. Etenim ceteris naturis mula CXterna, quo minuSperficiantur, possunt obsistere : Universam autem naturam nulla res potest impedire propterea quod omne naturaSipSa cohibet et continet. Quocirca nece SS OS OSSCNUnrtUmillum, et aliissimum gradum, quo nulli vi possit CCedere. IS autem est gradus, in quo rerum omnium natura ponitur : 36 quae quoniam talis est, ut praeSit OninibuS, et eam nulla re P. .. POSSit impedire, necesse est, intelligentem Sse mundum, et δ' quidem etiam sapientem. Quid autem Si inscitius, quam eam IantUram, quae omne re sit compleXa, non Optimam dici aut, cum Sit optima, non primum Animantem OSSe deinde rationis et consilii compotem, postremo Sapientem qui enim potest aliter esse optima ξ neque enim, si stirpium similis sit, aut etiam bestiarum, optima putanda Sit potiUS, quam deterrima nec vero, Si rationis particeps sit, nec Sit tamen a principio Sapiens, non sit deterior mundi potius, quam humana conditio homo enim sapiens fieri potest: mundus autem, si in aeterno praeteriti temporis spatio fuit insipiens,nUmquam Pro Cto Sapientiam consequetur ita erit homine deterior Ouod quoniam absurdum est, et Sapiens a principio mundus, et deus habendus est. Neque enim est quid-37 quam aliud praeter mundum, cui nihil absit, quodque undique aptum atque perfectum Xpletumque sit omnibus suis numeris et partibus. Scite enim ChrySippus, Ut clypei cau- 14
Sa involucrum vaginam autem, gladii: Si C, Praeter mundum, Cetera omnia aliorum CaUS CSSO generata, Ut ea fruge atque fructus, quos terra gignit, animantium cauSa ani-47 tum remitterentur tum iontineren- 4 est eorum est e ss. addidit Davitur i. e. Od impellerentur, modo e SiUS. bene. primerentur metaphorae ductae sunt ab inputanda est Suspicatus sum inter-cqui S, qui remittuntur, Cum eo curre dum ponenda est, quod a supra h. id re sinimus, laxatis frenis, et retinentur, tu requirere. adductis frenis.
454쪽
mante autem hominum ut equum, vehendi causari arandi, bovem venandi, et custodiendi, canem. IPSO Uten homo ortus est ad mundum Contemplandum et imitandum, nullo modo perfectus, Sed est quaedam particula perfecti. 38 Sed mundus, quoniam omnia compleXus est, nec Si quid'
quam, quod non inSit in eo perfectus undique est. Quid igitur potest ei deesse, quod est optimum nihil autem est
b. mente et ratione meliuS. Orgo hae mundo deesSe non OS-
sunt. Bene igitur idem Chrysippus, qui similitudines ad
jungens, omnia in perfectis et maturis docet esse meliora, ut in equo, qUam 'in equUlo m cane, quam in catulo in viro, quam in puero : item, quod in omni mundo optimum sit, id 39 in perfecto aliquo atque absoluto esse debere. Est aestem nihil mundo perfectius : nihil virtute melius igitur mundi est propria virtus. Nec vero hontinis natura perfecta eSt etessicitur tamen in homine virtus quanto igitur in Lindo facilius λ est ergo in eo virtuS. Sapiens est igitur et propterea
I Atque hac mundi I divinitate perspecta, tribuenda est Sideribus eadem divinitas quae ex mobilissima purissimaque aetheri parte gignuntur; neque ulla praeterea tint admista natura, totaque Sunt calida atque perlucida: ut ea quoque rectissime et animantia esse, et sentire atque intelligere di-40 cantur. Atque ea quidem tota esse ignea duorum Sensuum testimonio confirmari Cleanthes putat, tactuS, et Culorum. Nam solis Candor illustrior est, quam ullius ignis, quippe qui immenso mundo tam longe lateque colluceat et is ejus tactus St, non ut tepefaciat Solum, Sed etiam Saepe comburat. Quorum neutrum faceret, nisi esset igneus. Ergo, inquit, cum sol igneus Sit, Oceanique alatur humoribus, quia nullus ignis sine pastu aliquo poSsit permanere : OCCSSO St, aut ei similis sit igni, quem adhibemus ad usum atque ad vi-4 ctum aut ei, qui corporibus animantiunt Continetur. Atque hic noster ignis, quem usus vitae requirit, confector est et consumtor omnium idemque, quocumque invaSit, cuncta disturbat ac dissipat. Contra ille corporeus, vitalis et Salu- - δε. tariS, omnia ConSerunt, alit, auget, SUStinet, SenSUque assicit. μ' Negat ergo esse dubium, horum ignium sol utri similis sit, crina is quoque essiciat, ut omnia floreant, et in Suo quaeque genere pubeScant. Uare Cum solis ignis similis eorum ignium sit, qui sunt in corporibus animantium : Solem quoque animantem SSe oportet, et quidem reliqua aStra, quae oriantur
5 in equulo J Davisius dedit e qui fecta. busdam Ss equuleo. Dicitur equulal 52 Eustrior est Addidi est cum Da- ergo etiam equulus rectum est visio ex edd. vett. et Ss tum dedi 5 diu perspecta Sic edd. vett. item ullius eis in marg. d. Lamb.Mss plures male recentiores edd ser-
455쪽
in ardore caelesti, qui aether, vel Caelum nominatur. Cum 42 igitur aliorum animantium ortus in terra Sit, aliorum in aqua, in aere aliorum absurdum esse Aristoteli videtur, in ea parte, quae Sit ad gignenda animalia aptissima, animal gigni nullum putare Sidera autem aethereum locum obtinent qui quoniam tenuissimus St, et Semper agitatur, et viget neceSSe St, quod animal in eo gignatur, id et sensu
acerrimo, et mobilitate celerrima esse. Quare Cum in aethere astra gignantur, Consentaneum est, in iis sensum inesse, et intelligentiam ex quo efiicitur, in deorum numero astra SSeducenda. tenim licet videre acutiora ingenia, et ad intelli 16gendum aptiora eorum, qui terras incolant eas, in quibus aer sit purus ac tenuis, quani illoriam, qui utantur Crasso caelo atque Concreto Ouin etiam, cibo quo tare, interesse ali-43 quid ad mentis aciem putant. Probabile est igitur, praestantem intelligentiam in sideribus esse, quae et aetheream mundi partem incolant, et marinis, terrenisque humoribus longo intervallo extenuatis, alantur. SenSum autem Strorum atque intelligentiam maxime declarat ordo eorum, atque ConStRN-tia nihil est enim, quod ratione, et numero moveri possit sine consilio : in quo nihil est temerarium, nihil varium, nihil fortuitum. Ordo autem siderum, et in omni aeternitate b.
COnStantia, neque naturam significat est enim plena rationis : neque fortunam, quae amica varietati ConStantiam respuit Sequitur ergo, ut ipsa Sua sponte, Suo Sensu a divinitate moveantur. Nec vero Aristoteles non laudandus in44 eo, quod Omnia, quae OVentur, aut natura moveri Ceusuit, aut vi aut voluntate : moveri autem Solem, et lunam, et Sidera Omni quae autem natura moverentur, haec aut pondere deorsum, aut levitate in sublime ferri: bd quorum neutrum Stri Contingere, propterea quod eorum motus cinorbem circumferretur. Nec vero dici potest vi quadam majore fieri, ut Contra naturam Stra moveantur quae enim Potest major esses restat igitur, ut motus astrorum sit volunta-TiUS. Use qui videat, non indocte solum, verum etiam impie faciat, si deos eSse neget. Ne sane multum interest, utrum id neget, an eos omni procuratione atque actione Privet.
mihi enim, qui nihil agit, esse omnino non videtur. Sse igitur eos ita perspicuum est, ut id qui neget, vi eum sanae mentis Xistimem. Restat, ut, quasi eorum natura Sit, ITConsideremus in quo nihil est dissicilius, quam a Consuetu-45dine oculorum aciem mentis abducere ea dissicultas induxit et vulgo imperitos, et similes philosopho imperitorum, ut,
nisi figuris hominum constitutis, nihil possent de diis im-
53 quorum neutrum astris contingeret 5, in orbem circumferretur Sic edd. siue dubio legendum contingere veti non circumque, ut edd. recentior .
456쪽
mortalibus cogitare. Cujus opinionis levitas confutata a
Cotta non desiderat orationen meam. Sed cum talem esse deum certa notione animi praesentiamus, Primum, Ut sit animans, deinde, ut in omni natura nihil eo sit praestantius: ad hanc praeSensionem notionemque nostram, nihil video, b quod p. 35. Potit S ACconmi Odem, quan Ut priumna uia ipsum mundum,' quo nihil fieri excellentius potest, animantem Sse, et deum 46judicem. Hic quam volet Epicuru jocetur, hona non aptissimus ad ocandum, in f minimeque respicien Patriam: et dicat, se non posse intelligere, quali Sit vo ibilis et rotiuidus deus tamen e hoc, quod ipSe etiana probat, numquam me movebit Placet enim illi esse deos, quia neceSSe Sit Prae- Stantem esse aliquam naturana, qua nihil sit melius Mando autem certe nihil est melius. Nec dubitani, quin, quod animans sit, habentque Sensum, et rationem, et mentem, id sit 47 7 melius, quam id, quod hi Careat. Ita Ossicitur, animan
ratione, deunt esse mundum, concluditur. Sed haec paullo post facilius cognoscentur ex iis rebia ipSiS, quas mundus 18esscit. Interea Vellei, noli, quaeSo, prae te ferre, ',' VOS Plane expertes esse doctrinae. Conum tibi ais, et cylindrum, et pyramidem pulcriorem, quam Sphaeram, videri. Novum
etiam oculorum judicium habetis. Sed sint ista pulcriora, duntaxat adspectu quod mihi tamen ipsum non videtur :quid enim pulcrius ea figura, quae Sola Omne alias guras CompleX Continet, quaeque nihil asperitatis habere, nihil offensionis potest nihil incisum angulis, nihil anfractibus, nihil eminens, nihil lacunosum Cumque duae formae prae-
Stantes sint, ex solidis globus, sic enim σφαψαν interpretari placet); ex plani autem circuliis, aut orbis, qui κυκλος Graece dicitur : his duabus formis contingit solis, Ut omne Cariam partes sint inter se simillimae, a medioque tantum absit X-t Inum, quantum idem a summo quo nihil fieri potest
48 aptius Sed si haec non videtis, quia numquam eruditum il-
55 quod potius accommodem Inde col verbis pro te ferre, quod accepere pro ligam, quod cum eo magis conjunctum dicere palam, Cum sit, ita agere ac lo-PUtem qui, tanquam sitis indocti homines, qui I mrnameque respicietis sntriam Si de schola Epicuri sitis. lecti Sana est, sensus erit, non consu- quanIum dem a summob idem vi-lens patriae suae dignitati et gloriae qui tiosum visum est RVisio, quod ex eo tam cinepte Jocatur cum Atticorum ambigua aut falsa oritur Sententi R. nam joci laudentur et celebrentur: sed prae extremum circuli non tantum abest tulerim et ipse lectionem s. Ursinia summo, quantum ab ripso medium. ni: resipiens, quam et conjectura repe Sed medium aeque abest ab extremo et rere viri quidam docti apud Davisium ab summo igitur aut idem ad medium 57 melius, quam id quod is careat referendum est, quod est durum dein Malim id abesse. buissetque esse quantum ab eodem sum-58 vos plane e d. Edd. habent um aut, ut avisio placuit, medium nos quod natum est e male intellectis legendum, vel ipsum Saltem.
457쪽
LIBER SECUNDUS. 449lum pulverem attigistis ne hoc quidem physici intelligere
in alia figura non potuisse servari λ Itaque nihil potest esse indoctius, quam quod a vobis siti mari solet. Nec enim hunc ipsum mundum pro Certo rotundum CSSe dicitis nam posse seri, ut sit alia gura innumerabilesque mundos, alios aliarum esse formarum. Quae, si bis bina quot essent, didi-49
Cisset Epicurus, certe non diceret. Sed dum palato, quid sit optimum, judicat, coeli palatum, ut ait Ennius non SuspeXit.
Nam, Cum dia sint genera siderum quorum alterum spatiis 19 immutabilibus ab ortu ad occasum CommonnS, nullum Umquam curSu sui vestigium inflectat si alterum autem Continuas conversiones duas iisdem spatiis cursibusque Conficiat: e utraque re et mundi volubilitas, quae nis in globosa formaeSSe non pOSset, et Stellarum rotundi ambitus Cognoscuntur :primusque Sol, qui astrorum obtinet Principatum, ita movetur, Ut Cum terras larga luce compleverit, eaSdem modo his, modo illis ex partibus opacet ipsa enim umbra terrae Soli Officiens, noctem essicit nocturnorum autem Spatiorum Oadem est aequabilitas, quae diurnorum ejusdemque Soli tum ACCOSSUS modici, tum recessus, et frigoris, et Caloris modum temperant : circuitus enim a solis Orbium V et X et CCC, quarta fere diei parte addita, Conversionem Consciunt annuam inflectens autem sol cursum tum ad Septemtriones, tum ad meridiem, testates et hieme essicit, et ea duo Ompora, quorum 6 altervin leni senescenti adjunctum est, alterum P. 6.aeStati. Ita ex quattuor temporum uitationibus, omnium, 'quae terra marique gignuntur, initia caUSseque daciantur. Jam solis annuos Cursu spatiis menstrui luna consequitur LAOCujus tenuissimum lumen facit proXinnis CCeSSUS ad solem, digressus autem longissimus qui Sque leni SSimiam. Neque solum ejus Species a forma mutatur Um CreSCendo, tum defectibus in initia recurrendo, sed etiam regio, quae quum est aquilonaris, tum australis. In lunae quoque curSu est et brumae quaedam et solstitii similitudo : multaque ab ea manant et fluunt, quibus et animante alantur augeSCnni JUO; et pubescant, maturitatemque aSSequantur, quae oriuntur e torra. Maxime vero Sunt admirabiles motus earum quinque stella-2051
6 ne hoc quidem bsici int sot. sum nullum habet et abest fg pluri- tbsio per ironiam additum est; nam mis, idque delendum viderat Cujacius, in physicis admodum rudes fuisse Epi delevitque Davisius et Isuherius.
Cureos passim dicit Cicero, ut Tusc. I, 63 alterum hiemi .-alterum aestatiJ29 ubi eos plumbeos in pbsicis dicit. i. C. Ver et autumnUS.
61 alterum a continuas conversiones si tum est aquilonaris, rum australisJ
duas i. p. c. c. Intelligit planetas, quo aquilonaris vel aq&ilonalis omnes edd. rum duplex est motus, alter ab ortu ad vett. itemque Mess. quidam idque re- occasum, alter ab occasu in ortum stitui. I. Gronovius ex sq. ruteri 6 solis orbium V et x et CCC Edd. recepit aquilenta, quod australi non post V addunt defectibus, quod et sera commode opponitur.
458쪽
rum qias falso vocantur errantes nihil enim errat, quod iii omni aeternitate conservat progreSSUS et regreSSUS, reliquoS-que motu ConStnntes, et ratos. Quod eo est admirabilius in his stellis, qua dicinius, quia tum occultantUr, tum rurSUS aperiuntur 6 tum adeunt, tum recedunt, tum anteCedunt, tum SubSequuntur, tum CeleriUS moventur, tum tardiUS, tum Oumino ne moventur quidem, sed si ad quoddam tempus insistunt. Ouarum e disparibus motionibus magnum annum mathematici noni inaverunt, qui Um efficitur, cum OhS, et lunae, et quinque errantium ad eandem inter se comparatio-52 nem confectis omnium Spatiis est facta conversio. 6 Quae quam longa Sit, magna quae Sti est: SSe vero Certam, et definitam, neceSSe est. Nam ea, quae Saturni stella dilitur,
φαίνωνque a Graeci nominatur, quae a terra abeSi plurimum,h. XXX fere annis UrSum suum conficit in quo cursu multa mirabiliter essiciens, tum antecedendo, tum retardando, tiam vespertinis temporibus delitescendo, tum matutini rursum se aperiendo, nihil immutat sempiternis Saeculorum aetatibuS, quin eadem iisdem temporibus emciat. Infra autem ano propius a terra Jovis stella fertur, quae φαεΘων dicitur : eaque eundem XII ignorum orbem annis XII Conficit, eaSdemque, 53 quas Saturni Stella, essicit in cursu varietates. Huic autem 6 proXime inferiorem Orbem tenet πυροεις, quae stella artis appellatur eaque IIII et XX mensibus VI, Ut opinor, diebus minus, eundem lustrat orbem, quem duae superiores infra hanc autem Stella Mercurii est ea στίλόων appellatur a Graecis quae anno fere vertente signiferum lustrat orbem,
neque a Sole longius umquam unius signi intervallo discedit,
tum antevertenS, Um SubSequens. Infima est quinque errantium, terraeque proXima, Stella VeneriS, φαοσφορος Graece, Lucifer Latine dicitur, cum antegreditur solem : Cum SubSequitur autem, HeSperoS. R Cursum anno conscit, et latitu-ciinem lustrans signifer orbis, et longitudinem : quod idem
faciunt Stellae Superiores neque umquam ab Sole duorum
Signorum intervallo longius discedit, tum antecedenS, tumTl subsequens. Manc igitur in stellis constantiam, hanc tantam
54 tam variis cursibus in omni aeternitate convenientiam temporum, non poSSum intelligere Sine mente, ratione, conSilio, Quae cum in sideribus inesSe videamus, non POSSUIUUS E
65 tum adeunt, rum recedunt Male qui quam longus sit c. quia pertinet ad vulgo est abeunt illud in s. reperit annum magnum e atque ita videbatur Ursinus corrigendum Davisio sed Cicero retulit 6 ad quoddam tempus insistunt Non ad contersionem. re vera, sed quod adspectu eos di Versis 68 proxime inferiorem Hic quoque in temporibus ad eundem coeli locum re vulgatis proxime mutatum fuit in proxi- ferimus, in eo constitisse et perman mum, atque illud restituendum ex latisisse videntur nitate recte vidit Walherus.
67 quam longa sit Debebat esse
459쪽
Ipsa non in deorum numero reponere Nec Vero Stellae eae, quae inerrantes vocantur, non Significant eandem mentem atque prudentiam P quarum Si quotidiana, ConvenienS, Con- Stansque conversio nec habent aethereo Cursus, neque Caelo
inhaerentes, ut plerique dicunt physica rationi ignari non
est enim aetheris ea natura, Ut vi Stan Stella CompleX Con- p. 37. torqueat nam tenuis a perlucens, et aequabili calore suffu-R Sus aether, non satis aptus ad Stellas continendas videtur. Ha 55bent igitur suam sphaeram stellae inerrantes, ab aetherea Conjunctione secretam, et liberam. Earum autem peremnes
CUrSUS atque perpetui, Cum admirabili incredibilique constantia, declarant in his vim et mentem esse divinam ut, haec ipsa qui non sentia deorum vim habere, is nihil omnino Sensurus esse videatur Nulla igitur in caelo nec fortuna, nec 56teineritas, nec erratio, nec varieta ineSt Contraque omnis ordo, veritaS, ratio, Constantia quaeque his vacant, ementita
et falsa, plenaque errori eunt circum terras, infra lunam quae omnium ultima est, in terrisque se versantur Caelestium ergo admirabilem ordinem, incredibilemque Constantiam,
CX qua conservatio, et Salus omnium omni oritur, qui vacare
mente putat, is ipse mentis expers habendus St. Haud ergo, 57 Ut opinor, erravero, si a principe investigandae veritatis, hujus disputationis principium duxero. Zeno igitur ita natu-22ram definit, ut eam dicat ignem esse artificiosum ad gignendum progredientem via. CenSet enim artis maxime proprium CSSe creare, et gignere quodqUe in peribUS nostrarum artium manus emciat, id multo artificiosius naturam essicere, id est, ut dixi, ignem artificiosum, magistrum artium reliquarum Atque hac quidem ratione omnis natura artisciosa est, quod laabet quasi viam quandam et CCtam, quam Sequatur. Ipsius vero mundi, qui omnia compleXu suo coercet et 5s Continet, natura non artificiosa solum, Sed plane artifex ab eodem Zenone dicitur, Consultrix, et provida utilitatum opportu-b.
nitatumque omnium. Atque ut Ceterae naturae suis seminibus quaeque gignuntur, nUgeSCunt, Continentur: Sic natura mundi omnes motus habet voluntariOS, CONatuSque, et appetitiones, qua ορμια Graeci vocant, et hi Consentanea actiones si adhibet, ut nosmetipsi, qui animi movemur, et sensibus. Talis igitur mens mundi cum sit, ob eamque CnuSam vel prudentia, vel providentia appellari recte possit, GraeC enim προνοι dicitur haec potissimum providet, et in his maxime est occu-Pata, primum ut mundus quam aptiSSimus sit ad permanen-60 nec erratis, nec varietas inest Edi quique lis vaeant &c et sic fuit in s. di varietias Pro vulgo vanitas, ut jam e marg. Lamb. a. m. r. mo pro C D-Μs Eliensi correxit avisius stem malui captistium, ut et placuit Da-7 versantur Sic est legendum, non visio caelestium ordo occurrit et da S ut uis est, erratur. Iesertur enim Ad neci C. 1.
460쪽
dum, deinde ut nulla re egeat, maxime autem Ut in eo eximia 23 pulcritudo sit, atque onuit ornatus Dictum est de univerSO59 mundo dictum est etiam de sideribus : ut jam propemodum appareat multitudo nec Cessantium deorum, ne ea, quae agant, molientium Um labore operoso ac moleSto. Non enim veni S, et nerviS, et ossibus continentur, ne iis escis aut potionibu veSCuntur, ut aut nimis acres, aut nimis concretos humore Colligant nec iis corporibus sunt, ut aut CaSus, aUt ictu extimeSCant, aut morbos metuant ex defatigatione membrorum Quae verens Epicurus monogrammos
CO deos et nihil agente Commentus est. Illi autem pulcerrima forma praediti, puriSSimaque in regione caeli collocati, ita feruntur, moderanturque Cursus, ut ad omnia conservanda et tuenda ConSensisse videantur. Multae autem aliae naturae deorum ex magnis beneficiis Corum non Sine CauSa, et i a Graeciae sapientissimis, et a majoribus nostri Constitutae, noui inataeque sunt. Ouidquid enim magnam utilitatem generi asterret humano, id non sine p. δ' divina bonitate erga homines fieri arbitrabantur. Itaque tum' illud, quod erat a deo natum, nomine ipsius dei nuncupabant ut cum fruge Cererem appellamus, vinum autem Liberum ex quo illud Terentii, Sine Cerere et Labero fraget Venus. 6ITum autem res ipsa, in qua vis inest major aliqua, Si RP-pellatur, ut ea ipsa vis nominetur deus, ut Fides, ut Mens quas in Capitolio dedicatas videmus proxime a M. AEnnlio Scauro ante autem ab Atilio Calatino erat Fides consecrata. Vides Virtutis templum, vides Honoris a M. Marcello renovatum quod multis ante annis erat bello Ligustico
O. Maximo dedicatum. Quid Opis quid Salutis quid Con
cordis, Libertati. Victorides quarum omnium rerum quia vis erat tanta, ut sine deo regi non posset, ipsa res deorum nomen obtinuit. Quo ex genere Cupidinis et Voluptatis, et
Lubentinae Veneris vocabula Consecrata Sunt, VitiΟSarum rerum, neque naturalium : quamquam Velleius aliter existimat Sed tamen ea ipsa vitia naturam vehementius Saepe Pul-62sant. Utilitatum igitur magnitudine constituti sunt ii dii, qui utilitates quasque gignebant. Atque his quidem nominibus, quae paullo ante dicta sunt a me, quae vi Sit, in quo- 24 lite declaratur deo. Suscepit autem vita hominum, OnSue
7 atrie os sapientissimi, J Sic ss. 73 multis ante annis Sed fuere an, et edd. veti quaedam pro scipientibus tum Viginti ut Verbum multi eS σχάσι-7 2 vides Honoris a M. Marcello reno κον, diciturque etiam de annis, qui aliomatum S c. Hic Cicero a Li Vio dissenti respectu pauci dicantur Ut contra nu .re videtur de quo, WeMelingiu Obs se de longo tempore, de seculis, uini II, 5 P. 157. S. C. O. V. Clav. in nuper.