장음표시 사용
461쪽
tudoque communis, ut beneficiis excellentes viros in Caelum fana ac voluntate tollerent. Hinc Hercules, hin Castor, et Pollux, hinc AEsculapius, hinc Liber etiam tune dico Liberum Semele natum, non eum, quem OStri majoreS USUSte, Sancteque Liberum cum Cerere et Libera ConsecraverUnt: quod quale sit, ex mysteriis intelligi potest. Sed quod ex b. nobis natos liberos appellamus, idcirco Cerere nati, nominati Sunt Liber, et Liberi quod in Libera servant, in Libero non item. Hinc etiam Romulus, quem quidem eundem CSS Quirinum putant : quorum cum remanerent animi, atque aeternitate fruerentur, dii rite sunt habiti cum et optimi CSSent, et aeterni. Alia quoque ex ratione, et quidem physica, magna fluxit 6 3 multitudo deorum qui induti specie humana fabula poetis Suppeditaverunt, hominum autem vitam superetitione omni referserunt Atque hic locus a Zenone tractatUS, POS RCleanthe, et Chrysippo, pluribus verbis eXplicatu eSt. Nam Vetu haec opinio Graeciam opplevit, exsectum Caelum a filio Saturno, vinctum autem Saturnum ipsum a silio Iove. Thy 64 Sic ratio non inelegans inclusa est in impias fabulas Caele-
Stem enim altissimam aethereamque naturam, id CSt, igneam, quae per Ses Omnia gigneret, vacare voluerunt ea parte ΟΥ- Poris, quae Conjunctione alterius egeret ad procreandum. Saturnum autem, eum esSe voluerunt, qui UrSum, et Conver 2 obionem Spatiorum, a temporum contineret, qui deu Graece id ipsum nomen habet. Κρονος enim dicitur; qui est idem χρονος, id est, spatium temporis Saturnu autem S appellatUS, quod Saturetur annis ex se enim nato ComeSSe fingitur Solitus, quia Consumit aetas tempormn Spatia, anniSque praeteritis insaturabiliter expletur. Vinctus Si autem n JOVO, ne inura oderatos Cursus haberet, atque iit eum Siderum inclis alligaret Sed ipse Iupiter, id est, juvans pater, quem 7 Conversis casibus appellamus a juvando Iovem, a poetiS pater divumque hominumque dicitur in majoribus autem nOStri optimus maximus; et quidem ante optimuS, id St, P δ9 beneficentissimus, quam maximus, quia majus est, Certeque gratiUS, ProdeSSe omnibus, quam opes magnas habere. HunC65 igitur Ennius, ut supra dixi, nuncupat ita dicens, Adspice bo sublime candens, quem invocant omnes Iovent. Planiusque alio loco idem, 7 Cui quod in me est, exsecrabor boc, quod lucet, quidquid est. hunc etiam augures nostri, cum dicunt, Iove fulgente, to
conversis casibus P Iis, quos mos , cui, quod . m. ad cui parum vulgo obliquos dicimus, Genit. Dati v aptum est. Μss. quidam habent Gisia C. quod placebat Davisio.
462쪽
nante dicunt enini, coelo Ugente tonante. Euripides autem, ut multa praeclare, sic hoc breviter,
Rides sublimensum 76 immoderatum libera, Qui tenero terram circumjectu amplectitur Hunc summum habeto divum e uno perbibeto Iovem.
2DAer autem, ut Stoici disputant, interjectus inter mare et
66 Caelum, Junonis nomine OnSecratum uias est Soror, et Con-jux Jovis, quod ei similitudo est aetheris, et cum eo Summa conjunctio. Effoeminarunt autem eum Junonique tribuerunt, quod nihil est eo mollius. Sed unonem a juvando credo nominatam Aqua reStabat, et terra, ut essent ex fabulis tria regna divisa. Datum est igitur eptuno, altero Jovis, ut volunt, fratri maritimum omne regnum : nomenqUC PTO-duCtum, ut Portunus a portu, Sic NeptunuS a nando, paulliana primis litteris immutatis. Terrena autem vi omniS, Rique natura Diti patri dedicata est: qui Dives, ut apud Graecos Πλλων quia et recidant omnia in terras, et oriantur e terriS. Is rapuit ProSerpinam, quod Graecorum nomen St C enim CSt, quae IIeρσεφονη GraeCe nominatur quam frugum Semen 67 esse volunt, absconditamque quaeri a matre sngunt ater '' autem est a gerendis frugibus Ceres, tamquam Gere CASU-que prima littera itidem immutata, ut a Graeci S. nam ab illi qUoque Δημ. τηρ, quasi Γη α'τηρ, nominata St. Jam qui Nὶagna Perferet, Avors : Minerva autem, quae vel misi ueret, 27 et minaretur. Cumque in omnibus rebus vim haberent maXimam prima, et extrema principem in sacrificando Janum esse voluerunt : quod ab eundo nomen est ductiani e quo transitiones perviae, Jani foresque in liminibus profanarum aedium, anuae nominantur. Nam Vestae nomen a Graecis est ea Si enim, quae ab illis Cpία dicitur vis autem ejus ad aras et focos pertinet itaque in ea dea, quae est rerum UstOSintimarum, omnis et precatio, et Sacrificatio Xtrema St. 68 Nec longe absunt ab hac vi Dii Penates, sive a penet ducto nomine, OS enim omne, quo veSCuntur homines, penUS)sive ab eo, quod penitus insident : ex quo etiam penetrales a poetis vocantiar. Jam Apollinis nomen, OS Graecum; quem solem esse volunt Dianam autem, et Unam Candem esse putant Cum Sol dictus sit, vel quia Solus e omnibus sideribus est tantus, vel quia, cum S CXOrtUS, ObSCU- rati omnibus Solus apparet Luna a lucendo nominata sit. eadem est enim Lucina itaque, ut apud Graecos Dianam, eamque Luciferam, sic apud nostros unonem Lucinam in
76 immoderatum aethera i. e. immen Iunius Animadv. IV, 20 Sic et Davisum, infinitum sius olim conjeceram, quod et similitudo quod ei simititudo est aetherisI ei est utrius7ue. dedi pro et, ut e Probo correxit Hadr.
463쪽
pariendo invocant quae eadem Dianas omnivaga dicitur, 79 non a venando sed Uod in Septem numeratur se tamquam vagantibus. Diana dicta, quia noctu quasi diem eiu 6 9 Ceret Adhibetur autem ad partus, quod ii maturescunt aut Septem nonnumquam, aut ut plerumque movem nunae cursibus : qui quia mensa spatia consciunt, menSe nominantur Concinneque, ut multa Timaeus qui Cum in historia p. 40. diXiSset, qua nocte natus AleXander esset, eadem Dianae R Ephesiae templum deflagravisse, adjunxit, minime id esse mirandum, quod Diana, cum in partu Olympiadis adesse voluisset, abfuisset domo. Quae autem dea ad res omnes PCniret, Venerem nostri nominaverunt, atque X ea OtiUSVenUStns, quam Venus ex venustate. Videtisne igitur, ut 28 a physicis rebus, bene atque utiliter inventis, tracta ratio sit oad commenticios et fictos deo. quae res genuit falsas opinionCS erroresque turbulentoS, et Superstitione paene aniles. et formae enim nobis deorum, et aetateS, et vestitus, ornatUS-que noti Sunt genera praeterea, ConjUgia, Cognatione S, Omniaque traducta ad similitudinem imbecillitatis humanae . nam et perturbatis animis inducuntur: accipimus enim deorum Cupiditates, aegritudines, iracundias: me vero, mi fabulae ferunt, dii bellis proeliisque Caruerunt: ne Solum, Ut RPud Homerum, Cum duo exercitus contrarios alii dii ex alia parte defenderent, sed etiam, ut 8 cum Titanis, ut Cum Giganti-bUS, Sua propria bella gesserunt. Haec et dicuntur, et creduntur stultissime, et plena sunt 8 futilitatis, summaeque levitatis Sed tamen, his fabulis spretis ac repudiatis, deus per-7 tinen per naturam cujusque rei, per terra Ceres, per maria Neptunus, alii per alia, poterunt intelligi, ' , qui, qualeSque
Sint quoque eo momine Consuetudo nuncupaverit, β hos deos et venerari et colere debemus Cultus autem deorum, est optimus, idemque castissimus atque Sanctissimus plenissi-mUSque pietatiS, ut eo Semper Ura, integra, incorrupta odi mente, C VOCO veneremur. non enim philosophi solum b. verum etiam majores nostri superStitionem a religione separaverunt Nam qui totos dies precabantur, et in imolabant 72 ut sui sibi liberi superstites eSSent, superstitioSi sunt appellati:
78 Omnivagab Sid edd. vett. omnes nam Titanes sunt non Titani, a Graeco usque ad Lambinum, qui annavaga Tιτῆνες. Probo recepit, auctore uni l. c. se Id utilitatis s. Ursini et Augusti-quente rutero omnimaga omnes sS nus iv. D. IV, O habent vanitatis. 79 non a venando Quasi venandi placet. CauSS ubique Vagaretur. 84 qui qualesque sint Vulgo est 8 tamquam vagantibus ritellis, non sunt male nam et POSU OS nuncM- proprie errantibus, sed 'uae videntur paverit. eIIare, unde et planetae dicuntur. 85 hos deos Sic Mss. plures et edd. 8 aut ut plerumqueI Addidi cum veteres quaedam, ut Bonon Veii 1496 DaVisio ut ex edd. veti et Mss. c. Vulgg. quos.
464쪽
quod nomen postea latius patuit. Qui autem omnia, quae ad cultum deorum pertinerent, diligenter retraCtarent, et tamquam relegerent, sunt dicti religiosi, ex relegendo, ut elegantes ex eligendo, 6 tamquam a diligendo diligentes, ex intelligendo intelligentes his enim in verbis omnibus inest vis legendi eadent, quae in religioso. Ita factum est ' in Superstitioso et religioso, alterum vitii nomen, alterum laudiS.
29 Proxinnim est, ut doceam, deorum providentia mundun173 administrari Magnus sane locus, et a VeStriS, Cotta, veXatuS: a nimirum vobiscum omne certamen St. Nam vobis, Vellei, minu notum est, quemadmodum quidque dicatur. Vestra enim solum legitis, vestra amati : Cotero CAUSA
incognita condemnatis. Velut a te ipso hesterno die dictum CSt, aniam satidicam προυοιαν a Stoicis induci, ' id est, providentiam . Quod eo errore dixisti, quia existimas ab his providentiam singi quasi quandam deam Singularem, UMIamndum Omnem gubernet, et regni sed id praecise dicitur. 74 Ut si quis dicat, Atheniensium rempublicam consilio regi, desit illud Ariopagici sic, cum dicimus, providentia mΠ-
dum administrari deesse arbitrator, deorum. Plene autem et perfecte si dici existimato, pro vicientia deorum Undum administrari. Ita salem istum, quo caret vestra natio, in irridendis nobis nolitote consumere et mehercle, Si me audiatis, ne Xperiamini quidem Non decet: non datum
p. 41. CSt: Non poteStiS 89Νe vero hoc in te unum convenit,' moribus domesticis ac nostrorum hominum urbanitate limatum sed cum in reliquos vestros, tum in eum RXime, qui ista peperit, hominem sine arte, Sine litteris, insultantem in omnes, sine acumine illo Sine auctoritnte, Sine
30 lepore. Dico igitur providentia deorum mundum Ct mn S75 mundi partes et initio constitutas esse, et omni temporct administrari iamque disputationem tres in parte mOStri fere dividunt; Qquarum pars prima est, quae ducitur ab ea
ratione, quae docet esse deo : quo ConceSSO, Confitendum CSt, Corun Consilio mundum administrari. Secunda aestautem, qUM dOCCt, omne re Subjecta esse naturae Sentienti,
86 tamquam a d VJ tamquam delen s Nec . hoc in te uno convenit L dum Puto tinitas postulat in te unum et post lima-87 in superstitioso et religioso Ab ed. tum eadem constructio est Ap. Sueton. 1494. Abest alterum in rei puto utrum Aug. 25. sed ibi vitiosam judicant virique delendum nam et supervacuunt docti, Burmannus, Oudendo ius, qui CSt, ct Constructio non bona: jactum et hic vitiosam csς judicat quia et hic est in sup et rel. sequitur et cum in reli ruos vestros, tum
88 id est pro vi. Ie,rtiam Sapit Glos in eum maximeri non dubitavi corrisam et supra jam dictum est: ab gere. fuitque libro scr. Ursini delevit it quarum nrs rima est AUt ars Davisius delenda, aut partium legendum.
465쪽
LIBER SECUNDUS. 4579 ab eaque omnia pulcerrime geri quo constituto, sequi
tur ab animantibus principii 9r ea esse generatas. Tertius locus est, qui ducitur ex admiratione rerum seleStium, atque
Primum igitur aut negandum egi deo esge, J quod e 76 Democritus simulacra, et Epicurus imagine inducenS, quodam pacto negat: ahit, qui deos esse concedant, iis fatendum St, eos aliquid agere, idque praeclarum nihil est autem praeclarius hundi administratione deorum igitur monsilio
administratur Quod si aliter est, aliquid profecto sit ne
cesse est melius, et majore praeditum, quam deus, quale id cumque est, Sive inanimn natura, Sive necessita vi magna incitata, haec pulcerrima opera eiu CienS, quae videmuS. Non est igitur natura deorum PraepotenS, neque XCellenS 77siquidem ea subjecta est ei vel necessitati, vel naturae, qua Caelum, maria, terraeque regantiar. Nihil autem est prae- Stantius deo ab eo igitur necesse est mundum regi. . Nulli igitur est naturae obediens, aut subjectus deus omnem b. ergo regit ipse naturam etenim si concedimus, intelligentesCsse deos, concedimus etiam providentes, et rerum quidem maximarum. Ergo utrum ignorant, quae re maXimae Sint, quoque hae modo tractandae, et tuendae ; an vim non habent, qua tanta res sustineant et geratio at et ignoratio rerum aliena naturae deoruni est; et sustinendi muneris propter
imbecillitatem dissicultas, minime cadit in majeStatem deorum. Ex quo essicitur id, quod volumus, deorum Providentia mundum administrari. Atqui neceSSe est, Cum sint dii, Si modo Si
sint, ut profecto Sunt animante CSSe, ne Solum animanteS, s
sed etiam rationis compotes, inter seque quasi Civili conciliatione, et Societate Conjunctos, Unum mundum, ut Communem rempublicam, atque hirbem aliquam regentes Se rhquitur, ut eadem sit in his, quae in genere humano, ratio, eadem verita utrobique sit, reademque lex quae est recti
praeceptio pravique depulsio. E quo intelligitur, pruden-
0 ab eaque omnia p. ger; omnia dis --quodam pacto negat Placet mihi II plicuit viris doctis, quod esse deberet sini sententia picti m delentis e s. omnes, quia refertur u res. Sed nihil suo nam simulacra et imagines nil diia impedit, quo minus post res omnes di ferunt et per se intelligitur res de Epicatur omnia. Suntque et ali exempla Curo, quia Democritum sequebatur into- similia. Ego malim deleri, ut gloSSam. ta hac re. Negat autem Uterque quodam ita et Pearcio videbatur. RCto, deum esse Vel deos, quia eos facit
92 eam esse generatam Sc naturam mera simulacra, et omnino tales, ut illam sentientem sed illam naturam PonR eos nomine, tolla re. statuebant aeternam itaque ei non bene 94 quam Deus Libri vulgati omnes hoc convenit si omnia est a Cicerone, deos : Sed id pro Deus scriptum est nam corrigendum sit eaque enerata. Un reqUiritur hi nominativus et in Seqq. malim eas e generatas, C res omnes, quoque est singularis nihil a est pri- quae subjectae sunt naturae Sentienti stantius Deo. 93 quod et Democr. simulacra, et Epio.
466쪽
tiam quoque, et mentem a diis ad homines pervenisse ob
eamque causam majorum inStitutis mens, deS, virtus, Con- Cordia, consecratae, et publice dedicatae sunt. Ouae qui convenit penes deos esse negare, Cum Corum UgUSta, et Sancta.
Simulacra veneremur λ quod si inest in hominum genere mens, fides, virtus, Concordia Unde haec in terras, nisi a Superis, defluere potuerunt Cumque sint in nobis con- Silium, ratio, prudentia necesSe est, deos haec ipsa haberem ora, ne habere solum, Sed etiam his uti in maximis, et 80 optimis rebus. Nihil autem Si ne majus, ne melius.
tia administrari. Postremo Cum Satis docuerimus, hos esse deos, quorum insignem vim, et illustrem faciem videremus,
p. q. Solem diCO, C lunam, et vaga S sellas, et inerrantes C Caelum, mundum pSum, et earum rerum vim, quae inessent in omni mundo, Um magno USU, et Commoditate generis
humanici essicitur, omnia regi divina mente atque providentia. Ac de prima quidem parte Satis diCtum St. 32 Sequitur, ut doceam, omnia Subjecta CSSe naturae, aques ab ea pulcerrime regi. Sed quid Sit ipsa natura, explicandum est ante breviter, quo facilius id, quod docere volumus, intelligi possit. Namque alii naturam Censent esse vim
quandam sine ratione Cientem motu in Corporibu necessarios alii autem, vim participem rationis, atque ordinis; tamquam via progredientem, declarantemque, quid cujusque rei causa essiciat, quid Sequatur, cujus Sollertiam nulla ars, nulla manus, nemo opifex ConSequi possit imitando seminis enim vim esse tantam, ut id, quam JUam Sit pereXiguum, tamen si inciderit in concipientem, comprehendentemque naturam nactum liae Sit materiam, Ua si aUgeriqUe poSSit, ita fingat et ossiciat in suo quidque genere partim ut tantummodo per Stirpe alantur Suas, partim ut moveri etiam, et Sentire, et appetere posSint et ex sese Similia Ui gignere. 82 Sunt autem, qui omnia naturae nomine appellent, ut Epicurus, qui ita dividit, omnium, quae sint, naturam CSSe Corpora, et inane, quaeque his accidant. Sed nos cum dicimus, Natura Constare, adminiStrarique mundum; non ita dicimus, ut
glebam, aut fragmentum lapidis, aut aliquid ejusmodi,
9 nuda cohaerendi natura sed ut arborem, Ut animal, in b. quibus nulla temeritas, sed ordo apparet, et arti quaedam
53 similitudo. Quod si ea, quae a terra Stirpibu Continentur,
9 cumque sint in nobis J sint edidi gere, atque inde ad conjecturas con- cum avisio pro sit quia et in libris fugere. Ego intelligo, non tali natura, eit. Si est, et quia post etiam est ut opera alia partibus apte structis et pluralis Deos Lec ipsa habere ma ra. nexis, et absolutionem labentia. v. 9 nulla cohaerendi na tirat Maesere Clav. in Ohaerere patet e sqq. in hoc viri docti, fassi se non intelli-
467쪽
arte naturae vivunt, et vigent profecto ipsa terra eaden vi con 83tinetur, et arte naturae, quippe quae gravidata Seminibus, omnia pariat, et fundat CX SCSe, Stirpe ampleXa alat et augent, ipsaque alatur vi CiSSim a Superis, externisque naturis. Ejusdemque exspirationibus aer alitur, et aether, et omnia SVPCi R. Ita, si terra natura tenetur et viget, eadem ratio in reliquo mundo St. Stirpe enim terrae inhaerent ranimnnte nutem adspiratione aeris sustinentur : ipseque ne nobiSCiam videt, nobiscium audit, nobiscum sonat nihil enim eorum in eo fieri potest Quin itiam movetur nobi Scum. NURCumqUOenim im HS quacumque movemur, videtur quasi locum dare,
et cedere. uaeque in medium locum mundi, qui est in-S
simus, it quae a medio in Superum, quae JUC COHUCrSionCrotunda circum medium ferunti ir, en continentem mundi efiiciunt unamque naturam. Et cum Uattiaor Sinti Crn Corporum, vicissitudine eorum mundi continuata Bundi est.
ex aqua. terra infima. Sic naturis his, ex quibus omnia
mundi partium conjunctio continetur Quae aut sempiterna 85 Sit neCOSSe CSt, hoc eodem Ornatu, quem videmuM aut certe perdiuturna, permanen ad longinquum, et immensum paene tempus Uorum utrumvis Sit, sequitur, natiar mundum administrari. Quae enim classium navigatio, aut quae in-
sollertiam Significat, quantam ipse mundus aut igitur nihil'
est, quod Sentiente natura regatur aut mundum regi Constendum est Etenim qui reliquas naturas Omnes, ORTUm-S6que Semina Continent, qui potest ipse non natura admini-.strarit ut Siqui dentes, et pubertatem natura dicat eXSi Stere ipsum autem hominem, Cui a XSiStant, non ConStnr natura non intelligat, ea, quae esserant aliquid e SeSe, perfectiores habere naturas quam ea, quae e iis efferantur. OmniUm autem rerum, quae natura administrantur, semina.34tor et sator et parens, ut ita dicam, atque educator Ct altor est mundus omniaque, Sicut membrnit partes SUAS, nutricR-tur, et continet. Quod si mundi partes natura administrantur, CCesSe est mundum pSum natura administrarici cujus
quidem administratio nihil habet in se, quod reprehendi POSSit i ii enim naturis, quae erant, quod essici potuit
97 Guorum utrumvis ut sit ut delevit breviloquentia, pro fac esse alterutrum, Davisius non repertum in s. Regio, et quidem utrumlibet sed tamen magis et supervacuum. non Sum imitatus : placet deleri. quia potest esse pro fari est autem
468쪽
S optimum, effectum est. Doceat ergo aliquis potuisse meIius. Sed nemo umquam docebit et, si quis corrigere aliquid volet, aut deterius faciet, aut id, quod si eri non potuit, desiderabit. Quod si omnes mundi partes ita constitutae Sunt,
ut neque ad usum meliore potuerint esse, neque ad Speciem pulcriores videamus, Utrum a fortuita Sint, an e Statil, quo Cohaerere nullo modo potuctrint, nisi sensu moderante, divinaque providentia. Si ergo meliora sunt ea, quae Atura, quam illa quae arte perfeCta Sunt nec ars emcit quidquam Sine ratione ne natura qui leni rationis expers est habenda. Qin igitur convenit, Signum aut tabulam pictam cum ad- h. spexeris, Scire adhibitam esSe artem : Cumque procul cursum
navigii videris, non dubitare, quin id ratione atque arte
moveatur aut cum Solarium vel descriptum, aut X aqua, coni malere, intelligere declarari hora arte, non CASU mundum antem, qui et has ipsas artes, et earum artifices, et cuncta complectatur ConSilii, et uationis isse AEXpertems sputare Quod si in Scythiam, aut in Britanniam, Sphaeram aliquis tuerit hanc, quam nuper familiaris noster effecit PosidoniuS, cujus singulae conversiones idem mciunt in sole, et in luna, et in quinque stellis errantibus, quod essicitur in caelo singulis diebus et noctibus quis in illa barbarie SD dubitet, quin ea sphaera sit perfecta rationes Hi autem
dubitant de mundo, ex quo et oriuntur et fiunt omnia, CRSUDUipse Sit e floctus, aut necessitate aliqua, an ratione a mente
divina et Archimedem arbitrantur plus valuisse in imitandis
Sphaerae converSionibus, quam naturam in emciendis, Praesertim cum multis partibus sint illa perfecta, quam haec 89 Simulata, sollertius. Atqui ille apud Attium pastor, qui
navem numquam ante vidisset, ut procul divinum et novum vehiculum Argonautarum e monte conspeXit, primo admiranSet perterritus, hoc modo loquitur :- fanta tota labitur Fremebunda ex alto, ingenta sonitu, et Spiritu Pro Se undas ohit: orlicd vi Suscitat,
Ruit prolapsa e pelagus respergit 99 pro fluit. Ita dum interruptum credas nimbum volvit , Dum quod sublime tentis expulsum rapi Saxum, aut procellis, vel globosos turbines Exsistere ictos undis concursantibus Nisi quia terrestres Pontus strages conciet r0 tant motis Hos versus in re quia metrun vocem dissyllabam aspetit Prisciatius de metris comicis apud quirit. mox pro dum-dum iuberius Pulsch. P. adu, cum arietate qua tum-tum nam dum quidem non bene dam. Convenit Sententiae idem mox pro tessa
u him Priscianus habet reflat, legi vult a Ios Placet. quod praeferunt umbinus, avisius;
469쪽
Autforte Triton fuscina Ῥertens specus, P. 4 . Subter radices penitus undanti in freto Molem ex profundo saxeam 00 ad caelum eruit.
Dubitat primo, quae sit ea natura, quam cernit ignotam: idemque, juvenibUs visis, auditoque nautico cantu,
Siout inciri, atque alacres rostras perfremunt Db bini.- item alia multa. Silvani meti
Consimilem ad aures cantum, et auditum refert.
Ergo ut hic primo adspectu inanimum quiddam, sensuque9o
vacuum, C Uint Cernere; POS auten Signi certioribus,
quale sit id, de quo dubitaverat, incipit suspicari si philosophi debuerunt, Si forte eo priuius adSpectu mundi conturbaverat, POStea, Cum vidiSSent motUS UUS initos, et aequabiles, nimiaque rati ordinibus moderata, immutabilique constantia, intelligere inesse aliquem non solum habitatorem in hac caelesti ac divina domo, Sed etiam rectorem, et moderatorem, et tamquam architectum tanti operis, tantiquem eris. Nunc autem mihi videntur ne suspicari quidem, 36 quanta sit admirabilitas caeleStium rerum, utque terreStrium. Principio enim terra sita in media parte mundi, Circumfusa o1 undique est hac animabili spirabilique natura, Cui nomen est aer, Graecum illud quidem, Sed perceptum jam tamen usu a nostris tritum Si nim pro Latino. Hunc rursus amplectitur immerigus aether, qui constat ex altissimis ignibus. Mutuemur hoc quoque verbum, dicaturque tam aether Latine, quam dicitur aer etsi interpretatur Pacuvius ;Hoc, quod memoro, nostri celum Grai perhibent istbera.
Quasi vero non Grajus hoc dicat At Latine loquitur.
Siquidem nos non quasi Graece loquentem audiamus DO b. cet idem alio loco : Grajugena de isto aperit ipsa oratio. Sed ad majora redeamus. Ex aethere igitur innumerabiles 92 flammae siderum exsistunt quorum est Princep Sol, Omniae
Io ad eaelum eruit Priscianus habet Pacuvium non pertinet, qui fuit La- vomit quin est glossa tinus, sedis personam, quae in fabula Stetit inelii Quia metrum laborat, loquens inducebatur: ea erat Graeca. correxit P. Manutius sicut citi: Da 4 audiamus DConjeci adidimus. visius ut citi quod praetulerim. 5 Graiiugeni de cisto Grotium com animabili p. natura Probus Gram rexit Graiugenam te esse a ipsa ratiormaticus apud uisci, habet animali quod superiori, quasi . non Grajus bene. dicat optime consentit. placuit et
470쪽
clarissima luce Collustrans, m)ultis lartibu major, atque amplior, quam terra Universa : deinde reliqua Sidera magnitudinibus immensis Atque hi tanti ignes, tamque multi, non modo nihil nocent terris rebusque terrestribuS, Sed ita proSunt, ut 6 Si mota loco sint, conflagrare terras necesse ita tantis ardoribus, moderatione, et temperatione Iublata. 37 Hic ego non mirer esse quemquam, qui sibi persuadeat, Cor-03 POra quaedam Solida, atque individua, vi et gravitate ferri, mundumque essici ornatissimum, Ct Ulcerrimum CX Corum Corporum ConcurSione fortuita Hoc qui existimat fieri potuisse, non intelligo, Cur non idem putet, Si innumerabiles Unius Ct viginti formae litterarum vel aureae, vel quales libet, aliquo conjiciantur, posse ex his in terram XCUSSi annales Ennii, ut deinceps legi possint, essici quod nescio an ne in 94 Uno quidem versu possit tantum valere fortuna. Isti autem
qUemadmodum RSSeverant, e CorpuSCuli non Colore, non qualitate , aliqua, quam ποιοτητα Graeci vocant, non Sen Supraeditis, sed concurrentibus temere atque CASU, mundum
esse perfectum vel innumerabiles potius in omni puncto temporis alios nasci, alios interires Quod si mundum essicere
PoteSt Conc UrSUS atomorUm, Cur porticum, cur templum, Cur domum, Cur Urbem non potest y quae Sunt minu operoSa,
et natio quidem faciliora. Certe ita temeres de mundo effutiunt, ut mihi quidem numquam hunc admirabilem caeli' ornatum, qui locus est proXimus, SuspeXisse videantur. Trae-9β clare ergo Aristoteles, si esse)it, inquit, vi sub terra Semper habitavissent, bonis et illustribus domiciliis, qui essent orylata signis, atque picturis, instructaque rebus iis omnibus, quibus abundant ii, qui beati putanttir, nec tamen exiSSent umquam supra terram : accepisSent autemfama, et auditione, SSe quoddam numen, et vim deorum: deinde aliquo tempore, patefactis terrωfaucibus, ex illis abditis sedibus evadere indoeo loca, quiae
nos incolimus, atque exire potuissent: Cum repente terram, et maria, coelumque vidissent nubium magnitudinem, ventorumque im cognovissent, ad GiSSentque Solem ejusqrte tum
magnitii finem, pulcritudinemque, tum etiam esscientiam cognovissent, quod is diem ess eret, toto mi luce distisau cum
autem terra nox opacasset, tum coelum totum cernerent astris distinctum, et ornatum, remque luminetim varietatem tum creSCentis, tum Senescentis, eorumque omnium ortuS, COCCaSuS,
atque in omni celer litate ratos, immutabilesque cursu hinc cum viderent, profecto et esse deos, et hinc tanta opera deorum So esse arbitrarentur Atque haec quidem ille os autem
si moti loco sint i Sc. ut vicina parenthesin, irationem longius Ira- magis terrae fiant clam quamquam mss. quidam ma- lino cum iiderent L lat. inquam bent: qui cum viderent ut ed. Ven. est enim resumtio initi post longam 1494. et aliae.